Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൨. ദുതിയപണ്ണാസകം
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
(൬) ൧. പുഗ്ഗലവഗ്ഗോ
(6) 1. Puggalavaggo
൫൩. ‘‘ദ്വേമേ , ഭിക്ഖവേ, പുഗ്ഗലാ ലോകേ ഉപ്പജ്ജമാനാ ഉപ്പജ്ജന്തി ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ, ബഹുനോ ജനസ്സ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാനം. കതമേ ദ്വേ? തഥാഗതോ ച അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, രാജാ ച ചക്കവത്തീ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വേ പുഗ്ഗലാ ലോകേ ഉപ്പജ്ജമാനാ ഉപ്പജ്ജന്തി ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ, ബഹുനോ ജനസ്സ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാന’’ന്തി.
53. ‘‘Dveme , bhikkhave, puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya, bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya, bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti.
൫൪. ‘‘ദ്വേമേ, ഭിക്ഖവേ, പുഗ്ഗലാ ലോകേ ഉപ്പജ്ജമാനാ ഉപ്പജ്ജന്തി അച്ഛരിയമനുസ്സാ. കതമേ ദ്വേ? തഥാഗതോ ച അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, രാജാ ച ചക്കവത്തീ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വേ പുഗ്ഗലാ ലോകേ ഉപ്പജ്ജമാനാ ഉപ്പജ്ജന്തി അച്ഛരിയമനുസ്സാ’’തി.
54. ‘‘Dveme, bhikkhave, puggalā loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve puggalā loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussā’’ti.
൫൫. ‘‘ദ്വിന്നം, ഭിക്ഖവേ, പുഗ്ഗലാനം കാലകിരിയാ ബഹുനോ ജനസ്സ അനുതപ്പാ ഹോതി. കതമേസം ദ്വിന്നം? തഥാഗതസ്സ ച അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ, രഞ്ഞോ ച ചക്കവത്തിസ്സ. ഇമേസം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വിന്നം പുഗ്ഗലാനം കാലകിരിയാ ബഹുനോ ജനസ്സ അനുതപ്പാ ഹോതീ’’തി.
55. ‘‘Dvinnaṃ, bhikkhave, puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa anutappā hoti. Katamesaṃ dvinnaṃ? Tathāgatassa ca arahato sammāsambuddhassa, rañño ca cakkavattissa. Imesaṃ kho, bhikkhave, dvinnaṃ puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa anutappā hotī’’ti.
൫൬. ‘‘ദ്വേമേ, ഭിക്ഖവേ, ഥൂപാരഹാ. കതമേ ദ്വേ? തഥാഗതോ ച അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, രാജാ ച ചക്കവത്തീ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വേ ഥൂപാരഹാ’’തി.
56. ‘‘Dveme, bhikkhave, thūpārahā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve thūpārahā’’ti.
൫൭. ‘‘ദ്വേമേ, ഭിക്ഖവേ, ബുദ്ധാ. കതമേ ദ്വേ? തഥാഗതോ ച അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, പച്ചേകബുദ്ധോ ച. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വേ ബുദ്ധാ’’തി.
57. ‘‘Dveme, bhikkhave, buddhā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, paccekabuddho ca. Ime kho, bhikkhave, dve buddhā’’ti.
൫൮. ‘‘ദ്വേമേ , ഭിക്ഖവേ, അസനിയാ ഫലന്തിയാ ന സന്തസന്തി. കതമേ ദ്വേ? ഭിക്ഖു ച ഖീണാസവോ, ഹത്ഥാജാനീയോ ച. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വേ അസനിയാ ഫലന്തിയാ ന സന്തസന്തീ’’തി.
58. ‘‘Dveme , bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, hatthājānīyo ca. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
൫൯. ‘‘ദ്വേമേ, ഭിക്ഖവേ, അസനിയാ ഫലന്തിയാ ന സന്തസന്തി. കതമേ ദ്വേ? ഭിക്ഖു ച ഖീണാസവോ, അസ്സാജാനീയോ ച. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വേ അസനിയാ ഫലന്തിയാ ന സന്തസന്തീ’’തി.
59. ‘‘Dveme, bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, assājānīyo ca. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
൬൦. ‘‘ദ്വേമേ , ഭിക്ഖവേ, അസനിയാ ഫലന്തിയാ ന സന്തസന്തി. കതമേ ദ്വേ? ഭിക്ഖു ച ഖീണാസവോ, സീഹോ ച മിഗരാജാ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വേ അസനിയാ ഫലന്തിയാ ന സന്തസന്തീ’’തി.
60. ‘‘Dveme , bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, sīho ca migarājā. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
൬൧. ‘‘ദ്വേമേ, ഭിക്ഖവേ, അത്ഥവസേ സമ്പസ്സമാനാ കിംപുരിസാ മാനുസിം വാചം ന ഭാസന്തി. കതമേ ദ്വേ? മാ ച മുസാ ഭണിമ്ഹാ, മാ ച പരം അഭൂതേന അബ്ഭാചിക്ഖിമ്ഹാതി. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വേ അത്ഥവസേ സമ്പസ്സമാനാ കിംപുരിസാ മാനുസിം വാചം ന ഭാസന്തീ’’തി.
61. ‘‘Dveme, bhikkhave, atthavase sampassamānā kiṃpurisā mānusiṃ vācaṃ na bhāsanti. Katame dve? Mā ca musā bhaṇimhā, mā ca paraṃ abhūtena abbhācikkhimhāti. Ime kho, bhikkhave, dve atthavase sampassamānā kiṃpurisā mānusiṃ vācaṃ na bhāsantī’’ti.
൬൨. ‘‘ദ്വിന്നം ധമ്മാനം, ഭിക്ഖവേ, അതിത്തോ അപ്പടിവാനോ മാതുഗാമോ കാലം കരോതി. കതമേസം ദ്വിന്നം? മേഥുനസമാപത്തിയാ ച വിജായനസ്സ ച. ഇമേസം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വിന്നം ധമ്മാനം അതിത്തോ അപ്പടിവാനോ മാതുഗാമോ കാലം കരോതീ’’തി.
62. ‘‘Dvinnaṃ dhammānaṃ, bhikkhave, atitto appaṭivāno mātugāmo kālaṃ karoti. Katamesaṃ dvinnaṃ? Methunasamāpattiyā ca vijāyanassa ca. Imesaṃ kho, bhikkhave, dvinnaṃ dhammānaṃ atitto appaṭivāno mātugāmo kālaṃ karotī’’ti.
൬൩. ‘‘അസന്തസന്നിവാസഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസേസ്സാമി സന്തസന്നിവാസഞ്ച. തം സുണാഥ, സാധുകം മനസി കരോഥ; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച –
63. ‘‘Asantasannivāsañca vo, bhikkhave, desessāmi santasannivāsañca. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അസന്തസന്നിവാസോ ഹോതി, കഥഞ്ച അസന്തോ സന്നിവസന്തി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഥേരസ്സ ഭിക്ഖുനോ ഏവം ഹോതി – ‘ഥേരോപി മം ന വദേയ്യ, മജ്ഝിമോപി മം ന വദേയ്യ, നവോപി മം ന വദേയ്യ; ഥേരമ്പാഹം ന വദേയ്യം, മജ്ഝിമമ്പാഹം ന വദേയ്യം, നവമ്പാഹം ന വദേയ്യം. ഥേരോ ചേപി മം വദേയ്യ അഹിതാനുകമ്പീ മം വദേയ്യ നോ ഹിതാനുകമ്പീ, നോതി നം വദേയ്യം വിഹേഠേയ്യം 1 പസ്സമ്പിസ്സ നപ്പടികരേയ്യം. മജ്ഝിമോ ചേപി മം വദേയ്യ…പേ॰… നവോ ചേപി മം വദേയ്യ അഹിതാനുകമ്പീ മം വദേയ്യ നോ ഹിതാനുകമ്പീ, നോതി നം വദേയ്യം വിഹേഠേയ്യം പസ്സമ്പിസ്സ നപ്പടികരേയ്യം’ . മജ്ഝിമസ്സപി ഭിക്ഖുനോ ഏവം ഹോതി…പേ॰… നവസ്സപി ഭിക്ഖുനോ ഏവം ഹോതി – ‘ഥേരോപി മം ന വദേയ്യ, മജ്ഝിമോപി മം ന വദേയ്യ, നവോപി മം ന വദേയ്യ; ഥേരമ്പാഹം ന വദേയ്യം, മജ്ഝിമമ്പാഹം ന വദേയ്യം, നവമ്പാഹം ന വദേയ്യം. ഥേരോ ചേപി മം വദേയ്യ അഹിതാനുകമ്പീ മം വദേയ്യ നോ ഹിതാനുകമ്പീ നോതി നം വദേയ്യം വിഹേഠേയ്യം പസ്സമ്പിസ്സ നപ്പടികരേയ്യം. മജ്ഝിമോ ചേപി മം വദേയ്യ…പേ॰… നവോ ചേപി മം വദേയ്യ അഹിതാനുകമ്പീ മം വദേയ്യ നോ ഹിതാനുകമ്പീ, നോതി നം വദേയ്യം വിഹേഠേയ്യം പസ്സമ്പിസ്സ നപ്പടികരേയ്യം’. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അസന്തസന്നിവാസോ ഹോതി, ഏവഞ്ച അസന്തോ സന്നിവസന്തി.
‘‘Kathañca, bhikkhave, asantasannivāso hoti, kathañca asanto sannivasanti? Idha, bhikkhave, therassa bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ na vadeyya, navopi maṃ na vadeyya; therampāhaṃ na vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ na vadeyyaṃ, navampāhaṃ na vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ 2 passampissa nappaṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ’ . Majjhimassapi bhikkhuno evaṃ hoti…pe… navassapi bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ na vadeyya, navopi maṃ na vadeyya; therampāhaṃ na vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ na vadeyyaṃ, navampāhaṃ na vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ’. Evaṃ kho, bhikkhave, asantasannivāso hoti, evañca asanto sannivasanti.
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സന്തസന്നിവാസോ ഹോതി, കഥഞ്ച സന്തോ സന്നിവസന്തി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഥേരസ്സ ഭിക്ഖുനോ ഏവം ഹോതി – ‘ഥേരോപി മം വദേയ്യ, മജ്ഝിമോപി മം വദേയ്യ, നവോപി മം വദേയ്യ; ഥേരമ്പാഹം വദേയ്യം, മജ്ഝിമമ്പാഹം വദേയ്യം, നവമ്പാഹം വദേയ്യം. ഥേരോ ചേപി മം വദേയ്യ ഹിതാനുകമ്പീ മം വദേയ്യ നോ അഹിതാനുകമ്പീ, സാധൂതി നം വദേയ്യം ന വിഹേഠേയ്യം പസ്സമ്പിസ്സ പടികരേയ്യം. മജ്ഝിമോ ചേപി മം വദേയ്യ…പേ॰… നവോ ചേപി മം വദേയ്യ ഹിതാനുകമ്പീ മം വദേയ്യ നോ അഹിതാനുകമ്പീ, സാധൂതി നം വദേയ്യം ന നം വിഹേഠേയ്യം പസ്സമ്പിസ്സ പടികരേയ്യം’. മജ്ഝിമസ്സപി ഭിക്ഖുനോ ഏവം ഹോതി…പേ॰… നവസ്സപി ഭിക്ഖുനോ ഏവം ഹോതി – ‘ഥേരോപി മം വദേയ്യ, മജ്ഝിമോപി മം വദേയ്യ, നവോപി മം വദേയ്യ; ഥേരമ്പാഹം വദേയ്യം, മജ്ഝിമമ്പാഹം വദേയ്യം, നവമ്പാഹം വദേയ്യം. ഥേരോ ചേപി മം വദേയ്യ ഹിതാനുകമ്പീ മം വദേയ്യ നോ അഹിതാനുകമ്പീ, സാധൂതി നം വദേയ്യം ന നം വിഹേഠേയ്യം പസ്സമ്പിസ്സ പടികരേയ്യം. മജ്ഝിമോ ചേപി മം വദേയ്യ…പേ॰… നവോ ചേപി മം വദേയ്യ ഹിതാനുകമ്പീ മം വദേയ്യ നോ അഹിതാനുകമ്പീ, സാധൂതി നം വദേയ്യം ന നം വിഹേഠേയ്യം പസ്സമ്പിസ്സ പടികരേയ്യം’. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, സന്തസന്നിവാസോ ഹോതി, ഏവഞ്ച സന്തോ സന്നിവസന്തീ’’തി.
‘‘Kathañca, bhikkhave, santasannivāso hoti, kathañca santo sannivasanti? Idha, bhikkhave, therassa bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ vadeyya, majjhimopi maṃ vadeyya, navopi maṃ vadeyya; therampāhaṃ vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ vadeyyaṃ, navampāhaṃ vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ’. Majjhimassapi bhikkhuno evaṃ hoti…pe… navassapi bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ vadeyya, majjhimopi maṃ vadeyya, navopi maṃ vadeyya; therampāhaṃ vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ vadeyyaṃ, navampāhaṃ vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ’. Evaṃ kho, bhikkhave, santasannivāso hoti, evañca santo sannivasantī’’ti.
൬൪. ‘‘യസ്മിം, ഭിക്ഖവേ, അധികരണേ ഉഭതോ വചീസംസാരോ ദിട്ഠിപളാസോ ചേതസോ ആഘാതോ അപ്പച്ചയോ അനഭിരദ്ധി അജ്ഝത്തം അവൂപസന്തം ഹോതി, തസ്മേതം, ഭിക്ഖവേ, അധികരണേ പാടികങ്ഖം – ‘ദീഘത്തായ ഖരത്തായ വാളത്തായ സംവത്തിസ്സതി, ഭിക്ഖൂ ച ന ഫാസും 3 വിഹരിസ്സന്തി’. യസ്മിഞ്ച ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അധികരണേ ഉഭതോ വചീസംസാരോ ദിട്ഠിപളാസോ ചേതസോ ആഘാതോ അപ്പച്ചയോ അനഭിരദ്ധി അജ്ഝത്തം സുവൂപസന്തം ഹോതി, തസ്മേതം, ഭിക്ഖവേ, അധികരണേ പാടികങ്ഖം – ‘ന ദീഘത്തായ ഖരത്തായ വാളത്തായ സംവത്തിസ്സതി, ഭിക്ഖൂ ച ഫാസും വിഹരിസ്സന്തീ’’’തി.
64. ‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, adhikaraṇe ubhato vacīsaṃsāro diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi ajjhattaṃ avūpasantaṃ hoti, tasmetaṃ, bhikkhave, adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ – ‘dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca na phāsuṃ 4 viharissanti’. Yasmiñca kho, bhikkhave, adhikaraṇe ubhato vacīsaṃsāro diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi ajjhattaṃ suvūpasantaṃ hoti, tasmetaṃ, bhikkhave, adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ – ‘na dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca phāsuṃ viharissantī’’’ti.
പുഗ്ഗലവഗ്ഗോ പഠമോ.
Puggalavaggo paṭhamo.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / (൬) ൧. പുഗ്ഗലവഗ്ഗവണ്ണനാ • (6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (൬) ൧. പുഗ്ഗലവഗ്ഗവണ്ണനാ • (6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā