Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
9. ඣානසංයුත්තං
9. Jhānasaṃyuttaṃ
1. ගඞ්ගාපෙය්යාලවග්ගො
1. Gaṅgāpeyyālavaggo
1-12. ඣානාදිසුත්තද්වාදසකං
1-12. Jhānādisuttadvādasakaṃ
923-934. සාවත්ථිනිදානං ‘‘චත්තාරො මෙ, භික්ඛවෙ, ඣානා. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි විවිච්ච අකුසලෙහි ධම්මෙහි සවිතක්කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. පීතියා ච විරාගා උපෙක්ඛකො ච විහරති සතො ච සම්පජානො සුඛඤ්ච කායෙන පටිසංවෙදෙති, යං තං අරියා ආචික්ඛන්ති – ‘උපෙක්ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’ති තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා පුබ්බෙව සොමනස්සදොමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා අදුක්ඛමසුඛං උපෙක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො ඣානා’’ති.
923-934. Sāvatthinidānaṃ ‘‘cattāro me, bhikkhave, jhānā. Katame cattāro? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ime kho, bhikkhave, cattāro jhānā’’ti.
‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, ගඞ්ගා නදී පාචීනනින්නා පාචීනපොණා පාචීනපබ්භාරා; එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු චත්තාරො ඣානෙ භාවෙන්තො චත්තාරො ඣානෙ බහුලීකරොන්තො නිබ්බානනින්නො හොති නිබ්බානපොණො නිබ්බානපබ්භාරො. කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු චත්තාරො ඣානෙ භාවෙන්තො චත්තාරො ඣානෙ බහුලීකරොන්තො නිබ්බානනින්නො හොති නිබ්බානපොණො නිබ්බානපබ්භාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි විවිච්ච අකුසලෙහි ධම්මෙහි සවිතක්කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං…පෙ.… තතියං ඣානං…පෙ.… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු චත්තාරො ඣානෙ භාවෙන්තො චත්තාරො ඣානෙ බහුලීකරොන්තො නිබ්බානනින්නො හොති නිබ්බානපොණො නිබ්බානපබ්භාරො’’ති. ද්වාදසමං.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu cattāro jhāne bhāvento cattāro jhāne bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu cattāro jhāne bhāvento cattāro jhāne bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu cattāro jhāne bhāvento cattāro jhāne bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro’’ti. Dvādasamaṃ.
ගඞ්ගාපෙය්යාලවග්ගො පඨමො.
Gaṅgāpeyyālavaggo paṭhamo.
තස්සුද්දානං –
Tassuddānaṃ –
ඡ පාචීනතො නින්නා, ඡ නින්නා ච සමුද්දතො;
Cha pācīnato ninnā, cha ninnā ca samuddato;
ද්වෙතෙ ඡ ද්වාදස හොන්ති, වග්ගො තෙන පවුච්චතීති.
Dvete cha dvādasa honti, vaggo tena pavuccatīti.
අප්පමාදවග්ගො විත්ථාරෙතබ්බො.
Appamādavaggo vitthāretabbo.
තස්සුද්දානං –
Tassuddānaṃ –
තථාගතං පදං කූටං, මූලං සාරො ච වස්සිකං;
Tathāgataṃ padaṃ kūṭaṃ, mūlaṃ sāro ca vassikaṃ;
රාජා චන්දිමසූරියා, වත්ථෙන දසමං පදන්ති.
Rājā candimasūriyā, vatthena dasamaṃ padanti.
බලකරණීයවග්ගො විත්ථාරෙතබ්බො.
Balakaraṇīyavaggo vitthāretabbo.
තස්සුද්දානං –
Tassuddānaṃ –
බලං බීජඤ්ච නාගො ච, රුක්ඛො කුම්භෙන සූකියා;
Balaṃ bījañca nāgo ca, rukkho kumbhena sūkiyā;
ආකාසෙන ච ද්වෙ මෙඝා, නාවා ආගන්තුකා නදීති.
Ākāsena ca dve meghā, nāvā āgantukā nadīti.
එසනාවග්ගො විත්ථාරෙතබ්බො.
Esanāvaggo vitthāretabbo.
තස්සුද්දානං –
Tassuddānaṃ –
එසනා විධා ආසවො, භවො ච දුක්ඛතා තිස්සො;
Esanā vidhā āsavo, bhavo ca dukkhatā tisso;
ඛිලං මලඤ්ච නීඝො ච, වෙදනා තණ්හා තසිනා චාති.
Khilaṃ malañca nīgho ca, vedanā taṇhā tasinā cāti.
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්තනිකාය (අට්ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 9. ඣානසංයුත්තවණ්ණනා • 9. Jhānasaṃyuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 9. ඣානසංයුත්තවණ්ණනා • 9. Jhānasaṃyuttavaṇṇanā