| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
८. अभेज्जपरिसपञ्हो
8. Abhejjaparisapañho
८. ‘‘भन्ते नागसेन, तुम्हे भणथ ‘तथागतो अभेज्जपरिसो’ति, पुन च भणथ ‘देवदत्तेन एकप्पहारं पञ्च भिक्खुसतानि भिन्नानी’ति। यदि, भन्ते नागसेन, तथागतो अभेज्जपरिसो, तेन हि देवदत्तेन एकप्पहारं पञ्च भिक्खुसतानि भिन्नानीति यं वचनं, तं मिच्छा। यदि देवदत्तेन एकप्पहारं पञ्च भिक्खुसतानि भिन्नानि, तेन हि ‘तथागतो अभेज्जपरिसो’ति तम्पि वचनं मिच्छा। अयम्पि उभतो कोटिको पञ्हो तवानुप्पत्तो, गम्भीरो दुन्निवेठियो, गण्ठितोपि गण्ठितरो, एत्थायं जनो आवटो निवुतो ओवुतो पिहितो परियोनद्धो, एत्थ तव ञाणबलं दस्सेहि परवादेसू’’ति।
8. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘tathāgato abhejjapariso’ti, puna ca bhaṇatha ‘devadattena ekappahāraṃ pañca bhikkhusatāni bhinnānī’ti. Yadi, bhante nāgasena, tathāgato abhejjapariso, tena hi devadattena ekappahāraṃ pañca bhikkhusatāni bhinnānīti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi devadattena ekappahāraṃ pañca bhikkhusatāni bhinnāni, tena hi ‘tathāgato abhejjapariso’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, gambhīro dunniveṭhiyo, gaṇṭhitopi gaṇṭhitaro, etthāyaṃ jano āvaṭo nivuto ovuto pihito pariyonaddho, ettha tava ñāṇabalaṃ dassehi paravādesū’’ti.
‘‘अभेज्जपरिसो, महाराज, तथागतो, देवदत्तेन च एकप्पहारं पञ्च भिक्खुसतानि भिन्नानि, तञ्च पन भेदकस्स बलेन, भेदके विज्जमाने नत्थि, महाराज, अभेज्जं नाम। भेदके सति मातापि पुत्तेन भिज्जति, पुत्तोपि मातरा भिज्जति, पितापि पुत्तेन भिज्जति, पुत्तोपि पितरा भिज्जति, भातापि भगिनिया भिज्जति, भगिनीपि भातरा भिज्जति, सहायोपि सहायेन भिज्जति, नावापि नानादारुसङ्घटिता ऊमिवेगसम्पहारेन भिज्जति, रुक्खोपि मधुकप्पसम्पन्नफलो अनिलबलवेगाभिहतो भिज्जति, सुवण्णम्पि जातिमन्तं 1 लोहेन भिज्जति। अपि च, महाराज, नेसो अधिप्पायो विञ्ञूनं, नेसा बुद्धानं अधिमुत्ति, नेसो पण्डितानं छन्दो ‘तथागतो भेज्जपरिसो’ति। अपि चेत्थ कारणं अत्थि, येन कारणेन तथागतो वुच्चति ‘अभेज्जपरिसो’ति। कतमं एत्थ कारणं? तथागतस्स, महाराज, कतेन अदानेन वा अप्पियवचनेन वा अनत्थचरियाय वा असमानत्तताय वा यतो कुतोचि चरियं चरन्तस्सपि परिसा भिन्नाति न सुतपुब्बं, तेन कारणेन तथागतो वुच्चति ‘अभेज्जपरिसो’ति। तयापेतं, महाराज, ञातब्बं ‘अत्थि किञ्चि नवङ्गे बुद्धवचने सुत्तागतं, इमिना नाम कारणेन बोधिसत्तस्स कतेन तथागतस्स परिसा भिन्ना’ति? ‘‘नत्थि भन्ते, नो चेतं लोके दिस्सति नोपि सुय्यति। साधु, भन्ते नागसेन, एवमेतं तथा सम्पटिच्छामी’’ति।
‘‘Abhejjapariso, mahārāja, tathāgato, devadattena ca ekappahāraṃ pañca bhikkhusatāni bhinnāni, tañca pana bhedakassa balena, bhedake vijjamāne natthi, mahārāja, abhejjaṃ nāma. Bhedake sati mātāpi puttena bhijjati, puttopi mātarā bhijjati, pitāpi puttena bhijjati, puttopi pitarā bhijjati, bhātāpi bhaginiyā bhijjati, bhaginīpi bhātarā bhijjati, sahāyopi sahāyena bhijjati, nāvāpi nānādārusaṅghaṭitā ūmivegasampahārena bhijjati, rukkhopi madhukappasampannaphalo anilabalavegābhihato bhijjati, suvaṇṇampi jātimantaṃ 2 lohena bhijjati. Api ca, mahārāja, neso adhippāyo viññūnaṃ, nesā buddhānaṃ adhimutti, neso paṇḍitānaṃ chando ‘tathāgato bhejjapariso’ti. Api cettha kāraṇaṃ atthi, yena kāraṇena tathāgato vuccati ‘abhejjapariso’ti. Katamaṃ ettha kāraṇaṃ? Tathāgatassa, mahārāja, katena adānena vā appiyavacanena vā anatthacariyāya vā asamānattatāya vā yato kutoci cariyaṃ carantassapi parisā bhinnāti na sutapubbaṃ, tena kāraṇena tathāgato vuccati ‘abhejjapariso’ti. Tayāpetaṃ, mahārāja, ñātabbaṃ ‘atthi kiñci navaṅge buddhavacane suttāgataṃ, iminā nāma kāraṇena bodhisattassa katena tathāgatassa parisā bhinnā’ti? ‘‘Natthi bhante, no cetaṃ loke dissati nopi suyyati. Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
अभेज्जपरिसपञ्हो अट्ठमो।
Abhejjaparisapañho aṭṭhamo.
अभेज्जवग्गो दुतियो।
Abhejjavaggo dutiyo.
इमस्मिं वग्गे अट्ठ पञ्हा।
Imasmiṃ vagge aṭṭha pañhā.
Footnotes:
