Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਪਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Apadānapāḷi |
੩-੬. ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨਂ
3-6. Upālittheraapadānaṃ
੪੪੧.
441.
‘‘ਨਗਰੇ ਹਂਸવਤਿਯਾ, ਸੁਜਾਤੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ।
‘‘Nagare haṃsavatiyā, sujāto nāma brāhmaṇo;
ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਨਿਚਯੋ, ਪਹੂਤਧਨਧਞ੍ਞવਾ॥
Asītikoṭinicayo, pahūtadhanadhaññavā.
੪੪੨.
442.
‘‘ਅਜ੍ਝਾਯਕੋ ਮਨ੍ਤਧਰੋ, ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨ ਪਾਰਗੂ।
‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;
ਲਕ੍ਖਣੇ ਇਤਿਹਾਸੇ ਚ, ਸਧਮ੍ਮੇ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ॥
Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato.
੪੪੩.
443.
ਚਰਕਾ ਤਾਪਸਾ ਚੇવ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਮਹਿਯਾ ਤਦਾ॥
Carakā tāpasā ceva, caranti mahiyā tadā.
੪੪੪.
444.
‘‘ਤੇਪਿ ਮਂ ਪਰਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਿਸ੍ਸੁਤੋ ਇਤਿ।
‘‘Tepi maṃ parivārenti, brāhmaṇo vissuto iti;
ਬਹੁਜ੍ਜਨੋ ਮਂ ਪੂਜੇਤਿ, ਨਾਹਂ ਪੂਜੇਮਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ॥
Bahujjano maṃ pūjeti, nāhaṃ pūjemi kiñcanaṃ.
੪੪੫.
445.
‘‘ਪੂਜਾਰਹਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਾਨਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਅਹਂ ਤਦਾ।
‘‘Pūjārahaṃ na passāmi, mānatthaddho ahaṃ tadā;
ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ વਚਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾવ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਜਿਨੋ॥
Buddhoti vacanaṃ natthi, tāva nuppajjate jino.
੪੪੬.
446.
ਸਬ੍ਬਂ ਤਮਂ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ, ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ॥
Sabbaṃ tamaṃ vinodetvā, loke uppajji cakkhumā.
੪੪੭.
447.
‘‘વਿਤ੍ਥਾਰਿਕੇ ਬਾਹੁਜਞ੍ਞੇ, ਪੁਥੁਭੂਤੇ ਚ ਸਾਸਨੇ।
‘‘Vitthārike bāhujaññe, puthubhūte ca sāsane;
ਉਪਾਗਮਿ ਤਦਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਗਰਂ ਹਂਸਸવ੍ਹਯਂ॥
Upāgami tadā buddho, nagaraṃ haṃsasavhayaṃ.
੪੪੮.
448.
‘‘ਪਿਤੁ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ।
‘‘Pitu atthāya so buddho, dhammaṃ desesi cakkhumā;
ਤੇਨ ਕਾਲੇਨ ਪਰਿਸਾ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਂ ਤਦਾ॥
Tena kālena parisā, samantā yojanaṃ tadā.
੪੪੯.
449.
‘‘ਸਮ੍ਮਤੋ ਮਨੁਜਾਨਂ ਸੋ, ਸੁਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਤਾਪਸੋ।
‘‘Sammato manujānaṃ so, sunando nāma tāpaso;
ਯਾવਤਾ ਬੁਦ੍ਧਪਰਿਸਾ, ਪੁਪ੍ਫੇਹਚ੍ਛਾਦਯੀ ਤਦਾ॥
Yāvatā buddhaparisā, pupphehacchādayī tadā.
੪੫੦.
450.
ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੁ॥
Koṭisatasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu.
੪੫੧.
451.
‘‘ਸਤ੍ਤਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, વਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮવੁਟ੍ਠਿਯੋ।
‘‘Sattarattindivaṃ buddho, vassetvā dhammavuṭṭhiyo;
ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿવਸੇ ਪਤ੍ਤੇ, ਸੁਨਨ੍ਦਂ ਕਿਤ੍ਤਯੀ ਜਿਨੋ॥
Aṭṭhame divase patte, sunandaṃ kittayī jino.
੪੫੨.
452.
‘‘ਦੇવਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ વਾ, ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਯਂ ਭવੇ।
‘‘Devaloke manusse vā, saṃsaranto ayaṃ bhave;
ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪવਰੋ ਹੁਤ੍વਾ, ਭવੇਸੁ ਸਂਸਰਿਸ੍ਸਤਿ॥
Sabbesaṃ pavaro hutvā, bhavesu saṃsarissati.
੪੫੩.
453.
‘‘ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ , ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭવੋ।
‘‘Kappasatasahassamhi , okkākakulasambhavo;
ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
੪੫੪.
454.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ।
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
ਮਨ੍ਤਾਣਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪੁਣ੍ਣੋਤਿ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾવਕੋ॥
Mantāṇiputto puṇṇoti, hessati satthu sāvako.
੪੫੫.
455.
‘‘ਏવਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸੁਨਨ੍ਦਂ ਤਾਪਸਂ ਤਦਾ।
‘‘Evaṃ kittayi sambuddho, sunandaṃ tāpasaṃ tadā;
ਹਾਸਯਨ੍ਤੋ ਜਨਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਯਨ੍ਤੋ ਸਕਂ ਬਲਂ॥
Hāsayanto janaṃ sabbaṃ, dassayanto sakaṃ balaṃ.
੪੫੬.
456.
‘‘ਕਤਞ੍ਜਲੀ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੁਨਨ੍ਦਂ ਤਾਪਸਂ ਜਨਾ।
‘‘Katañjalī namassanti, sunandaṃ tāpasaṃ janā;
ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਾਰਂ ਕਰਿਤ੍વਾਨ, ਸੋਧੇਸਿ ਗਤਿਮਤ੍ਤਨੋ॥
Buddhe kāraṃ karitvāna, sodhesi gatimattano.
੪੫੭.
457.
‘‘ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਅਹੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸੁਤ੍વਾਨ ਮੁਨਿਨੋ વਚਂ।
‘‘Tattha me ahu saṅkappo, sutvāna munino vacaṃ;
ਅਹਮ੍ਪਿ ਕਾਰਂ ਕਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਗੋਤਮਂ॥
Ahampi kāraṃ kassāmi, yathā passāmi gotamaṃ.
੪੫੮.
458.
‘‘ਏવਾਹਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍વਾਨ, ਕਿਰਿਯਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂ ਮਮ।
‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, kiriyaṃ cintayiṃ mama;
ਕ੍ਯਾਹਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਚਰਾਮਿ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇ॥
Kyāhaṃ kammaṃ ācarāmi, puññakkhette anuttare.
੪੫੯.
459.
‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਪਾਠਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਬ੍ਬਪਾਠਿਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ।
‘‘Ayañca pāṭhiko bhikkhu, sabbapāṭhissa sāsane;
વਿਨਯੇ ਅਗ੍ਗਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥਯੇ ਅਹਂ॥
Vinaye agganikkhitto, taṃ ṭhānaṃ patthaye ahaṃ.
੪੬੦.
460.
‘‘ਇਦਂ ਮੇ ਅਮਿਤਂ ਭੋਗਂ, ਅਕ੍ਖੋਭਂ ਸਾਗਰੂਪਮਂ।
‘‘Idaṃ me amitaṃ bhogaṃ, akkhobhaṃ sāgarūpamaṃ;
ਤੇਨ ਭੋਗੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਆਰਾਮਂ ਮਾਪਯੇ ਅਹਂ॥
Tena bhogena buddhassa, ārāmaṃ māpaye ahaṃ.
੪੬੧.
461.
‘‘ਸੋਭਨਂ ਨਾਮ ਆਰਾਮਂ, ਨਗਰਸ੍ਸ ਪੁਰਤ੍ਥਤੋ।
‘‘Sobhanaṃ nāma ārāmaṃ, nagarassa puratthato;
੪੬੨.
462.
‘‘ਕੂਟਾਗਾਰੇ ਚ ਪਾਸਾਦੇ, ਮਣ੍ਡਪੇ ਹਮ੍ਮਿਯੇ ਗੁਹਾ।
‘‘Kūṭāgāre ca pāsāde, maṇḍape hammiye guhā;
ਚਙ੍ਕਮੇ ਸੁਕਤੇ ਕਤ੍વਾ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਅਮਾਪਯਿਂ॥
Caṅkame sukate katvā, saṅghārāmaṃ amāpayiṃ.
੪੬੩.
463.
‘‘ਜਨ੍ਤਾਘਰਂ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਂ, ਅਥੋ ਉਦਕਮਾਲ਼ਕਂ।
‘‘Jantāgharaṃ aggisālaṃ, atho udakamāḷakaṃ;
ਨ੍ਹਾਨਘਰਂ ਮਾਪਯਿਤ੍વਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਦਾਸਹਂ॥
Nhānagharaṃ māpayitvā, bhikkhusaṅghassadāsahaṃ.
੪੬੪.
464.
‘‘ਆਸਨ੍ਦਿਯੋ ਪੀਠਕੇ ਚ, ਪਰਿਭੋਗੇ ਚ ਭਾਜਨੇ।
‘‘Āsandiyo pīṭhake ca, paribhoge ca bhājane;
ਆਰਾਮਿਕਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਦਾਸਹਂ॥
Ārāmikañca bhesajjaṃ, sabbametaṃ adāsahaṃ.
੪੬੫.
465.
‘‘ਆਰਕ੍ਖਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾਨ, ਪਾਕਾਰਂ ਕਾਰਯਿਂ ਦਲ਼੍ਹਂ।
‘‘Ārakkhaṃ paṭṭhapetvāna, pākāraṃ kārayiṃ daḷhaṃ;
ਮਾ ਨਂ ਕੋਚਿ વਿਹੇਠੇਸਿ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨ ਤਾਦਿਨਂ॥
Mā naṃ koci viheṭhesi, santacittāna tādinaṃ.
੪੬੬.
466.
੪੬੭.
467.
‘‘ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਮਯਾਰਾਮੋ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛ ਤੁવਂ ਮੁਨਿ।
‘‘Niṭṭhāpito mayārāmo, sampaṭiccha tuvaṃ muni;
੪੬੮.
468.
‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਲੋਕવਿਦੂ, ਆਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ।
‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
ਮਮ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯ, ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਨਾਯਕੋ॥
Mama saṅkappamaññāya, adhivāsesi nāyako.
੪੬੯.
469.
‘‘ਅਧਿવਾਸਨਮਞ੍ਞਾਯ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ।
‘‘Adhivāsanamaññāya, sabbaññussa mahesino;
ਭੋਜਨਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍વਾ, ਕਾਲਮਾਰੋਚਯਿਂ ਅਹਂ॥
Bhojanaṃ paṭiyādetvā, kālamārocayiṃ ahaṃ.
੪੭੦.
470.
‘‘ਆਰੋਚਿਤਮ੍ਹਿ ਕਾਲਮ੍ਹਿ, ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਨਾਯਕੋ।
‘‘Ārocitamhi kālamhi, padumuttaranāyako;
ਖੀਣਾਸવਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਆਰਾਮਂ ਮੇ ਉਪਾਗਮਿ॥
Khīṇāsavasahassehi, ārāmaṃ me upāgami.
੪੭੧.
471.
‘‘ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਕਾਲਮਞ੍ਞਾਯ, ਅਨ੍ਨਪਾਨੇਨ ਤਪ੍ਪਯਿਂ।
‘‘Nisinnaṃ kālamaññāya, annapānena tappayiṃ;
ਭੁਤ੍ਤਾવਿਂ ਕਾਲਮਞ੍ਞਾਯ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿਂ॥
Bhuttāviṃ kālamaññāya, idaṃ vacanamabraviṃ.
੪੭੨.
472.
‘‘ਕੀਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ, ਤਤ੍ਤਕੇਨੇવ ਕਾਰਿਤੋ।
‘‘Kīto satasahassena, tattakeneva kārito;
ਸੋਭਨੋ ਨਾਮ ਆਰਾਮੋ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛ ਤੁવਂ ਮੁਨਿ॥
Sobhano nāma ārāmo, sampaṭiccha tuvaṃ muni.
੪੭੩.
473.
‘‘ਇਮਿਨਾਰਾਮਦਾਨੇਨ , ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ।
‘‘Iminārāmadānena , cetanāpaṇidhīhi ca;
ਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨੋਹਂ, ਲਭਾਮਿ ਮਮ ਪਤ੍ਥਿਤਂ॥
Bhave nibbattamānohaṃ, labhāmi mama patthitaṃ.
੪੭੪.
474.
‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਸੁਮਾਪਿਤਂ।
‘‘Paṭiggahetvā sambuddho, saṅghārāmaṃ sumāpitaṃ;
ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿ॥
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, idaṃ vacanamabravi.
੪੭੫.
475.
‘‘ਯੋ ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਦਾਸਿ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਸੁਮਾਪਿਤਂ।
‘‘Yo so buddhassa pādāsi, saṅghārāmaṃ sumāpitaṃ;
ਤਮਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ॥
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
੪੭੬.
476.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਅਸ੍ਸਾ ਰਥਾ ਪਤ੍ਤੀ, ਸੇਨਾ ਚ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨੀ।
‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā ca caturaṅginī;
ਪਰਿવਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿਮਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥
Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.
੪੭੭.
477.
ਪਰਿવਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿਮਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥
Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.
੪੭੮.
478.
‘‘ਛਲ਼ਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਨਾਰਿਯੋ ਸਮਲਙ੍ਕਤਾ।
‘‘Chaḷasītisahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
વਿਚਿਤ੍ਤવਤ੍ਥਾਭਰਣਾ, ਆਮੁਤ੍ਤਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾ॥
Vicittavatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā.
੪੭੯.
479.
‘‘ਅਲ਼ਾਰਪਮ੍ਹਾ ਹਸੁਲਾ, ਸੁਸਞ੍ਞਾ ਤਨੁਮਜ੍ਝਿਮਾ।
‘‘Aḷārapamhā hasulā, susaññā tanumajjhimā;
ਪਰਿવਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿਮਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥
Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.
੪੮੦.
480.
‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਦੇવਲੋਕੇ ਰਮਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Tiṃsakappasahassāni, devaloke ramissati;
ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇવਿਨ੍ਦੋ, ਦੇવਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ॥
Sahassakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati.
੪੮੧.
481.
‘‘ਦੇવਰਾਜੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਟਿਲਭਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Devarājena pattabbaṃ, sabbaṃ paṭilabhissati;
ਅਨੂਨਭੋਗੋ ਹੁਤ੍વਾਨ, ਦੇવਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ॥
Anūnabhogo hutvāna, devarajjaṃ karissati.
੪੮੨.
482.
‘‘ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ, ਰਾਜਾ ਰਟ੍ਠੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Sahassakkhattuṃ cakkavattī, rājā raṭṭhe bhavissati;
ਪਥਬ੍ਯਾ ਰਜ੍ਜਂ વਿਪੁਲਂ, ਗਣਨਾਤੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯਂ॥
Pathabyā rajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
੪੮੩.
483.
‘‘ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ , ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭવੋ।
‘‘Kappasatasahassamhi , okkākakulasambhavo;
ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
੪੮੪.
484.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ।
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
ਉਪਾਲਿ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾવਕੋ॥
Upāli nāma nāmena, hessati satthu sāvako.
੪੮੫.
485.
‘‘વਿਨਯੇ ਪਾਰਮਿਂ ਪਤ੍વਾ, ਠਾਨਾਠਾਨੇ ਚ ਕੋવਿਦੋ।
‘‘Vinaye pāramiṃ patvā, ṭhānāṭhāne ca kovido;
ਜਿਨਸਾਸਨਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ, વਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿਨਾਸવੋ॥
Jinasāsanaṃ dhārento, viharissatināsavo.
੪੮੬.
486.
‘‘ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗવੋ।
‘‘Sabbametaṃ abhiññāya, gotamo sakyapuṅgavo;
ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸ੍ਸਤਿ॥
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapessati.
੪੮੭.
487.
‘‘ਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯੁਪਾਦਾਯ, ਪਤ੍ਥੇਮਿ ਤવ ਸਾਸਨਂ।
‘‘Aparimeyyupādāya, patthemi tava sāsanaṃ;
ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਕ੍ਖਯੋ॥
So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.
੪੮੮.
488.
‘‘ਯਥਾ ਸੂਲਾવੁਤੋ ਪੋਸੋ, ਰਾਜਦਣ੍ਡੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤੋ।
‘‘Yathā sūlāvuto poso, rājadaṇḍena tajjito;
ਸੂਲੇ ਸਾਤਂ ਅવਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ, ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂવ ਇਚ੍ਛਤਿ॥
Sūle sātaṃ avindanto, parimuttiṃva icchati.
੪੮੯.
489.
‘‘ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਭવਦਣ੍ਡੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤੋ।
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, bhavadaṇḍena tajjito;
ਕਮ੍ਮਸੂਲਾવੁਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਪਿਪਾਸਾવੇਦਨਟ੍ਟਿਤੋ॥
Kammasūlāvuto santo, pipāsāvedanaṭṭito.
੪੯੦.
490.
‘‘ਭવੇ ਸਾਤਂ ਨ વਿਨ੍ਦਾਮਿ, ਡਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ਤੀਹਿ ਅਗ੍ਗਿਭਿ।
‘‘Bhave sātaṃ na vindāmi, ḍayhanto tīhi aggibhi;
ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਗવੇਸਾਮਿ, ਯਥਾਪਿ ਰਾਜਦਣ੍ਡਿਤੋ॥
Parimuttiṃ gavesāmi, yathāpi rājadaṇḍito.
੪੯੧.
491.
‘‘ਯਥਾ વਿਸਾਦੋ ਪੁਰਿਸੋ, વਿਸੇਨ ਪਰਿਪੀਲ਼ਿਤੋ।
‘‘Yathā visādo puriso, visena paripīḷito;
੪੯੨.
492.
‘‘ਗવੇਸਮਾਨੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਗਦਂ વਿਸਘਾਤਕਂ।
‘‘Gavesamāno passeyya, agadaṃ visaghātakaṃ;
ਤਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਸੁਖੀ ਅਸ੍ਸ, વਿਸਮ੍ਹਾ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ॥
Taṃ pivitvā sukhī assa, visamhā parimuttiyā.
੪੯੩.
493.
‘‘ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਯਥਾ વਿਸਹਤੋ ਨਰੋ।
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, yathā visahato naro;
ਸਮ੍ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਗਦਮੇਸਹਂ॥
Sampīḷito avijjāya, saddhammāgadamesahaṃ.
੪੯੪.
494.
‘‘ਧਮ੍ਮਾਗਦਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ, ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ ਸਕ੍ਯਸਾਸਨਂ।
‘‘Dhammāgadaṃ gavesanto, addakkhiṃ sakyasāsanaṃ;
ਅਗ੍ਗਂ ਸਬ੍ਬੋਸਧਾਨਂ ਤਂ, ਸਬ੍ਬਸਲ੍ਲવਿਨੋਦਨਂ॥
Aggaṃ sabbosadhānaṃ taṃ, sabbasallavinodanaṃ.
੪੯੫.
495.
‘‘ਧਮ੍ਮੋਸਧਂ ਪਿવਿਤ੍વਾਨ, વਿਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮੂਹਨਿਂ।
‘‘Dhammosadhaṃ pivitvāna, visaṃ sabbaṃ samūhaniṃ;
ਅਜਰਾਮਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਫਸ੍ਸਯਿਂ ਅਹਂ॥
Ajarāmaraṃ sītibhāvaṃ, nibbānaṃ phassayiṃ ahaṃ.
੪੯੬.
496.
‘‘ਯਥਾ ਭੂਤਟ੍ਟਿਤੋ ਪੋਸੋ, ਭੂਤਗ੍ਗਾਹੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤੋ।
‘‘Yathā bhūtaṭṭito poso, bhūtaggāhena pīḷito;
ਭੂਤવੇਜ੍ਜਂ ਗવੇਸੇਯ੍ਯ, ਭੂਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ॥
Bhūtavejjaṃ gaveseyya, bhūtasmā parimuttiyā.
੪੯੭.
497.
‘‘ਗવੇਸਮਾਨੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਭੂਤવਿਜ੍ਜਾਸੁ ਕੋવਿਦਂ।
‘‘Gavesamāno passeyya, bhūtavijjāsu kovidaṃ;
ਤਸ੍ਸ ਸੋ વਿਹਨੇ ਭੂਤਂ, ਸਮੂਲਞ੍ਚ વਿਨਾਸਯੇ॥
Tassa so vihane bhūtaṃ, samūlañca vināsaye.
੪੯੮.
498.
‘‘ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਤਮਗ੍ਗਾਹੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤੋ।
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, tamaggāhena pīḷito;
ਞਾਣਾਲੋਕਂ ਗવੇਸਾਮਿ, ਤਮਤੋ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ॥
Ñāṇālokaṃ gavesāmi, tamato parimuttiyā.
੪੯੯.
499.
‘‘ਅਥਦ੍ਦਸਂ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿਂ, ਕਿਲੇਸਤਮਸੋਧਨਂ।
‘‘Athaddasaṃ sakyamuniṃ, kilesatamasodhanaṃ;
ਸੋ ਮੇ ਤਮਂ વਿਨੋਦੇਸਿ, ਭੂਤવੇਜ੍ਜੋવ ਭੂਤਕਂ॥
So me tamaṃ vinodesi, bhūtavejjova bhūtakaṃ.
੫੦੦.
500.
‘‘ਸਂਸਾਰਸੋਤਂ ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਦਿਂ, ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਂ ਨਿવਾਰਯਿਂ।
‘‘Saṃsārasotaṃ sañchindiṃ, taṇhāsotaṃ nivārayiṃ;
ਭવਂ ਉਗ੍ਘਾਟਯਿਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਭੂਤવੇਜ੍ਜੋવ ਮੂਲਤੋ॥
Bhavaṃ ugghāṭayiṃ sabbaṃ, bhūtavejjova mūlato.
੫੦੧.
501.
‘‘ਗਰੁਲ਼ੋ ਯਥਾ ਓਪਤਤਿ, ਪਨ੍ਨਗਂ ਭਕ੍ਖਮਤ੍ਤਨੋ।
‘‘Garuḷo yathā opatati, pannagaṃ bhakkhamattano;
ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਸਤਂ, વਿਕ੍ਖੋਭੇਤਿ ਮਹਾਸਰਂ॥
Samantā yojanasataṃ, vikkhobheti mahāsaraṃ.
੫੦੨.
502.
‘‘ਪਨ੍ਨਗਂ ਸੋ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਅਧੋਸੀਸਂ વਿਹੇਠਯਂ।
‘‘Pannagaṃ so gahetvāna, adhosīsaṃ viheṭhayaṃ;
ਆਦਾਯ ਸੋ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਯੇਨਕਾਮਂ વਿਹਙ੍ਗਮੋ॥
Ādāya so pakkamati, yenakāmaṃ vihaṅgamo.
੫੦੩.
503.
‘‘ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਯਥਾਪਿ ਗਰੁਲ਼ੋ ਬਲੀ।
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, yathāpi garuḷo balī;
ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ, ਦੋਸੇ વਿਕ੍ਖਾਲਯਿਂ ਅਹਂ॥
Asaṅkhataṃ gavesanto, dose vikkhālayiṃ ahaṃ.
੫੦੪.
504.
‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਹਂ ਧਮ੍ਮવਰਂ, ਸਨ੍ਤਿਪਦਮਨੁਤ੍ਤਰਂ।
‘‘Diṭṭho ahaṃ dhammavaraṃ, santipadamanuttaraṃ;
ਆਦਾਯ વਿਹਰਾਮੇਤਂ, ਗਰੁਲ਼ੋ ਪਨ੍ਨਗਂ ਯਥਾ॥
Ādāya viharāmetaṃ, garuḷo pannagaṃ yathā.
੫੦੫.
505.
‘‘ਆਸਾવਤੀ ਨਾਮ ਲਤਾ, ਜਾਤਾ ਚਿਤ੍ਤਲਤਾવਨੇ।
‘‘Āsāvatī nāma latā, jātā cittalatāvane;
ਤਸ੍ਸਾ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸੇਨ, ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੇ ਫਲਂ॥
Tassā vassasahassena, ekaṃ nibbattate phalaṃ.
੫੦੬.
506.
‘‘ਤਂ ਦੇવਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤਾવਦੂਰਫਲੇ ਸਤਿ।
‘‘Taṃ devā payirupāsanti, tāvadūraphale sati;
ਦੇવਾਨਂ ਸਾ ਪਿਯਾ ਏવਂ, ਆਸਾવਤੀ ਲਤੁਤ੍ਤਮਾ॥
Devānaṃ sā piyā evaṃ, āsāvatī latuttamā.
੫੦੭.
507.
‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ, ਤਾਹਂ ਪਰਿਚਰੇ ਮੁਨਿ।
‘‘Satasahassupādāya, tāhaṃ paricare muni;
ਸਾਯਂ ਪਾਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੇવਾ ਆਸਾવਤਿਂ ਯਥਾ॥
Sāyaṃ pātaṃ namassāmi, devā āsāvatiṃ yathā.
੫੦੮.
508.
‘‘ਅવਞ੍ਝਾ ਪਾਰਿਚਰਿਯਾ, ਅਮੋਘਾ ਚ ਨਮਸ੍ਸਨਾ।
‘‘Avañjhā pāricariyā, amoghā ca namassanā;
ਦੂਰਾਗਤਮ੍ਪਿ ਮਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਖਣੋਯਂ ਨ વਿਰਾਧਯਿ॥
Dūrāgatampi maṃ santaṃ, khaṇoyaṃ na virādhayi.
੫੦੯.
509.
‘‘ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, વਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਭવੇ ਅਹਂ।
‘‘Paṭisandhiṃ na passāmi, vicinanto bhave ahaṃ;
੫੧੦.
510.
‘‘ਯਥਾਪਿ ਪਦੁਮਂ ਨਾਮ, ਸੂਰਿਯਰਂਸੇਨ ਪੁਪ੍ਫਤਿ।
‘‘Yathāpi padumaṃ nāma, sūriyaraṃsena pupphati;
ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਬੁਦ੍ਧਰਂਸੇਨ ਪੁਪ੍ਫਿਤੋ॥
Tathevāhaṃ mahāvīra, buddharaṃsena pupphito.
੫੧੧.
511.
ਮੇਘੇਸੁ ਗਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ, ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤਾ ਸਦਾ॥
Meghesu gajjamānesu, gabbhaṃ gaṇhanti tā sadā.
੫੧੨.
512.
‘‘ਚਿਰਮ੍ਪਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਯਾવ ਮੇਘੋ ਨ ਗਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Cirampi gabbhaṃ dhārenti, yāva megho na gajjati;
ਭਾਰਤੋ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਯਦਾ ਮੇਘੋ ਪવਸ੍ਸਤਿ॥
Bhārato parimuccanti, yadā megho pavassati.
੫੧੩.
513.
‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ , ਧਮ੍ਮਮੇਘੇਨ ਗਜ੍ਜਤੋ।
‘‘Padumuttarabuddhassa , dhammameghena gajjato;
ਸਦ੍ਦੇਨ ਧਮ੍ਮਮੇਘਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮਗਬ੍ਭਂ ਅਗਣ੍ਹਹਂ॥
Saddena dhammameghassa, dhammagabbhaṃ agaṇhahaṃ.
੫੧੪.
514.
ਸਤਸਹਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ, ਪੁਞ੍ਞਗਬ੍ਭਂ ਧਰੇਮਹਂ।
Satasahassupādāya, puññagabbhaṃ dharemahaṃ;
ਨਪ੍ਪਮੁਚ੍ਚਾਮਿ ਭਾਰਤੋ, ਧਮ੍ਮਮੇਘੋ ਨ ਗਜ੍ਜਤਿ॥
Nappamuccāmi bhārato, dhammamegho na gajjati.
੫੧੫.
515.
‘‘ਯਦਾ ਤੁવਂ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿ, ਰਮ੍ਮੇ ਕਪਿਲવਤ੍ਥવੇ।
‘‘Yadā tuvaṃ sakyamuni, ramme kapilavatthave;
ਗਜ੍ਜਸਿ ਧਮ੍ਮਮੇਘੇਨ, ਭਾਰਤੋ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਹਂ॥
Gajjasi dhammameghena, bhārato parimuccahaṃ.
੫੧੬.
516.
‘‘ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਤਥਾਪ੍ਪਣਿਹਿਤਮ੍ਪਿ ਚ।
‘‘Suññataṃ animittañca, tathāppaṇihitampi ca;
ਦੁਤਿਯਭਾਣવਾਰਂ।
Dutiyabhāṇavāraṃ.
੫੧੭.
517.
‘‘ਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯੁਪਾਦਾਯ, ਪਤ੍ਥੇਮਿ ਤવ ਸਾਸਨਂ।
‘‘Aparimeyyupādāya, patthemi tava sāsanaṃ;
ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤਿਪਦਮਨੁਤ੍ਤਰਂ॥
So me attho anuppatto, santipadamanuttaraṃ.
੫੧੮.
518.
‘‘વਿਨਯੇ ਪਾਰਮਿਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਯਥਾਪਿ ਪਾਠਿਕੋ ਇਸਿ।
‘‘Vinaye pāramiṃ patto, yathāpi pāṭhiko isi;
ਨ ਮੇ ਸਮਸਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਧਾਰੇਮਿ ਸਾਸਨਂ ਅਹਂ॥
Na me samasamo atthi, dhāremi sāsanaṃ ahaṃ.
੫੧੯.
519.
ਏਤ੍ਥ ਮੇ વਿਮਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਕ੍ਖਰੇ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਪਿ વਾ॥
Ettha me vimati natthi, akkhare byañjanepi vā.
੫੨੦.
520.
‘‘ਨਿਗ੍ਗਹੇ ਪਟਿਕਮ੍ਮੇ ਚ, ਠਾਨਾਠਾਨੇ ਚ ਕੋવਿਦੋ।
‘‘Niggahe paṭikamme ca, ṭhānāṭhāne ca kovido;
ਓਸਾਰਣੇ વੁਟ੍ਠਾਪਨੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ॥
Osāraṇe vuṭṭhāpane, sabbattha pāramiṃ gato.
੫੨੧.
521.
‘‘વਿਨਯੇ ਖਨ੍ਧਕੇ વਾਪਿ, ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਦਂ ਅਹਂ।
‘‘Vinaye khandhake vāpi, nikkhipitvā padaṃ ahaṃ;
ਉਭਤੋ વਿਨਿવੇਠੇਤ੍વਾ, ਰਸਤੋ ਓਸਰੇਯ੍ਯਹਂ॥
Ubhato viniveṭhetvā, rasato osareyyahaṃ.
੫੨੨.
522.
‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥੇ ਚ ਕੋવਿਦੋ।
‘‘Niruttiyā sukusalo, atthānatthe ca kovido;
ਅਨਞ੍ਞਾਤਂ ਮਯਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਕਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨੇ॥
Anaññātaṃ mayā natthi, ekaggo satthu sāsane.
੫੨੩.
523.
ਕਙ੍ਖਂ ਸਬ੍ਬਂ વਿਨੋਦੇਮਿ, ਛਿਨ੍ਦਾਮਿ ਸਬ੍ਬਸਂਸਯਂ॥
Kaṅkhaṃ sabbaṃ vinodemi, chindāmi sabbasaṃsayaṃ.
੫੨੪.
524.
‘‘ਪਦਂ ਅਨੁਪਦਞ੍ਚਾਪਿ, ਅਕ੍ਖਰਞ੍ਚਾਪਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ।
‘‘Padaṃ anupadañcāpi, akkharañcāpi byañjanaṃ;
ਨਿਦਾਨੇ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕੋવਿਦੋ ਅਹਂ॥
Nidāne pariyosāne, sabbattha kovido ahaṃ.
੫੨੫.
525.
‘‘ਯਥਾਪਿ ਰਾਜਾ ਬਲવਾ, ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪਰਨ੍ਤਪੇ।
‘‘Yathāpi rājā balavā, niggaṇhitvā parantape;
વਿਜਿਨਿਤ੍વਾਨ ਸਙ੍ਗਾਮਂ, ਨਗਰਂ ਤਤ੍ਥ ਮਾਪਯੇ॥
Vijinitvāna saṅgāmaṃ, nagaraṃ tattha māpaye.
੫੨੬.
526.
‘‘ਪਾਕਾਰਂ ਪਰਿਖਞ੍ਚਾਪਿ, ਏਸਿਕਂ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ।
‘‘Pākāraṃ parikhañcāpi, esikaṃ dvārakoṭṭhakaṃ;
ਅਟ੍ਟਾਲਕੇ ਚ વਿવਿਧੇ, ਕਾਰਯੇ ਨਗਰੇ ਬਹੂ॥
Aṭṭālake ca vividhe, kāraye nagare bahū.
੫੨੭.
527.
‘‘ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਂ ਚਚ੍ਚਰਞ੍ਚ, ਸੁવਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਰਾਪਣਂ।
‘‘Siṅghāṭakaṃ caccarañca, suvibhattantarāpaṇaṃ;
ਕਾਰਯੇਯ੍ਯ ਸਭਂ ਤਤ੍ਥ, ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ॥
Kārayeyya sabhaṃ tattha, atthānatthavinicchayaṃ.
੫੨੮.
528.
‘‘ਨਿਗ੍ਘਾਤਤ੍ਥਂ ਅਮਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਛਿਦ੍ਦਾਛਿਦ੍ਦਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤੁਂ।
‘‘Nigghātatthaṃ amittānaṃ, chiddāchiddañca jānituṃ;
੫੨੯.
529.
‘‘ਆਰਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਨਿਧਾਨਕੁਸਲਂ ਨਰਂ।
‘‘Ārakkhatthāya bhaṇḍassa, nidhānakusalaṃ naraṃ;
ਮਾ ਮੇ ਭਣ੍ਡਂ વਿਨਸ੍ਸੀਤਿ, ਭਣ੍ਡਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤਿ ਸੋ॥
Mā me bhaṇḍaṃ vinassīti, bhaṇḍarakkhaṃ ṭhapeti so.
੫੩੦.
530.
ਹੋਤਿ ਯੋ ਰਞ੍ਞੋ, વੁਦ੍ਧਿਂ ਯਸ੍ਸ ਚ ਇਚ੍ਛਤਿ।
Hoti yo rañño, vuddhiṃ yassa ca icchati.
ਤਸ੍ਸਾਧਿਕਰਣਂ ਦੇਤਿ, ਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ॥
Tassādhikaraṇaṃ deti, mittassa paṭipajjituṃ.
੫੩੧.
531.
‘‘ਉਪ੍ਪਾਤੇਸੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਚ ਕੋવਿਦਂ।
‘‘Uppātesu nimittesu, lakkhaṇesu ca kovidaṃ;
ਅਜ੍ਝਾਯਕਂ ਮਨ੍ਤਧਰਂ, ਪੋਰੋਹਿਚ੍ਚੇ ਠਪੇਤਿ ਸੋ॥
Ajjhāyakaṃ mantadharaṃ, porohicce ṭhapeti so.
੫੩੨.
532.
‘‘ਏਤੇਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਖਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Etehaṅgehi sampanno, khattiyoti pavuccati;
ਸਦਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਨਂ, ਚਕ੍ਕવਾਕੋવ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ॥
Sadā rakkhanti rājānaṃ, cakkavākova dukkhitaṃ.
੫੩੩.
533.
‘‘ਤਥੇવ ਤ੍વਂ ਮਹਾવੀਰ, ਹਤਾਮਿਤ੍ਤੋવ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।
‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, hatāmittova khattiyo;
ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ॥
Sadevakassa lokassa, dhammarājāti vuccati.
੫੩੪.
534.
ਤਮਨ੍ਧਕਾਰਂ વਿਧਮਿਤ੍વਾ, ਧਮ੍ਮਨਗਰਂ ਅਮਾਪਯਿ॥
Tamandhakāraṃ vidhamitvā, dhammanagaraṃ amāpayi.
੫੩੫.
535.
‘‘ਸੀਲਂ ਪਾਕਾਰਕਂ ਤਤ੍ਥ, ਞਾਣਂ ਤੇ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ।
‘‘Sīlaṃ pākārakaṃ tattha, ñāṇaṃ te dvārakoṭṭhakaṃ;
ਸਦ੍ਧਾ ਤੇ ਏਸਿਕਾ વੀਰ, ਦ੍વਾਰਪਾਲੋ ਚ ਸਂવਰੋ॥
Saddhā te esikā vīra, dvārapālo ca saṃvaro.
੫੩੬.
536.
‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਟ੍ਟਾਲਂ, ਪਞ੍ਞਾ ਤੇ ਚਚ੍ਚਰਂ ਮੁਨੇ।
‘‘Satipaṭṭhānamaṭṭālaṃ, paññā te caccaraṃ mune;
ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਞ੍ਚ ਸਿਙ੍ਘਾਟਂ, ਧਮ੍ਮવੀਥਿ ਸੁਮਾਪਿਤਾ॥
Iddhipādañca siṅghāṭaṃ, dhammavīthi sumāpitā.
੫੩੭.
537.
‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਞ੍ਚ, વਿਨਯਞ੍ਚਾਪਿ ਕੇવਲਂ।
‘‘Suttantaṃ abhidhammañca, vinayañcāpi kevalaṃ;
ਨવਙ੍ਗਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ, ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਸਭਾ ਤવ॥
Navaṅgaṃ buddhavacanaṃ, esā dhammasabhā tava.
੫੩੮.
538.
‘‘ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਿਹਾਰਞ੍ਚਪ੍ਪਣੀਹਿਤਂ।
‘‘Suññataṃ animittañca, vihārañcappaṇīhitaṃ;
ਆਨੇਞ੍ਜਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ, ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਕੁਟੀ ਤવ॥
Āneñjañca nirodho ca, esā dhammakuṭī tava.
੫੩੯.
539.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਨਾਮੇਨ, ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤੀ ਤવ॥
Sāriputtoti nāmena, dhammasenāpatī tava.
੫੪੦.
540.
‘‘ਚੁਤੂਪਪਾਤਕੁਸਲੋ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ।
‘‘Cutūpapātakusalo, iddhiyā pāramiṃ gato;
ਕੋਲਿਤੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਪੋਰੋਹਿਚ੍ਚੋ ਤવਂ ਮੁਨੇ॥
Kolito nāma nāmena, porohicco tavaṃ mune.
੫੪੧.
541.
‘‘ਪੋਰਾਣਕવਂਸਧਰੋ, ਉਗ੍ਗਤੇਜੋ ਦੁਰਾਸਦੋ।
‘‘Porāṇakavaṃsadharo, uggatejo durāsado;
ਧੁਤવਾਦੀਗੁਣੇਨਗ੍ਗੋ, ਅਕ੍ਖਦਸ੍ਸੋ ਤવਂ ਮੁਨੇ॥
Dhutavādīguṇenaggo, akkhadasso tavaṃ mune.
੫੪੨.
542.
‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਧਮ੍ਮਧਰੋ, ਸਬ੍ਬਪਾਠੀ ਚ ਸਾਸਨੇ।
‘‘Bahussuto dhammadharo, sabbapāṭhī ca sāsane;
੫੪੩.
543.
‘‘ਏਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਪਮੇਸਿ ਭਗવਾ ਮਮਂ।
‘‘Ete sabbe atikkamma, pamesi bhagavā mamaṃ;
વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਮੇ ਪਾਦਾਸਿ, વਿਨਯੇ વਿਞ੍ਞੁਦੇਸਿਤਂ॥
Vinicchayaṃ me pādāsi, vinaye viññudesitaṃ.
੫੪੪.
544.
‘‘ਯੋ ਕੋਚਿ વਿਨਯੇ ਪਞ੍ਹਂ, ਪੁਚ੍ਛਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾવਕੋ।
‘‘Yo koci vinaye pañhaṃ, pucchati buddhasāvako;
ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਚਿਨ੍ਤਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਞ੍ਞੇવਤ੍ਥਂ ਕਥੇਮਹਂ॥
Tattha me cintanā natthi, taññevatthaṃ kathemahaṃ.
੫੪੫.
545.
‘‘ਯਾવਤਾ ਬੁਦ੍ਧਖੇਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਤਂ ਮਹਾਮੁਨਿ।
‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, ṭhapetvā taṃ mahāmuni;
વਿਨਯੇ ਮਾਦਿਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੁਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Vinaye mādiso natthi, kuto bhiyyo bhavissati.
੫੪੬.
546.
‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਏવਂ ਗਜ੍ਜਤਿ ਗੋਤਮੋ।
‘‘Bhikkhusaṅghe nisīditvā, evaṃ gajjati gotamo;
ਉਪਾਲਿਸ੍ਸ ਸਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, વਿਨਯੇ ਖਨ੍ਧਕੇਸੁ ਚ॥
Upālissa samo natthi, vinaye khandhakesu ca.
੫੪੭.
547.
‘‘ਯਾવਤਾ ਬੁਦ੍ਧਭਣਿਤਂ, ਨવਙ੍ਗਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ।
‘‘Yāvatā buddhabhaṇitaṃ, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
੫੪੮.
548.
‘‘ਮਮ ਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾਨ, ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗવੋ।
‘‘Mama kammaṃ saritvāna, gotamo sakyapuṅgavo;
ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ ਮਂ॥
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapesi maṃ.
੫੪੯.
549.
‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ, ਇਮਂ ਠਾਨਂ ਅਪਤ੍ਥਯਿਂ।
‘‘Satasahassupādāya, imaṃ ṭhānaṃ apatthayiṃ;
ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, વਿਨਯੇ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ॥
So me attho anuppatto, vinaye pāramiṃ gato.
੫੫੦.
550.
‘‘ਸਕ੍ਯਾਨਂ ਨਨ੍ਦਿਜਨਨੋ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਆਸਹਂ ਪੁਰੇ।
‘‘Sakyānaṃ nandijanano, kappako āsahaṃ pure;
વਿਜਹਿਤ੍વਾਨ ਤਂ ਜਾਤਿਂ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਜਾਤੋ ਮਹੇਸਿਨੋ॥
Vijahitvāna taṃ jātiṃ, putto jāto mahesino.
੫੫੧.
551.
‘‘ਇਤੋ ਦੁਤਿਯਕੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਅਞ੍ਜਸੋ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।
‘‘Ito dutiyake kappe, añjaso nāma khattiyo;
ਅਨਨ੍ਤਤੇਜੋ ਅਮਿਤਯਸੋ, ਭੂਮਿਪਾਲੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ॥
Anantatejo amitayaso, bhūmipālo mahaddhano.
੫੫੨.
552.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਚਨ੍ਦਨੋ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।
‘‘Tassa rañño ahaṃ putto, candano nāma khattiyo;
ਜਾਤਿਮਦੇਨੁਪਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਯਸਭੋਗਮਦੇਨ ਚ॥
Jātimadenupatthaddho, yasabhogamadena ca.
੫੫੩.
553.
‘‘ਨਾਗਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਭੂਸਿਤਾ।
‘‘Nāgasatasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;
ਤਿਧਾਪਭਿਨ੍ਨਾ ਮਾਤਙ੍ਗਾ, ਪਰਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ ਮਂ ਸਦਾ॥
Tidhāpabhinnā mātaṅgā, parivārenti maṃ sadā.
੫੫੪.
554.
‘‘ਸਬਲੇਹਿ ਪਰੇਤੋਹਂ, ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਕੋ।
‘‘Sabalehi paretohaṃ, uyyānaṃ gantukāmako;
ਆਰੁਯ੍ਹ ਸਿਰਿਕਂ ਨਾਗਂ, ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂ ਤਦਾ॥
Āruyha sirikaṃ nāgaṃ, nagarā nikkhamiṃ tadā.
੫੫੫.
555.
‘‘ਚਰਣੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰੋ ਸੁਸਂવੁਤੋ।
‘‘Caraṇena ca sampanno, guttadvāro susaṃvuto;
ਦੇવਲੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਆਗਚ੍ਛਿ ਪੁਰਤੋ ਮਮ॥
Devalo nāma sambuddho, āgacchi purato mama.
੫੫੬.
556.
‘‘ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਸਿਰਿਕਂ ਨਾਗਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਸਾਦਯਿਂ ਤਦਾ।
‘‘Pesetvā sirikaṃ nāgaṃ, buddhaṃ āsādayiṃ tadā;
੫੫੭.
557.
વਿਹੇਸਯਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਅਗਮਾਸਹਂ॥
Vihesayitvā sambuddhaṃ, uyyānaṃ agamāsahaṃ.
੫੫੮.
558.
‘‘ਸਾਤਂ ਤਤ੍ਥ ਨ વਿਨ੍ਦਾਮਿ, ਸਿਰੋ ਪਜ੍ਜਲਿਤੋ ਯਥਾ।
‘‘Sātaṃ tattha na vindāmi, siro pajjalito yathā;
ਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਡਯ੍ਹਾਮਿ, ਮਚ੍ਛੋવ ਬਲ਼ਿਸਾਦਕੋ॥
Pariḷāhena ḍayhāmi, macchova baḷisādako.
੫੫੯.
559.
‘‘ਸਸਾਗਰਨ੍ਤਾ ਪਥવੀ, ਆਦਿਤ੍ਤਾ વਿਯ ਹੋਤਿ ਮੇ।
‘‘Sasāgarantā pathavī, ādittā viya hoti me;
ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕੁਪਾਗਮ੍ਮ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿਂ॥
Pitu santikupāgamma, idaṃ vacanamabraviṃ.
੫੬੦.
560.
‘‘ਆਸੀવਿਸਂવ ਕੁਪਿਤਂ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂવ ਆਗਤਂ।
‘‘Āsīvisaṃva kupitaṃ, aggikkhandhaṃva āgataṃ;
ਮਤ੍ਤਂવ ਕੁਞ੍ਜਰਂ ਦਨ੍ਤਿਂ, ਯਂ ਸਯਮ੍ਭੁਮਸਾਦਯਿਂ॥
Mattaṃva kuñjaraṃ dantiṃ, yaṃ sayambhumasādayiṃ.
੫੬੧.
561.
‘‘ਆਸਾਦਿਤੋ ਮਯਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਘੋਰੋ ਉਗ੍ਗਤਪੋ ਜਿਨੋ।
‘‘Āsādito mayā buddho, ghoro uggatapo jino;
ਪੁਰਾ ਸਬ੍ਬੇ વਿਨਸ੍ਸਾਮ, ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮ ਤਂ ਮੁਨਿਂ॥
Purā sabbe vinassāma, khamāpessāma taṃ muniṃ.
੫੬੨.
562.
‘‘ਨੋ ਚੇ ਤਂ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਸ੍ਸਾਮ, ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ।
‘‘No ce taṃ nijjhāpessāma, attadantaṃ samāhitaṃ;
ਓਰੇਨ ਸਤ੍ਤਦਿવਸਾ, ਰਟ੍ਠਂ ਮੇ વਿਧਮਿਸ੍ਸਤਿ॥
Orena sattadivasā, raṭṭhaṃ me vidhamissati.
੫੬੩.
563.
ਆਸਾਦਯਿਤ੍વਾ ਇਸਯੋ, ਦੁਗ੍ਗਤਾ ਤੇ ਸਰਟ੍ਠਕਾ॥
Āsādayitvā isayo, duggatā te saraṭṭhakā.
੫੬੪.
564.
‘‘ਯਦਾ ਕੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਸਯੋ, ਸਞ੍ਞਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ।
‘‘Yadā kuppanti isayo, saññatā brahmacārino;
ਸਦੇવਕਂ વਿਨਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਸਸਾਗਰਂ ਸਪਬ੍ਬਤਂ॥
Sadevakaṃ vināsenti, sasāgaraṃ sapabbataṃ.
੫੬੫.
565.
‘‘ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਪੁਰਿਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਯਿਂ।
‘‘Tiyojanasahassamhi, purise sannipātayiṃ;
ਅਚ੍ਚਯਂ ਦੇਸਨਤ੍ਥਾਯ, ਸਯਮ੍ਭੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂ॥
Accayaṃ desanatthāya, sayambhuṃ upasaṅkamiṃ.
੫੬੬.
566.
‘‘ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥਾ ਅਲ੍ਲਸਿਰਾ, ਸਬ੍ਬੇવ ਪਞ੍ਜਲੀਕਤਾ।
‘‘Allavatthā allasirā, sabbeva pañjalīkatā;
੫੬੭.
567.
‘‘ਖਮਸ੍ਸੁ ਤ੍વਂ ਮਹਾવੀਰ, ਅਭਿਯਾਚਤਿ ਤਂ ਜਨੋ।
‘‘Khamassu tvaṃ mahāvīra, abhiyācati taṃ jano;
ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ વਿਨੋਦੇਹਿ, ਮਾ ਨੋ ਰਟ੍ਠਂ વਿਨਾਸਯ॥
Pariḷāhaṃ vinodehi, mā no raṭṭhaṃ vināsaya.
੫੬੮.
568.
‘‘ਸਦੇવਮਾਨੁਸਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਸਦਾਨવਾ ਸਰਕ੍ਖਸਾ।
‘‘Sadevamānusā sabbe, sadānavā sarakkhasā;
ਅਯੋਮਯੇਨ ਕੁਟੇਨ, ਸਿਰਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁ ਮੇ ਸਦਾ॥
Ayomayena kuṭena, siraṃ bhindeyyu me sadā.
੫੬੯.
569.
ਅਗਦੇ ਕਿਮਿ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਕੋਪੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਨ ਜਾਯਤਿ॥
Agade kimi na saṇṭhāti, kopo buddhe na jāyati.
੫੭੦.
570.
‘‘ਯਥਾ ਚ ਭੂਮਿ ਅਚਲਾ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਚ ਸਾਗਰੋ।
‘‘Yathā ca bhūmi acalā, appameyyo ca sāgaro;
ਅਨਨ੍ਤਕੋ ਚ ਆਕਾਸੋ, ਏવਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਅਖੋਭਿਯਾ॥
Anantako ca ākāso, evaṃ buddhā akhobhiyā.
੫੭੧.
571.
‘‘ਸਦਾ ਖਨ੍ਤਾ ਮਹਾવੀਰਾ, ਖਮਿਤਾ ਚ ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ।
‘‘Sadā khantā mahāvīrā, khamitā ca tapassino;
੫੭੨.
572.
‘‘ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ વਿਨੋਦਯਂ।
‘‘Idaṃ vatvāna sambuddho, pariḷāhaṃ vinodayaṃ;
ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ, ਨਭਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਮਿ ਤਦਾ॥
Mahājanassa purato, nabhaṃ abbhuggami tadā.
੫੭੩.
573.
‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਹਂ વੀਰ, ਹੀਨਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪਾਗਤੋ।
‘‘Tena kammenahaṃ vīra, hīnattaṃ ajjhupāgato;
ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਂ ਜਾਤਿਂ, ਪਾવਿਸਿਂ ਅਭਯਂ ਪੁਰਂ॥
Samatikkamma taṃ jātiṃ, pāvisiṃ abhayaṃ puraṃ.
੫੭੪.
574.
‘‘ਤਦਾਪਿ ਮਂ ਮਹਾવੀਰ, ਡਯ੍ਹਮਾਨਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ।
‘‘Tadāpi maṃ mahāvīra, ḍayhamānaṃ susaṇṭhitaṃ;
ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ વਿਨੋਦੇਸਿ, ਸਯਮ੍ਭੁਞ੍ਚ ਖਮਾਪਯਿਂ॥
Pariḷāhaṃ vinodesi, sayambhuñca khamāpayiṃ.
੫੭੫.
575.
‘‘ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਮਂ ਮਹਾવੀਰ, ਡਯ੍ਹਮਾਨਂ ਤਿਹਗ੍ਗਿਭਿ।
‘‘Ajjāpi maṃ mahāvīra, ḍayhamānaṃ tihaggibhi;
੫੭੬.
576.
ਯੇਸਂ ਸੋਤਾવਧਾਨਤ੍ਥਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ।
Yesaṃ sotāvadhānatthi, suṇātha mama bhāsato;
ਅਤ੍ਥਂ ਤੁਮ੍ਹਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ, ਯਥਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਪਦਂ ਮਮ॥
Atthaṃ tumhaṃ pavakkhāmi, yathā diṭṭhaṃ padaṃ mama.
੫੭੭.
577.
‘‘ਸਯਮ੍ਭੁਂ ਤਂ વਿਮਾਨੇਤ੍વਾ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ।
‘‘Sayambhuṃ taṃ vimānetvā, santacittaṃ samāhitaṃ;
ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਹਂ ਅਜ੍ਜ, ਜਾਤੋਮ੍ਹਿ ਨੀਚਯੋਨਿਯਂ॥
Tena kammenahaṃ ajja, jātomhi nīcayoniyaṃ.
੫੭੮.
578.
‘‘ਮਾ વੋ ਖਣਂ વਿਰਾਧੇਥ, ਖਣਾਤੀਤਾ ਹਿ ਸੋਚਰੇ।
‘‘Mā vo khaṇaṃ virādhetha, khaṇātītā hi socare;
ਸਦਤ੍ਥੇ વਾਯਮੇਯ੍ਯਾਥ, ਖਣੋ વੋ ਪਟਿਪਾਦਿਤੋ॥
Sadatthe vāyameyyātha, khaṇo vo paṭipādito.
੫੭੯.
579.
‘‘ਏਕਚ੍ਚਾਨਞ੍ਚ વਮਨਂ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ વਿਰੇਚਨਂ।
‘‘Ekaccānañca vamanaṃ, ekaccānaṃ virecanaṃ;
વਿਸਂ ਹਲਾਹਲਂ ਏਕੇ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਞ੍ਚ ਓਸਧਂ॥
Visaṃ halāhalaṃ eke, ekaccānañca osadhaṃ.
੫੮੦.
580.
‘‘વਮਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਫਲਟ੍ਠਾਨਂ વਿਰੇਚਨਂ।
‘‘Vamanaṃ paṭipannānaṃ, phalaṭṭhānaṃ virecanaṃ;
ਓਸਧਂ ਫਲਲਾਭੀਨਂ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਗવੇਸਿਨਂ॥
Osadhaṃ phalalābhīnaṃ, puññakkhettaṃ gavesinaṃ.
੫੮੧.
581.
‘‘ਸਾਸਨੇਨ વਿਰੁਦ੍ਧਾਨਂ, વਿਸਂ ਹਲਾਹਲਂ ਯਥਾ।
‘‘Sāsanena viruddhānaṃ, visaṃ halāhalaṃ yathā;
੫੮੨.
582.
‘‘ਸਕਿਂ ਪੀਤਂ ਹਲਾਹਲਂ, ਉਪਰੁਨ੍ਧਤਿ ਜੀવਿਤਂ।
‘‘Sakiṃ pītaṃ halāhalaṃ, uparundhati jīvitaṃ;
ਸਾਸਨੇਨ વਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ, ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਮ੍ਹਿ ਡਯ੍ਹਤਿ॥
Sāsanena virujjhitvā, kappakoṭimhi ḍayhati.
੫੮੩.
583.
‘‘ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤવਤਾਯ ਚ।
‘‘Khantiyā avihiṃsāya, mettacittavatāya ca;
੫੮੪.
584.
‘‘ਲਾਭਾਲਾਭੇ ਨ ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਨਨવਿਮਾਨਨੇ।
‘‘Lābhālābhe na sajjanti, sammānanavimānane;
੫੮੫.
585.
‘‘ਦੇવਦਤ੍ਤੇ ਚ વਧਕੇ, ਚੋਰੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਕੇ।
‘‘Devadatte ca vadhake, core aṅgulimālake;
ਰਾਹੁਲੇ ਧਨਪਾਲੇ ਚ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਕੋ ਮੁਨਿ॥
Rāhule dhanapāle ca, sabbesaṃ samako muni.
੫੮੬.
586.
‘‘ਏਤੇਸਂ ਪਟਿਘੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਰਾਗੋਮੇਸਂ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Etesaṃ paṭigho natthi, rāgomesaṃ na vijjati;
ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਕੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, વਧਕਸ੍ਸੋਰਸਸ੍ਸ ਚ॥
Sabbesaṃ samako buddho, vadhakassorasassa ca.
੫੮੭.
587.
‘‘ਪਨ੍ਥੇ ਦਿਸ੍વਾਨ ਕਾਸਾવਂ, ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਮੀਲ਼੍ਹਮਕ੍ਖਿਤਂ।
‘‘Panthe disvāna kāsāvaṃ, chaḍḍitaṃ mīḷhamakkhitaṃ;
ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍વਾ, વਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ ਇਸਿਦ੍ਧਜਂ॥
Sirasmiṃ añjaliṃ katvā, vanditabbaṃ isiddhajaṃ.
੫੮੮.
588.
‘‘ਅਬ੍ਭਤੀਤਾ ਚ ਯੇ ਬੁਦ੍ਧਾ, વਤ੍ਤਮਾਨਾ ਅਨਾਗਤਾ।
‘‘Abbhatītā ca ye buddhā, vattamānā anāgatā;
ਧਜੇਨਾਨੇਨ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇ ਨਮਸ੍ਸਿਯਾ॥
Dhajenānena sujjhanti, tasmā ete namassiyā.
੫੮੯.
589.
‘‘ਸਤ੍ਥੁਕਪ੍ਪਂ ਸੁવਿਨਯਂ, ਧਾਰੇਮਿ ਹਦਯੇਨਹਂ।
‘‘Satthukappaṃ suvinayaṃ, dhāremi hadayenahaṃ;
ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ વਿਨਯਂ, વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਬ੍ਬਦਾ॥
Namassamāno vinayaṃ, viharissāmi sabbadā.
੫੯੦.
590.
‘‘વਿਨਯੋ ਆਸਯੋ ਮਯ੍ਹਂ, વਿਨਯੋ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਂ।
‘‘Vinayo āsayo mayhaṃ, vinayo ṭhānacaṅkamaṃ;
ਕਪ੍ਪੇਮਿ વਿਨਯੇ વਾਸਂ, વਿਨਯੋ ਮਮ ਗੋਚਰੋ॥
Kappemi vinaye vāsaṃ, vinayo mama gocaro.
੫੯੧.
591.
‘‘વਿਨਯੇ ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਮਥੇ ਚਾਪਿ ਕੋવਿਦੋ।
‘‘Vinaye pāramippatto, samathe cāpi kovido;
ਉਪਾਲਿ ਤਂ ਮਹਾવੀਰ, ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ॥
Upāli taṃ mahāvīra, pāde vandati satthuno.
੫੯੨.
592.
‘‘ਸੋ ਅਹਂ વਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਾਮਾ ਗਾਮਂ ਪੁਰਾ ਪੁਰਂ।
‘‘So ahaṃ vicarissāmi, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਧਮ੍ਮਤਂ॥
Namassamāno sambuddhaṃ, dhammassa ca sudhammataṃ.
੫੯੩.
593.
‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ, ਭવਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮੂਹਤਾ।
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
ਸਬ੍ਬਾਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ॥
Sabbāsavā parikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.
੫੯੪.
594.
‘‘ਸ੍વਾਗਤਂ વਤ ਮੇ ਆਸਿ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ।
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;
ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ॥
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
੫੯੫.
595.
‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ, વਿਮੋਕ੍ਖਾਪਿ ਚ ਅਟ੍ਠਿਮੇ।
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ’’॥
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿ ਥੇਰੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿਤ੍ਥਾਤਿ।
Itthaṃ sudaṃ āyasmā upāli thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਦਾਨਂ ਛਟ੍ਠਂ।
Upālittherassāpadānaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਅਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Apadāna-aṭṭhakathā / ੩-੬. ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ • 3-6. Upālittheraapadānavaṇṇanā