| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
੪੪-੪੯. ਛવਿવਟ੍ਟਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
44-49. Chavivaṭṭañāṇaniddeso
੯੫. ਕਥਂ ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਞਾਣਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਪਾਮੋਜ੍ਜਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਰਤਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ । ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
95. Kathaṃ adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ? Nekkhammādhipatattā paññā kāmacchandato saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Abyāpādādhipatattā paññā byāpādato saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Ālokasaññādhipatattā paññā thinamiddhato saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Avikkhepādhipatattā paññā uddhaccato saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Dhammavavatthānādhipatattā paññā vicikicchāya saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Ñāṇādhipatattā paññā avijjāya saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Pāmojjādhipatattā paññā aratiyā saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Paṭhamajjhānādhipatattā paññā nīvaraṇehi saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ…pe… arahattamaggādhipatattā paññā sabbakilesehi saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ . Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
੯੬. ਕਥਂ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਕਤ੍ਤਂ ਚੇਤਯਤੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਕਤ੍ਤਂ ਚੇਤਯਤੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞੇਕਤ੍ਤਂ ਚੇਤਯਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਕਤ੍ਤਂ ਚੇਤਯਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
96. Kathaṃ nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ? Kāmacchando nānattaṃ, nekkhammaṃ ekattaṃ. Nekkhammekattaṃ cetayato kāmacchandato cittaṃ vivaṭṭatīti – nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ. Byāpādo nānattaṃ, abyāpādo ekattaṃ. Abyāpādekattaṃ cetayato byāpādato cittaṃ vivaṭṭatīti – nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ. Thinamiddhaṃ nānattaṃ, ālokasaññā ekattaṃ. Ālokasaññekattaṃ cetayato thinamiddhato cittaṃ vivaṭṭatīti – nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ…pe… sabbakilesā nānattaṃ, arahattamaggo ekattaṃ. Arahattamaggekattaṃ cetayato sabbakilesehi cittaṃ vivaṭṭatīti – nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
੯੭. ਕਥਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
97. Kathaṃ adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ? Kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ. Byāpādaṃ pajahanto abyāpādavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ. Thinamiddhaṃ pajahanto ālokasaññāvasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ…pe… sabbakilese pajahanto arahattamaggavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
੯੮. ਕਥਂ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ વਾ ਨਿਚ੍ਚੇਨ વਾ ਧੁવੇਨ વਾ ਸਸ੍ਸਤੇਨ વਾ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੇਨ વਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਤੋ 1 ਪਸ੍ਸਤੋ ਚਕ੍ਖਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ 2 ਞਾਣਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ‘‘ਸੋਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਂ… ਜਿવ੍ਹਾ ਸੁਞ੍ਞਾ… ਕਾਯੋ ਸੁਞ੍ਞੋ… ਮਨੋ ਸੁਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ વਾ ਨਿਚ੍ਚੇਨ વਾ ਧੁવੇਨ વਾ ਸਸ੍ਸਤੇਨ વਾ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੇਨ વਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ ਮਨਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਞਾਣਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
98. Kathaṃ suññate paññā ñāṇavivaṭṭe ñāṇaṃ? ‘‘Cakkhu suññaṃ attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā’’ti yathābhūtaṃ jānato 3 passato cakkhābhinivesato 4 ñāṇaṃ vivaṭṭatīti – suññate paññā ñāṇavivaṭṭe ñāṇaṃ. ‘‘Sotaṃ suññaṃ…pe… ghānaṃ suññaṃ… jivhā suññā… kāyo suñño… mano suñño attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā’’ti yathābhūtaṃ jānato passato manābhinivesato ñāṇaṃ vivaṭṭatīti – suññate paññā ñāṇavivaṭṭe ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘suññate paññā ñāṇavivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
੯੯. ਕਥਂ વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ । ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
99. Kathaṃ vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ? Nekkhammena kāmacchandaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ. Abyāpādena byāpādaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ. Ālokasaññāya thinamiddhaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ . Avikkhepena uddhaccaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ. Dhammavavatthānena vicikicchaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ…pe… arahattamaggena sabbakilese vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
੧੦੦. ਕਥਂ ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠਂ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠਂ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠਂ વਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠਂ ਨਿਦਾਨਟ੍ਠਂ ਸਞ੍ਞੋਗਟ੍ਠਂ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਟ੍ਠਂ વਿવੇਕਟ੍ਠਂ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠਂ ਅਮਤਟ੍ਠਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠਂ ਹੇਤੁਟ੍ਠਂ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ।
100. Kathaṃ tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ? Dukkhassa pīḷanaṭṭhaṃ saṅkhataṭṭhaṃ santāpaṭṭhaṃ vipariṇāmaṭṭhaṃ parijānanto vivaṭṭatīti – tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ. Samudayassa āyūhanaṭṭhaṃ nidānaṭṭhaṃ saññogaṭṭhaṃ palibodhaṭṭhaṃ pajahanto vivaṭṭatīti – tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ. Nirodhassa nissaraṇaṭṭhaṃ vivekaṭṭhaṃ asaṅkhataṭṭhaṃ amataṭṭhaṃ sacchikaronto vivaṭṭatīti – tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ. Maggassa niyyānaṭṭhaṃ hetuṭṭhaṃ dassanaṭṭhaṃ ādhipateyyaṭṭhaṃ bhāvento vivaṭṭatīti – tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ.
ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ, ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ, ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ, ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ, વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ , ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ। ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ। ਚੇਤਯਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ। વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ। ਞਾਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ। વੋਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ। ਤਥਟ੍ਠੇ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ।
Saññāvivaṭṭo, cetovivaṭṭo, cittavivaṭṭo, ñāṇavivaṭṭo, vimokkhavivaṭṭo , saccavivaṭṭo. Sañjānanto vivaṭṭatīti – saññāvivaṭṭo. Cetayanto vivaṭṭatīti – cetovivaṭṭo. Vijānanto vivaṭṭatīti – cittavivaṭṭo. Ñāṇaṃ karonto vivaṭṭatīti – ñāṇavivaṭṭo. Vosajjanto vivaṭṭatīti – vimokkhavivaṭṭo. Tathaṭṭhe vivaṭṭatīti – saccavivaṭṭo.
ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ , ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
Yattha saññāvivaṭṭo, tattha cetovivaṭṭo. Yattha cetovivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo tattha cittavivaṭṭo. Yattha cittavivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo, tattha ñāṇavivaṭṭo. Yattha ñāṇavivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo, tattha vimokkhavivaṭṭo. Yattha vimokkhavivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo, tattha saccavivaṭṭo. Yattha saccavivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ , pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
ਛવਿવਟ੍ਟਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨવਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮੋ।
Chavivaṭṭañāṇaniddeso navacattālīsamo.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ੪੪-੪੯. વਿવਟ੍ਟਞਾਣਛਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 44-49. Vivaṭṭañāṇachakkaniddesavaṇṇanā
