| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
६. अभयसुत्तं
6. Abhayasuttaṃ
२३७. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा राजगहे विहरति गिज्झकूटे पब्बते। अथ खो अभयो राजकुमारो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो अभयो राजकुमारो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘पूरणो, भन्ते, कस्सपो एवमाह – ‘नत्थि हेतु, नत्थि पच्चयो अञ्ञाणाय अदस्सनाय। अहेतु, अप्पच्चयो 1 अञ्ञाणं अदस्सनं होति। नत्थि हेतु, नत्थि पच्चयो ञाणाय दस्सनाय। अहेतु, अप्पच्चयो ञाणं दस्सनं होती’ति। इध भगवा किमाहा’’ति? ‘‘अत्थि, राजकुमार, हेतु, अत्थि पच्चयो अञ्ञाणाय अदस्सनाय। सहेतु, सप्पच्चयो 2 अञ्ञाणं अदस्सनं होति। अत्थि , राजकुमार, हेतु, अत्थि पच्चयो ञाणाय दस्सनाय। सहेतु, सप्पच्चयो ञाणं दस्सनं होती’’ति।
237. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho abhayo rājakumāro yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pūraṇo, bhante, kassapo evamāha – ‘natthi hetu, natthi paccayo aññāṇāya adassanāya. Ahetu, appaccayo 3 aññāṇaṃ adassanaṃ hoti. Natthi hetu, natthi paccayo ñāṇāya dassanāya. Ahetu, appaccayo ñāṇaṃ dassanaṃ hotī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti? ‘‘Atthi, rājakumāra, hetu, atthi paccayo aññāṇāya adassanāya. Sahetu, sappaccayo 4 aññāṇaṃ adassanaṃ hoti. Atthi , rājakumāra, hetu, atthi paccayo ñāṇāya dassanāya. Sahetu, sappaccayo ñāṇaṃ dassanaṃ hotī’’ti.
‘‘कतमो पन, भन्ते, हेतु, कतमो पच्चयो अञ्ञाणाय अदस्सनाय? कथं सहेतु, सप्पच्चयो अञ्ञाणं अदस्सनं होती’’ति? ‘‘यस्मिं खो, राजकुमार, समये कामरागपरियुट्ठितेन चेतसा विहरति कामरागपरेतेन, उप्पन्नस्स च कामरागस्स निस्सरणं यथाभूतं न जानाति न पस्सति – अयम्पि खो, राजकुमार, हेतु, अयं पच्चयो अञ्ञाणाय अदस्सनाय। एवम्पि सहेतु सप्पच्चयो अञ्ञाणं अदस्सनं होति।
‘‘Katamo pana, bhante, hetu, katamo paccayo aññāṇāya adassanāya? Kathaṃ sahetu, sappaccayo aññāṇaṃ adassanaṃ hotī’’ti? ‘‘Yasmiṃ kho, rājakumāra, samaye kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ na jānāti na passati – ayampi kho, rājakumāra, hetu, ayaṃ paccayo aññāṇāya adassanāya. Evampi sahetu sappaccayo aññāṇaṃ adassanaṃ hoti.
‘‘पुन चपरं, राजकुमार, यस्मिं समये ब्यापादपरियुट्ठितेन चेतसा विहरति ब्यापादपरेतेन…पे॰… थिनमिद्धपरियुट्ठितेन… उद्धच्चकुक्कुच्चपरियुट्ठितेन… विचिकिच्छापरियुट्ठितेन चेतसा विहरति विचिकिच्छापरेतेन, उप्पन्नाय च विचिकिच्छाय निस्सरणं यथाभूतं न जानाति न पस्सति – अयम्पि खो, राजकुमार, हेतु, अयं पच्चयो अञ्ञाणाय अदस्सनाय। एवम्पि सहेतु सप्पच्चयो अञ्ञाणं अदस्सनं होती’’ति।
‘‘Puna caparaṃ, rājakumāra, yasmiṃ samaye byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena…pe… thinamiddhapariyuṭṭhitena… uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena… vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ na jānāti na passati – ayampi kho, rājakumāra, hetu, ayaṃ paccayo aññāṇāya adassanāya. Evampi sahetu sappaccayo aññāṇaṃ adassanaṃ hotī’’ti.
‘‘को नामायं, भन्ते, धम्मपरियायो’’ति? ‘‘नीवरणा नामेते, राजकुमारा’’ति। ‘‘तग्घ, भगवा, नीवरणा; तग्घ, सुगत, नीवरणा! एकमेकेनपि खो, भन्ते, नीवरणेन अभिभूतो यथाभूतं न जानेय्य न पस्सेय्य, को पन वादो पञ्चहि नीवरणेहि?
‘‘Ko nāmāyaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Nīvaraṇā nāmete, rājakumārā’’ti. ‘‘Taggha, bhagavā, nīvaraṇā; taggha, sugata, nīvaraṇā! Ekamekenapi kho, bhante, nīvaraṇena abhibhūto yathābhūtaṃ na jāneyya na passeyya, ko pana vādo pañcahi nīvaraṇehi?
‘‘कतमो पन, भन्ते, हेतु, कतमो पच्चयो ञाणाय दस्सनाय? कथं सहेतु, सप्पच्चयो ञाणं दस्सनं होती’’ति? ‘‘इध , राजकुमार, भिक्खु सतिसम्बोज्झङ्गं भावेति विवेकनिस्सितं विरागनिस्सितं निरोधनिस्सितं वोस्सग्गपरिणामिं। सो सतिसम्बोज्झङ्गं भावितेन चित्तेन यथाभूतं जानाति पस्सति – अयम्पि खो, राजकुमार, हेतु, अयं पच्चयो ञाणाय दस्सनाय। एवम्पि सहेतु, सप्पच्चयो ञाणं दस्सनं होति।
‘‘Katamo pana, bhante, hetu, katamo paccayo ñāṇāya dassanāya? Kathaṃ sahetu, sappaccayo ñāṇaṃ dassanaṃ hotī’’ti? ‘‘Idha , rājakumāra, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. So satisambojjhaṅgaṃ bhāvitena cittena yathābhūtaṃ jānāti passati – ayampi kho, rājakumāra, hetu, ayaṃ paccayo ñāṇāya dassanāya. Evampi sahetu, sappaccayo ñāṇaṃ dassanaṃ hoti.
‘‘पुन चपरं, राजकुमार, भिक्खु…पे॰… उपेक्खासम्बोज्झङ्गं भावेति विवेकनिस्सितं विरागनिस्सितं निरोधनिस्सितं वोस्सग्गपरिणामिं। सो उपेक्खासम्बोज्झङ्गं भावितेन चित्तेन यथाभूतं जानाति पस्सति – अयम्पि खो, राजकुमार, हेतु, अयं पच्चयो ञाणाय दस्सनाय। एवं सहेतु, सप्पच्चयो ञाणं दस्सनं होती’’ति।
‘‘Puna caparaṃ, rājakumāra, bhikkhu…pe… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. So upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāvitena cittena yathābhūtaṃ jānāti passati – ayampi kho, rājakumāra, hetu, ayaṃ paccayo ñāṇāya dassanāya. Evaṃ sahetu, sappaccayo ñāṇaṃ dassanaṃ hotī’’ti.
‘‘को नामायं, भन्ते, धम्मपरियायो’’ति? ‘‘बोज्झङ्गा नामेते, राजकुमारा’’ति। ‘‘तग्घ, भगवा, बोज्झङ्गा; तग्घ, सुगत, बोज्झङ्गा! एकमेकेनपि खो, भन्ते, बोज्झङ्गेन समन्नागतो यथाभूतं जानेय्य पस्सेय्य, को पन वादो सत्तहि बोज्झङ्गेहि? योपि मे, भन्ते, गिज्झकूटं पब्बतं आरोहन्तस्स कायकिलमथो चित्तकिलमथो, सोपि मे पटिप्पस्सद्धो, धम्मो च मे अभिसमितो’’ति। छट्ठं।
‘‘Ko nāmāyaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Bojjhaṅgā nāmete, rājakumārā’’ti. ‘‘Taggha, bhagavā, bojjhaṅgā; taggha, sugata, bojjhaṅgā! Ekamekenapi kho, bhante, bojjhaṅgena samannāgato yathābhūtaṃ jāneyya passeyya, ko pana vādo sattahi bojjhaṅgehi? Yopi me, bhante, gijjhakūṭaṃ pabbataṃ ārohantassa kāyakilamatho cittakilamatho, sopi me paṭippassaddho, dhammo ca me abhisamito’’ti. Chaṭṭhaṃ.
साकच्छवग्गो छट्ठो।
Sākacchavaggo chaṭṭho.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
आहारा परियायमग्गि, मेत्तं सङ्गारवेन च।
Āhārā pariyāyamaggi, mettaṃ saṅgāravena ca;
अभयो पुच्छितो पञ्हं, गिज्झकूटम्हि पब्बतेति॥
Abhayo pucchito pañhaṃ, gijjhakūṭamhi pabbateti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ६. अभयसुत्तवण्णना • 6. Abhayasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ६. अभयसुत्तवण्णना • 6. Abhayasuttavaṇṇanā
