| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၈. အဘယရာဇကုမာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ
8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
၈၃. ဧဝံ မေ သုတန္တိ အဘယသုတ္တံ။ တတ္ထ အဘယောတိ တသ္သ နာမံ။ ရာဇကုမာရောတိ ဗိမ္ဗိသာရသ္သ ဩရသပုတ္တော။ ဝာဒံ အာရောပေဟီတိ ဒောသံ အာရောပေဟိ။ နေရယိကောတိ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တကော။ ကပ္ပဋ္ဌောတိ ကပ္ပဋ္ဌိတိကော။ အတေကိစ္ဆောတိ ဗုဒ္ဓသဟသ္သေနာပိ တိကိစ္ဆိတုံ န သက္ကာ။ ဥဂ္ဂိလိတုန္တိ ဒ္ဝေ အန္တေ မောစေတ္ဝာ ကထေတုံ အသက္ကောန္တော ဥဂ္ဂိလိတုံ ဗဟိ နီဟရိတုံ န သက္ခိတိ။ ဩဂိလိတုန္တိ ပုစ္ဆာယ ဒောသံ ဒတ္ဝာ ဟာရေတုံ အသက္ကောန္တော ဩဂိလိတုံ အန္တော ပဝေသေတုံ န သက္ခိတိ။
83.Evaṃme sutanti abhayasuttaṃ. Tattha abhayoti tassa nāmaṃ. Rājakumāroti bimbisārassa orasaputto. Vādaṃ āropehīti dosaṃ āropehi. Nerayikoti niraye nibbattako. Kappaṭṭhoti kappaṭṭhitiko. Atekicchoti buddhasahassenāpi tikicchituṃ na sakkā. Uggilitunti dve ante mocetvā kathetuṃ asakkonto uggilituṃ bahi nīharituṃ na sakkhiti. Ogilitunti pucchāya dosaṃ datvā hāretuṃ asakkonto ogilituṃ anto pavesetuṃ na sakkhiti.
ဧဝံ, ဘန္တေတိ နိဂဏ္ဌော ကိရ စိန္တေသိ – ‘‘သမဏော ဂောတမော မယ္ဟံ သာဝကေ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ဂဏ္ဟာတိ, ဟန္ဒာဟံ ဧကံ ပဉ္ဟံ အဘိသင္ခရောမိ, ယံ ပုဋ္ဌော သမဏော ဂောတမော ဥက္ကုဋိကော ဟုတ္ဝာ နိသိန္နော ဥဋ္ဌာတုံ န သက္ခိသ္သတီ’’တိ။ သော အဘယသ္သ ဂေဟာ နီဟဋဘတ္တော သိနိဒ္ဓဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တော ဗဟူ ပဉ္ဟေ အဘိသင္ခရိတ္ဝာ – ‘‘ဧတ္ထ သမဏော ဂောတမော ဣမံ နာမ ဒောသံ ဒသ္သေသ္သတိ, ဧတ္ထ ဣမံ နာမာ’’တိ သဗ္ဗေ ပဟာယ စာတုမာသမတ္ထကေ ဣမံ ပဉ္ဟံ အဒ္ဒသ။ အထသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမသ္သ ပဉ္ဟသ္သ ပုစ္ဆာယ ဝာ ဝိသ္သဇ္ဇနေ ဝာ န သက္ကာ ဒောသော ဒာတုံ, ဩဝဋ္ဋိကသာရော အယံ, ကော နု ခော ဣမံ ဂဟေတ္ဝာ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဝာဒံ အာရောပေသ္သတီ’’တိ။ တတော ‘‘အဘယော ရာဇကုမာရော ပဏ္ဍိတော, သော သက္ခိသ္သတီတိ တံ ဥဂ္ဂဏ္ဟာပေမီ’’တိ နိဋ္ဌံ ဂန္တ္ဝာ ဥဂ္ဂဏ္ဟာပေသိ။ သော ဝာဒဇ္ဈာသယတာယ တသ္သ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆန္တော ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ,’’တိ အာဟ။
Evaṃ, bhanteti nigaṇṭho kira cintesi – ‘‘samaṇo gotamo mayhaṃ sāvake bhinditvā gaṇhāti, handāhaṃ ekaṃ pañhaṃ abhisaṅkharomi, yaṃ puṭṭho samaṇo gotamo ukkuṭiko hutvā nisinno uṭṭhātuṃ na sakkhissatī’’ti. So abhayassa gehā nīhaṭabhatto siniddhabhojanaṃ bhuñjanto bahū pañhe abhisaṅkharitvā – ‘‘ettha samaṇo gotamo imaṃ nāma dosaṃ dassessati, ettha imaṃ nāmā’’ti sabbe pahāya cātumāsamatthake imaṃ pañhaṃ addasa. Athassa etadahosi – ‘‘imassa pañhassa pucchāya vā vissajjane vā na sakkā doso dātuṃ, ovaṭṭikasāro ayaṃ, ko nu kho imaṃ gahetvā samaṇassa gotamassa vādaṃ āropessatī’’ti. Tato ‘‘abhayo rājakumāro paṇḍito, so sakkhissatīti taṃ uggaṇhāpemī’’ti niṭṭhaṃ gantvā uggaṇhāpesi. So vādajjhāsayatāya tassa vacanaṃ sampaṭicchanto ‘‘evaṃ, bhante,’’ti āha.
၈၄. အကာလော ခော အဇ္ဇာတိ အယံ ပဉ္ဟော စတူဟိ မာသေဟိ အဘိသင္ခတော, တတ္ထ ဣဒံ ဂဟေတ္ဝာ ဣဒံ ဝိသ္သဇ္ဇိယမာနေ ဒိဝသဘာဂော နပ္ပဟောသ္သတီတိ မညန္တော ဧဝံ စိန္တေသိ။ သော ဒာနီတိ သ္ဝေ ဒာနိ။ အတ္တစတုတ္ထောတိ ကသ္မာ ဗဟူဟိ သဒ္ဓိံ န နိမန္တေသိ? ဧဝံ ကိရသ္သ အဟောသိ – ‘‘ဗဟူသု နိသိန္နေသု ထောကံ ဒတ္ဝာ ဝဒန္တသ္သ အညံ သုတ္တံ အညံ ကာရဏံ အညံ တထာရူပံ ဝတ္ထုံ အာဟရိတ္ဝာ ဒသ္သေသ္သတိ, ဧဝံ သန္တေ ကလဟော ဝာ ကောလာဟလမေဝ ဝာ ဘဝိသ္သတိ။ အထာပိ ဧကကံယေဝ နိမန္တေသ္သာမိ, ဧဝမ္ပိ မေ ဂရဟာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ ‘ယာဝမစ္ဆရီ ဝာယံ အဘယော, ဘဂဝန္တံ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဘိက္ခူနံ သတေနပိ သဟသ္သေနပိ သဒ္ဓိံ စရန္တံ ဒိသ္ဝာပိ ဧကကံယေဝ နိမန္တေသီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပန ဒောသော န ဘဝိသ္သတီ’’တိ အပရေဟိ တီဟိ သဒ္ဓိံ အတ္တစတုတ္ထံ နိမန္တေသိ။
84.Akālokho ajjāti ayaṃ pañho catūhi māsehi abhisaṅkhato, tattha idaṃ gahetvā idaṃ vissajjiyamāne divasabhāgo nappahossatīti maññanto evaṃ cintesi. So dānīti sve dāni. Attacatutthoti kasmā bahūhi saddhiṃ na nimantesi? Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘bahūsu nisinnesu thokaṃ datvā vadantassa aññaṃ suttaṃ aññaṃ kāraṇaṃ aññaṃ tathārūpaṃ vatthuṃ āharitvā dassessati, evaṃ sante kalaho vā kolāhalameva vā bhavissati. Athāpi ekakaṃyeva nimantessāmi, evampi me garahā uppajjissati ‘yāvamaccharī vāyaṃ abhayo, bhagavantaṃ divase divase bhikkhūnaṃ satenapi sahassenapi saddhiṃ carantaṃ disvāpi ekakaṃyeva nimantesī’’’ti. ‘‘Evaṃ pana doso na bhavissatī’’ti aparehi tīhi saddhiṃ attacatutthaṃ nimantesi.
၈၅. န ခ္ဝေတ္ထ, ရာဇကုမာရ, ဧကံသေနာတိ န ခော, ရာဇကုမာရ, ဧတ္ထ ပဉ္ဟေ ဧကံသေန ဝိသ္သဇ္ဇနံ ဟောတိ။ ဧဝရူပဉ္ဟိ ဝာစံ တထာဂတော ဘာသေယ္ယာပိ န ဘာသေယ္ယာပိ။ ဘာသိတပစ္စယေန အတ္ထံ ပသ္သန္တော ဘာသေယ္ယ, အပသ္သန္တော န ဘာသေယ္ယာတိ အတ္ထော။ ဣတိ ဘဂဝာ မဟာနိဂဏ္ဌေန စတူဟိ မာသေဟိ အဘိသင္ခတံ ပဉ္ဟံ အသနိပာတေန ပဗ္ဗတကူဋံ ဝိယ ဧကဝစနေနေဝ သံစုဏ္ဏေသိ။ အနသ္သုံ နိဂဏ္ဌာတိ နဋ္ဌာ နိဂဏ္ဌာ။
85.Na khvettha, rājakumāra, ekaṃsenāti na kho, rājakumāra, ettha pañhe ekaṃsena vissajjanaṃ hoti. Evarūpañhi vācaṃ tathāgato bhāseyyāpi na bhāseyyāpi. Bhāsitapaccayena atthaṃ passanto bhāseyya, apassanto na bhāseyyāti attho. Iti bhagavā mahānigaṇṭhena catūhi māsehi abhisaṅkhataṃ pañhaṃ asanipātena pabbatakūṭaṃ viya ekavacaneneva saṃcuṇṇesi. Anassuṃ nigaṇṭhāti naṭṭhā nigaṇṭhā.
၈၆. အင္ကေ နိသိန္နော ဟောတီတိ ဦရူသု နိသိန္နော ဟောတိ။ လေသဝာဒိနော ဟိ ဝာဒံ ပဋ္ဌပေန္တာ ကိဉ္စိဒေဝ ဖလံ ဝာ ပုပ္ဖံ ဝာ ပောတ္ထကံ ဝာ ဂဟေတ္ဝာ နိသီဒန္တိ။ တေ အတ္တနော ဇယေ သတိ ပရံ အဇ္ဈောတ္ထရန္တိ, ပရသ္သ ဇယေ သတိ ဖလံ ခာဒန္တာ ဝိယ ပုပ္ဖံ ဃာယန္တာ ဝိယ ပောတ္ထကံ ဝာစေန္တာ ဝိယ ဝိက္ခေပံ ဒသ္သေန္တိ။ အယံ ပန စိန္တေသိ – ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဧသ ဩသဋသင္ဂာမော ပရဝာဒမဒ္ဒနော။ သစေ မေ ဇယော ဘဝိသ္သတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ဘဝိသ္သတိ, ဒာရကံ ဝိဇ္ဈိတ္ဝာ ရောဒာပေသ္သာမိ။ တတော ပသ္သထ, ဘော, အယံ ဒာရကော ရောဒတိ, ဥဋ္ဌဟထ တာဝ, ပစ္ဆာပိ ဇာနိသ္သာမာ’’တိ တသ္မာ ဒာရကံ ဂဟေတ္ဝာ နိသီဒိ။ ဘဂဝာ ပန ရာဇကုမာရတော သဟသ္သဂုဏေနပိ သတသဟသ္သဂုဏေနပိ ဝာဒီဝရတရော, ‘‘ဣမမေဝသ္သ ဒာရကံ ဥပမံ ကတ္ဝာ ဝာဒံ ဘိန္ဒိသ္သာမီ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ ‘‘တံ ကိံ မညသိ ရာဇကုမာရာ’’တိအာဒိမာဟ။
86.Aṅke nisinno hotīti ūrūsu nisinno hoti. Lesavādino hi vādaṃ paṭṭhapentā kiñcideva phalaṃ vā pupphaṃ vā potthakaṃ vā gahetvā nisīdanti. Te attano jaye sati paraṃ ajjhottharanti, parassa jaye sati phalaṃ khādantā viya pupphaṃ ghāyantā viya potthakaṃ vācentā viya vikkhepaṃ dassenti. Ayaṃ pana cintesi – ‘‘sammāsambuddho esa osaṭasaṅgāmo paravādamaddano. Sace me jayo bhavissati, iccetaṃ kusalaṃ. No ce bhavissati, dārakaṃ vijjhitvā rodāpessāmi. Tato passatha, bho, ayaṃ dārako rodati, uṭṭhahatha tāva, pacchāpi jānissāmā’’ti tasmā dārakaṃ gahetvā nisīdi. Bhagavā pana rājakumārato sahassaguṇenapi satasahassaguṇenapi vādīvarataro, ‘‘imamevassa dārakaṃ upamaṃ katvā vādaṃ bhindissāmī’’ti cintetvā ‘‘taṃ kiṃ maññasi rājakumārā’’tiādimāha.
တတ္ထ မုခေ အာဟရေယ္ယာတိ မုခေ ဌပေယ္ယ။ အာဟရေယ္ယသ္သာဟန္တိ အပနေယ္ယံ အသ္သ အဟံ။ အာဒိကေနေဝာတိ ပဌမပယောဂေနေဝ။ အဘူတန္တိ အဘူတတ္ထံ။ အတစ္ဆန္တိ န တစ္ဆံ။ အနတ္ထသံဟိတန္တိ န အတ္ထသံဟိတံ န ဝဍ္ဎိနိသ္သိတံ။ အပ္ပိယာ အမနာပာတိ နေဝ ပိယာ န မနာပာ။ ဣမိနာ နယေနေဝ သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
Tattha mukhe āhareyyāti mukhe ṭhapeyya. Āhareyyassāhanti apaneyyaṃ assa ahaṃ. Ādikenevāti paṭhamapayogeneva. Abhūtanti abhūtatthaṃ. Atacchanti na tacchaṃ. Anatthasaṃhitanti na atthasaṃhitaṃ na vaḍḍhinissitaṃ. Appiyā amanāpāti neva piyā na manāpā. Iminā nayeneva sabbattha attho daṭṭhabbo.
တတ္ထ အပ္ပိယပက္ခေ ပဌမဝာစာ အစောရံယေဝ စောရောတိ, အဒာသံယေဝ ဒာသောတိ, အဒုပ္ပယုတ္တံယေဝ ဒုပ္ပယုတ္တောတိ ပဝတ္တာ။ န တံ တထာဂတော ဘာသတိ။ ဒုတိယဝာစာ စောရံယေဝ စောရော အယန္တိအာဒိဝသေန ပဝတ္တာ။ တမ္ပိ တထာဂတော န ဘာသတိ။ တတိယဝာစာ ‘‘ဣဒာနိ အကတပုညတာယ ဒုဂ္ဂတော ဒုဗ္ဗဏ္ဏော အပ္ပေသက္ခော , ဣဓ ဌတ္ဝာပိ ပုန ပုညံ န ကရောသိ, ဒုတိယစိတ္တဝာရေ ကထံ စတူဟိ အပာယေဟိ န မုစ္စိသ္သသီ’’တိ ဧဝံ မဟာဇနသ္သ အတ္ထပုရေက္ခာရေန ဓမ္မပုရေက္ခာရေန အနုသာသနီပုရေက္ခာရေန စ ဝတ္တဗ္ဗဝာစာ။ တတ္ရ ကာလညူ တထာဂတောတိ တသ္မိံ တတိယဗ္ယာကရဏေ တသ္သာ ဝာစာယ ဗ္ယာကရဏတ္ထာယ တထာဂတော ကာလညူ ဟောတိ, မဟာဇနသ္သ အာဒာနကာလံ ဂဟဏကာလံ ဇာနိတ္ဝာဝ ဗ္ယာကရောတီတိ အတ္ထော။
Tattha appiyapakkhe paṭhamavācā acoraṃyeva coroti, adāsaṃyeva dāsoti, aduppayuttaṃyeva duppayuttoti pavattā. Na taṃ tathāgato bhāsati. Dutiyavācā coraṃyeva coro ayantiādivasena pavattā. Tampi tathāgato na bhāsati. Tatiyavācā ‘‘idāni akatapuññatāya duggato dubbaṇṇo appesakkho , idha ṭhatvāpi puna puññaṃ na karosi, dutiyacittavāre kathaṃ catūhi apāyehi na muccissasī’’ti evaṃ mahājanassa atthapurekkhārena dhammapurekkhārena anusāsanīpurekkhārena ca vattabbavācā. Tatra kālaññū tathāgatoti tasmiṃ tatiyabyākaraṇe tassā vācāya byākaraṇatthāya tathāgato kālaññū hoti, mahājanassa ādānakālaṃ gahaṇakālaṃ jānitvāva byākarotīti attho.
ပိယပက္ခေ ပဌမဝာစာ အဋ္ဌာနိယကထာ နာမ။ သာ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ – ဧဝံ ကိရ ဂာမဝာသိမဟလ္လကံ နဂရံ အာဂန္တ္ဝာ ပာနာဂာရေ ပိဝန္တံ ဝဉ္စေတုကာမာ သမ္ဗဟုလာ ဓုတ္တာ ပီတဋ္ဌာနေ ဌတ္ဝာ တေန သဒ္ဓိံ သုရံ ပိဝန္တာ ‘‘ဣမသ္သ နိဝာသနပာဝုရဏမ္ပိ ဟတ္ထေ ဘဏ္ဍကမ္ပိ သဗ္ဗံ ဂဏ္ဟိသ္သာမာ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ ကတိကံ အကံသု – ‘‘ဧကေကံ အတ္တပစ္စက္ခကထံ ကထေမ, ယော ‘အဘူတ’န္တိ ကထေသိ, ကထိတံ ဝာ န သဒ္ဒဟတိ, တံ ဒာသံ ကတ္ဝာ ဂဏ္ဟိသ္သာမာ’’တိ။ တမ္ပိ မဟလ္လကံ ပုစ္ဆိံသု ‘‘တုမ္ဟာကမ္ပိ တာတ ရုစ္စတီ’’တိ။ ဧဝံ ဟောတု တာတာတိ။
Piyapakkhe paṭhamavācā aṭṭhāniyakathā nāma. Sā evaṃ veditabbā – evaṃ kira gāmavāsimahallakaṃ nagaraṃ āgantvā pānāgāre pivantaṃ vañcetukāmā sambahulā dhuttā pītaṭṭhāne ṭhatvā tena saddhiṃ suraṃ pivantā ‘‘imassa nivāsanapāvuraṇampi hatthe bhaṇḍakampi sabbaṃ gaṇhissāmā’’ti cintetvā katikaṃ akaṃsu – ‘‘ekekaṃ attapaccakkhakathaṃ kathema, yo ‘abhūta’nti kathesi, kathitaṃ vā na saddahati, taṃ dāsaṃ katvā gaṇhissāmā’’ti. Tampi mahallakaṃ pucchiṃsu ‘‘tumhākampi tāta ruccatī’’ti. Evaṃ hotu tātāti.
ဧကော ဓုတ္တော အာဟ – မယ္ဟံ, ဘော မာတု, မယိ ကုစ္ဆိဂတေ ကပိဋ္ဌဖလဒောဟလော အဟောသိ။ သာ အညံ ကပိဋ္ဌဟာရကံ အလဗ္ဘမာနာ မံယေဝ ပေသေသိ။ အဟံ ဂန္တ္ဝာ ရုက္ခံ အဘိရုဟိတုံ အသက္ကောန္တော အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပာဒေ ဂဟေတ္ဝာ မုဂ္ဂရံ ဝိယ ရုက္ခသ္သ ဥပရိ ခိပိံ; အထ သာခတော သာခံ ဝိစရန္တော ဖလာနိ ဂဟေတ္ဝာ ဩတရိတုံ အသက္ကောန္တော ဃရံ ဂန္တ္ဝာ နိသ္သေဏိံ အာဟရိတ္ဝာ ဩရုယ္ဟ မာတု သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ ဖလာနိ မာတုယာ အဒာသိံ; တာနိ ပန မဟန္တာနိ ဟောန္တိ စာဋိပ္ပမာဏာနိ။ တတော မေ မာတရာ ဧကာသနေ နိသိန္နာယ သမသဋ္ဌိဖလာနိ ခာဒိတာနိ။ မယာ ဧကုစ္ဆင္ဂေန အာနီတဖလေသု သေသကာနိ ကုလသန္တကေ ဂာမေ ခုဒ္ဒကမဟလ္လကာနံ အဟေသုံ။ အမ္ဟာကံ ဃရံ သောဠသဟတ္ထံ, သေသပရိက္ခာရဘဏ္ဍကံ အပနေတ္ဝာ ကပိဋ္ဌဖလေဟေဝ ယာဝ ဆဒနံ ပူရိတံ။ တတော အတိရေကာနိ ဂဟေတ္ဝာ ဂေဟဒ္ဝာရေ ရာသိံ အကံသု။ သော အသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓော ပဗ္ဗတော ဝိယ အဟောသိ။ ကိံ ဤဒိသံ, ဘော သက္ကာ, သဒ္ဒဟိတုန္တိ?
Eko dhutto āha – mayhaṃ, bho mātu, mayi kucchigate kapiṭṭhaphaladohalo ahosi. Sā aññaṃ kapiṭṭhahārakaṃ alabbhamānā maṃyeva pesesi. Ahaṃ gantvā rukkhaṃ abhiruhituṃ asakkonto attanāva attānaṃ pāde gahetvā muggaraṃ viya rukkhassa upari khipiṃ; atha sākhato sākhaṃ vicaranto phalāni gahetvā otarituṃ asakkonto gharaṃ gantvā nisseṇiṃ āharitvā oruyha mātu santikaṃ gantvā phalāni mātuyā adāsiṃ; tāni pana mahantāni honti cāṭippamāṇāni. Tato me mātarā ekāsane nisinnāya samasaṭṭhiphalāni khāditāni. Mayā ekucchaṅgena ānītaphalesu sesakāni kulasantake gāme khuddakamahallakānaṃ ahesuṃ. Amhākaṃ gharaṃ soḷasahatthaṃ, sesaparikkhārabhaṇḍakaṃ apanetvā kapiṭṭhaphaleheva yāva chadanaṃ pūritaṃ. Tato atirekāni gahetvā gehadvāre rāsiṃ akaṃsu. So asītihatthubbedho pabbato viya ahosi. Kiṃ īdisaṃ, bho sakkā, saddahitunti?
ဂာမိကမဟလ္လကော တုဏ္ဟီ နိသီဒိတ္ဝာ သဗ္ဗေသံ ကထာပရိယောသာနေ ပုစ္ဆိတော အာဟ – ‘‘ဧဝံ ဘဝိသ္သတိ တာတာ, မဟန္တံ ရဋ္ဌံ, ရဋ္ဌမဟန္တတာယ သက္ကာ သဒ္ဒဟိတု’’န္တိ။ ယထာ စ တေန, ဧဝံ သေသေဟိပိ တထာရူပာသု နိက္ကာရဏကထာသု ကထိတာသု အာဟ – မယ္ဟမ္ပိ တာတာ သုဏာထ, န တုမ္ဟာကံယေဝ ကုလာနိ, အမ္ဟာကမ္ပိ ကုလံ မဟာကုလံ, အမ္ဟာကံ ပန အဝသေသခေတ္တေဟိ ကပ္ပာသခေတ္တံ မဟန္တတရံ ။ တသ္သ အနေကကရီသသတသ္သ ကပ္ပာသခေတ္တသ္သ မဇ္ဈေ ဧကော ကပ္ပာသရုက္ခော မဟာ အသီတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓော အဟောသိ။ တသ္သ ပဉ္စ သာခာ, တာသု အဝသေသသာခာ ဖလံ န ဂဏ္ဟိံသု, ပာစီနသာခာယ ဧကမေဝ မဟာစာဋိမတ္တံ ဖလံ အဟောသိ။ တသ္သ ဆ အံသိယော, ဆသု အံသီသု ဆ ကပ္ပာသပိဏ္ဍိယော ပုပ္ဖိတာ။ အဟံ မသ္သုံ ကာရေတ္ဝာ န္ဟာတဝိလိတ္တော ခေတ္တံ ဂန္တ္ဝာ တာ ကပ္ပာသပိဏ္ဍိယော ပုပ္ဖိတာ ဒိသ္ဝာ ဌိတကောဝ ဟတ္ထံ ပသာရေတ္ဝာ ဂဏ္ဟိံ။ တာ ကပ္ပာသပိဏ္ဍိယော ထာမသမ္ပန္နာ ဆ ဒာသာ အဟေသုံ။ တေ သဗ္ဗေ မံ ဧကကံ ဩဟာယ ပလာတာ။ ဧတ္တကေ အဒ္ဓာနေ တေ န ပသ္သာမိ, အဇ္ဇ ဒိဋ္ဌာ, တုမ္ဟေ တေ ဆ ဇနာ။ တ္ဝံ နန္ဒော နာမ, တ္ဝံ ပုဏ္ဏော နာမ, တ္ဝံ ဝဍ္ဎမာနော နာမ, တ္ဝံ စိတ္တော နာမ တ္ဝံ မင္ဂလော နာမ, တ္ဝံ ပောဋ္ဌိယော နာမာတိ ဝတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယ နိသိန္နကေယေဝ စူဠာသု ဂဟေတ္ဝာ အဋ္ဌာသိ။ တေ ‘‘န မယံ ဒာသာ’’တိပိ ဝတ္တုံ နာသက္ခိံသု။ အထ နေ ကဍ္ဎန္တော ဝိနိစ္ဆယံ နေတ္ဝာ လက္ခဏံ အာရောပေတ္ဝာ ယာဝဇီဝံ ဒာသေ ကတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇိ။ ဧဝရူပိံ ကထံ တထာဂတော န ဘာသတိ။
Gāmikamahallako tuṇhī nisīditvā sabbesaṃ kathāpariyosāne pucchito āha – ‘‘evaṃ bhavissati tātā, mahantaṃ raṭṭhaṃ, raṭṭhamahantatāya sakkā saddahitu’’nti. Yathā ca tena, evaṃ sesehipi tathārūpāsu nikkāraṇakathāsu kathitāsu āha – mayhampi tātā suṇātha, na tumhākaṃyeva kulāni, amhākampi kulaṃ mahākulaṃ, amhākaṃ pana avasesakhettehi kappāsakhettaṃ mahantataraṃ . Tassa anekakarīsasatassa kappāsakhettassa majjhe eko kappāsarukkho mahā asītihatthubbedho ahosi. Tassa pañca sākhā, tāsu avasesasākhā phalaṃ na gaṇhiṃsu, pācīnasākhāya ekameva mahācāṭimattaṃ phalaṃ ahosi. Tassa cha aṃsiyo, chasu aṃsīsu cha kappāsapiṇḍiyo pupphitā. Ahaṃ massuṃ kāretvā nhātavilitto khettaṃ gantvā tā kappāsapiṇḍiyo pupphitā disvā ṭhitakova hatthaṃ pasāretvā gaṇhiṃ. Tā kappāsapiṇḍiyo thāmasampannā cha dāsā ahesuṃ. Te sabbe maṃ ekakaṃ ohāya palātā. Ettake addhāne te na passāmi, ajja diṭṭhā, tumhe te cha janā. Tvaṃ nando nāma, tvaṃ puṇṇo nāma, tvaṃ vaḍḍhamāno nāma, tvaṃ citto nāma tvaṃ maṅgalo nāma, tvaṃ poṭṭhiyo nāmāti vatvā uṭṭhāya nisinnakeyeva cūḷāsu gahetvā aṭṭhāsi. Te ‘‘na mayaṃ dāsā’’tipi vattuṃ nāsakkhiṃsu. Atha ne kaḍḍhanto vinicchayaṃ netvā lakkhaṇaṃ āropetvā yāvajīvaṃ dāse katvā paribhuñji. Evarūpiṃ kathaṃ tathāgato na bhāsati.
ဒုတိယဝာစာ အာမိသဟေတုစာဋုကမ္ယတာဒိဝသေန နာနပ္ပကာရာ ပရေသံ ထောမနဝာစာ စေဝ, စောရကထံ ရာဇကထန္တိ အာဒိနယပ္ပဝတ္တာ တိရစ္ဆာနကထာ စ။ တမ္ပိ တထာဂတော န ဘာသတိ။ တတိယဝာစာ အရိယသစ္စသန္နိသ္သိတကထာ, ယံ ဝသ္သသတမ္ပိ သုဏန္တာ ပဏ္ဍိတာ နေဝ တိတ္တိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣတိ တထာဂတော နေဝ သဗ္ဗမ္ပိ အပ္ပိယဝာစံ ဘာသတိ န ပိယဝာစံ။ တတိယံ တတိယမေဝ ပန ဘာသိတဗ္ဗကာလံ အနတိက္ကမိတ္ဝာ ဘာသတိ။ တတ္ထ တတိယံ အပ္ပိယဝာစံ သန္ဓာယ ဟေဋ္ဌာ ဒဟရကုမာရဥပမာ အာဂတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Dutiyavācā āmisahetucāṭukamyatādivasena nānappakārā paresaṃ thomanavācā ceva, corakathaṃ rājakathanti ādinayappavattā tiracchānakathā ca. Tampi tathāgato na bhāsati. Tatiyavācā ariyasaccasannissitakathā, yaṃ vassasatampi suṇantā paṇḍitā neva tittiṃ gacchanti. Iti tathāgato neva sabbampi appiyavācaṃ bhāsati na piyavācaṃ. Tatiyaṃ tatiyameva pana bhāsitabbakālaṃ anatikkamitvā bhāsati. Tattha tatiyaṃ appiyavācaṃ sandhāya heṭṭhā daharakumāraupamā āgatāti veditabbaṃ.
၈၇. ဥဒာဟု ဌာနသောဝေတန္တိ ဥဒာဟု ဌာနုပ္ပတ္တိကဉာဏေန တင္ခဏံယေဝ တံ တထာဂတသ္သ ဥပဋ္ဌာတီတိ ပုစ္ဆတိ။ သညာတောတိ ဉာတော ပညာတော ပာကဋော။ ဓမ္မဓာတူတိ ဓမ္မသဘာဝော။ သဗ္ဗညုတညာဏသ္သေတံ အဓိဝစနံ ။ တံ ဘဂဝတာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ, ဟတ္ထဂတံ ဘဂဝတော။ တသ္မာ သော ယံ ယံ ဣစ္ဆတိ, တံ တံ သဗ္ဗံ ဌာနသောဝ ပဋိဘာတီတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ အယံ ပန ဓမ္မဒေသနာ နေယ္ယပုဂ္ဂလဝသေန ပရိနိဋ္ဌိတာတိ။
87.Udāhu ṭhānasovetanti udāhu ṭhānuppattikañāṇena taṅkhaṇaṃyeva taṃ tathāgatassa upaṭṭhātīti pucchati. Saññātoti ñāto paññāto pākaṭo. Dhammadhātūti dhammasabhāvo. Sabbaññutaññāṇassetaṃ adhivacanaṃ . Taṃ bhagavatā suppaṭividdhaṃ, hatthagataṃ bhagavato. Tasmā so yaṃ yaṃ icchati, taṃ taṃ sabbaṃ ṭhānasova paṭibhātīti. Sesaṃ sabbattha uttānameva. Ayaṃ pana dhammadesanā neyyapuggalavasena pariniṭṭhitāti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
အဘယရာဇကုမာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၈. အဘယရာဇကုမာရသုတ္တံ • 8. Abhayarājakumārasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၈. အဘယရာဇကုမာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
