| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೮. ಅಭಯರಾಜಕುಮಾರಸುತ್ತಂ
8. Abhayarājakumārasuttaṃ
೮೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ಅಥ ಖೋ ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಅಭಯಂ ರಾಜಕುಮಾರಂ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಹಿ। ಏವಂ ತೇ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ – ‘ಅಭಯೇನ ರಾಜಕುಮಾರೇನ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವಸ್ಸ ವಾದೋ ಆರೋಪಿತೋ’’’ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ? ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯೇನ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ‘ಭಾಸೇಯ್ಯ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ತಥಾಗತೋ ತಂ ವಾಚಂ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾ’ತಿ? ಸಚೇ ತೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ‘ಭಾಸೇಯ್ಯ, ರಾಜಕುಮಾರ, ತಥಾಗತೋ ತಂ ವಾಚಂ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾ’ತಿ, ತಮೇನಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಪುಥುಜ್ಜನೇನ ನಾನಾಕರಣಂ? ಪುಥುಜ್ಜನೋಪಿ ಹಿ ತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾ’ತಿ। ಸಚೇ ಪನ ತೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ‘ನ, ರಾಜಕುಮಾರ, ತಥಾಗತೋ ತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾ’ತಿ, ತಮೇನಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ದೇವದತ್ತೋ ಬ್ಯಾಕತೋ – ‘‘ಆಪಾಯಿಕೋ ದೇವದತ್ತೋ, ನೇರಯಿಕೋ ದೇವದತ್ತೋ, ಕಪ್ಪಟ್ಠೋ ದೇವದತ್ತೋ, ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ದೇವದತ್ತೋ’’ತಿ? ತಾಯ ಚ ಪನ ತೇ ವಾಚಾಯ ದೇವದತ್ತೋ ಕುಪಿತೋ ಅಹೋಸಿ ಅನತ್ತಮನೋ’ತಿ। ಇಮಂ ಖೋ ತೇ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಭತೋಕೋಟಿಕಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನೇವ ಸಕ್ಖಿತಿ ಉಗ್ಗಿಲಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿತಿ ಓಗಿಲಿತುಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಯೋಸಿಙ್ಘಾಟಕಂ ಕಣ್ಠೇ ವಿಲಗ್ಗಂ, ಸೋ ನೇವ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಉಗ್ಗಿಲಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಓಗಿಲಿತುಂ; ಏವಮೇವ ಖೋ ತೇ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇಮಂ ಉಭತೋಕೋಟಿಕಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನೇವ ಸಕ್ಖಿತಿ ಉಗ್ಗಿಲಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿತಿ ಓಗಿಲಿತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ।
83. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho abhayo rājakumāro yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho abhayaṃ rājakumāraṃ nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘‘ehi tvaṃ, rājakumāra, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – ‘abhayena rājakumārena samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādo āropito’’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ panāhaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’’ti? ‘‘Ehi tvaṃ, rājakumāra, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – ‘bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti? Sace te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘bhāseyya, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi te, bhante, puthujjanena nānākaraṇaṃ? Puthujjanopi hi taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti. Sace pana te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘na, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi te, bhante, devadatto byākato – ‘‘āpāyiko devadatto, nerayiko devadatto, kappaṭṭho devadatto, atekiccho devadatto’’ti? Tāya ca pana te vācāya devadatto kupito ahosi anattamano’ti. Imaṃ kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilituṃ. Seyyathāpi nāma purisassa ayosiṅghāṭakaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ, so neva sakkuṇeyya uggilituṃ na sakkuṇeyya ogilituṃ; evameva kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo imaṃ ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilitu’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho abhayo rājakumāro nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
೮೪. ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಖೋ ಅಭಯಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಸೂರಿಯಂ 1 ಉಲ್ಲೋಕೇತ್ವಾ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಕಾಲೋ ಖೋ ಅಜ್ಜ ಭಗವತೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇತುಂ । ಸ್ವೇ ದಾನಾಹಂ ಸಕೇ ನಿವೇಸನೇ ಭಗವತೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಧಿವಾಸೇತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ಅತ್ತಚತುತ್ಥೋ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಅಥ ಖೋ ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಅಭಯಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಭಗವನ್ತಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ ಸಮ್ಪವಾರೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಭಗವನ್ತಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ।
84. Ekamantaṃ nisinnassa kho abhayassa rājakumārassa sūriyaṃ 2 ulloketvā etadahosi – ‘‘akālo kho ajja bhagavato vādaṃ āropetuṃ . Sve dānāhaṃ sake nivesane bhagavato vādaṃ āropessāmī’’ti bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya attacatuttho bhatta’’nti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena abhayassa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi.
೮೫. ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಭಾಸೇಯ್ಯ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ತಥಾಗತೋ ತಂ ವಾಚಂ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖ್ವೇತ್ಥ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಏಕಂಸೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಏತ್ಥ, ಭನ್ತೇ, ಅನಸ್ಸುಂ ನಿಗಣ್ಠಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ಏತ್ಥ , ಭನ್ತೇ, ಅನಸ್ಸುಂ ನಿಗಣ್ಠಾ’’’ತಿ? ‘‘ಇಧಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಹಿ। ಏವಂ ತೇ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ – ಅಭಯೇನ ರಾಜಕುಮಾರೇನ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವಸ್ಸ ವಾದೋ ಆರೋಪಿತೋ’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನಾಹಂ , ಭನ್ತೇ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ? ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯೇನ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ಭಾಸೇಯ್ಯ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ತಥಾಗತೋ ತಂ ವಾಚಂ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾತಿ? ಸಚೇ ತೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ಭಾಸೇಯ್ಯ, ರಾಜಕುಮಾರ, ತಥಾಗತೋ ತಂ ವಾಚಂ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾತಿ, ತಮೇನಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ – ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಪುಥುಜ್ಜನೇನ ನಾನಾಕರಣಂ? ಪುಥುಜ್ಜನೋಪಿ ಹಿ ತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾತಿ। ಸಚೇ ಪನ ತೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ನ, ರಾಜಕುಮಾರ, ತಥಾಗತೋ ತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾತಿ, ತಮೇನಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ – ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ದೇವದತ್ತೋ ಬ್ಯಾಕತೋ – ಆಪಾಯಿಕೋ ದೇವದತ್ತೋ, ನೇರಯಿಕೋ ದೇವದತ್ತೋ, ಕಪ್ಪಟ್ಠೋ ದೇವದತ್ತೋ, ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ದೇವದತ್ತೋತಿ? ತಾಯ ಚ ಪನ ತೇ ವಾಚಾಯ ದೇವದತ್ತೋ ಕುಪಿತೋ ಅಹೋಸಿ ಅನತ್ತಮನೋತಿ। ಇಮಂ ಖೋ ತೇ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಭತೋಕೋಟಿಕಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನೇವ ಸಕ್ಖಿತಿ ಉಗ್ಗಿಲಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿತಿ ಓಗಿಲಿತುಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಯೋಸಿಙ್ಘಾಟಕಂ ಕಣ್ಠೇ ವಿಲಗ್ಗಂ, ಸೋ ನೇವ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಉಗ್ಗಿಲಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಓಗಿಲಿತುಂ; ಏವಮೇವ ಖೋ ತೇ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇಮಂ ಉಭತೋಕೋಟಿಕಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನೇವ ಸಕ್ಖಿತಿ ಉಗ್ಗಿಲಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿತಿ ಓಗಿಲಿತು’’’ನ್ತಿ।
85. Ekamantaṃ nisinno kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’’ti? ‘‘Na khvettha, rājakumāra, ekaṃsenā’’ti. ‘‘Ettha, bhante, anassuṃ nigaṇṭhā’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, rājakumāra, evaṃ vadesi – ‘ettha , bhante, anassuṃ nigaṇṭhā’’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, bhante, yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho maṃ, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘ehi tvaṃ, rājakumāra, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – abhayena rājakumārena samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādo āropito’ti. Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavocaṃ – ‘yathā kathaṃ panāhaṃ , bhante, samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’ti? ‘Ehi tvaṃ, rājakumāra, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti? Sace te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – bhāseyya, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – atha kiñcarahi te, bhante, puthujjanena nānākaraṇaṃ? Puthujjanopi hi taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti. Sace pana te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – na, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – atha kiñcarahi te, bhante, devadatto byākato – āpāyiko devadatto, nerayiko devadatto, kappaṭṭho devadatto, atekiccho devadattoti? Tāya ca pana te vācāya devadatto kupito ahosi anattamanoti. Imaṃ kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilituṃ. Seyyathāpi nāma purisassa ayosiṅghāṭakaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ, so neva sakkuṇeyya uggilituṃ na sakkuṇeyya ogilituṃ; evameva kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo imaṃ ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilitu’’’nti.
೮೬. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ದಹರೋ ಕುಮಾರೋ ಮನ್ದೋ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕೋ ಅಭಯಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಅಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಭಯಂ ರಾಜಕುಮಾರಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಚಾಯಂ ಕುಮಾರೋ ತುಯ್ಹಂ ವಾ ಪಮಾದಮನ್ವಾಯ ಧಾತಿಯಾ ವಾ ಪಮಾದಮನ್ವಾಯ ಕಟ್ಠಂ ವಾ ಕಠಲಂ 3 ವಾ ಮುಖೇ ಆಹರೇಯ್ಯ, ಕಿನ್ತಿ ನಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಆಹರೇಯ್ಯಸ್ಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ। ಸಚೇ, ಭನ್ತೇ, ನ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಂ ಆದಿಕೇನೇವ ಆಹತ್ತುಂ 4, ವಾಮೇನ ಹತ್ಥೇನ ಸೀಸಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ 5 ದಕ್ಖಿಣೇನ ಹತ್ಥೇನ ವಙ್ಕಙ್ಗುಲಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಸಲೋಹಿತಮ್ಪಿ ಆಹರೇಯ್ಯಂ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಕುಮಾರೇ ಅನುಕಮ್ಪಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯಂ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ಜಾನಾತಿ ಅಭೂತಂ ಅತಚ್ಛಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಂ ಸಾ ಚ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾ, ನ ತಂ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ। ಯಮ್ಪಿ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ಜಾನಾತಿ ಭೂತಂ ತಚ್ಛಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಂ ಸಾ ಚ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾ, ತಮ್ಪಿ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ನ ಭಾಸತಿ। ಯಞ್ಚ ಖೋ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ಜಾನಾತಿ ಭೂತಂ ತಚ್ಛಂ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ ಸಾ ಚ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾ, ತತ್ರ ಕಾಲಞ್ಞೂ ತಥಾಗತೋ ಹೋತಿ ತಸ್ಸಾ ವಾಚಾಯ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಾಯ। ಯಂ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ಜಾನಾತಿ ಅಭೂತಂ ಅತಚ್ಛಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಂ ಸಾ ಚ ಪರೇಸಂ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ, ನ ತಂ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ। ಯಮ್ಪಿ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ಜಾನಾತಿ ಭೂತಂ ತಚ್ಛಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಂ ಸಾ ಚ ಪರೇಸಂ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ ತಮ್ಪಿ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ನ ಭಾಸತಿ। ಯಞ್ಚ ತಥಾಗತೋ ವಾಚಂ ಜಾನಾತಿ ಭೂತಂ ತಚ್ಛಂ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ ಸಾ ಚ ಪರೇಸಂ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ, ತತ್ರ ಕಾಲಞ್ಞೂ ತಥಾಗತೋ ಹೋತಿ ತಸ್ಸಾ ವಾಚಾಯ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಿ, ರಾಜಕುಮಾರ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸತ್ತೇಸು ಅನುಕಮ್ಪಾ’’ತಿ।
86. Tena kho pana samayena daharo kumāro mando uttānaseyyako abhayassa rājakumārassa aṅke nisinno hoti. Atha kho bhagavā abhayaṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, sacāyaṃ kumāro tuyhaṃ vā pamādamanvāya dhātiyā vā pamādamanvāya kaṭṭhaṃ vā kaṭhalaṃ 6 vā mukhe āhareyya, kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Āhareyyassāhaṃ, bhante. Sace, bhante, na sakkuṇeyyaṃ ādikeneva āhattuṃ 7, vāmena hatthena sīsaṃ pariggahetvā 8 dakkhiṇena hatthena vaṅkaṅguliṃ karitvā salohitampi āhareyyaṃ. Taṃ kissa hetu? Atthi me, bhante, kumāre anukampā’’ti. ‘‘Evameva kho, rājakumāra, yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati. Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati. Yañca kho tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya. Yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati. Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati. Yañca tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya. Taṃ kissa hetu? Atthi, rājakumāra, tathāgatassa sattesu anukampā’’ti.
೮೭. ‘‘ಯೇಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಗಹಪತಿಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಸಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಪುಬ್ಬೇವ ನು ಖೋ, ಏತಂ, ಭನ್ತೇ , ಭಗವತೋ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ ಹೋತಿ ‘ಯೇ ಮಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ ತೇಸಾಹಂ ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಉದಾಹು ಠಾನಸೋವೇತಂ ತಥಾಗತಂ ಪಟಿಭಾತೀ’’ತಿ?
87. ‘‘Yeme, bhante, khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi pañhaṃ abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti, pubbeva nu kho, etaṃ, bhante , bhagavato cetaso parivitakkitaṃ hoti ‘ye maṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchissanti tesāhaṃ evaṃ puṭṭho evaṃ byākarissāmī’ti, udāhu ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti?
‘‘ತೇನ ಹಿ, ರಾಜಕುಮಾರ, ತಞ್ಞೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾ ತೇ ಖಮೇಯ್ಯ ತಥಾ ನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಕುಸಲೋ ತ್ವಂ ರಥಸ್ಸ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನ’’ನ್ತಿ?
‘‘Tena hi, rājakumāra, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, kusalo tvaṃ rathassa aṅgapaccaṅgāna’’nti?
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ, ಕುಸಲೋ ಅಹಂ ರಥಸ್ಸ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನ’’ನ್ತಿ।
‘‘Evaṃ, bhante, kusalo ahaṃ rathassa aṅgapaccaṅgāna’’nti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯೇ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ‘ಕಿಂ ನಾಮಿದಂ ರಥಸ್ಸ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗ’ನ್ತಿ? ಪುಬ್ಬೇವ ನು ಖೋ ತೇ ಏತಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ ಅಸ್ಸ ‘ಯೇ ಮಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ ತೇಸಾಹಂ ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಉದಾಹು ಠಾನಸೋವೇತಂ ಪಟಿಭಾಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, ye taṃ upasaṅkamitvā evaṃ puccheyyuṃ – ‘kiṃ nāmidaṃ rathassa aṅgapaccaṅga’nti? Pubbeva nu kho te etaṃ cetaso parivitakkitaṃ assa ‘ye maṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchissanti tesāhaṃ evaṃ puṭṭho evaṃ byākarissāmī’ti, udāhu ṭhānasovetaṃ paṭibhāseyyā’’ti?
‘‘ಅಹಞ್ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ರಥಿಕೋ ಸಞ್ಞಾತೋ ಕುಸಲೋ ರಥಸ್ಸ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಂ। ಸಬ್ಬಾನಿ ಮೇ ರಥಸ್ಸ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಸುವಿದಿತಾನಿ। ಠಾನಸೋವೇತಂ ಮಂ ಪಟಿಭಾಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ।
‘‘Ahañhi, bhante, rathiko saññāto kusalo rathassa aṅgapaccaṅgānaṃ. Sabbāni me rathassa aṅgapaccaṅgāni suviditāni. Ṭhānasovetaṃ maṃ paṭibhāseyyā’’ti .
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯೇ ತೇ ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಗಹಪತಿಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಸಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಠಾನಸೋವೇತಂ ತಥಾಗತಂ ಪಟಿಭಾತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸಾ ಹಿ, ರಾಜಕುಮಾರ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಧಾತು ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾ ಯಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಧಾತುಯಾ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧತ್ತಾ ಠಾನಸೋವೇತಂ ತಥಾಗತಂ ಪಟಿಭಾತೀ’’ತಿ।
‘‘Evameva kho, rājakumāra, ye te khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi pañhaṃ abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti, ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhāti. Taṃ kissa hetu? Sā hi, rājakumāra, tathāgatassa dhammadhātu suppaṭividdhā yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।
Evaṃ vutte, abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ಅಭಯರಾಜಕುಮಾರಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಅಟ್ಠಮಂ।
Abhayarājakumārasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಅಭಯರಾಜಕುಮಾರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೮. ಅಭಯರಾಜಕುಮಾರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
