| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
2. දුතියපණ්‌ණාසකං
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
(6) 1. පුග්‌ගලවග්‌ගො
(6) 1. Puggalavaggo
53. ‘‘ද්‌වෙමෙ , භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලා ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය, බහුනො ජනස්‌ස අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ ද්‌වෙ? තථාගතො ච අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, රාජා ච චක්‌කවත්‌තී. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පුග්‌ගලා ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය, බහුනො ජනස්‌ස අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සාන’’න්‌ති.
53. ‘‘Dveme , bhikkhave, puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya, bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya, bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti.
54. ‘‘ද්‌වෙමෙ, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලා ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති අච්‌ඡරියමනුස්‌සා. කතමෙ ද්‌වෙ? තථාගතො ච අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, රාජා ච චක්‌කවත්‌තී. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පුග්‌ගලා ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති අච්‌ඡරියමනුස්‌සා’’ති.
54. ‘‘Dveme, bhikkhave, puggalā loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve puggalā loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussā’’ti.
55. ‘‘ද්‌වින්‌නං, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලානං කාලකිරියා බහුනො ජනස්‌ස අනුතප්‌පා හොති. කතමෙසං ද්‌වින්‌නං? තථාගතස්‌ස ච අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස, රඤ්‌ඤො ච චක්‌කවත්‌තිස්‌ස. ඉමෙසං ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වින්‌නං පුග්‌ගලානං කාලකිරියා බහුනො ජනස්‌ස අනුතප්‌පා හොතී’’ති.
55. ‘‘Dvinnaṃ, bhikkhave, puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa anutappā hoti. Katamesaṃ dvinnaṃ? Tathāgatassa ca arahato sammāsambuddhassa, rañño ca cakkavattissa. Imesaṃ kho, bhikkhave, dvinnaṃ puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa anutappā hotī’’ti.
56. ‘‘ද්‌වෙමෙ, භික්‌ඛවෙ, ථූපාරහා. කතමෙ ද්‌වෙ? තථාගතො ච අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, රාජා ච චක්‌කවත්‌තී. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ ථූපාරහා’’ති.
56. ‘‘Dveme, bhikkhave, thūpārahā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve thūpārahā’’ti.
57. ‘‘ද්‌වෙමෙ, භික්‌ඛවෙ, බුද්‌ධා. කතමෙ ද්‌වෙ? තථාගතො ච අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, පච්‌චෙකබුද්‌ධො ච. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ බුද්‌ධා’’ති.
57. ‘‘Dveme, bhikkhave, buddhā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, paccekabuddho ca. Ime kho, bhikkhave, dve buddhā’’ti.
58. ‘‘ද්‌වෙමෙ , භික්‌ඛවෙ, අසනියා ඵලන්‌තියා න සන්‌තසන්‌ති. කතමෙ ද්‌වෙ? භික්‌ඛු ච ඛීණාසවො, හත්‌ථාජානීයො ච. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ අසනියා ඵලන්‌තියා න සන්‌තසන්‌තී’’ති.
58. ‘‘Dveme , bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, hatthājānīyo ca. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
59. ‘‘ද්‌වෙමෙ, භික්‌ඛවෙ, අසනියා ඵලන්‌තියා න සන්‌තසන්‌ති. කතමෙ ද්‌වෙ? භික්‌ඛු ච ඛීණාසවො, අස්‌සාජානීයො ච. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ අසනියා ඵලන්‌තියා න සන්‌තසන්‌තී’’ති.
59. ‘‘Dveme, bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, assājānīyo ca. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
60. ‘‘ද්‌වෙමෙ , භික්‌ඛවෙ, අසනියා ඵලන්‌තියා න සන්‌තසන්‌ති. කතමෙ ද්‌වෙ? භික්‌ඛු ච ඛීණාසවො, සීහො ච මිගරාජා. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ අසනියා ඵලන්‌තියා න සන්‌තසන්‌තී’’ති.
60. ‘‘Dveme , bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, sīho ca migarājā. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
61. ‘‘ද්‌වෙමෙ, භික්‌ඛවෙ, අත්‌ථවසෙ සම්‌පස්‌සමානා කිංපුරිසා මානුසිං වාචං න භාසන්‌ති. කතමෙ ද්‌වෙ? මා ච මුසා භණිම්‌හා, මා ච පරං අභූතෙන අබ්‌භාචික්‌ඛිම්‌හාති. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ අත්‌ථවසෙ සම්‌පස්‌සමානා කිංපුරිසා මානුසිං වාචං න භාසන්‌තී’’ති.
61. ‘‘Dveme, bhikkhave, atthavase sampassamānā kiṃpurisā mānusiṃ vācaṃ na bhāsanti. Katame dve? Mā ca musā bhaṇimhā, mā ca paraṃ abhūtena abbhācikkhimhāti. Ime kho, bhikkhave, dve atthavase sampassamānā kiṃpurisā mānusiṃ vācaṃ na bhāsantī’’ti.
62. ‘‘ද්‌වින්‌නං ධම්‌මානං, භික්‌ඛවෙ, අතිත්‌තො අප්‌පටිවානො මාතුගාමො කාලං කරොති. කතමෙසං ද්‌වින්‌නං? මෙථුනසමාපත්‌තියා ච විජායනස්‌ස ච. ඉමෙසං ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වින්‌නං ධම්‌මානං අතිත්‌තො අප්‌පටිවානො මාතුගාමො කාලං කරොතී’’ති.
62. ‘‘Dvinnaṃ dhammānaṃ, bhikkhave, atitto appaṭivāno mātugāmo kālaṃ karoti. Katamesaṃ dvinnaṃ? Methunasamāpattiyā ca vijāyanassa ca. Imesaṃ kho, bhikkhave, dvinnaṃ dhammānaṃ atitto appaṭivāno mātugāmo kālaṃ karotī’’ti.
63. ‘‘අසන්‌තසන්‌නිවාසඤ්‌ච වො, භික්‌ඛවෙ, දෙසෙස්‌සාමි සන්‌තසන්‌නිවාසඤ්‌ච. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච –
63. ‘‘Asantasannivāsañca vo, bhikkhave, desessāmi santasannivāsañca. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, අසන්‌තසන්‌නිවාසො හොති, කථඤ්‌ච අසන්‌තො සන්‌නිවසන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, ථෙරස්‌ස භික්‌ඛුනො එවං හොති – ‘ථෙරොපි මං න වදෙය්‍ය, මජ්‌ඣිමොපි මං න වදෙය්‍ය, නවොපි මං න වදෙය්‍ය; ථෙරම්‌පාහං න වදෙය්‍යං, මජ්‌ඣිමම්‌පාහං න වදෙය්‍යං, නවම්‌පාහං න වදෙය්‍යං. ථෙරො චෙපි මං වදෙය්‍ය අහිතානුකම්‌පී මං වදෙය්‍ය නො හිතානුකම්‌පී, නොති නං වදෙය්‍යං විහෙඨෙය්‍යං 1 පස්‌සම්‌පිස්‌ස නප්‌පටිකරෙය්‍යං. මජ්‌ඣිමො චෙපි මං වදෙය්‍ය…පෙ.… නවො චෙපි මං වදෙය්‍ය අහිතානුකම්‌පී මං වදෙය්‍ය නො හිතානුකම්‌පී, නොති නං වදෙය්‍යං විහෙඨෙය්‍යං පස්‌සම්‌පිස්‌ස නප්‌පටිකරෙය්‍යං’ . මජ්‌ඣිමස්‌සපි භික්‌ඛුනො එවං හොති…පෙ.… නවස්‌සපි භික්‌ඛුනො එවං හොති – ‘ථෙරොපි මං න වදෙය්‍ය, මජ්‌ඣිමොපි මං න වදෙය්‍ය, නවොපි මං න වදෙය්‍ය; ථෙරම්‌පාහං න වදෙය්‍යං, මජ්‌ඣිමම්‌පාහං න වදෙය්‍යං, නවම්‌පාහං න වදෙය්‍යං. ථෙරො චෙපි මං වදෙය්‍ය අහිතානුකම්‌පී මං වදෙය්‍ය නො හිතානුකම්‌පී නොති නං වදෙය්‍යං විහෙඨෙය්‍යං පස්‌සම්‌පිස්‌ස නප්‌පටිකරෙය්‍යං. මජ්‌ඣිමො චෙපි මං වදෙය්‍ය…පෙ.… නවො චෙපි මං වදෙය්‍ය අහිතානුකම්‌පී මං වදෙය්‍ය නො හිතානුකම්‌පී, නොති නං වදෙය්‍යං විහෙඨෙය්‍යං පස්‌සම්‌පිස්‌ස නප්‌පටිකරෙය්‍යං’. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, අසන්‌තසන්‌නිවාසො හොති, එවඤ්‌ච අසන්‌තො සන්‌නිවසන්‌ති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, asantasannivāso hoti, kathañca asanto sannivasanti? Idha, bhikkhave, therassa bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ na vadeyya, navopi maṃ na vadeyya; therampāhaṃ na vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ na vadeyyaṃ, navampāhaṃ na vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ 2 passampissa nappaṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ’ . Majjhimassapi bhikkhuno evaṃ hoti…pe… navassapi bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ na vadeyya, navopi maṃ na vadeyya; therampāhaṃ na vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ na vadeyyaṃ, navampāhaṃ na vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ’. Evaṃ kho, bhikkhave, asantasannivāso hoti, evañca asanto sannivasanti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, සන්‌තසන්‌නිවාසො හොති, කථඤ්‌ච සන්‌තො සන්‌නිවසන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, ථෙරස්‌ස භික්‌ඛුනො එවං හොති – ‘ථෙරොපි මං වදෙය්‍ය, මජ්‌ඣිමොපි මං වදෙය්‍ය, නවොපි මං වදෙය්‍ය; ථෙරම්‌පාහං වදෙය්‍යං, මජ්‌ඣිමම්‌පාහං වදෙය්‍යං, නවම්‌පාහං වදෙය්‍යං. ථෙරො චෙපි මං වදෙය්‍ය හිතානුකම්‌පී මං වදෙය්‍ය නො අහිතානුකම්‌පී, සාධූති නං වදෙය්‍යං න විහෙඨෙය්‍යං පස්‌සම්‌පිස්‌ස පටිකරෙය්‍යං. මජ්‌ඣිමො චෙපි මං වදෙය්‍ය…පෙ.… නවො චෙපි මං වදෙය්‍ය හිතානුකම්‌පී මං වදෙය්‍ය නො අහිතානුකම්‌පී, සාධූති නං වදෙය්‍යං න නං විහෙඨෙය්‍යං පස්‌සම්‌පිස්‌ස පටිකරෙය්‍යං’. මජ්‌ඣිමස්‌සපි භික්‌ඛුනො එවං හොති…පෙ.… නවස්‌සපි භික්‌ඛුනො එවං හොති – ‘ථෙරොපි මං වදෙය්‍ය, මජ්‌ඣිමොපි මං වදෙය්‍ය, නවොපි මං වදෙය්‍ය; ථෙරම්‌පාහං වදෙය්‍යං, මජ්‌ඣිමම්‌පාහං වදෙය්‍යං, නවම්‌පාහං වදෙය්‍යං. ථෙරො චෙපි මං වදෙය්‍ය හිතානුකම්‌පී මං වදෙය්‍ය නො අහිතානුකම්‌පී, සාධූති නං වදෙය්‍යං න නං විහෙඨෙය්‍යං පස්‌සම්‌පිස්‌ස පටිකරෙය්‍යං. මජ්‌ඣිමො චෙපි මං වදෙය්‍ය…පෙ.… නවො චෙපි මං වදෙය්‍ය හිතානුකම්‌පී මං වදෙය්‍ය නො අහිතානුකම්‌පී, සාධූති නං වදෙය්‍යං න නං විහෙඨෙය්‍යං පස්‌සම්‌පිස්‌ස පටිකරෙය්‍යං’. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, සන්‌තසන්‌නිවාසො හොති, එවඤ්‌ච සන්‌තො සන්‌නිවසන්‌තී’’ති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, santasannivāso hoti, kathañca santo sannivasanti? Idha, bhikkhave, therassa bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ vadeyya, majjhimopi maṃ vadeyya, navopi maṃ vadeyya; therampāhaṃ vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ vadeyyaṃ, navampāhaṃ vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ’. Majjhimassapi bhikkhuno evaṃ hoti…pe… navassapi bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ vadeyya, majjhimopi maṃ vadeyya, navopi maṃ vadeyya; therampāhaṃ vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ vadeyyaṃ, navampāhaṃ vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ’. Evaṃ kho, bhikkhave, santasannivāso hoti, evañca santo sannivasantī’’ti.
64. ‘‘යස්‌මිං, භික්‌ඛවෙ, අධිකරණෙ උභතො වචීසංසාරො දිට්‌ඨිපළාසො චෙතසො ආඝාතො අප්‌පච්‌චයො අනභිරද්‌ධි අජ්‌ඣත්‌තං අවූපසන්‌තං හොති, තස්‌මෙතං, භික්‌ඛවෙ, අධිකරණෙ පාටිකඞ්‌ඛං – ‘දීඝත්‌තාය ඛරත්‌තාය වාළත්‌තාය සංවත්‌තිස්‌සති, භික්‌ඛූ ච න ඵාසුං 3 විහරිස්‌සන්‌ති’. යස්‌මිඤ්‌ච ඛො, භික්‌ඛවෙ, අධිකරණෙ උභතො වචීසංසාරො දිට්‌ඨිපළාසො චෙතසො ආඝාතො අප්‌පච්‌චයො අනභිරද්‌ධි අජ්‌ඣත්‌තං සුවූපසන්‌තං හොති, තස්‌මෙතං, භික්‌ඛවෙ, අධිකරණෙ පාටිකඞ්‌ඛං – ‘න දීඝත්‌තාය ඛරත්‌තාය වාළත්‌තාය සංවත්‌තිස්‌සති, භික්‌ඛූ ච ඵාසුං විහරිස්‌සන්‌තී’’’ති.
64. ‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, adhikaraṇe ubhato vacīsaṃsāro diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi ajjhattaṃ avūpasantaṃ hoti, tasmetaṃ, bhikkhave, adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ – ‘dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca na phāsuṃ 4 viharissanti’. Yasmiñca kho, bhikkhave, adhikaraṇe ubhato vacīsaṃsāro diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi ajjhattaṃ suvūpasantaṃ hoti, tasmetaṃ, bhikkhave, adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ – ‘na dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca phāsuṃ viharissantī’’’ti.
පුග්‌ගලවග්‌ගො පඨමො.
Puggalavaggo paṭhamo.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / (6) 1. පුග්‌ගලවග්‌ගවණ්‌ණනා • (6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (6) 1. පුග්‌ගලවග්‌ගවණ්‌ණනා • (6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
