| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੮. ਅਭਯਰਾਜਕੁਮਾਰਸੁਤ੍ਤਂ
8. Abhayarājakumārasuttaṃ
੮੩. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿવਾਪੇ। ਅਥ ਖੋ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਯੇਨ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਗਣ੍ਠਂ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਅਭਯਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਂ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਹਿ। ਏવਂ ਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ – ‘ਅਭਯੇਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰੇਨ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ વਾਦੋ ਆਰੋਪਿਤੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਯਥਾ ਕਥਂ ਪਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਏવਂ વਦੇਹਿ – ‘ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਂ વਾਚਂ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ’ਤਿ? ਸਚੇ ਤੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਂ વਾਚਂ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ’ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਨ ਨਾਨਾਕਰਣਂ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪਿ ਹਿ ਤਂ વਾਚਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ’ਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਤੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਨ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਂ વਾਚਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ’ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਬ੍ਯਾਕਤੋ – ‘‘ਆਪਾਯਿਕੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ, ਨੇਰਯਿਕੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ, ਕਪ੍ਪਟ੍ਠੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ, ਅਤੇਕਿਚ੍ਛੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ਤਾਯ ਚ ਪਨ ਤੇ વਾਚਾਯ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਕੁਪਿਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ’ਤਿ। ਇਮਂ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਉਭਤੋਕੋਟਿਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ਨੇવ ਸਕ੍ਖਿਤਿ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਤਿ ਓਗਿਲਿਤੁਂ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਯੋਸਿਙ੍ਘਾਟਕਂ ਕਣ੍ਠੇ વਿਲਗ੍ਗਂ, ਸੋ ਨੇવ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ ਓਗਿਲਿਤੁਂ; ਏવਮੇવ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਇਮਂ ਉਭਤੋਕੋਟਿਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ਨੇવ ਸਕ੍ਖਿਤਿ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਤਿ ਓਗਿਲਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਨਿਗਣ੍ਠਸ੍ਸ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਨਿਗਣ੍ਠਂ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ।
83. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho abhayo rājakumāro yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho abhayaṃ rājakumāraṃ nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘‘ehi tvaṃ, rājakumāra, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – ‘abhayena rājakumārena samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādo āropito’’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ panāhaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’’ti? ‘‘Ehi tvaṃ, rājakumāra, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – ‘bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti? Sace te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘bhāseyya, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi te, bhante, puthujjanena nānākaraṇaṃ? Puthujjanopi hi taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti. Sace pana te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘na, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi te, bhante, devadatto byākato – ‘‘āpāyiko devadatto, nerayiko devadatto, kappaṭṭho devadatto, atekiccho devadatto’’ti? Tāya ca pana te vācāya devadatto kupito ahosi anattamano’ti. Imaṃ kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilituṃ. Seyyathāpi nāma purisassa ayosiṅghāṭakaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ, so neva sakkuṇeyya uggilituṃ na sakkuṇeyya ogilituṃ; evameva kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo imaṃ ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilitu’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho abhayo rājakumāro nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
੮੪. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਖੋ ਅਭਯਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸੂਰਿਯਂ 1 ਉਲ੍ਲੋਕੇਤ੍વਾ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ ਅਜ੍ਜ ਭਗવਤੋ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਤੁਂ । ਸ੍વੇ ਦਾਨਾਹਂ ਸਕੇ ਨਿવੇਸਨੇ ਭਗવਤੋ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਧਿવਾਸੇਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਅਤ੍ਤਚਤੁਤ੍ਥੋ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਭਗવਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ। ਅਥ ਖੋ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਭਗવਤੋ ਅਧਿવਾਸਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਅਭਯਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਖੋ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ ਸਮ੍ਪવਾਰੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭੁਤ੍ਤਾવਿਂ ਓਨੀਤਪਤ੍ਤਪਾਣਿਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਨੀਚਂ ਆਸਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ।
84. Ekamantaṃ nisinnassa kho abhayassa rājakumārassa sūriyaṃ 2 ulloketvā etadahosi – ‘‘akālo kho ajja bhagavato vādaṃ āropetuṃ . Sve dānāhaṃ sake nivesane bhagavato vādaṃ āropessāmī’’ti bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya attacatuttho bhatta’’nti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena abhayassa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi.
੮੫. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਂ વਾਚਂ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖ੍વੇਤ੍ਥ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਏਕਂਸੇਨਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨਸ੍ਸੁਂ ਨਿਗਣ੍ਠਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਏવਂ વਦੇਸਿ – ‘ਏਤ੍ਥ , ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨਸ੍ਸੁਂ ਨਿਗਣ੍ਠਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਇਧਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੇਨ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਗਣ੍ਠਂ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਹਿ। ਏવਂ ਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ – ਅਭਯੇਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰੇਨ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ વਾਦੋ ਆਰੋਪਿਤੋ’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਗਣ੍ਠਂ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਯਥਾ ਕਥਂ ਪਨਾਹਂ , ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ? ‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਏવਂ વਦੇਹਿ – ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਂ વਾਚਂ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾਤਿ? ਸਚੇ ਤੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਂ વਾਚਂ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਨ ਨਾਨਾਕਰਣਂ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪਿ ਹਿ ਤਂ વਾਚਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਤੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ਨ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਂ વਾਚਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਯਾ ਸਾ વਾਚਾ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਬ੍ਯਾਕਤੋ – ਆਪਾਯਿਕੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ, ਨੇਰਯਿਕੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ, ਕਪ੍ਪਟ੍ਠੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ, ਅਤੇਕਿਚ੍ਛੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋਤਿ? ਤਾਯ ਚ ਪਨ ਤੇ વਾਚਾਯ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਕੁਪਿਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋਤਿ। ਇਮਂ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਉਭਤੋਕੋਟਿਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ਨੇવ ਸਕ੍ਖਿਤਿ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਤਿ ਓਗਿਲਿਤੁਂ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਯੋਸਿਙ੍ਘਾਟਕਂ ਕਣ੍ਠੇ વਿਲਗ੍ਗਂ, ਸੋ ਨੇવ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ ਓਗਿਲਿਤੁਂ; ਏવਮੇવ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਇਮਂ ਉਭਤੋਕੋਟਿਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ਨੇવ ਸਕ੍ਖਿਤਿ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਤਿ ਓਗਿਲਿਤੁ’’’ਨ੍ਤਿ।
85. Ekamantaṃ nisinno kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’’ti? ‘‘Na khvettha, rājakumāra, ekaṃsenā’’ti. ‘‘Ettha, bhante, anassuṃ nigaṇṭhā’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, rājakumāra, evaṃ vadesi – ‘ettha , bhante, anassuṃ nigaṇṭhā’’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, bhante, yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho maṃ, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘ehi tvaṃ, rājakumāra, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – abhayena rājakumārena samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādo āropito’ti. Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavocaṃ – ‘yathā kathaṃ panāhaṃ , bhante, samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’ti? ‘Ehi tvaṃ, rājakumāra, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti? Sace te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – bhāseyya, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – atha kiñcarahi te, bhante, puthujjanena nānākaraṇaṃ? Puthujjanopi hi taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti. Sace pana te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – na, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – atha kiñcarahi te, bhante, devadatto byākato – āpāyiko devadatto, nerayiko devadatto, kappaṭṭho devadatto, atekiccho devadattoti? Tāya ca pana te vācāya devadatto kupito ahosi anattamanoti. Imaṃ kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilituṃ. Seyyathāpi nāma purisassa ayosiṅghāṭakaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ, so neva sakkuṇeyya uggilituṃ na sakkuṇeyya ogilituṃ; evameva kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo imaṃ ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilitu’’’nti.
੮੬. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਦਹਰੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮਨ੍ਦੋ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕੋ ਅਭਯਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਅਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਅਭਯਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਸਚਾਯਂ ਕੁਮਾਰੋ ਤੁਯ੍ਹਂ વਾ ਪਮਾਦਮਨ੍વਾਯ ਧਾਤਿਯਾ વਾ ਪਮਾਦਮਨ੍વਾਯ ਕਟ੍ਠਂ વਾ ਕਠਲਂ 3 વਾ ਮੁਖੇ ਆਹਰੇਯ੍ਯ, ਕਿਨ੍ਤਿ ਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਹਰੇਯ੍ਯਸ੍ਸਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ। ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ ਆਦਿਕੇਨੇવ ਆਹਤ੍ਤੁਂ 4, વਾਮੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਸੀਸਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ 5 ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ વਙ੍ਕਙ੍ਗੁਲਿਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਸਲੋਹਿਤਮ੍ਪਿ ਆਹਰੇਯ੍ਯਂ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਮਾਰੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਜਾਨਾਤਿ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਸਾ ਚ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ, ਨ ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਭਾਸਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਜਾਨਾਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਸਾ ਚ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਨ ਭਾਸਤਿ। ਯਞ੍ਚ ਖੋ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਜਾਨਾਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਸਾ ਚ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ, ਤਤ੍ਰ ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਤਥਾਗਤੋ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸਾ વਾਚਾਯ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਯ। ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਜਾਨਾਤਿ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਸਾ ਚ ਪਰੇਸਂ ਪਿਯਾ ਮਨਾਪਾ, ਨ ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਭਾਸਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਜਾਨਾਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਸਾ ਚ ਪਰੇਸਂ ਪਿਯਾ ਮਨਾਪਾ ਤਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਨ ਭਾਸਤਿ। ਯਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ વਾਚਂ ਜਾਨਾਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਸਾ ਚ ਪਰੇਸਂ ਪਿਯਾ ਮਨਾਪਾ, ਤਤ੍ਰ ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਤਥਾਗਤੋ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸਾ વਾਚਾਯ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਯ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਤ੍ਥਿ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ’’ਤਿ।
86. Tena kho pana samayena daharo kumāro mando uttānaseyyako abhayassa rājakumārassa aṅke nisinno hoti. Atha kho bhagavā abhayaṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, sacāyaṃ kumāro tuyhaṃ vā pamādamanvāya dhātiyā vā pamādamanvāya kaṭṭhaṃ vā kaṭhalaṃ 6 vā mukhe āhareyya, kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Āhareyyassāhaṃ, bhante. Sace, bhante, na sakkuṇeyyaṃ ādikeneva āhattuṃ 7, vāmena hatthena sīsaṃ pariggahetvā 8 dakkhiṇena hatthena vaṅkaṅguliṃ karitvā salohitampi āhareyyaṃ. Taṃ kissa hetu? Atthi me, bhante, kumāre anukampā’’ti. ‘‘Evameva kho, rājakumāra, yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati. Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati. Yañca kho tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya. Yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati. Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati. Yañca tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya. Taṃ kissa hetu? Atthi, rājakumāra, tathāgatassa sattesu anukampā’’ti.
੮੭. ‘‘ਯੇਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਤ੍ਤਿਯਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਗਹਪਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਸਮਣਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਪਞ੍ਹਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਨੁ ਖੋ, ਏਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ , ਭਗવਤੋ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਿਤਂ ਹੋਤਿ ‘ਯੇ ਮਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤੇਸਾਹਂ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਠਾਨਸੋવੇਤਂ ਤਥਾਗਤਂ ਪਟਿਭਾਤੀ’’ਤਿ?
87. ‘‘Yeme, bhante, khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi pañhaṃ abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti, pubbeva nu kho, etaṃ, bhante , bhagavato cetaso parivitakkitaṃ hoti ‘ye maṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchissanti tesāhaṃ evaṃ puṭṭho evaṃ byākarissāmī’ti, udāhu ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti?
‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਤਞ੍ਞੇવੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਤੇ ਖਮੇਯ੍ਯ ਤਥਾ ਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਕੁਸਲੋ ਤ੍વਂ ਰਥਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨ’’ਨ੍ਤਿ?
‘‘Tena hi, rājakumāra, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, kusalo tvaṃ rathassa aṅgapaccaṅgāna’’nti?
‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਸਲੋ ਅਹਂ ਰਥਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Evaṃ, bhante, kusalo ahaṃ rathassa aṅgapaccaṅgāna’’nti.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਯੇ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਕਿਂ ਨਾਮਿਦਂ ਰਥਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗ’ਨ੍ਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇવ ਨੁ ਖੋ ਤੇ ਏਤਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਿਤਂ ਅਸ੍ਸ ‘ਯੇ ਮਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤੇਸਾਹਂ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਠਾਨਸੋવੇਤਂ ਪਟਿਭਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, ye taṃ upasaṅkamitvā evaṃ puccheyyuṃ – ‘kiṃ nāmidaṃ rathassa aṅgapaccaṅga’nti? Pubbeva nu kho te etaṃ cetaso parivitakkitaṃ assa ‘ye maṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchissanti tesāhaṃ evaṃ puṭṭho evaṃ byākarissāmī’ti, udāhu ṭhānasovetaṃ paṭibhāseyyā’’ti?
‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਥਿਕੋ ਸਞ੍ਞਾਤੋ ਕੁਸਲੋ ਰਥਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਂ। ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਮੇ ਰਥਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਸੁવਿਦਿਤਾਨਿ। ਠਾਨਸੋવੇਤਂ ਮਂ ਪਟਿਭਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ।
‘‘Ahañhi, bhante, rathiko saññāto kusalo rathassa aṅgapaccaṅgānaṃ. Sabbāni me rathassa aṅgapaccaṅgāni suviditāni. Ṭhānasovetaṃ maṃ paṭibhāseyyā’’ti .
‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਯੇ ਤੇ ਖਤ੍ਤਿਯਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਗਹਪਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਸਮਣਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਪਞ੍ਹਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਠਾਨਸੋવੇਤਂ ਤਥਾਗਤਂ ਪਟਿਭਾਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਸਾ ਹਿ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ ਯਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਠਾਨਸੋવੇਤਂ ਤਥਾਗਤਂ ਪਟਿਭਾਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Evameva kho, rājakumāra, ye te khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi pañhaṃ abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti, ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhāti. Taṃ kissa hetu? Sā hi, rājakumāra, tathāgatassa dhammadhātu suppaṭividdhā yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Evaṃ vutte, abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ਅਭਯਰਾਜਕੁਮਾਰਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅਟ੍ਠਮਂ।
Abhayarājakumārasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੮. ਅਭਯਰਾਜਕੁਮਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੮. ਅਭਯਰਾਜਕੁਮਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
