| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
൪൪-൪൯. ഛവിവട്ടഞാണനിദ്ദേസോ
44-49. Chavivaṭṭañāṇaniddeso
൯൫. കഥം അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം? നേക്ഖമ്മാധിപതത്താ പഞ്ഞാ കാമച്ഛന്ദതോ സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം. അബ്യാപാദാധിപതത്താ പഞ്ഞാ ബ്യാപാദതോ സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം. ആലോകസഞ്ഞാധിപതത്താ പഞ്ഞാ ഥിനമിദ്ധതോ സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം. അവിക്ഖേപാധിപതത്താ പഞ്ഞാ ഉദ്ധച്ചതോ സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം. ധമ്മവവത്ഥാനാധിപതത്താ പഞ്ഞാ വിചികിച്ഛായ സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം. ഞാണാധിപതത്താ പഞ്ഞാ അവിജ്ജായ സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം. പാമോജ്ജാധിപതത്താ പഞ്ഞാ അരതിയാ സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം. പഠമജ്ഝാനാധിപതത്താ പഞ്ഞാ നീവരണേഹി സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം…പേ॰… അരഹത്തമഗ്ഗാധിപതത്താ പഞ്ഞാ സബ്ബകിലേസേഹി സഞ്ഞായ വിവട്ടതീതി – അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം . തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘അധിപതത്താ പഞ്ഞാ സഞ്ഞാവിവട്ടേ ഞാണം’’.
95. Kathaṃ adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ? Nekkhammādhipatattā paññā kāmacchandato saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Abyāpādādhipatattā paññā byāpādato saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Ālokasaññādhipatattā paññā thinamiddhato saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Avikkhepādhipatattā paññā uddhaccato saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Dhammavavatthānādhipatattā paññā vicikicchāya saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Ñāṇādhipatattā paññā avijjāya saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Pāmojjādhipatattā paññā aratiyā saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ. Paṭhamajjhānādhipatattā paññā nīvaraṇehi saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ…pe… arahattamaggādhipatattā paññā sabbakilesehi saññāya vivaṭṭatīti – adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ . Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
൯൬. കഥം നാനത്തേ പഞ്ഞാ ചേതോവിവട്ടേ ഞാണം? കാമച്ഛന്ദോ നാനത്തം, നേക്ഖമ്മം ഏകത്തം. നേക്ഖമ്മേകത്തം ചേതയതോ കാമച്ഛന്ദതോ ചിത്തം വിവട്ടതീതി – നാനത്തേ പഞ്ഞാ ചേതോവിവട്ടേ ഞാണം. ബ്യാപാദോ നാനത്തം, അബ്യാപാദോ ഏകത്തം. അബ്യാപാദേകത്തം ചേതയതോ ബ്യാപാദതോ ചിത്തം വിവട്ടതീതി – നാനത്തേ പഞ്ഞാ ചേതോവിവട്ടേ ഞാണം. ഥിനമിദ്ധം നാനത്തം, ആലോകസഞ്ഞാ ഏകത്തം. ആലോകസഞ്ഞേകത്തം ചേതയതോ ഥിനമിദ്ധതോ ചിത്തം വിവട്ടതീതി – നാനത്തേ പഞ്ഞാ ചേതോവിവട്ടേ ഞാണം…പേ॰… സബ്ബകിലേസാ നാനത്തം, അരഹത്തമഗ്ഗോ ഏകത്തം. അരഹത്തമഗ്ഗേകത്തം ചേതയതോ സബ്ബകിലേസേഹി ചിത്തം വിവട്ടതീതി – നാനത്തേ പഞ്ഞാ ചേതോവിവട്ടേ ഞാണം. തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘നാനത്തേ പഞ്ഞാ ചേതോവിവട്ടേ ഞാണം’’.
96. Kathaṃ nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ? Kāmacchando nānattaṃ, nekkhammaṃ ekattaṃ. Nekkhammekattaṃ cetayato kāmacchandato cittaṃ vivaṭṭatīti – nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ. Byāpādo nānattaṃ, abyāpādo ekattaṃ. Abyāpādekattaṃ cetayato byāpādato cittaṃ vivaṭṭatīti – nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ. Thinamiddhaṃ nānattaṃ, ālokasaññā ekattaṃ. Ālokasaññekattaṃ cetayato thinamiddhato cittaṃ vivaṭṭatīti – nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ…pe… sabbakilesā nānattaṃ, arahattamaggo ekattaṃ. Arahattamaggekattaṃ cetayato sabbakilesehi cittaṃ vivaṭṭatīti – nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
൯൭. കഥം അധിട്ഠാനേ പഞ്ഞാ ചിത്തവിവട്ടേ ഞാണം? കാമച്ഛന്ദം പജഹന്തോ നേക്ഖമ്മവസേന ചിത്തം അധിട്ഠാതീതി – അധിട്ഠാനേ പഞ്ഞാ ചിത്തവിവട്ടേ ഞാണം. ബ്യാപാദം പജഹന്തോ അബ്യാപാദവസേന ചിത്തം അധിട്ഠാതീതി – അധിട്ഠാനേ പഞ്ഞാ ചിത്തവിവട്ടേ ഞാണം. ഥിനമിദ്ധം പജഹന്തോ ആലോകസഞ്ഞാവസേന ചിത്തം അധിട്ഠാതീതി – അധിട്ഠാനേ പഞ്ഞാ ചിത്തവിവട്ടേ ഞാണം…പേ॰… സബ്ബകിലേസേ പജഹന്തോ അരഹത്തമഗ്ഗവസേന ചിത്തം അധിട്ഠാതീതി – അധിട്ഠാനേ പഞ്ഞാ ചിത്തവിവട്ടേ ഞാണം. തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘അധിട്ഠാനേ പഞ്ഞാ ചിത്തവിവട്ടേ ഞാണം’’.
97. Kathaṃ adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ? Kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ. Byāpādaṃ pajahanto abyāpādavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ. Thinamiddhaṃ pajahanto ālokasaññāvasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ…pe… sabbakilese pajahanto arahattamaggavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
൯൮. കഥം സുഞ്ഞതേ പഞ്ഞാ ഞാണവിവട്ടേ ഞാണം? ‘‘ചക്ഖു സുഞ്ഞം അത്തേന വാ അത്തനിയേന വാ നിച്ചേന വാ ധുവേന വാ സസ്സതേന വാ അവിപരിണാമധമ്മേന വാ’’തി യഥാഭൂതം ജാനതോ 1 പസ്സതോ ചക്ഖാഭിനിവേസതോ 2 ഞാണം വിവട്ടതീതി – സുഞ്ഞതേ പഞ്ഞാ ഞാണവിവട്ടേ ഞാണം. ‘‘സോതം സുഞ്ഞം…പേ॰… ഘാനം സുഞ്ഞം… ജിവ്ഹാ സുഞ്ഞാ… കായോ സുഞ്ഞോ… മനോ സുഞ്ഞോ അത്തേന വാ അത്തനിയേന വാ നിച്ചേന വാ ധുവേന വാ സസ്സതേന വാ അവിപരിണാമധമ്മേന വാ’’തി യഥാഭൂതം ജാനതോ പസ്സതോ മനാഭിനിവേസതോ ഞാണം വിവട്ടതീതി – സുഞ്ഞതേ പഞ്ഞാ ഞാണവിവട്ടേ ഞാണം. തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘സുഞ്ഞതേ പഞ്ഞാ ഞാണവിവട്ടേ ഞാണം’’.
98. Kathaṃ suññate paññā ñāṇavivaṭṭe ñāṇaṃ? ‘‘Cakkhu suññaṃ attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā’’ti yathābhūtaṃ jānato 3 passato cakkhābhinivesato 4 ñāṇaṃ vivaṭṭatīti – suññate paññā ñāṇavivaṭṭe ñāṇaṃ. ‘‘Sotaṃ suññaṃ…pe… ghānaṃ suññaṃ… jivhā suññā… kāyo suñño… mano suñño attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā’’ti yathābhūtaṃ jānato passato manābhinivesato ñāṇaṃ vivaṭṭatīti – suññate paññā ñāṇavivaṭṭe ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘suññate paññā ñāṇavivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
൯൯. കഥം വോസഗ്ഗേ പഞ്ഞാ വിമോക്ഖവിവട്ടേ ഞാണം? നേക്ഖമ്മേന കാമച്ഛന്ദം വോസജ്ജതീതി – വോസഗ്ഗേ പഞ്ഞാ വിമോക്ഖവിവട്ടേ ഞാണം. അബ്യാപാദേന ബ്യാപാദം വോസജ്ജതീതി – വോസഗ്ഗേ പഞ്ഞാ വിമോക്ഖവിവട്ടേ ഞാണം. ആലോകസഞ്ഞായ ഥിനമിദ്ധം വോസജ്ജതീതി – വോസഗ്ഗേ പഞ്ഞാ വിമോക്ഖവിവട്ടേ ഞാണം . അവിക്ഖേപേന ഉദ്ധച്ചം വോസജ്ജതീതി – വോസഗ്ഗേ പഞ്ഞാ വിമോക്ഖവിവട്ടേ ഞാണം. ധമ്മവവത്ഥാനേന വിചികിച്ഛം വോസജ്ജതീതി – വോസഗ്ഗേ പഞ്ഞാ വിമോക്ഖവിവട്ടേ ഞാണം…പേ॰… അരഹത്തമഗ്ഗേന സബ്ബകിലേസേ വോസജ്ജതീതി – വോസഗ്ഗേ പഞ്ഞാ വിമോക്ഖവിവട്ടേ ഞാണം. തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘വോസഗ്ഗേ പഞ്ഞാ വിമോക്ഖവിവട്ടേ ഞാണം’’.
99. Kathaṃ vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ? Nekkhammena kāmacchandaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ. Abyāpādena byāpādaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ. Ālokasaññāya thinamiddhaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ . Avikkhepena uddhaccaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ. Dhammavavatthānena vicikicchaṃ vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ…pe… arahattamaggena sabbakilese vosajjatīti – vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
൧൦൦. കഥം തഥട്ഠേ പഞ്ഞാ സച്ചവിവട്ടേ ഞാണം? ദുക്ഖസ്സ പീളനട്ഠം സങ്ഖതട്ഠം സന്താപട്ഠം വിപരിണാമട്ഠം പരിജാനന്തോ വിവട്ടതീതി – തഥട്ഠേ പഞ്ഞാ സച്ചവിവട്ടേ ഞാണം. സമുദയസ്സ ആയൂഹനട്ഠം നിദാനട്ഠം സഞ്ഞോഗട്ഠം പലിബോധട്ഠം പജഹന്തോ വിവട്ടതീതി – തഥട്ഠേ പഞ്ഞാ സച്ചവിവട്ടേ ഞാണം. നിരോധസ്സ നിസ്സരണട്ഠം വിവേകട്ഠം അസങ്ഖതട്ഠം അമതട്ഠം സച്ഛികരോന്തോ വിവട്ടതീതി – തഥട്ഠേ പഞ്ഞാ സച്ചവിവട്ടേ ഞാണം. മഗ്ഗസ്സ നിയ്യാനട്ഠം ഹേതുട്ഠം ദസ്സനട്ഠം ആധിപതേയ്യട്ഠം ഭാവേന്തോ വിവട്ടതീതി – തഥട്ഠേ പഞ്ഞാ സച്ചവിവട്ടേ ഞാണം.
100. Kathaṃ tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ? Dukkhassa pīḷanaṭṭhaṃ saṅkhataṭṭhaṃ santāpaṭṭhaṃ vipariṇāmaṭṭhaṃ parijānanto vivaṭṭatīti – tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ. Samudayassa āyūhanaṭṭhaṃ nidānaṭṭhaṃ saññogaṭṭhaṃ palibodhaṭṭhaṃ pajahanto vivaṭṭatīti – tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ. Nirodhassa nissaraṇaṭṭhaṃ vivekaṭṭhaṃ asaṅkhataṭṭhaṃ amataṭṭhaṃ sacchikaronto vivaṭṭatīti – tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ. Maggassa niyyānaṭṭhaṃ hetuṭṭhaṃ dassanaṭṭhaṃ ādhipateyyaṭṭhaṃ bhāvento vivaṭṭatīti – tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ.
സഞ്ഞാവിവട്ടോ, ചേതോവിവട്ടോ, ചിത്തവിവട്ടോ, ഞാണവിവട്ടോ, വിമോക്ഖവിവട്ടോ , സച്ചവിവട്ടോ. സഞ്ജാനന്തോ വിവട്ടതീതി – സഞ്ഞാവിവട്ടോ. ചേതയന്തോ വിവട്ടതീതി – ചേതോവിവട്ടോ. വിജാനന്തോ വിവട്ടതീതി – ചിത്തവിവട്ടോ. ഞാണം കരോന്തോ വിവട്ടതീതി – ഞാണവിവട്ടോ. വോസജ്ജന്തോ വിവട്ടതീതി – വിമോക്ഖവിവട്ടോ. തഥട്ഠേ വിവട്ടതീതി – സച്ചവിവട്ടോ.
Saññāvivaṭṭo, cetovivaṭṭo, cittavivaṭṭo, ñāṇavivaṭṭo, vimokkhavivaṭṭo , saccavivaṭṭo. Sañjānanto vivaṭṭatīti – saññāvivaṭṭo. Cetayanto vivaṭṭatīti – cetovivaṭṭo. Vijānanto vivaṭṭatīti – cittavivaṭṭo. Ñāṇaṃ karonto vivaṭṭatīti – ñāṇavivaṭṭo. Vosajjanto vivaṭṭatīti – vimokkhavivaṭṭo. Tathaṭṭhe vivaṭṭatīti – saccavivaṭṭo.
യത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ, തത്ഥ ചേതോവിവട്ടോ. യത്ഥ ചേതോവിവട്ടോ, തത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ. യത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ ചേതോവിവട്ടോ തത്ഥ ചിത്തവിവട്ടോ. യത്ഥ ചിത്തവിവട്ടോ, തത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ ചേതോവിവട്ടോ. യത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ ചേതോവിവട്ടോ ചിത്തവിവട്ടോ, തത്ഥ ഞാണവിവട്ടോ. യത്ഥ ഞാണവിവട്ടോ, തത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ ചേതോവിവട്ടോ ചിത്തവിവട്ടോ. യത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ ചേതോവിവട്ടോ ചിത്തവിവട്ടോ ഞാണവിവട്ടോ, തത്ഥ വിമോക്ഖവിവട്ടോ. യത്ഥ വിമോക്ഖവിവട്ടോ, തത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ ചേതോവിവട്ടോ ചിത്തവിവട്ടോ ഞാണവിവട്ടോ. യത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ ചേതോവിവട്ടോ ചിത്തവിവട്ടോ ഞാണവിവട്ടോ വിമോക്ഖവിവട്ടോ, തത്ഥ സച്ചവിവട്ടോ. യത്ഥ സച്ചവിവട്ടോ, തത്ഥ സഞ്ഞാവിവട്ടോ ചേതോവിവട്ടോ ചിത്തവിവട്ടോ ഞാണവിവട്ടോ വിമോക്ഖവിവട്ടോ. തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം , പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘തഥട്ഠേ പഞ്ഞാ സച്ചവിവട്ടേ ഞാണം’’.
Yattha saññāvivaṭṭo, tattha cetovivaṭṭo. Yattha cetovivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo tattha cittavivaṭṭo. Yattha cittavivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo, tattha ñāṇavivaṭṭo. Yattha ñāṇavivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo, tattha vimokkhavivaṭṭo. Yattha vimokkhavivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo, tattha saccavivaṭṭo. Yattha saccavivaṭṭo, tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ , pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘tathaṭṭhe paññā saccavivaṭṭe ñāṇaṃ’’.
ഛവിവട്ടഞാണനിദ്ദേസോ നവചത്താലീസമോ.
Chavivaṭṭañāṇaniddeso navacattālīsamo.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ൪൪-൪൯. വിവട്ടഞാണഛക്കനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 44-49. Vivaṭṭañāṇachakkaniddesavaṇṇanā
