| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೨. ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ
2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā
೨. ತದತ್ಥಾನೀತಿ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದತ್ಥಾನಿ। ಪಟಿಚ್ಚ ಸಮುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸಙ್ಖಾರಾದಿಕಂ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಹಿ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋ, ಪಚ್ಚೇಕಂ ಅವಿಜ್ಜಾದಿಕೋ ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮೋ। ತಥಾ ಹಿ ವುತ್ತಂ ಸಙ್ಖಾರಪಿಟಕೇ ‘‘ದ್ವಾದಸ ಪಚ್ಚಯಾ, ದ್ವಾದಸ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಾ’’ತಿ। ತೇಸನ್ತಿ ಖನ್ಧಾದೀನಂ। ತಥಾದಸ್ಸಿತಾನನ್ತಿ ಗಣನುದ್ದೇಸವಿಭಾಗಮತ್ತೇನ ದಸ್ಸಿತಾನಂ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋ ದ್ವಾದಸಭಾವೇನೇವ ಗಹಿತೋ, ನನು ತತ್ಥ ಭವೋ ಕಮ್ಮಭವಾದಿಭೇದೇನ, ಸೋಕಾದಯೋ ಚ ಸರೂಪತೋಯೇವ ಇಧ ಪಾಳಿಯಂ ಗಹಿತಾತಿ ಚೋದನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ತತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ‘‘ಪಞ್ಚವೀಸಾಧಿಕೇನ ಪದಸತೇನಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನೇ। ಕಮ್ಮಭವಸ್ಸ ಭಾವನಭಾವೇನ, ಉಪಪತ್ತಿಭವಸ್ಸ ಭವನಭಾವೇನ। ಪದತ್ಥತೋ ಪನ ಕಮ್ಮಭವೋ ಭವತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಭವೋ, ಇತರೋ ಭವತಿ, ಭವನಂ ವಾತಿ। ತನ್ನಿದಾನದುಕ್ಖಭಾವೇನಾತಿ ಜರಾಮರಣನಿದಾನದುಕ್ಖಭಾವೇನ।
2. Tadatthānīti paṭiccasamuppādatthāni. Paṭicca samuppajjati saṅkhārādikaṃ etasmāti hi paṭiccasamuppādo, paccekaṃ avijjādiko paccayadhammo. Tathā hi vuttaṃ saṅkhārapiṭake ‘‘dvādasa paccayā, dvādasa paṭiccasamuppādā’’ti. Tesanti khandhādīnaṃ. Tathādassitānanti gaṇanuddesavibhāgamattena dassitānaṃ. Kasmā panettha paṭiccasamuppādo dvādasabhāveneva gahito, nanu tattha bhavo kammabhavādibhedena, sokādayo ca sarūpatoyeva idha pāḷiyaṃ gahitāti codanaṃ sandhāyāha ‘‘tatthā’’tiādi. Tattha tatthāti tasmiṃ ‘‘pañcavīsādhikena padasatenā’’ti evaṃ vutte aṭṭhakathāvacane. Kammabhavassa bhāvanabhāvena, upapattibhavassa bhavanabhāvena. Padatthato pana kammabhavo bhavati etasmāti bhavo, itaro bhavati, bhavanaṃ vāti. Tannidānadukkhabhāvenāti jarāmaraṇanidānadukkhabhāvena.
‘‘ಸಬ್ಬಾಪಿ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ ಧಾತುಕಥಾಯ ಮಾತಿಕಾ’’ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಧಾತುಕಥಾಯ ಮಾತಿಕಾಕಿತ್ತನಮೇವಾತಿ ‘‘ಸಬ್ಬಾಪಿ…ಪೇ॰… ಮಾತಿಕಾತಿ ಅಯಂ ಧಾತುಕಥಾಮಾತಿಕಾತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ವುತ್ತಾ’’ತಿ ವಚನಂ ಅಸಮ್ಭಾವೇನ್ತೋ ‘‘ಅಥ ವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ । ಪಕರಣನ್ತರಗತಾ ವುತ್ತಾ ಧಾತುಕಥಾಯ ಮಾತಿಕಾಭಾವೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ಮಾತಿಕಾಭಾವೇನ ವುತ್ತಾ, ಪಕರಣನ್ತರಗತತ್ತಾ ಪನ ಅಞ್ಞತೋ ಗಹೇತಬ್ಬರೂಪಾ ಇತೋ ಬಹಿಭೂತಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ಸರೂಪತೋ ಗಹಿತಾವ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾತಿಆದಿಕಾ ಅಬ್ಭನ್ತರಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಠಪಿತತ್ತಾ’’ತಿ। ಮಾತಿಕಾಯ ಅಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾತಿ ಮಾತಿಕಾಯ ಸರೂಪೇನ ಅಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ, ನ ಅಞ್ಞಥಾ। ನ ಹಿ ಮಾತಿಕಾಯ ಅಸಙ್ಗಹಿತೋ ಕೋಚಿ ಪದತ್ಥೋ ಅತ್ಥಿ। ವಿಕಿಣ್ಣಭಾವೇನಾತಿ ಖನ್ಧವಿಭಙ್ಗಾದೀಸು ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಕಿಣ್ಣಭಾವೇನ ವಿಸಟಭಾವೇನ।
‘‘Sabbāpi dhammasaṅgaṇī dhātukathāya mātikā’’ti idampi dhātukathāya mātikākittanamevāti ‘‘sabbāpi…pe… mātikāti ayaṃ dhātukathāmātikāto bahiddhā vuttā’’ti vacanaṃ asambhāvento ‘‘atha vā’’tiādimāha . Pakaraṇantaragatā vuttā dhātukathāya mātikābhāvenāti attho. Kāmañcettha mātikābhāvena vuttā, pakaraṇantaragatattā pana aññato gahetabbarūpā ito bahibhūtā nāma honti, sarūpato gahitāva pañcakkhandhātiādikā abbhantarā. Tenāha ‘‘sarūpato dassetvā ṭhapitattā’’ti. Mātikāya asaṅgahitattāti mātikāya sarūpena asaṅgahitattā, na aññathā. Na hi mātikāya asaṅgahito koci padattho atthi. Vikiṇṇabhāvenāti khandhavibhaṅgādīsu visuṃ visuṃ kiṇṇabhāvena visaṭabhāvena.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಾತುಕಥಾಪಾಳಿ • Dhātukathāpāḷi / ೨. ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾ • 2. Abbhantaramātikā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೨. ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ • 2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೨. ಅಬ್ಭನ್ತರಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ • 2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā
