| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੫. ਅਭਿਭਾਯਤਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Abhibhāyatanasuttavaṇṇanā
੬੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਅਭਿਭਾਯਤਨਾਨੀਤਿ ਅਭਿਭવਨਕਾਰਣਾਨਿ। ਕਿਂ ਅਭਿਭવਨ੍ਤਿ? ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿਪਿ। ਤਾਨਿ ਹਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾવੇਨ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਭવਨ੍ਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਞਾਣੁਤ੍ਤਰਿਯਤਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰੂਪੇ ਪਰਿਕਮ੍ਮવਸੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਨੀਲਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕੇਸੇ વਾ ਪਿਤ੍ਤੇ વਾ ਅਕ੍ਖਿਤਾਰਕਾਯ વਾ ਕਰੋਤਿ। ਪੀਤਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮੇਦੇ વਾ ਛવਿਯਾ વਾ ਹਤ੍ਥਤਲਪਾਦਤਲੇਸੁ વਾ ਅਕ੍ਖੀਨਂ ਪੀਤਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਕਰੋਤਿ। ਲੋਹਿਤਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਂਸੇ વਾ ਲੋਹਿਤੇ વਾ ਜਿવ੍ਹਾਯ વਾ ਅਕ੍ਖੀਨਂ ਰਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਕਰੋਤਿ। ਓਦਾਤਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਿਮ੍ਹਿ વਾ ਦਨ੍ਤੇ વਾ ਨਖੇ વਾ ਅਕ੍ਖੀਨਂ ਸੇਤਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਕਰੋਤਿ। ਤਂ ਪਨ ਸੁਨੀਲਕਂ ਸੁਪੀਤਕਂ ਸੁਲੋਹਿਤਕਂ ਸੁਓਦਾਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅવਿਸੁਦ੍ਧਮੇવ ਹੋਤਿ।
65. Pañcame abhibhāyatanānīti abhibhavanakāraṇāni. Kiṃ abhibhavanti? Paccanīkadhammepi ārammaṇānipi. Tāni hi paṭipakkhabhāvena paccanīkadhamme abhibhavanti, puggalassa ñāṇuttariyatāya ārammaṇāni. Ajjhattaṃ rūpasaññītiādīsu pana ajjhattarūpe parikammavasena ajjhattaṃ rūpasaññī nāma hoti. Ajjhattañhi nīlaparikammaṃ karonto kese vā pitte vā akkhitārakāya vā karoti. Pītaparikammaṃ karonto mede vā chaviyā vā hatthatalapādatalesu vā akkhīnaṃ pītaṭṭhāne vā karoti. Lohitaparikammaṃ karonto maṃse vā lohite vā jivhāya vā akkhīnaṃ rattaṭṭhāne vā karoti. Odātaparikammaṃ karonto aṭṭhimhi vā dante vā nakhe vā akkhīnaṃ setaṭṭhāne vā karoti. Taṃ pana sunīlakaṃ supītakaṃ sulohitakaṃ suodātaṃ na hoti, avisuddhameva hoti.
ਏਕੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸੇવਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਬਹਿਦ੍ਧਾ, ਸੋ ਏવਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਅਪ੍ਪਨਾਯ વਸੇਨ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਏਕੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਪਰਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅવਡ੍ਢਿਤਾਨਿ। ਸੁવਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਾਨਿ વਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਿ વਾ, ਪਰਿਤ੍ਤવਸੇਨੇવ ਇਦਂ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਾਨਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਗ੍ਗਹਣਿਕੋ ਕਟਚ੍ਛੁਮਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ੍ਥ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸਂਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਏਕਕਬਲ਼ਮੇવ ਕਰੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਞਾਣੁਤ੍ਤਰਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਿਸਦਞਾਣੋ ‘‘ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਪਰਿਤ੍ਤਕੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਾਯਂ ਮਮ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਹ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨੇવੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨਸ੍ਸ ਆਭੋਗੋ ਕਥਿਤੋ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ, ਨ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ। ਏવਂਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤੀਤਿ ਆਭੋਗਸਞ੍ਞਾਯਪਿ ਝਾਨਸਞ੍ਞਾਯਪਿ ਏવਂਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਅਭਿਭવਨਸਞ੍ਞਾ ਹਿਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਆਭੋਗਸਞ੍ਞਾ ਪਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸੇવ।
Eko bahiddhā rūpāni passatīti yassevaṃ parikammaṃ ajjhattaṃ uppannaṃ hoti, nimittaṃ pana bahiddhā, so evaṃ ajjhattaṃ parikammassa bahiddhā ca appanāya vasena ‘‘ajjhattaṃ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passatī’’ti vuccati. Parittānīti avaḍḍhitāni. Suvaṇṇadubbaṇṇānīti suvaṇṇāni vā hontu dubbaṇṇāni vā, parittavaseneva idaṃ abhibhāyatanaṃ vuttanti veditabbaṃ. Tāni abhibhuyyāti yathā nāma sampannaggahaṇiko kaṭacchumattaṃ bhattaṃ labhitvā ‘‘kiṃ ettha bhuñjitabbaṃ atthī’’ti saṃkaḍḍhitvā ekakabaḷameva karoti, evameva ñāṇuttariko puggalo visadañāṇo ‘‘kimettha parittake ārammaṇe samāpajjitabbaṃ atthi, nāyaṃ mama bhāro’’ti tāni rūpāni abhibhavitvā samāpajjati, saha nimittuppādenevettha appanaṃ pāpetīti attho. Jānāmi passāmīti iminā panassa ābhogo kathito. So ca kho samāpattito vuṭṭhitassa, na antosamāpattiyaṃ. Evaṃsaññī hotīti ābhogasaññāyapi jhānasaññāyapi evaṃsaññī hoti. Abhibhavanasaññā hissa antosamāpattiyampi atthi, ābhogasaññā pana samāpattito vuṭṭhitasseva.
ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨੀਤਿ વਡ੍ਢਿਤਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ, ਮਹਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਨ ਯਥਾ ਮਹਗ੍ਘਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਏਕਂ ਭਤ੍ਤવਡ੍ਢਿਤਕਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਪਿ ਹੋਤੁ, ਅਞ੍ਞਾਪਿ ਹੋਤੁ, ਕਿਂ ਏਸਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨ ਤਂ ਮਹਨ੍ਤਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏવਮੇવ ਞਾਣੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਿਸਦਞਾਣੋ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ੍ਥ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਯਿਦਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਕਰਣੇ ਭਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਹ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਨੇવੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Appamāṇānīti vaḍḍhitappamāṇāni, mahantānīti attho. Abhibhuyyāti ettha ca pana yathā mahagghaso puriso ekaṃ bhattavaḍḍhitakaṃ labhitvā ‘‘aññāpi hotu, aññāpi hotu, kiṃ esā mayhaṃ karissatī’’ti na taṃ mahantato passati, evameva ñāṇuttaro puggalo visadañāṇo ‘‘kiṃ ettha samāpajjitabbaṃ, nayidaṃ appamāṇaṃ, na mayhaṃ cittekaggatākaraṇe bhāro atthī’’ti abhibhavitvā samāpajjati, saha nimittuppādanevettha appanaṃ pāpetīti attho.
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਲਾਭਿਤਾਯ વਾ ਅਨਤ੍ਥਿਕਤਾਯ વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰੂਪੇ ਪਰਿਕਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾવਿਰਹਿਤੋ।
Ajjhattaṃ arūpasaññīti alābhitāya vā anatthikatāya vā ajjhattarūpe parikammasaññāvirahito.
ਏਕੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸੋ ਏવਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚੇવ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਚ વਸੇਨ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਏਕੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਚਤੁਤ੍ਥਾਭਿਭਾਯਤਨੇ ਚ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ। ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਤ੍ਤਂ વਿਤਕ੍ਕਚਰਿਤવਸੇਨ ਆਗਤਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਮੋਹਚਰਿਤવਸੇਨ, ਸੁવਣ੍ਣਂ ਦੋਸਚਰਿਤવਸੇਨ, ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਂ ਰਾਗਚਰਿਤવਸੇਨ। ਏਤੇਸਞ੍ਹਿ ਏਤਾਨਿ ਸਪ੍ਪਾਯਾਨਿ। ਸਾ ਚ ਨੇਸਂ ਸਪ੍ਪਾਯਤਾ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੧.੪੩) ਚਰਿਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤਾ।
Eko bahiddhā rūpāni passatīti yassa parikammampi nimittampi bahiddhā uppannaṃ, so evaṃ bahiddhā parikammassa ceva appanāya ca vasena ‘‘ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passatī’’ti vuccati. Sesamettha catutthābhibhāyatane ca vuttanayameva. Imesu pana catūsu parittaṃ vitakkacaritavasena āgataṃ, appamāṇaṃ mohacaritavasena, suvaṇṇaṃ dosacaritavasena, dubbaṇṇaṃ rāgacaritavasena. Etesañhi etāni sappāyāni. Sā ca nesaṃ sappāyatā visuddhimagge (visuddhi. 1.43) cariyaniddese vuttā.
ਪਞ੍ਚਮਅਭਿਭਾਯਤਨਾਦੀਸੁ ਨੀਲਾਨੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਨੀਲવਣ੍ਣਾਨੀਤਿ વਣ੍ਣવਸੇਨ। ਨੀਲਨਿਦਸ੍ਸਨਾਨੀਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ। ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨવਿવਰਾਨਿ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨવਣ੍ਣਾਨਿ ਏਕਨੀਲਾਨੇવ ਹੁਤ੍વਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨੀਲਨਿਭਾਸਾਨੀਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਓਭਾਸવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਨੀਲੋਭਾਸਾਨਿ ਨੀਲਪ੍ਪਭਾਯੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤੇਨ ਨੇਸਂ ਸੁવਿਸੁਦ੍ਧਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। વਿਸੁਦ੍ਧવਣ੍ਣવਸੇਨੇવ ਹਿ ਇਮਾਨਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ‘‘ਨੀਲਕਸਿਣਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਨੀਲਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਮਿਂ વਾ વਤ੍ਥਸ੍ਮਿਂ વਾ વਣ੍ਣਧਾਤੁਯਾ વਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਸਿਣਕਰਣਞ੍ਚ ਪਰਿਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਨਾવਿਧਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੧.੫੫) વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ વੁਤ੍ਤਮੇવਾਤਿ।
Pañcamaabhibhāyatanādīsu nīlānīti sabbasaṅgāhikavasena vuttaṃ. Nīlavaṇṇānīti vaṇṇavasena. Nīlanidassanānīti nidassanavasena. Apaññāyamānavivarāni asambhinnavaṇṇāni ekanīlāneva hutvā dissantīti vuttaṃ hoti. Nīlanibhāsānīti idaṃ pana obhāsavasena vuttaṃ, nīlobhāsāni nīlappabhāyuttānīti attho. Etena nesaṃ suvisuddhataṃ dasseti. Visuddhavaṇṇavaseneva hi imāni abhibhāyatanāni vuttāni. ‘‘Nīlakasiṇaṃ uggaṇhanto nīlasmiṃ nimittaṃ gaṇhāti pupphasmiṃ vā vatthasmiṃ vā vaṇṇadhātuyā vā’’tiādikaṃ panettha kasiṇakaraṇañca parikammañca appanāvidhānañca sabbaṃ visuddhimagge (visuddhi. 1.55) vitthārato vuttamevāti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੫. ਅਭਿਭਾਯਤਨਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Abhibhāyatanasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧-੫. ਇਚ੍ਛਾਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 1-5. Icchāsuttādivaṇṇanā
