| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
29-31. ඤාණත්‌තයනිද්‌දෙසො
29-31. Ñāṇattayaniddeso
78. කථං විහාරනානත්‌තෙ පඤ්‌ඤා විහාරට්‌ඨෙ ඤාණං, සමාපත්‌තිනානත්‌තෙ පඤ්‌ඤා සමාපත්‌තට්‌ඨෙ ඤාණං, විහාරසමාපත්‌තිනානත්‌තෙ පඤ්‌ඤා විහාරසමාපත්‌තට්‌ඨෙ ඤාණං? නිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – අනිමිත්‌තො විහාරො. පණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – අප්‌පණිහිතො විහාරො. අභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – සුඤ්‌ඤතො විහාරො.
78. Kathaṃ vihāranānatte paññā vihāraṭṭhe ñāṇaṃ, samāpattinānatte paññā samāpattaṭṭhe ñāṇaṃ, vihārasamāpattinānatte paññā vihārasamāpattaṭṭhe ñāṇaṃ? Nimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – animitto vihāro. Paṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – appaṇihito vihāro. Abhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – suññato vihāro.
නිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අනිමිත්‌තං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අනිමිත්‌තා සමාපත්‌ති. පණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අප්‌පණිහිතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අප්‌පණිහිතා සමාපත්‌ති. අභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං සුඤ්‌ඤතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – සුඤ්‌ඤතා සමාපත්‌ති.
Nimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ animittaṃ āvajjitvā samāpajjati – animittā samāpatti. Paṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ appaṇihitaṃ āvajjitvā samāpajjati – appaṇihitā samāpatti. Abhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ suññataṃ āvajjitvā samāpajjati – suññatā samāpatti.
නිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අනිමිත්‌තං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අනිමිත්‌තවිහාරසමාපත්‌ති. පණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අප්‌පණිහිතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අප්‌පණිහිතවිහාරසමාපත්‌ති. අභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං සුඤ්‌ඤතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – සුඤ්‌ඤතවිහාරසමාපත්‌ති.
Nimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ animittaṃ āvajjitvā samāpajjati – animittavihārasamāpatti. Paṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ appaṇihitaṃ āvajjitvā samāpajjati – appaṇihitavihārasamāpatti. Abhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ suññataṃ āvajjitvā samāpajjati – suññatavihārasamāpatti.
79. රූපනිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – අනිමිත්‌තො විහාරො. රූපපණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – අප්‌පණිහිතො විහාරො. රූපාභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – සුඤ්‌ඤතො විහාරො.
79. Rūpanimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – animitto vihāro. Rūpapaṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – appaṇihito vihāro. Rūpābhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – suññato vihāro.
රූපනිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අනිමිත්‌තං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අනිමිත්‌තා සමාපත්‌ති . රූපපණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අප්‌පණිහිතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අප්‌පණිහිතා සමාපත්‌ති. රූපාභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං සුඤ්‌ඤතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – සුඤ්‌ඤතා සමාපත්‌ති.
Rūpanimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ animittaṃ āvajjitvā samāpajjati – animittā samāpatti . Rūpapaṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ appaṇihitaṃ āvajjitvā samāpajjati – appaṇihitā samāpatti. Rūpābhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ suññataṃ āvajjitvā samāpajjati – suññatā samāpatti.
රූපනිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අනිමිත්‌තං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අනිමිත්‌තවිහාරසමාපත්‌ති. රූපපණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අප්‌පණිහිතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අප්‌පණිහිතවිහාරසමාපත්‌ති. රූපාභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං සුඤ්‌ඤතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – සුඤ්‌ඤතවිහාරසමාපත්‌ති.
Rūpanimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ animittaṃ āvajjitvā samāpajjati – animittavihārasamāpatti. Rūpapaṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ appaṇihitaṃ āvajjitvā samāpajjati – appaṇihitavihārasamāpatti. Rūpābhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ suññataṃ āvajjitvā samāpajjati – suññatavihārasamāpatti.
වෙදනානිමිත්‌තං …පෙ.… සඤ්‌ඤානිමිත්‌තං… සඞ්‌ඛාරනිමිත්‌තං… විඤ්‌ඤාණනිමිත්‌තං… චක්‌ඛුනිමිත්‌තං…පෙ.… ජරාමරණනිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – අනිමිත්‌තො විහාරො. ජරාමරණපණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – අප්‌පණිහිතො විහාරො. ජරාමරණාභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති – සුඤ්‌ඤතො විහාරො.
Vedanānimittaṃ …pe… saññānimittaṃ… saṅkhāranimittaṃ… viññāṇanimittaṃ… cakkhunimittaṃ…pe… jarāmaraṇanimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – animitto vihāro. Jarāmaraṇapaṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – appaṇihito vihāro. Jarāmaraṇābhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati – suññato vihāro.
ජරාමරණනිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අනිමිත්‌තං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අනිමිත්‌තා සමාපත්‌ති. ජරාමරණපණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අප්‌පණිහිතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අප්‌පණිහිතා සමාපත්‌ති. ජරාමරණාභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං සුඤ්‌ඤතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – සුඤ්‌ඤතා සමාපත්‌ති.
Jarāmaraṇanimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ animittaṃ āvajjitvā samāpajjati – animittā samāpatti. Jarāmaraṇapaṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ appaṇihitaṃ āvajjitvā samāpajjati – appaṇihitā samāpatti. Jarāmaraṇābhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ suññataṃ āvajjitvā samāpajjati – suññatā samāpatti.
ජරාමරණනිමිත්‌තං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අනිමිත්‌තෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අනිමිත්‌තං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අනිමිත්‌තවිහාරසමාපත්‌ති. ජරාමරණපණිධිං භයතො සම්‌පස්‌සමානො අප්‌පණිහිතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං අප්‌පණිහිතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – අප්‌පණිහිතවිහාරසමාපත්‌ති. ජරාමරණාභිනිවෙසං භයතො සම්‌පස්‌සමානො සුඤ්‌ඤතෙ අධිමුත්‌තත්‌තා ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස වයං පස්‌සති, පවත්‌තං අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා නිරොධං නිබ්‌බානං සුඤ්‌ඤතං ආවජ්‌ජිත්‌වා සමාපජ්‌ජති – සුඤ්‌ඤතවිහාරසමාපත්‌ති. අඤ්‌ඤො අනිමිත්‌තො විහාරො, අඤ්‌ඤො අප්‌පණිහිතො විහාරො, අඤ්‌ඤො සුඤ්‌ඤතො විහාරො. අඤ්‌ඤා අනිමිත්‌තසමාපත්‌ති, අඤ්‌ඤා අප්‌පණිහිතසමාපත්‌ති, අඤ්‌ඤා සුඤ්‌ඤතසමාපත්‌ති. අඤ්‌ඤා අනිමිත්‌තා විහාරසමාපත්‌ති, අඤ්‌ඤා අප්‌පණිහිතා විහාරසමාපත්‌ති, අඤ්‌ඤා සුඤ්‌ඤතා විහාරසමාපත්‌ති. තං ඤාතට්‌ඨෙන ඤාණං, පජානනට්‌ඨෙන පඤ්‌ඤා. තෙන වුච්‌චති – ‘‘විහාරනානත්‌තෙ පඤ්‌ඤා විහාරට්‌ඨෙ ඤාණං, සමාපත්‌තිනානත්‌තෙ පඤ්‌ඤා සමාපත්‌තට්‌ඨෙ ඤාණං, විහාරසමාපත්‌තිනානත්‌තෙ පඤ්‌ඤා විහාරසමාපත්‌තට්‌ඨෙ ඤාණං’’.
Jarāmaraṇanimittaṃ bhayato sampassamāno animitte adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ animittaṃ āvajjitvā samāpajjati – animittavihārasamāpatti. Jarāmaraṇapaṇidhiṃ bhayato sampassamāno appaṇihite adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ appaṇihitaṃ āvajjitvā samāpajjati – appaṇihitavihārasamāpatti. Jarāmaraṇābhinivesaṃ bhayato sampassamāno suññate adhimuttattā phussa phussa vayaṃ passati, pavattaṃ ajjhupekkhitvā nirodhaṃ nibbānaṃ suññataṃ āvajjitvā samāpajjati – suññatavihārasamāpatti. Añño animitto vihāro, añño appaṇihito vihāro, añño suññato vihāro. Aññā animittasamāpatti, aññā appaṇihitasamāpatti, aññā suññatasamāpatti. Aññā animittā vihārasamāpatti, aññā appaṇihitā vihārasamāpatti, aññā suññatā vihārasamāpatti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘vihāranānatte paññā vihāraṭṭhe ñāṇaṃ, samāpattinānatte paññā samāpattaṭṭhe ñāṇaṃ, vihārasamāpattinānatte paññā vihārasamāpattaṭṭhe ñāṇaṃ’’.
ඤාණත්‌තයනිද්‌දෙසො එකතිංසතිමො.
Ñāṇattayaniddeso ekatiṃsatimo.
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / 29-31. ඤාණත්‌තයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 29-31. Ñāṇattayaniddesavaṇṇanā
