Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ౮. అభయమాతుథేరీగాథావణ్ణనా

    8. Abhayamātutherīgāthāvaṇṇanā

    ఉద్ధం పాదతలాతిఆదికా అభయమాతాయ థేరియా గాథా. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారా తత్థ తత్థ భవే పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తీ తిస్సస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్వా ఏకదివసం సత్థారం పిణ్డాయ చరన్తం దిస్వా పసన్నమానసా పత్తం గహేత్వా కటచ్ఛుమత్తం భిక్ఖం అదాసి. సా తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తీ ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే తాదిసేన కమ్మనిస్సన్దేన ఉజ్జేనియం పదుమవతీ నామ నగరసోభిణీ అహోసి. రాజా బిమ్బిసారో తస్సా రూపసమ్పత్తిఆదికే గుణే సుత్వా పురోహితస్స ఆచిక్ఖి – ‘‘ఉజ్జేనియం కిర పదుమవతీ నామ గణికా అహోసి, తమహం దట్ఠుకామోమ్హీ’’తి. పురోహితో ‘‘సాధు, దేవా’’తి మన్తబలేన కుమ్భీరం నామ యక్ఖం ఆవహేత్వా యక్ఖానుభావేన రాజానం తావదేవ ఉజ్జేనీనగరం నేసి. రాజా తాయ సద్ధిం ఏకరత్తిం సంవాసం కప్పేసి. సా తేన గబ్భం గణ్హి. రఞ్ఞో చ ఆరోచేసి – ‘‘మమ కుచ్ఛియం గబ్భో పతిట్ఠహీ’’తి. తం సుత్వా రాజా నం ‘‘సచే పుత్తో భవేయ్య, వడ్ఢేత్వా మమం దస్సేహీ’’తి వత్వా నామముద్దికం దత్వా అగమాసి. సా దసమాసచ్చయేన పుత్తం విజాయిత్వా నామగ్గహణదివసే అభయోతి నామం అకాసి. పుత్తఞ్చ సత్తవస్సికకాలే ‘‘తవ పితా బిమ్బిసారమహారాజా’’తి రఞ్ఞో సన్తికం పహిణి. రాజా తం పుత్తం పస్సిత్వా పుత్తసినేహం పటిలభిత్వా కుమారకపరిహారేన వడ్ఢేసి. తస్స సద్ధాపటిలాభో పబ్బజ్జా విసేసాధిగమో చ హేట్ఠా ఆగతోయేవ. తస్స మాతా అపరభాగే పుత్తస్స అభయత్థేరస్స సన్తికే ధమ్మం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధా భిక్ఖునీసు పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తీ నచిరస్సేవ సహ పటిసమ్భిదాహి అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేరీ ౨.౧.౬౦-౭౦) –

    Uddhaṃpādatalātiādikā abhayamātāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave puññāni upacinantī tissassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patvā ekadivasaṃ satthāraṃ piṇḍāya carantaṃ disvā pasannamānasā pattaṃ gahetvā kaṭacchumattaṃ bhikkhaṃ adāsi. Sā tena puññakammena devamanussesu saṃsarantī imasmiṃ buddhuppāde tādisena kammanissandena ujjeniyaṃ padumavatī nāma nagarasobhiṇī ahosi. Rājā bimbisāro tassā rūpasampattiādike guṇe sutvā purohitassa ācikkhi – ‘‘ujjeniyaṃ kira padumavatī nāma gaṇikā ahosi, tamahaṃ daṭṭhukāmomhī’’ti. Purohito ‘‘sādhu, devā’’ti mantabalena kumbhīraṃ nāma yakkhaṃ āvahetvā yakkhānubhāvena rājānaṃ tāvadeva ujjenīnagaraṃ nesi. Rājā tāya saddhiṃ ekarattiṃ saṃvāsaṃ kappesi. Sā tena gabbhaṃ gaṇhi. Rañño ca ārocesi – ‘‘mama kucchiyaṃ gabbho patiṭṭhahī’’ti. Taṃ sutvā rājā naṃ ‘‘sace putto bhaveyya, vaḍḍhetvā mamaṃ dassehī’’ti vatvā nāmamuddikaṃ datvā agamāsi. Sā dasamāsaccayena puttaṃ vijāyitvā nāmaggahaṇadivase abhayoti nāmaṃ akāsi. Puttañca sattavassikakāle ‘‘tava pitā bimbisāramahārājā’’ti rañño santikaṃ pahiṇi. Rājā taṃ puttaṃ passitvā puttasinehaṃ paṭilabhitvā kumārakaparihārena vaḍḍhesi. Tassa saddhāpaṭilābho pabbajjā visesādhigamo ca heṭṭhā āgatoyeva. Tassa mātā aparabhāge puttassa abhayattherassa santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddhā bhikkhunīsu pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karontī nacirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. therī 2.1.60-70) –

    ‘‘పిణ్డచారం చరన్తస్స, తిస్సనామస్స సత్థునో;

    ‘‘Piṇḍacāraṃ carantassa, tissanāmassa satthuno;

    కటచ్ఛుభిక్ఖం పగ్గయ్హ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం.

    Kaṭacchubhikkhaṃ paggayha, buddhaseṭṭhassadāsahaṃ.

    ‘‘పటిగ్గహేత్వా సమ్బుద్ధో, తిస్సో లోకగ్గనాయకో;

    ‘‘Paṭiggahetvā sambuddho, tisso lokagganāyako;

    వీథియా సణ్ఠితో సత్థా, అకా మే అనుమోదనం.

    Vīthiyā saṇṭhito satthā, akā me anumodanaṃ.

    ‘‘కటచ్ఛుభిక్ఖం దత్వాన, తావతింసం గమిస్ససి;

    ‘‘Kaṭacchubhikkhaṃ datvāna, tāvatiṃsaṃ gamissasi;

    ఛత్తింసదేవరాజూనం, మహేసిత్తం కరిస్ససి.

    Chattiṃsadevarājūnaṃ, mahesittaṃ karissasi.

    ‘‘పఞ్ఞాసం చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తం కరిస్ససి;

    ‘‘Paññāsaṃ cakkavattīnaṃ, mahesittaṃ karissasi;

    మనసా పత్థితం సబ్బం, పటిలచ్ఛసి సబ్బదా.

    Manasā patthitaṃ sabbaṃ, paṭilacchasi sabbadā.

    ‘‘సమ్పత్తిం అనుభోత్వాన, పబ్బజిస్ససి కిఞ్చనా;

    ‘‘Sampattiṃ anubhotvāna, pabbajissasi kiñcanā;

    సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్ససినాసవా.

    Sabbāsave pariññāya, nibbāyissasināsavā.

    ‘‘ఇదం వత్వాన సమ్బుద్ధో, తిస్సో లోకగ్గనాయకో;

    ‘‘Idaṃ vatvāna sambuddho, tisso lokagganāyako;

    నభం అబ్భుగ్గమీ వీరో, హంసరాజావ అమ్బరే.

    Nabhaṃ abbhuggamī vīro, haṃsarājāva ambare.

    ‘‘సుదిన్నం మే దానవరం, సుయిట్ఠా యాగసమ్పదా;

    ‘‘Sudinnaṃ me dānavaraṃ, suyiṭṭhā yāgasampadā;

    కటచ్ఛుభిక్ఖం దత్వాన, పత్తాహం అచలం పదం.

    Kaṭacchubhikkhaṃ datvāna, pattāhaṃ acalaṃ padaṃ.

    ‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;

    ‘‘Dvenavute ito kappe, yaṃ dānamadadiṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, భిక్ఖాదానస్సిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, bhikkhādānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా అత్తనో పుత్తేన అభయత్థేరేన ధమ్మం కథేన్తేన ఓవాదవసేన యా గాథా భాసితా, ఉదానవసేన సయమ్పి తా ఏవ పచ్చుదాహరన్తీ –

    Arahattaṃ pana patvā attano puttena abhayattherena dhammaṃ kathentena ovādavasena yā gāthā bhāsitā, udānavasena sayampi tā eva paccudāharantī –

    ౩౩.

    33.

    ‘‘ఉద్ధం పాదతలా అమ్మ, అధో వే కేసమత్థకా;

    ‘‘Uddhaṃ pādatalā amma, adho ve kesamatthakā;

    పచ్చవేక్ఖస్సుమం కాయం, అసుచిం పూతిగన్ధికం.

    Paccavekkhassumaṃ kāyaṃ, asuciṃ pūtigandhikaṃ.

    ౩౪.

    34.

    ‘‘ఏవం విహరమానాయ, సబ్బో రాగో సమూహతో;

    ‘‘Evaṃ viharamānāya, sabbo rāgo samūhato;

    పరిళాహో సముచ్ఛిన్నో, సీతిభూతామ్హి నిబ్బుతా’’తి. – ఆహ;

    Pariḷāho samucchinno, sītibhūtāmhi nibbutā’’ti. – āha;

    తత్థ పఠమగాథాయ తావ అయం సఙ్ఖేపత్థో – అమ్మ పదుమవతి, పాదతలతో ఉద్ధం కేసమత్థకతో అధో నానప్పకారఅసుచిపూరితాయ అసుచిం సబ్బకాలం పూతిగన్ధవాయనతో పూతిగన్ధికం, ఇమం కుచ్ఛితానం ఆయతనతాయ కాయం సరీరం ఞాణచక్ఖునా పచ్చవేక్ఖస్సూతి. అయఞ్హి తస్సా పుత్తేన ఓవాదదానవసేన భాసితా గాథా.

    Tattha paṭhamagāthāya tāva ayaṃ saṅkhepattho – amma padumavati, pādatalato uddhaṃ kesamatthakato adho nānappakāraasucipūritāya asuciṃ sabbakālaṃ pūtigandhavāyanato pūtigandhikaṃ, imaṃ kucchitānaṃ āyatanatāya kāyaṃ sarīraṃ ñāṇacakkhunā paccavekkhassūti. Ayañhi tassā puttena ovādadānavasena bhāsitā gāthā.

    సా తం సుత్వా అరహత్తం పత్వా ఉదానేన్తీ ఆచరియపూజావసేన తమేవ గాథం పఠమం వత్వా అత్తనో పటిపత్తిం కథేన్తీ ‘‘ఏవం విహరమానాయా’’తి దుతియం గాథమాహ.

    Sā taṃ sutvā arahattaṃ patvā udānentī ācariyapūjāvasena tameva gāthaṃ paṭhamaṃ vatvā attano paṭipattiṃ kathentī ‘‘evaṃ viharamānāyā’’ti dutiyaṃ gāthamāha.

    తత్థ ఏవం విహరమానాయాతి ఏవం మమ పుత్తేన అభయత్థేరేన ‘‘ఉద్ధం పాదతలా’’తిఆదినా దిన్నే ఓవాదే ఠత్వా సబ్బకాయం అసుభతో దిస్వా ఏకగ్గచిత్తా తత్థ భూతుపాదాయభేదే రూపధమ్మే తప్పటిబద్ధే వేదనాదికే అరూపధమ్మే పరిగ్గహేత్వా తత్థ తిలక్ఖణం ఆరోపేత్వా అనిచ్చానుపస్సనాదివసేన విహరమానాయ. సబ్బో రాగో సమూహతోతి వుట్ఠానగామినివిపస్సనాయ మగ్గేన ఘటితాయ మగ్గపటిపాటియా అగ్గమగ్గేన సబ్బో రాగో మయా సమూహతో సముగ్ఘాటితో. పరిళాహో సముచ్ఛిన్నోతి తతో ఏవ సబ్బో కిలేసపరిళాహో సమ్మదేవ ఉచ్ఛిన్నో, తస్స చ సముచ్ఛిన్నత్తా ఏవ సీతిభూతా సఉపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా నిబ్బుతా అమ్హీతి.

    Tattha evaṃ viharamānāyāti evaṃ mama puttena abhayattherena ‘‘uddhaṃ pādatalā’’tiādinā dinne ovāde ṭhatvā sabbakāyaṃ asubhato disvā ekaggacittā tattha bhūtupādāyabhede rūpadhamme tappaṭibaddhe vedanādike arūpadhamme pariggahetvā tattha tilakkhaṇaṃ āropetvā aniccānupassanādivasena viharamānāya. Sabbo rāgo samūhatoti vuṭṭhānagāminivipassanāya maggena ghaṭitāya maggapaṭipāṭiyā aggamaggena sabbo rāgo mayā samūhato samugghāṭito. Pariḷāho samucchinnoti tato eva sabbo kilesapariḷāho sammadeva ucchinno, tassa ca samucchinnattā eva sītibhūtā saupādisesāya nibbānadhātuyā nibbutā amhīti.

    అభయమాతుథేరీగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Abhayamātutherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi / ౮. అభయమాతుథేరీగాథా • 8. Abhayamātutherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact