| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
८. गङ्गापेय्यालवग्गो
8. Gaṅgāpeyyālavaggo
१-१२. पाचीनादिसुत्तद्वादसकं
1-12. Pācīnādisuttadvādasakaṃ
५४१-५५२. ‘‘सेय्यथापि , भिक्खवे, गङ्गा नदी पाचीननिन्ना पाचीनपोणा पाचीनपब्भारा; एवमेव खो, भिक्खवे, भिक्खु पञ्चिन्द्रियानि भावेन्तो पञ्चिन्द्रियानि बहुलीकरोन्तो निब्बाननिन्नो होति निब्बानपोणो निब्बानपब्भारो। कथञ्च, भिक्खवे, भिक्खु पञ्चिन्द्रियानि भावेन्तो पञ्चिन्द्रियानि बहुलीकरोन्तो निब्बाननिन्नो होति निब्बानपोणो निब्बानपब्भारो? इध, भिक्खवे, भिक्खु सद्धिन्द्रियं भावेति विवेकनिस्सितं विरागनिस्सितं निरोधनिस्सितं वोस्सग्गपरिणामिं, वीरियिन्द्रियं…पे॰… सतिन्द्रियं… समाधिन्द्रियं… पञ्ञिन्द्रियं भावेति विवेकनिस्सितं विरागनिस्सितं निरोधनिस्सितं वोस्सग्गपरिणामिं। एवं खो, भिक्खवे, भिक्खु पञ्चिन्द्रियानि भावेन्तो पञ्चिन्द्रियानि बहुलीकरोन्तो निब्बाननिन्नो होति निब्बानपोणो निब्बानपब्भारो’’ति। द्वादसमं।
541-552. ‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu pañcindriyāni bhāvento pañcindriyāni bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu pañcindriyāni bhāvento pañcindriyāni bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro? Idha, bhikkhave, bhikkhu saddhindriyaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ, vīriyindriyaṃ…pe… satindriyaṃ… samādhindriyaṃ… paññindriyaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu pañcindriyāni bhāvento pañcindriyāni bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro’’ti. Dvādasamaṃ.
गङ्गापेय्यालवग्गो अट्ठमो।
Gaṅgāpeyyālavaggo aṭṭhamo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
छ पाचीनतो निन्ना, छ निन्ना च समुद्दतो।
Cha pācīnato ninnā, cha ninnā ca samuddato;
द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्चतीति॥
Dvete cha dvādasa honti, vaggo tena pavuccatīti.
अप्पमादवग्गो वित्थारेतब्बो।
Appamādavaggo vitthāretabbo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
तथागतं पदं कूटं, मूलं सारेन वस्सिकं।
Tathāgataṃ padaṃ kūṭaṃ, mūlaṃ sārena vassikaṃ;
राजा चन्दिमसूरिया, वत्थेन दसमं पदन्ति॥
Rājā candimasūriyā, vatthena dasamaṃ padanti.
बलकरणीयवग्गो वित्थारेतब्बो।
Balakaraṇīyavaggo vitthāretabbo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
बलं बीजञ्च नागो च, रुक्खो कुम्भेन सूकिया।
Balaṃ bījañca nāgo ca, rukkho kumbhena sūkiyā;
आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥
Ākāsena ca dve meghā, nāvā āgantukā nadīti.
एसनावग्गो वित्थारेतब्बो।
Esanāvaggo vitthāretabbo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता तिस्सो।
Esanā vidhā āsavo, bhavo ca dukkhatā tisso;
खिलं मलञ्च नीघो च, वेदना तण्हा तसिना चाति॥
Khilaṃ malañca nīgho ca, vedanā taṇhā tasinā cāti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ७. बोधिपक्खियवग्गो • 7. Bodhipakkhiyavaggo
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ७. बोधिपक्खियवग्गवण्णना • 7. Bodhipakkhiyavaggavaṇṇanā
