Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౮. అభయత్థేరగాథావణ్ణనా

    8. Abhayattheragāthāvaṇṇanā

    రూపం దిస్వా సతి ముట్ఠాతి ఆయస్మతో అభయత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? సోపి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం పుఞ్ఞం ఉపచినన్తో సుమేధస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో ఏకదివసం సుమేధం భగవన్తం దిస్వా పసన్నచిత్తో సళలపుప్ఫేహి పూజమకాసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవేసు నిబ్బత్తిత్వా అపరాపరం పుఞ్ఞాని కత్వా సుగతీసుయేవ సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సావత్థియం బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తిత్వా అభయోతి లద్ధనామో విఞ్ఞుతం పత్తో హేతుసమ్పత్తియా చోదియమానో ఏకదివసం విహారం గతో సత్థు ధమ్మదేసనం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధో పబ్బజిత్వా కతపుబ్బకిచ్చో విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తో విహరతి. అథస్స ఏకదివసం గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స అలఙ్కతపటియత్తం మాతుగామం దిస్వా అయోనిసోమనసికారవసేన తస్స రూపం ఆరబ్భ ఛన్దరాగో ఉప్పజ్జి, సో విహారం పవిసిత్వా ‘‘సతిం విస్సజ్జిత్వా ఓలోకేన్తస్స రూపారమ్మణే మయ్హం కిలేసో ఉప్పన్నో, అయుత్తం మయా కత’’న్తి అత్తనో చిత్తం నిగ్గణ్హన్తో తావదేవ విపస్సనం వడ్ఢేత్వా అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౧౫.౪౩-౪౭) –

    Rūpaṃ disvā sati muṭṭhāti āyasmato abhayattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto sumedhassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ sumedhaṃ bhagavantaṃ disvā pasannacitto saḷalapupphehi pūjamakāsi. So tena puññakammena devesu nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā abhayoti laddhanāmo viññutaṃ patto hetusampattiyā codiyamāno ekadivasaṃ vihāraṃ gato satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā katapubbakicco vipassanāya kammaṃ karonto viharati. Athassa ekadivasaṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhassa alaṅkatapaṭiyattaṃ mātugāmaṃ disvā ayonisomanasikāravasena tassa rūpaṃ ārabbha chandarāgo uppajji, so vihāraṃ pavisitvā ‘‘satiṃ vissajjitvā olokentassa rūpārammaṇe mayhaṃ kileso uppanno, ayuttaṃ mayā kata’’nti attano cittaṃ niggaṇhanto tāvadeva vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.15.43-47) –

    ‘‘సుమేధో నామ నామేన, సయమ్భూ అపరాజితో;

    ‘‘Sumedho nāma nāmena, sayambhū aparājito;

    వివేకమనుబ్రూహన్తో, అజ్ఝోగహి మహావనం.

    Vivekamanubrūhanto, ajjhogahi mahāvanaṃ.

    ‘‘సళలం పుప్ఫితం దిస్వా, గన్థిత్వాన వటంసకం;

    ‘‘Saḷalaṃ pupphitaṃ disvā, ganthitvāna vaṭaṃsakaṃ;

    బుద్ధస్స అభిరోపేసిం, సమ్ముఖా లోకనాయకం.

    Buddhassa abhiropesiṃ, sammukhā lokanāyakaṃ.

    ‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ఊనవీసే కప్పసతే, సోళసాసుం సునిమ్మితా;

    ‘‘Ūnavīse kappasate, soḷasāsuṃ sunimmitā;

    సత్తరతనసమ్పన్నా, చక్కవత్తీ మహబ్బలా.

    Sattaratanasampannā, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా అత్తనో కిలేసుప్పత్తినిదస్సనేన ‘‘కిలేసే అనువత్తేన్తస్స వట్టదుక్ఖతో నత్థేవ సీసుక్ఖిపనం. అహం పన తే నానువత్తి’’న్తి దస్సేన్తో –

    Arahattaṃ pana patvā attano kilesuppattinidassanena ‘‘kilese anuvattentassa vaṭṭadukkhato nattheva sīsukkhipanaṃ. Ahaṃ pana te nānuvatti’’nti dassento –

    ౯౮.

    98.

    ‘‘రూపం దిస్వా సతి ముట్ఠా, పియం నిమిత్తం మనసికరోతో;

    ‘‘Rūpaṃ disvā sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasikaroto;

    సారత్తచిత్తో వేదేతి, తఞ్చ అజ్ఝోస తిట్ఠతి;

    Sārattacitto vedeti, tañca ajjhosa tiṭṭhati;

    తస్స వడ్ఢన్తి ఆసవా, భవమూలోపగామినో’’తి. – గాథం అభాసి;

    Tassa vaḍḍhanti āsavā, bhavamūlopagāmino’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    తత్థ రూపన్తి రజ్జనీయం రూపాయతనం, తం పనేత్థ ఇత్థిరూపం అధిప్పేతం. దిస్వాతి చక్ఖునా దిస్వా, చక్ఖుద్వారానుసారేన నిమిత్తానుబ్యఞ్జనసల్లక్ఖణవసేన తం గహేత్వా, తస్స తథాగహణహేతూతి అత్థో. సతి ముట్ఠాతి అసుభసభావే కాయే ‘‘అసుభ’’న్త్వేవ పవత్తనసతి నట్ఠా. యథా పన రూపం దిస్వా సతి నట్ఠా, తం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘పియం నిమిత్తం మనసికరోతో’’తి. యథాఉపట్ఠితం ఆరమ్మణం ‘‘సుభం సుఖ’’న్తిఆదినా పియనిమిత్తం కత్వా అయోనిసోమనసికారేన మనసికరోతో సతి ముట్ఠాతి యోజనా. తథా భూతోవ సారత్తచిత్తో వేదేతీతి సుట్ఠు రత్తచిత్తో హుత్వా తం రూపారమ్మణం అనుభవతి అభినన్దతి, అభినన్దన్తో పన తఞ్చ అజ్ఝోస తిట్ఠతి అజ్ఝోసాయ తం ఆరమ్మణం గిలిత్వా పరినిట్ఠపేత్వా వత్తతి చేవ, ఏవంభూతస్స చ తస్స వడ్ఢన్తి ఆసవా భవమూలోపగామినోతి భవస్స సంసారస్స మూలభావం కారణభావం ఉపగమనసభావా కామాసవాదయో చత్తారోపి ఆసవా తస్స పుగ్గలస్స ఉపరూపరి వడ్ఢన్తియేవ, న హాయన్తి. మయ్హం పన పటిసఙ్ఖానే ఠత్వా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా సచ్చాని పటివిజ్ఝన్తస్స మగ్గపటిపాటియా తే చత్తారోపి ఆసవా అనవసేసతో పహీనా పరిక్ఖీణాతి అధిప్పాయో.

    Tattha rūpanti rajjanīyaṃ rūpāyatanaṃ, taṃ panettha itthirūpaṃ adhippetaṃ. Disvāti cakkhunā disvā, cakkhudvārānusārena nimittānubyañjanasallakkhaṇavasena taṃ gahetvā, tassa tathāgahaṇahetūti attho. Sati muṭṭhāti asubhasabhāve kāye ‘‘asubha’’ntveva pavattanasati naṭṭhā. Yathā pana rūpaṃ disvā sati naṭṭhā, taṃ dassento āha ‘‘piyaṃ nimittaṃ manasikaroto’’ti. Yathāupaṭṭhitaṃ ārammaṇaṃ ‘‘subhaṃ sukha’’ntiādinā piyanimittaṃ katvā ayonisomanasikārena manasikaroto sati muṭṭhāti yojanā. Tathā bhūtova sārattacitto vedetīti suṭṭhu rattacitto hutvā taṃ rūpārammaṇaṃ anubhavati abhinandati, abhinandanto pana tañca ajjhosa tiṭṭhati ajjhosāya taṃ ārammaṇaṃ gilitvā pariniṭṭhapetvā vattati ceva, evaṃbhūtassa ca tassa vaḍḍhanti āsavā bhavamūlopagāminoti bhavassa saṃsārassa mūlabhāvaṃ kāraṇabhāvaṃ upagamanasabhāvā kāmāsavādayo cattāropi āsavā tassa puggalassa uparūpari vaḍḍhantiyeva, na hāyanti. Mayhaṃ pana paṭisaṅkhāne ṭhatvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā saccāni paṭivijjhantassa maggapaṭipāṭiyā te cattāropi āsavā anavasesato pahīnā parikkhīṇāti adhippāyo.

    అభయత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Abhayattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౮. అభయత్థేరగాథా • 8. Abhayattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact