| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
೨. ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ
2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā
೨. ‘‘ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾದಿಪದಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ, ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದವಚನೇನ ಚ ಯೇಸು ದ್ವಾದಸಸು ಅಙ್ಗೇಸು ಪಚ್ಚೇಕಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಸದ್ದೋ ವತ್ತತಿ, ತದತ್ಥಾನಿ ದ್ವಾದಸ ಪದಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನೀತಿ ತೇಸಂ ತಥಾದಸ್ಸಿತಾನಂ ಸರೂಪೇನೇವ ದಸ್ಸಿತಾನಂ ಫಸ್ಸಾದೀನಞ್ಚ ಪದಾನಂ ವಸೇನ ಆಹ ‘‘ಪಞ್ಚವೀಸಾಧಿಕೇನ ಪದಸತೇನಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಕಮ್ಮುಪಪತ್ತಿಕಾಮಭವಾದೀನಂ ಇಧ ವಿಭತ್ತಾನಂ ಭಾವನಭವನಭಾವೇನ ಭವೇ ವಿಯ ಸೋಕಾದೀನಂ ಜರಾಮರಣಸ್ಸ ವಿಯ ಅನಿಟ್ಠತ್ತಾ ತನ್ನಿದಾನದುಕ್ಖಭಾವೇನ ಚ ಜರಾಮರಣೇ ಅನ್ತೋಗಧತಾಯ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಸ್ಸ ದ್ವಾದಸಪದತಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಪಾಳಿಯಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಾನಮ್ಪಿ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾದೀನಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಣಂ ಕರೋನ್ತೋ ತೇಸಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾಪಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬತಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
2. ‘‘Pañcakkhandhā’’tiādīhi rūpakkhandhādipadāni dassitāni, paṭiccasamuppādavacanena ca yesu dvādasasu aṅgesu paccekaṃ paṭiccasamuppādasaddo vattati, tadatthāni dvādasa padāni dassitānīti tesaṃ tathādassitānaṃ sarūpeneva dassitānaṃ phassādīnañca padānaṃ vasena āha ‘‘pañcavīsādhikena padasatenā’’ti. Tattha kammupapattikāmabhavādīnaṃ idha vibhattānaṃ bhāvanabhavanabhāvena bhave viya sokādīnaṃ jarāmaraṇassa viya aniṭṭhattā tannidānadukkhabhāvena ca jarāmaraṇe antogadhatāya paṭiccasamuppādassa dvādasapadatā daṭṭhabbā. Ettha ca pāḷiyaṃ bhinditvā avissajjitānampi satipaṭṭhānādīnaṃ bhinditvā gahaṇaṃ karonto tesaṃ bhinditvāpi vissajjitabbataṃ dassetīti veditabbaṃ.
ನಯಮಾತಿಕಾದಿಕಾ ಲಕ್ಖಣಮಾತಿಕನ್ತಾ ಮಾತಿಕಾ ಪಕರಣನ್ತರಾಸಾಧಾರಣತಾಯ ಧಾತುಕಥಾಯ ಮಾತಿಕಾ ನಾಮ, ತಸ್ಸಾ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ವುತ್ತೋ ವಿಭಜಿತಬ್ಬಾನಂ ಉದ್ದೇಸೋ ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾ ನಾಮಾತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಯಞ್ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಏವಂ ಅವತ್ವಾತಿ ಯಥಾ ‘‘ಸಬ್ಬಾಪಿ…ಪೇ॰… ಮಾತಿಕಾ’’ತಿ ಅಯಂ ಧಾತುಕಥಾಮಾತಿಕತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ವುತ್ತಾ, ಏವಂ ಅವತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಾತುಕಥಾಯ ಅಬ್ಭನ್ತರೇಯೇವಾತಿ ಚ ಧಾತುಕಥಾಮಾತಿಕಾಯ ಅಬ್ಭನ್ತರೇಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತದಾವೇಣಿಕಮಾತಿಕಾಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಹಿ ಠಪಿತಾ ತಸ್ಸಾಯೇವ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಪಿತಾತಿ ವುತ್ತಾ । ಅಥ ವಾ ಏವಂ ಅವತ್ವಾತಿ ಯಥಾ ‘‘ಸಬ್ಬಾಪಿ…ಪೇ॰… ಮಾತಿಕಾ’’ತಿ ಏತೇನ ವಚನೇನ ಧಾತುಕಥಾತೋ ಬಹಿಭೂತಾ ಕುಸಲಾದಿಅರಣನ್ತಾ ಮಾತಿಕಾ ಪಕರಣನ್ತರಗತಾ ವುತ್ತಾ, ಏವಂ ಅವತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಾತುಕಥಾಯ ಅಬ್ಭನ್ತರೇಯೇವಾತಿ ಚ ಇಮಸ್ಸ ಪಕರಣಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಏವ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಠಪಿತತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಅಭಿಧಮ್ಮಸ್ಸ ಮಾತಿಕಾಯ ಅಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ ವಿಕಿಣ್ಣಭಾವೇನ ಪಕಿಣ್ಣಕತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Nayamātikādikā lakkhaṇamātikantā mātikā pakaraṇantarāsādhāraṇatāya dhātukathāya mātikā nāma, tassā abbhantare vutto vibhajitabbānaṃ uddeso abbhantaramātikā nāmāti imamatthaṃ pakāsento ‘‘ayañhī’’tiādimāha. Tattha evaṃ avatvāti yathā ‘‘sabbāpi…pe… mātikā’’ti ayaṃ dhātukathāmātikato bahiddhā vuttā, evaṃ avatvāti attho. Dhātukathāya abbhantareyevāti ca dhātukathāmātikāya abbhantareyevāti attho daṭṭhabbo. Tadāveṇikamātikāabbhantare hi ṭhapitā tassāyeva abbhantare ṭhapitāti vuttā . Atha vā evaṃ avatvāti yathā ‘‘sabbāpi…pe… mātikā’’ti etena vacanena dhātukathāto bahibhūtā kusalādiaraṇantā mātikā pakaraṇantaragatā vuttā, evaṃ avatvāti attho. Dhātukathāya abbhantareyevāti ca imassa pakaraṇassa abbhantare eva sarūpato dassetvā ṭhapitattāti attho. Sabbassa abhidhammassa mātikāya asaṅgahitattā vikiṇṇabhāvena pakiṇṇakatā veditabbā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಾತುಕಥಾಪಾಳಿ • Dhātukathāpāḷi / ೨. ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾ • 2. Abbhantaramātikā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೨. ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ • 2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೨. ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ • 2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā
