Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi

    ൩-൬. ഉപാലിത്ഥേരഅപദാനം

    3-6. Upālittheraapadānaṃ

    ൪൪൧.

    441.

    ‘‘നഗരേ ഹംസവതിയാ, സുജാതോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ;

    ‘‘Nagare haṃsavatiyā, sujāto nāma brāhmaṇo;

    അസീതികോടിനിചയോ, പഹൂതധനധഞ്ഞവാ.

    Asītikoṭinicayo, pahūtadhanadhaññavā.

    ൪൪൨.

    442.

    ‘‘അജ്ഝായകോ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാന പാരഗൂ;

    ‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;

    ലക്ഖണേ ഇതിഹാസേ ച, സധമ്മേ പാരമിം ഗതോ.

    Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato.

    ൪൪൩.

    443.

    ‘‘പരിബ്ബാജാ ഏകസിഖാ 1, ഗോതമാ

    ‘‘Paribbājā ekasikhā 2, gotamā

    ബുദ്ധസാവകാ 3.

    Buddhasāvakā 4.

    ചരകാ താപസാ ചേവ, ചരന്തി മഹിയാ തദാ.

    Carakā tāpasā ceva, caranti mahiyā tadā.

    ൪൪൪.

    444.

    ‘‘തേപി മം പരിവാരേന്തി, ബ്രാഹ്മണോ വിസ്സുതോ ഇതി;

    ‘‘Tepi maṃ parivārenti, brāhmaṇo vissuto iti;

    ബഹുജ്ജനോ മം പൂജേതി, നാഹം പൂജേമി കിഞ്ചനം.

    Bahujjano maṃ pūjeti, nāhaṃ pūjemi kiñcanaṃ.

    ൪൪൫.

    445.

    ‘‘പൂജാരഹം ന പസ്സാമി, മാനത്ഥദ്ധോ അഹം തദാ;

    ‘‘Pūjārahaṃ na passāmi, mānatthaddho ahaṃ tadā;

    ബുദ്ധോതി വചനം നത്ഥി, താവ നുപ്പജ്ജതേ ജിനോ.

    Buddhoti vacanaṃ natthi, tāva nuppajjate jino.

    ൪൪൬.

    446.

    ‘‘അച്ചയേന അഹോരത്തം, പദുമുത്തരനാമകോ 5;

    ‘‘Accayena ahorattaṃ, padumuttaranāmako 6;

    സബ്ബം തമം വിനോദേത്വാ, ലോകേ ഉപ്പജ്ജി ചക്ഖുമാ.

    Sabbaṃ tamaṃ vinodetvā, loke uppajji cakkhumā.

    ൪൪൭.

    447.

    ‘‘വിത്ഥാരികേ ബാഹുജഞ്ഞേ, പുഥുഭൂതേ ച സാസനേ;

    ‘‘Vitthārike bāhujaññe, puthubhūte ca sāsane;

    ഉപാഗമി തദാ ബുദ്ധോ, നഗരം ഹംസസവ്ഹയം.

    Upāgami tadā buddho, nagaraṃ haṃsasavhayaṃ.

    ൪൪൮.

    448.

    ‘‘പിതു അത്ഥായ സോ ബുദ്ധോ, ധമ്മം ദേസേസി ചക്ഖുമാ;

    ‘‘Pitu atthāya so buddho, dhammaṃ desesi cakkhumā;

    തേന കാലേന പരിസാ, സമന്താ യോജനം തദാ.

    Tena kālena parisā, samantā yojanaṃ tadā.

    ൪൪൯.

    449.

    ‘‘സമ്മതോ മനുജാനം സോ, സുനന്ദോ നാമ താപസോ;

    ‘‘Sammato manujānaṃ so, sunando nāma tāpaso;

    യാവതാ ബുദ്ധപരിസാ, പുപ്ഫേഹച്ഛാദയീ തദാ.

    Yāvatā buddhaparisā, pupphehacchādayī tadā.

    ൪൫൦.

    450.

    ‘‘ചതുസച്ചം പകാസേന്തേ, സേട്ഠേ ച 7 പുപ്ഫമണ്ഡപേ;

    ‘‘Catusaccaṃ pakāsente, seṭṭhe ca 8 pupphamaṇḍape;

    കോടിസതസഹസ്സാനം, ധമ്മാഭിസമയോ അഹു.

    Koṭisatasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu.

    ൪൫൧.

    451.

    ‘‘സത്തരത്തിന്ദിവം ബുദ്ധോ, വസ്സേത്വാ ധമ്മവുട്ഠിയോ;

    ‘‘Sattarattindivaṃ buddho, vassetvā dhammavuṭṭhiyo;

    അട്ഠമേ ദിവസേ പത്തേ, സുനന്ദം കിത്തയീ ജിനോ.

    Aṭṭhame divase patte, sunandaṃ kittayī jino.

    ൪൫൨.

    452.

    ‘‘ദേവലോകേ മനുസ്സേ വാ, സംസരന്തോ അയം ഭവേ;

    ‘‘Devaloke manusse vā, saṃsaranto ayaṃ bhave;

    സബ്ബേസം പവരോ ഹുത്വാ, ഭവേസു സംസരിസ്സതി.

    Sabbesaṃ pavaro hutvā, bhavesu saṃsarissati.

    ൪൫൩.

    453.

    ‘‘കപ്പസതസഹസ്സമ്ഹി , ഓക്കാകകുലസമ്ഭവോ;

    ‘‘Kappasatasahassamhi , okkākakulasambhavo;

    ഗോതമോ നാമ ഗോത്തേന, സത്ഥാ ലോകേ ഭവിസ്സതി.

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ൪൫൪.

    454.

    ‘‘തസ്സ ധമ്മേസു ദായാദോ, ഓരസോ ധമ്മനിമ്മിതോ;

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    മന്താണിപുത്തോ പുണ്ണോതി, ഹേസ്സതി സത്ഥു സാവകോ.

    Mantāṇiputto puṇṇoti, hessati satthu sāvako.

    ൪൫൫.

    455.

    ‘‘ഏവം കിത്തയി സമ്ബുദ്ധോ, സുനന്ദം താപസം തദാ;

    ‘‘Evaṃ kittayi sambuddho, sunandaṃ tāpasaṃ tadā;

    ഹാസയന്തോ ജനം സബ്ബം, ദസ്സയന്തോ സകം ബലം.

    Hāsayanto janaṃ sabbaṃ, dassayanto sakaṃ balaṃ.

    ൪൫൬.

    456.

    ‘‘കതഞ്ജലീ നമസ്സന്തി, സുനന്ദം താപസം ജനാ;

    ‘‘Katañjalī namassanti, sunandaṃ tāpasaṃ janā;

    ബുദ്ധേ കാരം കരിത്വാന, സോധേസി ഗതിമത്തനോ.

    Buddhe kāraṃ karitvāna, sodhesi gatimattano.

    ൪൫൭.

    457.

    ‘‘തത്ഥ മേ അഹു സങ്കപ്പോ, സുത്വാന മുനിനോ വചം;

    ‘‘Tattha me ahu saṅkappo, sutvāna munino vacaṃ;

    അഹമ്പി കാരം കസ്സാമി, യഥാ പസ്സാമി ഗോതമം.

    Ahampi kāraṃ kassāmi, yathā passāmi gotamaṃ.

    ൪൫൮.

    458.

    ‘‘ഏവാഹം ചിന്തയിത്വാന, കിരിയം ചിന്തയിം മമ;

    ‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, kiriyaṃ cintayiṃ mama;

    ക്യാഹം കമ്മം ആചരാമി, പുഞ്ഞക്ഖേത്തേ അനുത്തരേ.

    Kyāhaṃ kammaṃ ācarāmi, puññakkhette anuttare.

    ൪൫൯.

    459.

    ‘‘അയഞ്ച പാഠികോ ഭിക്ഖു, സബ്ബപാഠിസ്സ സാസനേ;

    ‘‘Ayañca pāṭhiko bhikkhu, sabbapāṭhissa sāsane;

    വിനയേ അഗ്ഗനിക്ഖിത്തോ, തം ഠാനം പത്ഥയേ അഹം.

    Vinaye agganikkhitto, taṃ ṭhānaṃ patthaye ahaṃ.

    ൪൬൦.

    460.

    ‘‘ഇദം മേ അമിതം ഭോഗം, അക്ഖോഭം സാഗരൂപമം;

    ‘‘Idaṃ me amitaṃ bhogaṃ, akkhobhaṃ sāgarūpamaṃ;

    തേന ഭോഗേന ബുദ്ധസ്സ, ആരാമം മാപയേ അഹം.

    Tena bhogena buddhassa, ārāmaṃ māpaye ahaṃ.

    ൪൬൧.

    461.

    ‘‘സോഭനം നാമ ആരാമം, നഗരസ്സ പുരത്ഥതോ;

    ‘‘Sobhanaṃ nāma ārāmaṃ, nagarassa puratthato;

    കിണിത്വാ 9 സതസഹസ്സേന, സങ്ഘാരാമം അമാപയിം.

    Kiṇitvā 10 satasahassena, saṅghārāmaṃ amāpayiṃ.

    ൪൬൨.

    462.

    ‘‘കൂടാഗാരേ ച പാസാദേ, മണ്ഡപേ ഹമ്മിയേ ഗുഹാ;

    ‘‘Kūṭāgāre ca pāsāde, maṇḍape hammiye guhā;

    ചങ്കമേ സുകതേ കത്വാ, സങ്ഘാരാമം അമാപയിം.

    Caṅkame sukate katvā, saṅghārāmaṃ amāpayiṃ.

    ൪൬൩.

    463.

    ‘‘ജന്താഘരം അഗ്ഗിസാലം, അഥോ ഉദകമാളകം;

    ‘‘Jantāgharaṃ aggisālaṃ, atho udakamāḷakaṃ;

    ന്ഹാനഘരം മാപയിത്വാ, ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സദാസഹം.

    Nhānagharaṃ māpayitvā, bhikkhusaṅghassadāsahaṃ.

    ൪൬൪.

    464.

    ‘‘ആസന്ദിയോ പീഠകേ ച, പരിഭോഗേ ച ഭാജനേ;

    ‘‘Āsandiyo pīṭhake ca, paribhoge ca bhājane;

    ആരാമികഞ്ച ഭേസജ്ജം, സബ്ബമേതം അദാസഹം.

    Ārāmikañca bhesajjaṃ, sabbametaṃ adāsahaṃ.

    ൪൬൫.

    465.

    ‘‘ആരക്ഖം പട്ഠപേത്വാന, പാകാരം കാരയിം ദള്ഹം;

    ‘‘Ārakkhaṃ paṭṭhapetvāna, pākāraṃ kārayiṃ daḷhaṃ;

    മാ നം കോചി വിഹേഠേസി, സന്തചിത്താന താദിനം.

    Mā naṃ koci viheṭhesi, santacittāna tādinaṃ.

    ൪൬൬.

    466.

    ‘‘സതസഹസ്സേനാവാസം 11, സങ്ഘാരാമേ അമാപയിം;

    ‘‘Satasahassenāvāsaṃ 12, saṅghārāme amāpayiṃ;

    വേപുല്ലം തം മാപയിത്വാ 13, സമ്ബുദ്ധം ഉപനാമയിം.

    Vepullaṃ taṃ māpayitvā 14, sambuddhaṃ upanāmayiṃ.

    ൪൬൭.

    467.

    ‘‘നിട്ഠാപിതോ മയാരാമോ, സമ്പടിച്ഛ തുവം മുനി;

    ‘‘Niṭṭhāpito mayārāmo, sampaṭiccha tuvaṃ muni;

    നിയ്യാദേസ്സാമി തം വീര 15, അധിവാസേഹി ചക്ഖുമ.

    Niyyādessāmi taṃ vīra 16, adhivāsehi cakkhuma.

    ൪൬൮.

    468.

    ‘‘പദുമുത്തരോ ലോകവിദൂ, ആഹുതീനം പടിഗ്ഗഹോ;

    ‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    മമ സങ്കപ്പമഞ്ഞായ, അധിവാസേസി നായകോ.

    Mama saṅkappamaññāya, adhivāsesi nāyako.

    ൪൬൯.

    469.

    ‘‘അധിവാസനമഞ്ഞായ, സബ്ബഞ്ഞുസ്സ മഹേസിനോ;

    ‘‘Adhivāsanamaññāya, sabbaññussa mahesino;

    ഭോജനം പടിയാദേത്വാ, കാലമാരോചയിം അഹം.

    Bhojanaṃ paṭiyādetvā, kālamārocayiṃ ahaṃ.

    ൪൭൦.

    470.

    ‘‘ആരോചിതമ്ഹി കാലമ്ഹി, പദുമുത്തരനായകോ;

    ‘‘Ārocitamhi kālamhi, padumuttaranāyako;

    ഖീണാസവസഹസ്സേഹി, ആരാമം മേ ഉപാഗമി.

    Khīṇāsavasahassehi, ārāmaṃ me upāgami.

    ൪൭൧.

    471.

    ‘‘നിസിന്നം കാലമഞ്ഞായ, അന്നപാനേന തപ്പയിം;

    ‘‘Nisinnaṃ kālamaññāya, annapānena tappayiṃ;

    ഭുത്താവിം കാലമഞ്ഞായ, ഇദം വചനമബ്രവിം.

    Bhuttāviṃ kālamaññāya, idaṃ vacanamabraviṃ.

    ൪൭൨.

    472.

    ‘‘കീതോ സതസഹസ്സേന, തത്തകേനേവ കാരിതോ;

    ‘‘Kīto satasahassena, tattakeneva kārito;

    സോഭനോ നാമ ആരാമോ, സമ്പടിച്ഛ തുവം മുനി.

    Sobhano nāma ārāmo, sampaṭiccha tuvaṃ muni.

    ൪൭൩.

    473.

    ‘‘ഇമിനാരാമദാനേന , ചേതനാപണിധീഹി ച;

    ‘‘Iminārāmadānena , cetanāpaṇidhīhi ca;

    ഭവേ നിബ്ബത്തമാനോഹം, ലഭാമി മമ പത്ഥിതം.

    Bhave nibbattamānohaṃ, labhāmi mama patthitaṃ.

    ൪൭൪.

    474.

    ‘‘പടിഗ്ഗഹേത്വാ സമ്ബുദ്ധോ, സങ്ഘാരാമം സുമാപിതം;

    ‘‘Paṭiggahetvā sambuddho, saṅghārāmaṃ sumāpitaṃ;

    ഭിക്ഖുസങ്ഘേ നിസീദിത്വാ, ഇദം വചനമബ്രവി.

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, idaṃ vacanamabravi.

    ൪൭൫.

    475.

    ‘‘യോ സോ ബുദ്ധസ്സ പാദാസി, സങ്ഘാരാമം സുമാപിതം;

    ‘‘Yo so buddhassa pādāsi, saṅghārāmaṃ sumāpitaṃ;

    തമഹം കിത്തയിസ്സാമി, സുണാഥ മമ ഭാസതോ.

    Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

    ൪൭൬.

    476.

    ‘‘ഹത്ഥീ അസ്സാ രഥാ പത്തീ, സേനാ ച ചതുരങ്ഗിനീ;

    ‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā ca caturaṅginī;

    പരിവാരേസ്സന്തിമം നിച്ചം, സങ്ഘാരാമസ്സിദം ഫലം.

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.

    ൪൭൭.

    477.

    ‘‘സട്ഠി തൂരസഹസ്സാനി 17, ഭേരിയോ സമലങ്കതാ;

    ‘‘Saṭṭhi tūrasahassāni 18, bheriyo samalaṅkatā;

    പരിവാരേസ്സന്തിമം നിച്ചം, സങ്ഘാരാമസ്സിദം ഫലം.

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.

    ൪൭൮.

    478.

    ‘‘ഛളസീതിസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;

    ‘‘Chaḷasītisahassāni, nāriyo samalaṅkatā;

    വിചിത്തവത്ഥാഭരണാ, ആമുത്തമണികുണ്ഡലാ.

    Vicittavatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā.

    ൪൭൯.

    479.

    ‘‘അളാരപമ്ഹാ ഹസുലാ, സുസഞ്ഞാ തനുമജ്ഝിമാ;

    ‘‘Aḷārapamhā hasulā, susaññā tanumajjhimā;

    പരിവാരേസ്സന്തിമം നിച്ചം, സങ്ഘാരാമസ്സിദം ഫലം.

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.

    ൪൮൦.

    480.

    ‘‘തിംസകപ്പസഹസ്സാനി, ദേവലോകേ രമിസ്സതി;

    ‘‘Tiṃsakappasahassāni, devaloke ramissati;

    സഹസ്സക്ഖത്തും ദേവിന്ദോ, ദേവരജ്ജം കരിസ്സതി.

    Sahassakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati.

    ൪൮൧.

    481.

    ‘‘ദേവരാജേന പത്തബ്ബം, സബ്ബം പടിലഭിസ്സതി;

    ‘‘Devarājena pattabbaṃ, sabbaṃ paṭilabhissati;

    അനൂനഭോഗോ ഹുത്വാന, ദേവരജ്ജം കരിസ്സതി.

    Anūnabhogo hutvāna, devarajjaṃ karissati.

    ൪൮൨.

    482.

    ‘‘സഹസ്സക്ഖത്തും ചക്കവത്തീ, രാജാ രട്ഠേ ഭവിസ്സതി;

    ‘‘Sahassakkhattuṃ cakkavattī, rājā raṭṭhe bhavissati;

    പഥബ്യാ രജ്ജം വിപുലം, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയം.

    Pathabyā rajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.

    ൪൮൩.

    483.

    ‘‘കപ്പസതസഹസ്സമ്ഹി , ഓക്കാകകുലസമ്ഭവോ;

    ‘‘Kappasatasahassamhi , okkākakulasambhavo;

    ഗോതമോ നാമ ഗോത്തേന, സത്ഥാ ലോകേ ഭവിസ്സതി.

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ൪൮൪.

    484.

    ‘‘തസ്സ ധമ്മേസു ദായാദോ, ഓരസോ ധമ്മനിമ്മിതോ;

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    ഉപാലി നാമ നാമേന, ഹേസ്സതി സത്ഥു സാവകോ.

    Upāli nāma nāmena, hessati satthu sāvako.

    ൪൮൫.

    485.

    ‘‘വിനയേ പാരമിം പത്വാ, ഠാനാഠാനേ ച കോവിദോ;

    ‘‘Vinaye pāramiṃ patvā, ṭhānāṭhāne ca kovido;

    ജിനസാസനം ധാരേന്തോ, വിഹരിസ്സതിനാസവോ.

    Jinasāsanaṃ dhārento, viharissatināsavo.

    ൪൮൬.

    486.

    ‘‘സബ്ബമേതം അഭിഞ്ഞായ, ഗോതമോ സക്യപുങ്ഗവോ;

    ‘‘Sabbametaṃ abhiññāya, gotamo sakyapuṅgavo;

    ഭിക്ഖുസങ്ഘേ നിസീദിത്വാ, ഏതദഗ്ഗേ ഠപേസ്സതി.

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapessati.

    ൪൮൭.

    487.

    ‘‘അപരിമേയ്യുപാദായ, പത്ഥേമി തവ സാസനം;

    ‘‘Aparimeyyupādāya, patthemi tava sāsanaṃ;

    സോ മേ അത്ഥോ അനുപ്പത്തോ, സബ്ബസംയോജനക്ഖയോ.

    So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.

    ൪൮൮.

    488.

    ‘‘യഥാ സൂലാവുതോ പോസോ, രാജദണ്ഡേന തജ്ജിതോ;

    ‘‘Yathā sūlāvuto poso, rājadaṇḍena tajjito;

    സൂലേ സാതം അവിന്ദന്തോ, പരിമുത്തിംവ ഇച്ഛതി.

    Sūle sātaṃ avindanto, parimuttiṃva icchati.

    ൪൮൯.

    489.

    ‘‘തഥേവാഹം മഹാവീര, ഭവദണ്ഡേന തജ്ജിതോ;

    ‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, bhavadaṇḍena tajjito;

    കമ്മസൂലാവുതോ സന്തോ, പിപാസാവേദനട്ടിതോ.

    Kammasūlāvuto santo, pipāsāvedanaṭṭito.

    ൪൯൦.

    490.

    ‘‘ഭവേ സാതം ന വിന്ദാമി, ഡയ്ഹന്തോ തീഹി അഗ്ഗിഭി;

    ‘‘Bhave sātaṃ na vindāmi, ḍayhanto tīhi aggibhi;

    പരിമുത്തിം ഗവേസാമി, യഥാപി രാജദണ്ഡിതോ.

    Parimuttiṃ gavesāmi, yathāpi rājadaṇḍito.

    ൪൯൧.

    491.

    ‘‘യഥാ വിസാദോ പുരിസോ, വിസേന പരിപീളിതോ;

    ‘‘Yathā visādo puriso, visena paripīḷito;

    അഗദം സോ ഗവേസേയ്യ, വിസഘാതായുപാലനം 19.

    Agadaṃ so gaveseyya, visaghātāyupālanaṃ 20.

    ൪൯൨.

    492.

    ‘‘ഗവേസമാനോ പസ്സേയ്യ, അഗദം വിസഘാതകം;

    ‘‘Gavesamāno passeyya, agadaṃ visaghātakaṃ;

    തം പിവിത്വാ സുഖീ അസ്സ, വിസമ്ഹാ പരിമുത്തിയാ.

    Taṃ pivitvā sukhī assa, visamhā parimuttiyā.

    ൪൯൩.

    493.

    ‘‘തഥേവാഹം മഹാവീര, യഥാ വിസഹതോ നരോ;

    ‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, yathā visahato naro;

    സമ്പീളിതോ അവിജ്ജായ, സദ്ധമ്മാഗദമേസഹം.

    Sampīḷito avijjāya, saddhammāgadamesahaṃ.

    ൪൯൪.

    494.

    ‘‘ധമ്മാഗദം ഗവേസന്തോ, അദ്ദക്ഖിം സക്യസാസനം;

    ‘‘Dhammāgadaṃ gavesanto, addakkhiṃ sakyasāsanaṃ;

    അഗ്ഗം സബ്ബോസധാനം തം, സബ്ബസല്ലവിനോദനം.

    Aggaṃ sabbosadhānaṃ taṃ, sabbasallavinodanaṃ.

    ൪൯൫.

    495.

    ‘‘ധമ്മോസധം പിവിത്വാന, വിസം സബ്ബം സമൂഹനിം;

    ‘‘Dhammosadhaṃ pivitvāna, visaṃ sabbaṃ samūhaniṃ;

    അജരാമരം സീതിഭാവം, നിബ്ബാനം ഫസ്സയിം അഹം.

    Ajarāmaraṃ sītibhāvaṃ, nibbānaṃ phassayiṃ ahaṃ.

    ൪൯൬.

    496.

    ‘‘യഥാ ഭൂതട്ടിതോ പോസോ, ഭൂതഗ്ഗാഹേന പീളിതോ;

    ‘‘Yathā bhūtaṭṭito poso, bhūtaggāhena pīḷito;

    ഭൂതവേജ്ജം ഗവേസേയ്യ, ഭൂതസ്മാ പരിമുത്തിയാ.

    Bhūtavejjaṃ gaveseyya, bhūtasmā parimuttiyā.

    ൪൯൭.

    497.

    ‘‘ഗവേസമാനോ പസ്സേയ്യ, ഭൂതവിജ്ജാസു കോവിദം;

    ‘‘Gavesamāno passeyya, bhūtavijjāsu kovidaṃ;

    തസ്സ സോ വിഹനേ ഭൂതം, സമൂലഞ്ച വിനാസയേ.

    Tassa so vihane bhūtaṃ, samūlañca vināsaye.

    ൪൯൮.

    498.

    ‘‘തഥേവാഹം മഹാവീര, തമഗ്ഗാഹേന പീളിതോ;

    ‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, tamaggāhena pīḷito;

    ഞാണാലോകം ഗവേസാമി, തമതോ പരിമുത്തിയാ.

    Ñāṇālokaṃ gavesāmi, tamato parimuttiyā.

    ൪൯൯.

    499.

    ‘‘അഥദ്ദസം സക്യമുനിം, കിലേസതമസോധനം;

    ‘‘Athaddasaṃ sakyamuniṃ, kilesatamasodhanaṃ;

    സോ മേ തമം വിനോദേസി, ഭൂതവേജ്ജോവ ഭൂതകം.

    So me tamaṃ vinodesi, bhūtavejjova bhūtakaṃ.

    ൫൦൦.

    500.

    ‘‘സംസാരസോതം സഞ്ഛിന്ദിം, തണ്ഹാസോതം നിവാരയിം;

    ‘‘Saṃsārasotaṃ sañchindiṃ, taṇhāsotaṃ nivārayiṃ;

    ഭവം ഉഗ്ഘാടയിം സബ്ബം, ഭൂതവേജ്ജോവ മൂലതോ.

    Bhavaṃ ugghāṭayiṃ sabbaṃ, bhūtavejjova mūlato.

    ൫൦൧.

    501.

    ‘‘ഗരുളോ യഥാ ഓപതതി, പന്നഗം ഭക്ഖമത്തനോ;

    ‘‘Garuḷo yathā opatati, pannagaṃ bhakkhamattano;

    സമന്താ യോജനസതം, വിക്ഖോഭേതി മഹാസരം.

    Samantā yojanasataṃ, vikkhobheti mahāsaraṃ.

    ൫൦൨.

    502.

    ‘‘പന്നഗം സോ ഗഹേത്വാന, അധോസീസം വിഹേഠയം;

    ‘‘Pannagaṃ so gahetvāna, adhosīsaṃ viheṭhayaṃ;

    ആദായ സോ പക്കമതി, യേനകാമം വിഹങ്ഗമോ.

    Ādāya so pakkamati, yenakāmaṃ vihaṅgamo.

    ൫൦൩.

    503.

    ‘‘തഥേവാഹം മഹാവീര, യഥാപി ഗരുളോ ബലീ;

    ‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, yathāpi garuḷo balī;

    അസങ്ഖതം ഗവേസന്തോ, ദോസേ വിക്ഖാലയിം അഹം.

    Asaṅkhataṃ gavesanto, dose vikkhālayiṃ ahaṃ.

    ൫൦൪.

    504.

    ‘‘ദിട്ഠോ അഹം ധമ്മവരം, സന്തിപദമനുത്തരം;

    ‘‘Diṭṭho ahaṃ dhammavaraṃ, santipadamanuttaraṃ;

    ആദായ വിഹരാമേതം, ഗരുളോ പന്നഗം യഥാ.

    Ādāya viharāmetaṃ, garuḷo pannagaṃ yathā.

    ൫൦൫.

    505.

    ‘‘ആസാവതീ നാമ ലതാ, ജാതാ ചിത്തലതാവനേ;

    ‘‘Āsāvatī nāma latā, jātā cittalatāvane;

    തസ്സാ വസ്സസഹസ്സേന, ഏകം നിബ്ബത്തതേ ഫലം.

    Tassā vassasahassena, ekaṃ nibbattate phalaṃ.

    ൫൦൬.

    506.

    ‘‘തം ദേവാ പയിരുപാസന്തി, താവദൂരഫലേ സതി;

    ‘‘Taṃ devā payirupāsanti, tāvadūraphale sati;

    ദേവാനം സാ പിയാ ഏവം, ആസാവതീ ലതുത്തമാ.

    Devānaṃ sā piyā evaṃ, āsāvatī latuttamā.

    ൫൦൭.

    507.

    ‘‘സതസഹസ്സുപാദായ, താഹം പരിചരേ മുനി;

    ‘‘Satasahassupādāya, tāhaṃ paricare muni;

    സായം പാതം നമസ്സാമി, ദേവാ ആസാവതിം യഥാ.

    Sāyaṃ pātaṃ namassāmi, devā āsāvatiṃ yathā.

    ൫൦൮.

    508.

    ‘‘അവഞ്ഝാ പാരിചരിയാ, അമോഘാ ച നമസ്സനാ;

    ‘‘Avañjhā pāricariyā, amoghā ca namassanā;

    ദൂരാഗതമ്പി മം സന്തം, ഖണോയം ന വിരാധയി.

    Dūrāgatampi maṃ santaṃ, khaṇoyaṃ na virādhayi.

    ൫൦൯.

    509.

    ‘‘പടിസന്ധിം ന പസ്സാമി, വിചിനന്തോ ഭവേ അഹം;

    ‘‘Paṭisandhiṃ na passāmi, vicinanto bhave ahaṃ;

    നിരൂപധി വിപ്പമുത്തോ 21, ഉപസന്തോ ചരാമഹം.

    Nirūpadhi vippamutto 22, upasanto carāmahaṃ.

    ൫൧൦.

    510.

    ‘‘യഥാപി പദുമം നാമ, സൂരിയരംസേന പുപ്ഫതി;

    ‘‘Yathāpi padumaṃ nāma, sūriyaraṃsena pupphati;

    തഥേവാഹം മഹാവീര, ബുദ്ധരംസേന പുപ്ഫിതോ.

    Tathevāhaṃ mahāvīra, buddharaṃsena pupphito.

    ൫൧൧.

    511.

    ‘‘യഥാ ബലാകയോനിമ്ഹി, ന വിജ്ജതി പുമോ 23 സദാ;

    ‘‘Yathā balākayonimhi, na vijjati pumo 24 sadā;

    മേഘേസു ഗജ്ജമാനേസു, ഗബ്ഭം ഗണ്ഹന്തി താ സദാ.

    Meghesu gajjamānesu, gabbhaṃ gaṇhanti tā sadā.

    ൫൧൨.

    512.

    ‘‘ചിരമ്പി ഗബ്ഭം ധാരേന്തി, യാവ മേഘോ ന ഗജ്ജതി;

    ‘‘Cirampi gabbhaṃ dhārenti, yāva megho na gajjati;

    ഭാരതോ പരിമുച്ചന്തി, യദാ മേഘോ പവസ്സതി.

    Bhārato parimuccanti, yadā megho pavassati.

    ൫൧൩.

    513.

    ‘‘പദുമുത്തരബുദ്ധസ്സ , ധമ്മമേഘേന ഗജ്ജതോ;

    ‘‘Padumuttarabuddhassa , dhammameghena gajjato;

    സദ്ദേന ധമ്മമേഘസ്സ, ധമ്മഗബ്ഭം അഗണ്ഹഹം.

    Saddena dhammameghassa, dhammagabbhaṃ agaṇhahaṃ.

    ൫൧൪.

    514.

    സതസഹസ്സുപാദായ, പുഞ്ഞഗബ്ഭം ധരേമഹം;

    Satasahassupādāya, puññagabbhaṃ dharemahaṃ;

    നപ്പമുച്ചാമി ഭാരതോ, ധമ്മമേഘോ ന ഗജ്ജതി.

    Nappamuccāmi bhārato, dhammamegho na gajjati.

    ൫൧൫.

    515.

    ‘‘യദാ തുവം സക്യമുനി, രമ്മേ കപിലവത്ഥവേ;

    ‘‘Yadā tuvaṃ sakyamuni, ramme kapilavatthave;

    ഗജ്ജസി ധമ്മമേഘേന, ഭാരതോ പരിമുച്ചഹം.

    Gajjasi dhammameghena, bhārato parimuccahaṃ.

    ൫൧൬.

    516.

    ‘‘സുഞ്ഞതം അനിമിത്തഞ്ച, തഥാപ്പണിഹിതമ്പി ച;

    ‘‘Suññataṃ animittañca, tathāppaṇihitampi ca;

    ചതുരോ ച ഫലേ സബ്ബേ, ധമ്മേവം വിജനയിം 25 അഹം.

    Caturo ca phale sabbe, dhammevaṃ vijanayiṃ 26 ahaṃ.

    ദുതിയഭാണവാരം.

    Dutiyabhāṇavāraṃ.

    ൫൧൭.

    517.

    ‘‘അപരിമേയ്യുപാദായ, പത്ഥേമി തവ സാസനം;

    ‘‘Aparimeyyupādāya, patthemi tava sāsanaṃ;

    സോ മേ അത്ഥോ അനുപ്പത്തോ, സന്തിപദമനുത്തരം.

    So me attho anuppatto, santipadamanuttaraṃ.

    ൫൧൮.

    518.

    ‘‘വിനയേ പാരമിം പത്തോ, യഥാപി പാഠികോ ഇസി;

    ‘‘Vinaye pāramiṃ patto, yathāpi pāṭhiko isi;

    ന മേ സമസമോ അത്ഥി, ധാരേമി സാസനം അഹം.

    Na me samasamo atthi, dhāremi sāsanaṃ ahaṃ.

    ൫൧൯.

    519.

    ‘‘വിനയേ ഖന്ധകേ ചാപി, തികച്ഛേദേ ച പഞ്ചകേ 27;

    ‘‘Vinaye khandhake cāpi, tikacchede ca pañcake 28;

    ഏത്ഥ മേ വിമതി നത്ഥി, അക്ഖരേ ബ്യഞ്ജനേപി വാ.

    Ettha me vimati natthi, akkhare byañjanepi vā.

    ൫൨൦.

    520.

    ‘‘നിഗ്ഗഹേ പടികമ്മേ ച, ഠാനാഠാനേ ച കോവിദോ;

    ‘‘Niggahe paṭikamme ca, ṭhānāṭhāne ca kovido;

    ഓസാരണേ വുട്ഠാപനേ, സബ്ബത്ഥ പാരമിം ഗതോ.

    Osāraṇe vuṭṭhāpane, sabbattha pāramiṃ gato.

    ൫൨൧.

    521.

    ‘‘വിനയേ ഖന്ധകേ വാപി, നിക്ഖിപിത്വാ പദം അഹം;

    ‘‘Vinaye khandhake vāpi, nikkhipitvā padaṃ ahaṃ;

    ഉഭതോ വിനിവേഠേത്വാ, രസതോ ഓസരേയ്യഹം.

    Ubhato viniveṭhetvā, rasato osareyyahaṃ.

    ൫൨൨.

    522.

    ‘‘നിരുത്തിയാ സുകുസലോ, അത്ഥാനത്ഥേ ച കോവിദോ;

    ‘‘Niruttiyā sukusalo, atthānatthe ca kovido;

    അനഞ്ഞാതം മയാ നത്ഥി, ഏകഗ്ഗോ സത്ഥു സാസനേ.

    Anaññātaṃ mayā natthi, ekaggo satthu sāsane.

    ൫൨൩.

    523.

    ‘‘രൂപദക്ഖോ 29 അഹം അജ്ജ, സക്യപുത്തസ്സ സാസനേ;

    ‘‘Rūpadakkho 30 ahaṃ ajja, sakyaputtassa sāsane;

    കങ്ഖം സബ്ബം വിനോദേമി, ഛിന്ദാമി സബ്ബസംസയം.

    Kaṅkhaṃ sabbaṃ vinodemi, chindāmi sabbasaṃsayaṃ.

    ൫൨൪.

    524.

    ‘‘പദം അനുപദഞ്ചാപി, അക്ഖരഞ്ചാപി ബ്യഞ്ജനം;

    ‘‘Padaṃ anupadañcāpi, akkharañcāpi byañjanaṃ;

    നിദാനേ പരിയോസാനേ, സബ്ബത്ഥ കോവിദോ അഹം.

    Nidāne pariyosāne, sabbattha kovido ahaṃ.

    ൫൨൫.

    525.

    ‘‘യഥാപി രാജാ ബലവാ, നിഗ്ഗണ്ഹിത്വാ പരന്തപേ;

    ‘‘Yathāpi rājā balavā, niggaṇhitvā parantape;

    വിജിനിത്വാന സങ്ഗാമം, നഗരം തത്ഥ മാപയേ.

    Vijinitvāna saṅgāmaṃ, nagaraṃ tattha māpaye.

    ൫൨൬.

    526.

    ‘‘പാകാരം പരിഖഞ്ചാപി, ഏസികം ദ്വാരകോട്ഠകം;

    ‘‘Pākāraṃ parikhañcāpi, esikaṃ dvārakoṭṭhakaṃ;

    അട്ടാലകേ ച വിവിധേ, കാരയേ നഗരേ ബഹൂ.

    Aṭṭālake ca vividhe, kāraye nagare bahū.

    ൫൨൭.

    527.

    ‘‘സിങ്ഘാടകം ചച്ചരഞ്ച, സുവിഭത്തന്തരാപണം;

    ‘‘Siṅghāṭakaṃ caccarañca, suvibhattantarāpaṇaṃ;

    കാരയേയ്യ സഭം തത്ഥ, അത്ഥാനത്ഥവിനിച്ഛയം.

    Kārayeyya sabhaṃ tattha, atthānatthavinicchayaṃ.

    ൫൨൮.

    528.

    ‘‘നിഗ്ഘാതത്ഥം അമിത്താനം, ഛിദ്ദാഛിദ്ദഞ്ച ജാനിതും;

    ‘‘Nigghātatthaṃ amittānaṃ, chiddāchiddañca jānituṃ;

    ബലകായസ്സ രക്ഖായ, സേനാപച്ചം ഠപേതി 31 സോ.

    Balakāyassa rakkhāya, senāpaccaṃ ṭhapeti 32 so.

    ൫൨൯.

    529.

    ‘‘ആരക്ഖത്ഥായ ഭണ്ഡസ്സ, നിധാനകുസലം നരം;

    ‘‘Ārakkhatthāya bhaṇḍassa, nidhānakusalaṃ naraṃ;

    മാ മേ ഭണ്ഡം വിനസ്സീതി, ഭണ്ഡരക്ഖം ഠപേതി സോ.

    Mā me bhaṇḍaṃ vinassīti, bhaṇḍarakkhaṃ ṭhapeti so.

    ൫൩൦.

    530.

    ‘‘മമത്തോ 33

    ‘‘Mamatto 34

    ഹോതി യോ രഞ്ഞോ, വുദ്ധിം യസ്സ ച ഇച്ഛതി.

    Hoti yo rañño, vuddhiṃ yassa ca icchati.

    തസ്സാധികരണം ദേതി, മിത്തസ്സ പടിപജ്ജിതും.

    Tassādhikaraṇaṃ deti, mittassa paṭipajjituṃ.

    ൫൩൧.

    531.

    ‘‘ഉപ്പാതേസു നിമിത്തേസു, ലക്ഖണേസു ച കോവിദം;

    ‘‘Uppātesu nimittesu, lakkhaṇesu ca kovidaṃ;

    അജ്ഝായകം മന്തധരം, പോരോഹിച്ചേ ഠപേതി സോ.

    Ajjhāyakaṃ mantadharaṃ, porohicce ṭhapeti so.

    ൫൩൨.

    532.

    ‘‘ഏതേഹങ്ഗേഹി സമ്പന്നോ, ഖത്തിയോതി പവുച്ചതി;

    ‘‘Etehaṅgehi sampanno, khattiyoti pavuccati;

    സദാ രക്ഖന്തി രാജാനം, ചക്കവാകോവ ദുക്ഖിതം.

    Sadā rakkhanti rājānaṃ, cakkavākova dukkhitaṃ.

    ൫൩൩.

    533.

    ‘‘തഥേവ ത്വം മഹാവീര, ഹതാമിത്തോവ ഖത്തിയോ;

    ‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, hatāmittova khattiyo;

    സദേവകസ്സ ലോകസ്സ, ധമ്മരാജാതി വുച്ചതി.

    Sadevakassa lokassa, dhammarājāti vuccati.

    ൫൩൪.

    534.

    ‘‘തിത്ഥിയേ നിഹനിത്വാന 35, മാരഞ്ചാപി സസേനകം;

    ‘‘Titthiye nihanitvāna 36, mārañcāpi sasenakaṃ;

    തമന്ധകാരം വിധമിത്വാ, ധമ്മനഗരം അമാപയി.

    Tamandhakāraṃ vidhamitvā, dhammanagaraṃ amāpayi.

    ൫൩൫.

    535.

    ‘‘സീലം പാകാരകം തത്ഥ, ഞാണം തേ ദ്വാരകോട്ഠകം;

    ‘‘Sīlaṃ pākārakaṃ tattha, ñāṇaṃ te dvārakoṭṭhakaṃ;

    സദ്ധാ തേ ഏസികാ വീര, ദ്വാരപാലോ ച സംവരോ.

    Saddhā te esikā vīra, dvārapālo ca saṃvaro.

    ൫൩൬.

    536.

    ‘‘സതിപട്ഠാനമട്ടാലം, പഞ്ഞാ തേ ചച്ചരം മുനേ;

    ‘‘Satipaṭṭhānamaṭṭālaṃ, paññā te caccaraṃ mune;

    ഇദ്ധിപാദഞ്ച സിങ്ഘാടം, ധമ്മവീഥി സുമാപിതാ.

    Iddhipādañca siṅghāṭaṃ, dhammavīthi sumāpitā.

    ൫൩൭.

    537.

    ‘‘സുത്തന്തം അഭിധമ്മഞ്ച, വിനയഞ്ചാപി കേവലം;

    ‘‘Suttantaṃ abhidhammañca, vinayañcāpi kevalaṃ;

    നവങ്ഗം ബുദ്ധവചനം, ഏസാ ധമ്മസഭാ തവ.

    Navaṅgaṃ buddhavacanaṃ, esā dhammasabhā tava.

    ൫൩൮.

    538.

    ‘‘സുഞ്ഞതം അനിമിത്തഞ്ച, വിഹാരഞ്ചപ്പണീഹിതം;

    ‘‘Suññataṃ animittañca, vihārañcappaṇīhitaṃ;

    ആനേഞ്ജഞ്ച നിരോധോ ച, ഏസാ ധമ്മകുടീ തവ.

    Āneñjañca nirodho ca, esā dhammakuṭī tava.

    ൫൩൯.

    539.

    ‘‘പഞ്ഞായ അഗ്ഗോ നിക്ഖിത്തോ 37, പടിഭാനേ ച കോവിദോ;

    ‘‘Paññāya aggo nikkhitto 38, paṭibhāne ca kovido;

    സാരിപുത്തോതി നാമേന, ധമ്മസേനാപതീ തവ.

    Sāriputtoti nāmena, dhammasenāpatī tava.

    ൫൪൦.

    540.

    ‘‘ചുതൂപപാതകുസലോ, ഇദ്ധിയാ പാരമിം ഗതോ;

    ‘‘Cutūpapātakusalo, iddhiyā pāramiṃ gato;

    കോലിതോ നാമ നാമേന, പോരോഹിച്ചോ തവം മുനേ.

    Kolito nāma nāmena, porohicco tavaṃ mune.

    ൫൪൧.

    541.

    ‘‘പോരാണകവംസധരോ, ഉഗ്ഗതേജോ ദുരാസദോ;

    ‘‘Porāṇakavaṃsadharo, uggatejo durāsado;

    ധുതവാദീഗുണേനഗ്ഗോ, അക്ഖദസ്സോ തവം മുനേ.

    Dhutavādīguṇenaggo, akkhadasso tavaṃ mune.

    ൫൪൨.

    542.

    ‘‘ബഹുസ്സുതോ ധമ്മധരോ, സബ്ബപാഠീ ച സാസനേ;

    ‘‘Bahussuto dhammadharo, sabbapāṭhī ca sāsane;

    ആനന്ദോ നാമ നാമേന, ധമ്മാരക്ഖോ 39 തവം മുനേ.

    Ānando nāma nāmena, dhammārakkho 40 tavaṃ mune.

    ൫൪൩.

    543.

    ‘‘ഏതേ സബ്ബേ അതിക്കമ്മ, പമേസി ഭഗവാ മമം;

    ‘‘Ete sabbe atikkamma, pamesi bhagavā mamaṃ;

    വിനിച്ഛയം മേ പാദാസി, വിനയേ വിഞ്ഞുദേസിതം.

    Vinicchayaṃ me pādāsi, vinaye viññudesitaṃ.

    ൫൪൪.

    544.

    ‘‘യോ കോചി വിനയേ പഞ്ഹം, പുച്ഛതി ബുദ്ധസാവകോ;

    ‘‘Yo koci vinaye pañhaṃ, pucchati buddhasāvako;

    തത്ഥ മേ ചിന്തനാ നത്ഥി, തഞ്ഞേവത്ഥം കഥേമഹം.

    Tattha me cintanā natthi, taññevatthaṃ kathemahaṃ.

    ൫൪൫.

    545.

    ‘‘യാവതാ ബുദ്ധഖേത്തമ്ഹി, ഠപേത്വാ തം മഹാമുനി;

    ‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, ṭhapetvā taṃ mahāmuni;

    വിനയേ മാദിസോ നത്ഥി, കുതോ ഭിയ്യോ ഭവിസ്സതി.

    Vinaye mādiso natthi, kuto bhiyyo bhavissati.

    ൫൪൬.

    546.

    ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘേ നിസീദിത്വാ, ഏവം ഗജ്ജതി ഗോതമോ;

    ‘‘Bhikkhusaṅghe nisīditvā, evaṃ gajjati gotamo;

    ഉപാലിസ്സ സമോ നത്ഥി, വിനയേ ഖന്ധകേസു ച.

    Upālissa samo natthi, vinaye khandhakesu ca.

    ൫൪൭.

    547.

    ‘‘യാവതാ ബുദ്ധഭണിതം, നവങ്ഗം സത്ഥുസാസനം;

    ‘‘Yāvatā buddhabhaṇitaṃ, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;

    വിനയോഗധം തം 41 സബ്ബം,

    Vinayogadhaṃ taṃ 42 sabbaṃ,

    വിനയമൂലപസ്സിനോ 43.

    Vinayamūlapassino 44.

    ൫൪൮.

    548.

    ‘‘മമ കമ്മം സരിത്വാന, ഗോതമോ സക്യപുങ്ഗവോ;

    ‘‘Mama kammaṃ saritvāna, gotamo sakyapuṅgavo;

    ഭിക്ഖുസങ്ഘേ നിസീദിത്വാ, ഏതദഗ്ഗേ ഠപേസി മം.

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapesi maṃ.

    ൫൪൯.

    549.

    ‘‘സതസഹസ്സുപാദായ, ഇമം ഠാനം അപത്ഥയിം;

    ‘‘Satasahassupādāya, imaṃ ṭhānaṃ apatthayiṃ;

    സോ മേ അത്ഥോ അനുപ്പത്തോ, വിനയേ പാരമിം ഗതോ.

    So me attho anuppatto, vinaye pāramiṃ gato.

    ൫൫൦.

    550.

    ‘‘സക്യാനം നന്ദിജനനോ, കപ്പകോ ആസഹം പുരേ;

    ‘‘Sakyānaṃ nandijanano, kappako āsahaṃ pure;

    വിജഹിത്വാന തം ജാതിം, പുത്തോ ജാതോ മഹേസിനോ.

    Vijahitvāna taṃ jātiṃ, putto jāto mahesino.

    ൫൫൧.

    551.

    ‘‘ഇതോ ദുതിയകേ കപ്പേ, അഞ്ജസോ നാമ ഖത്തിയോ;

    ‘‘Ito dutiyake kappe, añjaso nāma khattiyo;

    അനന്തതേജോ അമിതയസോ, ഭൂമിപാലോ മഹദ്ധനോ.

    Anantatejo amitayaso, bhūmipālo mahaddhano.

    ൫൫൨.

    552.

    ‘‘തസ്സ രഞ്ഞോ അഹം പുത്തോ, ചന്ദനോ നാമ ഖത്തിയോ;

    ‘‘Tassa rañño ahaṃ putto, candano nāma khattiyo;

    ജാതിമദേനുപത്ഥദ്ധോ, യസഭോഗമദേന ച.

    Jātimadenupatthaddho, yasabhogamadena ca.

    ൫൫൩.

    553.

    ‘‘നാഗസതസഹസ്സാനി, സബ്ബാലങ്കാരഭൂസിതാ;

    ‘‘Nāgasatasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

    തിധാപഭിന്നാ മാതങ്ഗാ, പരിവാരേന്തി മം സദാ.

    Tidhāpabhinnā mātaṅgā, parivārenti maṃ sadā.

    ൫൫൪.

    554.

    ‘‘സബലേഹി പരേതോഹം, ഉയ്യാനം ഗന്തുകാമകോ;

    ‘‘Sabalehi paretohaṃ, uyyānaṃ gantukāmako;

    ആരുയ്ഹ സിരികം നാഗം, നഗരാ നിക്ഖമിം തദാ.

    Āruyha sirikaṃ nāgaṃ, nagarā nikkhamiṃ tadā.

    ൫൫൫.

    555.

    ‘‘ചരണേന ച സമ്പന്നോ, ഗുത്തദ്വാരോ സുസംവുതോ;

    ‘‘Caraṇena ca sampanno, guttadvāro susaṃvuto;

    ദേവലോ നാമ സമ്ബുദ്ധോ, ആഗച്ഛി പുരതോ മമ.

    Devalo nāma sambuddho, āgacchi purato mama.

    ൫൫൬.

    556.

    ‘‘പേസേത്വാ സിരികം നാഗം, ബുദ്ധം ആസാദയിം തദാ;

    ‘‘Pesetvā sirikaṃ nāgaṃ, buddhaṃ āsādayiṃ tadā;

    തതോ സഞ്ജാതകോപോ സോ 45, നാഗോ നുദ്ധരതേ പദം.

    Tato sañjātakopo so 46, nāgo nuddharate padaṃ.

    ൫൫൭.

    557.

    ‘‘നാഗം രുണ്ണമനം 47 ദിസ്വാ, ബുദ്ധേ കോധം അകാസഹം;

    ‘‘Nāgaṃ ruṇṇamanaṃ 48 disvā, buddhe kodhaṃ akāsahaṃ;

    വിഹേസയിത്വാ സമ്ബുദ്ധം, ഉയ്യാനം അഗമാസഹം.

    Vihesayitvā sambuddhaṃ, uyyānaṃ agamāsahaṃ.

    ൫൫൮.

    558.

    ‘‘സാതം തത്ഥ ന വിന്ദാമി, സിരോ പജ്ജലിതോ യഥാ;

    ‘‘Sātaṃ tattha na vindāmi, siro pajjalito yathā;

    പരിളാഹേന ഡയ്ഹാമി, മച്ഛോവ ബളിസാദകോ.

    Pariḷāhena ḍayhāmi, macchova baḷisādako.

    ൫൫൯.

    559.

    ‘‘സസാഗരന്താ പഥവീ, ആദിത്താ വിയ ഹോതി മേ;

    ‘‘Sasāgarantā pathavī, ādittā viya hoti me;

    പിതു സന്തികുപാഗമ്മ, ഇദം വചനമബ്രവിം.

    Pitu santikupāgamma, idaṃ vacanamabraviṃ.

    ൫൬൦.

    560.

    ‘‘ആസീവിസംവ കുപിതം, അഗ്ഗിക്ഖന്ധംവ ആഗതം;

    ‘‘Āsīvisaṃva kupitaṃ, aggikkhandhaṃva āgataṃ;

    മത്തംവ കുഞ്ജരം ദന്തിം, യം സയമ്ഭുമസാദയിം.

    Mattaṃva kuñjaraṃ dantiṃ, yaṃ sayambhumasādayiṃ.

    ൫൬൧.

    561.

    ‘‘ആസാദിതോ മയാ ബുദ്ധോ, ഘോരോ ഉഗ്ഗതപോ ജിനോ;

    ‘‘Āsādito mayā buddho, ghoro uggatapo jino;

    പുരാ സബ്ബേ വിനസ്സാമ, ഖമാപേസ്സാമ തം മുനിം.

    Purā sabbe vinassāma, khamāpessāma taṃ muniṃ.

    ൫൬൨.

    562.

    ‘‘നോ ചേ തം നിജ്ഝാപേസ്സാമ, അത്തദന്തം സമാഹിതം;

    ‘‘No ce taṃ nijjhāpessāma, attadantaṃ samāhitaṃ;

    ഓരേന സത്തദിവസാ, രട്ഠം മേ വിധമിസ്സതി.

    Orena sattadivasā, raṭṭhaṃ me vidhamissati.

    ൫൬൩.

    563.

    ‘‘സുമേഖലോ കോസിയോ ച, സിഗ്ഗവോ ചാപി സത്തകോ 49;

    ‘‘Sumekhalo kosiyo ca, siggavo cāpi sattako 50;

    ആസാദയിത്വാ ഇസയോ, ദുഗ്ഗതാ തേ സരട്ഠകാ.

    Āsādayitvā isayo, duggatā te saraṭṭhakā.

    ൫൬൪.

    564.

    ‘‘യദാ കുപ്പന്തി ഇസയോ, സഞ്ഞതാ ബ്രഹ്മചാരിനോ;

    ‘‘Yadā kuppanti isayo, saññatā brahmacārino;

    സദേവകം വിനാസേന്തി, സസാഗരം സപബ്ബതം.

    Sadevakaṃ vināsenti, sasāgaraṃ sapabbataṃ.

    ൫൬൫.

    565.

    ‘‘തിയോജനസഹസ്സമ്ഹി, പുരിസേ സന്നിപാതയിം;

    ‘‘Tiyojanasahassamhi, purise sannipātayiṃ;

    അച്ചയം ദേസനത്ഥായ, സയമ്ഭും ഉപസങ്കമിം.

    Accayaṃ desanatthāya, sayambhuṃ upasaṅkamiṃ.

    ൫൬൬.

    566.

    ‘‘അല്ലവത്ഥാ അല്ലസിരാ, സബ്ബേവ പഞ്ജലീകതാ;

    ‘‘Allavatthā allasirā, sabbeva pañjalīkatā;

    ബുദ്ധസ്സ പാദേ നിപതിത്വാ, ഇദം വചനമബ്രവും 51.

    Buddhassa pāde nipatitvā, idaṃ vacanamabravuṃ 52.

    ൫൬൭.

    567.

    ‘‘ഖമസ്സു ത്വം മഹാവീര, അഭിയാചതി തം ജനോ;

    ‘‘Khamassu tvaṃ mahāvīra, abhiyācati taṃ jano;

    പരിളാഹം വിനോദേഹി, മാ നോ രട്ഠം വിനാസയ.

    Pariḷāhaṃ vinodehi, mā no raṭṭhaṃ vināsaya.

    ൫൬൮.

    568.

    ‘‘സദേവമാനുസാ സബ്ബേ, സദാനവാ സരക്ഖസാ;

    ‘‘Sadevamānusā sabbe, sadānavā sarakkhasā;

    അയോമയേന കുടേന, സിരം ഭിന്ദേയ്യു മേ സദാ.

    Ayomayena kuṭena, siraṃ bhindeyyu me sadā.

    ൫൬൯.

    569.

    ‘‘ദകേ 53 അഗ്ഗി ന സണ്ഠാതി, ബീജം സേലേ ന രൂഹതി;

    ‘‘Dake 54 aggi na saṇṭhāti, bījaṃ sele na rūhati;

    അഗദേ കിമി ന സണ്ഠാതി, കോപോ ബുദ്ധേ ന ജായതി.

    Agade kimi na saṇṭhāti, kopo buddhe na jāyati.

    ൫൭൦.

    570.

    ‘‘യഥാ ച ഭൂമി അചലാ, അപ്പമേയ്യോ ച സാഗരോ;

    ‘‘Yathā ca bhūmi acalā, appameyyo ca sāgaro;

    അനന്തകോ ച ആകാസോ, ഏവം ബുദ്ധാ അഖോഭിയാ.

    Anantako ca ākāso, evaṃ buddhā akhobhiyā.

    ൫൭൧.

    571.

    ‘‘സദാ ഖന്താ മഹാവീരാ, ഖമിതാ ച തപസ്സിനോ;

    ‘‘Sadā khantā mahāvīrā, khamitā ca tapassino;

    ഖന്താനം ഖമിതാനഞ്ച, ഗമനം തം 55 ന വിജ്ജതി.

    Khantānaṃ khamitānañca, gamanaṃ taṃ 56 na vijjati.

    ൫൭൨.

    572.

    ‘‘ഇദം വത്വാന സമ്ബുദ്ധോ, പരിളാഹം വിനോദയം;

    ‘‘Idaṃ vatvāna sambuddho, pariḷāhaṃ vinodayaṃ;

    മഹാജനസ്സ പുരതോ, നഭം അബ്ഭുഗ്ഗമി തദാ.

    Mahājanassa purato, nabhaṃ abbhuggami tadā.

    ൫൭൩.

    573.

    ‘‘തേന കമ്മേനഹം വീര, ഹീനത്തം അജ്ഝുപാഗതോ;

    ‘‘Tena kammenahaṃ vīra, hīnattaṃ ajjhupāgato;

    സമതിക്കമ്മ തം ജാതിം, പാവിസിം അഭയം പുരം.

    Samatikkamma taṃ jātiṃ, pāvisiṃ abhayaṃ puraṃ.

    ൫൭൪.

    574.

    ‘‘തദാപി മം മഹാവീര, ഡയ്ഹമാനം സുസണ്ഠിതം;

    ‘‘Tadāpi maṃ mahāvīra, ḍayhamānaṃ susaṇṭhitaṃ;

    പരിളാഹം വിനോദേസി, സയമ്ഭുഞ്ച ഖമാപയിം.

    Pariḷāhaṃ vinodesi, sayambhuñca khamāpayiṃ.

    ൫൭൫.

    575.

    ‘‘അജ്ജാപി മം മഹാവീര, ഡയ്ഹമാനം തിഹഗ്ഗിഭി;

    ‘‘Ajjāpi maṃ mahāvīra, ḍayhamānaṃ tihaggibhi;

    നിബ്ബാപേസി തയോ അഗ്ഗീ, സീതിഭാവഞ്ച പാപയിം 57.

    Nibbāpesi tayo aggī, sītibhāvañca pāpayiṃ 58.

    ൫൭൬.

    576.

    യേസം സോതാവധാനത്ഥി, സുണാഥ മമ ഭാസതോ;

    Yesaṃ sotāvadhānatthi, suṇātha mama bhāsato;

    അത്ഥം തുമ്ഹം പവക്ഖാമി, യഥാ ദിട്ഠം പദം മമ.

    Atthaṃ tumhaṃ pavakkhāmi, yathā diṭṭhaṃ padaṃ mama.

    ൫൭൭.

    577.

    ‘‘സയമ്ഭും തം വിമാനേത്വാ, സന്തചിത്തം സമാഹിതം;

    ‘‘Sayambhuṃ taṃ vimānetvā, santacittaṃ samāhitaṃ;

    തേന കമ്മേനഹം അജ്ജ, ജാതോമ്ഹി നീചയോനിയം.

    Tena kammenahaṃ ajja, jātomhi nīcayoniyaṃ.

    ൫൭൮.

    578.

    ‘‘മാ വോ ഖണം വിരാധേഥ, ഖണാതീതാ ഹി സോചരേ;

    ‘‘Mā vo khaṇaṃ virādhetha, khaṇātītā hi socare;

    സദത്ഥേ വായമേയ്യാഥ, ഖണോ വോ പടിപാദിതോ.

    Sadatthe vāyameyyātha, khaṇo vo paṭipādito.

    ൫൭൯.

    579.

    ‘‘ഏകച്ചാനഞ്ച വമനം, ഏകച്ചാനം വിരേചനം;

    ‘‘Ekaccānañca vamanaṃ, ekaccānaṃ virecanaṃ;

    വിസം ഹലാഹലം ഏകേ, ഏകച്ചാനഞ്ച ഓസധം.

    Visaṃ halāhalaṃ eke, ekaccānañca osadhaṃ.

    ൫൮൦.

    580.

    ‘‘വമനം പടിപന്നാനം, ഫലട്ഠാനം വിരേചനം;

    ‘‘Vamanaṃ paṭipannānaṃ, phalaṭṭhānaṃ virecanaṃ;

    ഓസധം ഫലലാഭീനം, പുഞ്ഞക്ഖേത്തം ഗവേസിനം.

    Osadhaṃ phalalābhīnaṃ, puññakkhettaṃ gavesinaṃ.

    ൫൮൧.

    581.

    ‘‘സാസനേന വിരുദ്ധാനം, വിസം ഹലാഹലം യഥാ;

    ‘‘Sāsanena viruddhānaṃ, visaṃ halāhalaṃ yathā;

    ആസീവിസോ ദിട്ഠവിസോ 59, ഏവം ഝാപേതി തം നരം.

    Āsīviso diṭṭhaviso 60, evaṃ jhāpeti taṃ naraṃ.

    ൫൮൨.

    582.

    ‘‘സകിം പീതം ഹലാഹലം, ഉപരുന്ധതി ജീവിതം;

    ‘‘Sakiṃ pītaṃ halāhalaṃ, uparundhati jīvitaṃ;

    സാസനേന വിരുജ്ഝിത്വാ, കപ്പകോടിമ്ഹി ഡയ്ഹതി.

    Sāsanena virujjhitvā, kappakoṭimhi ḍayhati.

    ൫൮൩.

    583.

    ‘‘ഖന്തിയാ അവിഹിംസായ, മേത്തചിത്തവതായ ച;

    ‘‘Khantiyā avihiṃsāya, mettacittavatāya ca;

    സദേവകം സോ താരതി, തസ്മാ തേ അവിരാധിയാ 61.

    Sadevakaṃ so tārati, tasmā te avirādhiyā 62.

    ൫൮൪.

    584.

    ‘‘ലാഭാലാഭേ ന സജ്ജന്തി, സമ്മാനനവിമാനനേ;

    ‘‘Lābhālābhe na sajjanti, sammānanavimānane;

    പഥവീസദിസാ ബുദ്ധാ, തസ്മാ തേ ന വിരാധിയാ 63.

    Pathavīsadisā buddhā, tasmā te na virādhiyā 64.

    ൫൮൫.

    585.

    ‘‘ദേവദത്തേ ച വധകേ, ചോരേ അങ്ഗുലിമാലകേ;

    ‘‘Devadatte ca vadhake, core aṅgulimālake;

    രാഹുലേ ധനപാലേ ച, സബ്ബേസം സമകോ മുനി.

    Rāhule dhanapāle ca, sabbesaṃ samako muni.

    ൫൮൬.

    586.

    ‘‘ഏതേസം പടിഘോ നത്ഥി, രാഗോമേസം ന വിജ്ജതി;

    ‘‘Etesaṃ paṭigho natthi, rāgomesaṃ na vijjati;

    സബ്ബേസം സമകോ ബുദ്ധോ, വധകസ്സോരസസ്സ ച.

    Sabbesaṃ samako buddho, vadhakassorasassa ca.

    ൫൮൭.

    587.

    ‘‘പന്ഥേ ദിസ്വാന കാസാവം, ഛഡ്ഡിതം മീള്ഹമക്ഖിതം;

    ‘‘Panthe disvāna kāsāvaṃ, chaḍḍitaṃ mīḷhamakkhitaṃ;

    സിരസ്മിം അഞ്ജലിം കത്വാ, വന്ദിതബ്ബം ഇസിദ്ധജം.

    Sirasmiṃ añjaliṃ katvā, vanditabbaṃ isiddhajaṃ.

    ൫൮൮.

    588.

    ‘‘അബ്ഭതീതാ ച യേ ബുദ്ധാ, വത്തമാനാ അനാഗതാ;

    ‘‘Abbhatītā ca ye buddhā, vattamānā anāgatā;

    ധജേനാനേന സുജ്ഝന്തി, തസ്മാ ഏതേ നമസ്സിയാ.

    Dhajenānena sujjhanti, tasmā ete namassiyā.

    ൫൮൯.

    589.

    ‘‘സത്ഥുകപ്പം സുവിനയം, ധാരേമി ഹദയേനഹം;

    ‘‘Satthukappaṃ suvinayaṃ, dhāremi hadayenahaṃ;

    നമസ്സമാനോ വിനയം, വിഹരിസ്സാമി സബ്ബദാ.

    Namassamāno vinayaṃ, viharissāmi sabbadā.

    ൫൯൦.

    590.

    ‘‘വിനയോ ആസയോ മയ്ഹം, വിനയോ ഠാനചങ്കമം;

    ‘‘Vinayo āsayo mayhaṃ, vinayo ṭhānacaṅkamaṃ;

    കപ്പേമി വിനയേ വാസം, വിനയോ മമ ഗോചരോ.

    Kappemi vinaye vāsaṃ, vinayo mama gocaro.

    ൫൯൧.

    591.

    ‘‘വിനയേ പാരമിപ്പത്തോ, സമഥേ ചാപി കോവിദോ;

    ‘‘Vinaye pāramippatto, samathe cāpi kovido;

    ഉപാലി തം മഹാവീര, പാദേ വന്ദതി സത്ഥുനോ.

    Upāli taṃ mahāvīra, pāde vandati satthuno.

    ൫൯൨.

    592.

    ‘‘സോ അഹം വിചരിസ്സാമി, ഗാമാ ഗാമം പുരാ പുരം;

    ‘‘So ahaṃ vicarissāmi, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;

    നമസ്സമാനോ സമ്ബുദ്ധം, ധമ്മസ്സ ച സുധമ്മതം.

    Namassamāno sambuddhaṃ, dhammassa ca sudhammataṃ.

    ൫൯൩.

    593.

    ‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം, ഭവാ സബ്ബേ സമൂഹതാ;

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;

    സബ്ബാസവാ പരിക്ഖീണാ, നത്ഥി ദാനി പുനബ്ഭവോ.

    Sabbāsavā parikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

    ൫൯൪.

    594.

    ‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി, ബുദ്ധസേട്ഠസ്സ സന്തികേ;

    ‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;

    തിസ്സോ വിജ്ജാ അനുപ്പത്താ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ൫൯൫.

    595.

    ‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ, വിമോക്ഖാപി ച അട്ഠിമേ;

    ‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;

    ഛളഭിഞ്ഞാ സച്ഛികതാ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.

    Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.

    ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ ഉപാലി ഥേരോ ഇമാ ഗാഥായോ അഭാസിത്ഥാതി.

    Itthaṃ sudaṃ āyasmā upāli thero imā gāthāyo abhāsitthāti.

    ഉപാലിത്ഥേരസ്സാപദാനം ഛട്ഠം.

    Upālittherassāpadānaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. ഏകഭിക്ഖാ (ക॰)
    2. ekabhikkhā (ka.)
    3. സബ്ബത്ഥപി ഏവമേവ ദിസ്സതി
    4. sabbatthapi evameva dissati
    5. നായകോ (സീ॰ സ്യാ॰)
    6. nāyako (sī. syā.)
    7. ഹേട്ഠാ ച (ക॰)
    8. heṭṭhā ca (ka.)
    9. കീത്വാ (സീ॰), കിത്വാ (ക॰)
    10. kītvā (sī.), kitvā (ka.)
    11. ആവാസം സതസഹസ്സേന (സീ॰), ആവാസേ സതസഹസ്സേ (സ്യാ॰)
    12. āvāsaṃ satasahassena (sī.), āvāse satasahasse (syā.)
    13. വേപുല്ലതം പാപയിത്വാ (സീ॰)
    14. vepullataṃ pāpayitvā (sī.)
    15. തേ വീര (സീ॰), തം ധീര (സ്യാ॰)
    16. te vīra (sī.), taṃ dhīra (syā.)
    17. തുരിയസഹസ്സാനി (സീ॰ സ്യാ॰)
    18. turiyasahassāni (sī. syā.)
    19. വിസഘാതായുപായനം (സ്യാ॰ ക॰)
    20. visaghātāyupāyanaṃ (syā. ka.)
    21. വിപ്പയുത്തോ (ക॰)
    22. vippayutto (ka.)
    23. പുമാ (സീ॰ സ്യാ॰)
    24. pumā (sī. syā.)
    25. വിജടയിം (ക॰) ബലാകാനം വിജായനൂപമായ സംസന്ദേത്വാ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ
    26. vijaṭayiṃ (ka.) balākānaṃ vijāyanūpamāya saṃsandetvā attho veditabbo
    27. പഞ്ചമേ (സീ॰)
    28. pañcame (sī.)
    29. രൂപരക്ഖോ (?) മിലിന്ദപഞ്ഹോ ധമ്മനഗരാധികാരേ പസ്സിതബ്ബം
    30. rūparakkho (?) milindapañho dhammanagarādhikāre passitabbaṃ
    31. ഥപേസി (ക॰)
    32. thapesi (ka.)
    33. മാമകോ (സീ॰), സമഗ്ഗോ (സ്യാ॰)
    34. māmako (sī.), samaggo (syā.)
    35. നീഹരിത്വാന (സ്യാ॰ ക॰)
    36. nīharitvāna (syā. ka.)
    37. അഗ്ഗനിക്ഖിത്തോ (സീ॰)
    38. agganikkhitto (sī.)
    39. ധമ്മരക്ഖോ (സ്യാ॰)
    40. dhammarakkho (syā.)
    41. വിനയോഗധിതം (സീ॰ അട്ഠ॰), വിനയേ കഥിതം (സ്യാ॰)
    42. vinayogadhitaṃ (sī. aṭṭha.), vinaye kathitaṃ (syā.)
    43. വിനയം മൂലന്തി പസ്സതോ (സീ॰)
    44. vinayaṃ mūlanti passato (sī.)
    45. ജാതകോപോവ (സ്യാ॰)
    46. jātakopova (syā.)
    47. രുട്ഠമനം (പീ॰ അട്ഠ॰), ദുട്ഠമനം (സീ॰ അട്ഠ॰), രുദ്ധപദം (?)
    48. ruṭṭhamanaṃ (pī. aṭṭha.), duṭṭhamanaṃ (sī. aṭṭha.), ruddhapadaṃ (?)
    49. സത്തുകോ (സീ॰)
    50. sattuko (sī.)
    51. മബ്രവിം (ക॰)
    52. mabraviṃ (ka.)
    53. ഉദകേ (സീ॰ സ്യാ॰)
    54. udake (sī. syā.)
    55. വോ (സ്യാ॰)
    56. vo (syā.)
    57. പാപയീ (സീ॰)
    58. pāpayī (sī.)
    59. ദട്ഠവിസോ (സ്യാ॰ അട്ഠ॰)
    60. daṭṭhaviso (syā. aṭṭha.)
    61. അവിരോധിയോ (സീ॰), തേ അവിരോധിയാ (സ്യാ॰)
    62. avirodhiyo (sī.), te avirodhiyā (syā.)
    63. തേ ന വിരോധിയാ (സീ॰ സ്യാ॰)
    64. te na virodhiyā (sī. syā.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā / ൩-൬. ഉപാലിത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ • 3-6. Upālittheraapadānavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact