Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
243. ஏவங் மஹாபத²விங் பத்த²ரந்தோ விய ஆகாஸங் வித்தா²ரயந்தோ விய ச ஸப்³ப³த⁴ம்மேஸு அப்படிஹதஞாணோ ஸத்தா² ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே நிக்³க³ண்டி²ங் நிஜ்ஜடங் பச்சயாகாரங் நானாசித்தவஸேன த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி யஸ்மா ந கேவலங் அயங் பச்சயாகாரோ நானாசித்தேஸுயேவ ஹோதி, ஏகசித்தேபி ஹோதியேவ, தஸ்மா அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவஸேன ஏகசித்தக்க²ணிகங் பச்சயாகாரங் நானப்பகாரதோ த³ஸ்ஸேதுங் அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரோதிஆதி³னா நயேன மாதிகங் தாவ ட²பேஸி. ஏவங் ட²பிதாய பன மாதிகாய –
243. Evaṃ mahāpathaviṃ pattharanto viya ākāsaṃ vitthārayanto viya ca sabbadhammesu appaṭihatañāṇo satthā suttantabhājanīye niggaṇṭhiṃ nijjaṭaṃ paccayākāraṃ nānācittavasena dassetvā idāni yasmā na kevalaṃ ayaṃ paccayākāro nānācittesuyeva hoti, ekacittepi hotiyeva, tasmā abhidhammabhājanīyavasena ekacittakkhaṇikaṃ paccayākāraṃ nānappakārato dassetuṃ avijjāpaccayā saṅkhārotiādinā nayena mātikaṃ tāva ṭhapesi. Evaṃ ṭhapitāya pana mātikāya –
அவிஜ்ஜாதீ³ஹி மூலேஹி, நவ மூலபதா³ நவ;
Avijjādīhi mūlehi, nava mūlapadā nava;
நயா தத்த² சதுக்கானி, வாரபே⁴த³ஞ்ச தீ³பயே.
Nayā tattha catukkāni, vārabhedañca dīpaye.
தத்ராயங் தீ³பனா – எத்த² ஹி அவிஜ்ஜாஸங்கா²ரவிஞ்ஞாணனாமச²ட்டா²யதனப²ஸ்ஸவேத³னாதண்ஹாஉபாதா³னப்பபே⁴தே³ஹி அவிஜ்ஜாதீ³ஹி நவஹி மூலபதே³ஹி அவிஜ்ஜாதி³கோ, ஸங்கா²ராதி³கோ, விஞ்ஞாணாதி³கோ, நாமாதி³கோ, ச²ட்டா²யதனாதி³கோ, ப²ஸ்ஸாதி³கோ, வேத³னாதி³கோ, தண்ஹாதி³கோ, உபாதா³னாதி³கோதி இமே நவ மூலபதா³ நவ நயா ஹொந்தி.
Tatrāyaṃ dīpanā – ettha hi avijjāsaṅkhāraviññāṇanāmachaṭṭhāyatanaphassavedanātaṇhāupādānappabhedehi avijjādīhi navahi mūlapadehi avijjādiko, saṅkhārādiko, viññāṇādiko, nāmādiko, chaṭṭhāyatanādiko, phassādiko, vedanādiko, taṇhādiko, upādānādikoti ime nava mūlapadā nava nayā honti.
தேஸு யோ தாவ அயங் அவிஜ்ஜாதி³கோ நயோ, தத்த² பச்சயசதுக்கங், ஹேதுசதுக்கங், ஸம்பயுத்தசதுக்கங், அஞ்ஞமஞ்ஞசதுக்கந்தி சத்தாரி சதுக்கானி ஹொந்தி. யதா² செத்த² ஏவங் ஸேஸேஸுபீதி ஏகேகஸ்மிங் நயே சதுன்னங் சதுன்னங் சதுக்கானங் வஸேன ச²த்திங்ஸ சதுக்கானி. தத்த² ஏகேகேன சதுக்கேன சதுன்னங் சதுன்னங் வாரானங் ஸங்க³ஹிதத்தா சதுன்னம்பி சதுக்கானங் வஸேன ஏகேகஸ்மிங் நயே ஸோளஸ ஸோளஸ வாராதி சதுசத்தாலீஸாதி⁴கங் வாரஸதங் ஹோதீதி வேதி³தப்³ப³ங்.
Tesu yo tāva ayaṃ avijjādiko nayo, tattha paccayacatukkaṃ, hetucatukkaṃ, sampayuttacatukkaṃ, aññamaññacatukkanti cattāri catukkāni honti. Yathā cettha evaṃ sesesupīti ekekasmiṃ naye catunnaṃ catunnaṃ catukkānaṃ vasena chattiṃsa catukkāni. Tattha ekekena catukkena catunnaṃ catunnaṃ vārānaṃ saṅgahitattā catunnampi catukkānaṃ vasena ekekasmiṃ naye soḷasa soḷasa vārāti catucattālīsādhikaṃ vārasataṃ hotīti veditabbaṃ.
1. பச்சயசதுக்கங்
1. Paccayacatukkaṃ
தத்த² யதே³தங் ஸப்³ப³பட²மே அவிஜ்ஜாமூலகே நயே பச்சயசதுக்கங், தஸ்மிங் பட²மோ நாமரூபட்டா²னே நாமஸ்ஸ, ஸளாயதனட்டா²னே ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ ச வுத்தத்தா அபரிபுண்ணஅங்க³த்³வயயுத்தோ த்³வாத³ஸங்கி³கவாரோ நாம. து³தியோ நாமரூபட்டா²னே நாமஸ்ஸேவ, ஸளாயதனட்டா²னே ச ந கஸ்ஸசி வுத்தத்தா அபரிபுண்ணஏகங்க³யுத்தோ ஏகாத³ஸங்கி³கவாரோ நாம. ததியோ ஸளாயதனட்டா²னே ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ வுத்தத்தா பரிபுண்ணஏகங்க³யுத்தோ த்³வாத³ஸங்கி³கவாரோ நாம. சதுத்தோ² பன பரிபுண்ணத்³வாத³ஸங்கி³கோயேவ.
Tattha yadetaṃ sabbapaṭhame avijjāmūlake naye paccayacatukkaṃ, tasmiṃ paṭhamo nāmarūpaṭṭhāne nāmassa, saḷāyatanaṭṭhāne chaṭṭhāyatanassa ca vuttattā aparipuṇṇaaṅgadvayayutto dvādasaṅgikavāro nāma. Dutiyo nāmarūpaṭṭhāne nāmasseva, saḷāyatanaṭṭhāne ca na kassaci vuttattā aparipuṇṇaekaṅgayutto ekādasaṅgikavāro nāma. Tatiyo saḷāyatanaṭṭhāne chaṭṭhāyatanassa vuttattā paripuṇṇaekaṅgayutto dvādasaṅgikavāro nāma. Catuttho pana paripuṇṇadvādasaṅgikoyeva.
தத்த² ஸியா – அயம்பி ச²ட்டா²யதனபச்சயா ப²ஸ்ஸோதி வுத்தத்தா அபரிபுண்ணேகங்க³யுத்தோயேவாதி? ந, தஸ்ஸ அனங்க³த்தா. ப²ஸ்ஸோயேவ ஹெத்த² அங்க³ங், ந ச²ட்டா²யதனங். தஸ்மா தஸ்ஸ அனங்க³த்தா நாயங் அபரிபுண்ணேகங்க³யுத்தோதி. அட்ட²கதா²யங் பன வுத்தங் – ‘‘பட²மோ ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகட்டே²ன , து³தியோ பச்சயவிஸேஸட்டே²ன, ததியோ க³ப்³ப⁴ஸெய்யகஸத்தானங் வஸேன, சதுத்தோ² ஓபபாதிகஸத்தானங் வஸேன க³ஹிதோ. ததா² பட²மோ ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகட்டே²ன, து³தியோ பச்சயவிஸேஸட்டே²ன, ததியோ அபரிபுண்ணாயதனவஸேன, சதுத்தோ² பரிபுண்ணாயதனவஸேன க³ஹிதோ. ததா² பட²மோ ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகட்டே²ன, து³தியோ மஹானிதா³னஸுத்தந்தவஸேன (தீ³॰ நி॰ 2.95 ஆத³யோ), ததியோ ரூபப⁴வவஸேன, சதுத்தோ² காமப⁴வவஸேன க³ஹிதோ’’தி.
Tattha siyā – ayampi chaṭṭhāyatanapaccayā phassoti vuttattā aparipuṇṇekaṅgayuttoyevāti? Na, tassa anaṅgattā. Phassoyeva hettha aṅgaṃ, na chaṭṭhāyatanaṃ. Tasmā tassa anaṅgattā nāyaṃ aparipuṇṇekaṅgayuttoti. Aṭṭhakathāyaṃ pana vuttaṃ – ‘‘paṭhamo sabbasaṅgāhikaṭṭhena , dutiyo paccayavisesaṭṭhena, tatiyo gabbhaseyyakasattānaṃ vasena, catuttho opapātikasattānaṃ vasena gahito. Tathā paṭhamo sabbasaṅgāhikaṭṭhena, dutiyo paccayavisesaṭṭhena, tatiyo aparipuṇṇāyatanavasena, catuttho paripuṇṇāyatanavasena gahito. Tathā paṭhamo sabbasaṅgāhikaṭṭhena, dutiyo mahānidānasuttantavasena (dī. ni. 2.95 ādayo), tatiyo rūpabhavavasena, catuttho kāmabhavavasena gahito’’ti.
தத்த² பட²மோ இமேஸு து³தியாதீ³ஸு தீஸு வாரேஸு ந கத்த²சி ந பவிஸதீதி ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகோதி வுத்தோ. ஸேஸானங் விஸேஸோ பரதோ ஆவிப⁴விஸ்ஸதி. தஸ்ஸாவிபா⁴வத்த²ங் –
Tattha paṭhamo imesu dutiyādīsu tīsu vāresu na katthaci na pavisatīti sabbasaṅgāhikoti vutto. Sesānaṃ viseso parato āvibhavissati. Tassāvibhāvatthaṃ –
யங் யத்த² அஞ்ஞதா² வுத்தங், அவுத்தஞ்சாபி யங் யஹிங்;
Yaṃ yattha aññathā vuttaṃ, avuttañcāpi yaṃ yahiṃ;
யங் யதா² பச்சயோ யஸ்ஸ, தங் ஸப்³ப³முபலக்க²யே.
Yaṃ yathā paccayo yassa, taṃ sabbamupalakkhaye.
தத்ராயங் நயோ – அவிஸேஸேன தாவ சதூஸுபி ஏதேஸு ஸுத்தந்தபா⁴ஜனியே விய ஸங்கா²ராதி அவத்வா ஸங்கா²ரோதி வுத்தங், தங் கஸ்மாதி? ஏகசித்தக்க²ணிகத்தா. தத்ர ஹி நானாசித்தக்க²ணிகோ பச்சயாகாரோ விப⁴த்தோ. இத⁴ ஏகசித்தக்க²ணிகோ ஆரத்³தோ⁴. ஏகசித்தக்க²ணே ச ப³ஹூ சேதனா ந ஸந்தீதி ஸங்கா²ராதி அவத்வா ஸங்கா²ரோதி வுத்தங்.
Tatrāyaṃ nayo – avisesena tāva catūsupi etesu suttantabhājaniye viya saṅkhārāti avatvā saṅkhāroti vuttaṃ, taṃ kasmāti? Ekacittakkhaṇikattā. Tatra hi nānācittakkhaṇiko paccayākāro vibhatto. Idha ekacittakkhaṇiko āraddho. Ekacittakkhaṇe ca bahū cetanā na santīti saṅkhārāti avatvā saṅkhāroti vuttaṃ.
பட²மவாரே பனெத்த² ஏகசித்தக்க²ணபரியாபன்னத⁴ம்மஸங்க³ஹணதோ ஸப்³ப³ட்டா²னஸாதா⁴ரணதோ ச ரூபங் ச²ட்³டெ³த்வா ‘‘விஞ்ஞாணபச்சயா நாம’’ந்த்வேவ வுத்தங். தஞ்ஹி ஏகசித்தக்க²ணபரியாபன்னங் ஸப்³ப³ட்டா²னஸாதா⁴ரணஞ்ச, ந கத்த²சி விஞ்ஞாணப்பவத்திட்டா²னே ந பவத்ததி. யஸ்மா ச ஏகசித்தக்க²ணபரியாபன்னோ ஏகோவெத்த² ப²ஸ்ஸோ, தஸ்மா தஸ்ஸானுரூபங் பச்சயபூ⁴தங் ஆயதனங் க³ண்ஹந்தோ ஸளாயதனட்டா²னே ‘‘நாமபச்சயா ச²ட்டா²யதன’’ந்தி ஏகங் மனாயதனங்யேவ ஆஹ. தஞ்ஹி ஏகஸ்ஸ அகுஸலப²ஸ்ஸஸ்ஸ அனுரூபங் பச்சயபூ⁴தங். காமஞ்சேதங் ஸங்கா²ரபச்சயா விஞ்ஞாணந்தி எத்தா²பி வுத்தங், ஹேதுப²லவிஸேஸத³ஸ்ஸனத்த²ங் பன அங்க³புண்ணத்த²ஞ்ச புன இத⁴ க³ஹிதங். தத்ர ஹி ஏதஸ்ஸ விஸேஸேன ஸங்கா²ரோ ஹேது, அவிஸேஸேன நாமங் ப²லங். இத⁴ பனஸ்ஸ அவிஸேஸேன நாமங் ஹேது, விஸேஸேன ப²ஸ்ஸோ ப²லந்தி. ஸோகாத³யோ பன யஸ்மா ஸப்³பே³ ஏகசித்தக்க²ணே ந ஸம்ப⁴வந்தி, ஸப்³ப³ஸ்மிஞ்ச சித்தப்பவத்திட்டா²னே சேவ சித்தே ச ந பவத்தந்தி, தஸ்மா ந க³ஹிதா. ஜாதிஜராமரணானி பன அசித்தக்க²ணமத்தானிபி ஸமானானி சித்தக்க²ணே அந்தோக³த⁴த்தா அங்க³பரிபூரணத்த²ங் க³ஹிதானி. ஏவங் தாவெத்த² ‘யங் அஞ்ஞதா² வுத்தங். யஞ்ச அவுத்தங்’ தங் வேதி³தப்³ப³ங்.
Paṭhamavāre panettha ekacittakkhaṇapariyāpannadhammasaṅgahaṇato sabbaṭṭhānasādhāraṇato ca rūpaṃ chaḍḍetvā ‘‘viññāṇapaccayā nāma’’ntveva vuttaṃ. Tañhi ekacittakkhaṇapariyāpannaṃ sabbaṭṭhānasādhāraṇañca, na katthaci viññāṇappavattiṭṭhāne na pavattati. Yasmā ca ekacittakkhaṇapariyāpanno ekovettha phasso, tasmā tassānurūpaṃ paccayabhūtaṃ āyatanaṃ gaṇhanto saḷāyatanaṭṭhāne ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatana’’nti ekaṃ manāyatanaṃyeva āha. Tañhi ekassa akusalaphassassa anurūpaṃ paccayabhūtaṃ. Kāmañcetaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇanti etthāpi vuttaṃ, hetuphalavisesadassanatthaṃ pana aṅgapuṇṇatthañca puna idha gahitaṃ. Tatra hi etassa visesena saṅkhāro hetu, avisesena nāmaṃ phalaṃ. Idha panassa avisesena nāmaṃ hetu, visesena phasso phalanti. Sokādayo pana yasmā sabbe ekacittakkhaṇe na sambhavanti, sabbasmiñca cittappavattiṭṭhāne ceva citte ca na pavattanti, tasmā na gahitā. Jātijarāmaraṇāni pana acittakkhaṇamattānipi samānāni cittakkhaṇe antogadhattā aṅgaparipūraṇatthaṃ gahitāni. Evaṃ tāvettha ‘yaṃ aññathā vuttaṃ. Yañca avuttaṃ’ taṃ veditabbaṃ.
யங் பனெத்த² இதோ பரேஸு வாரேஸு வுத்தங், தஸ்ஸத்தோ² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³. யஸ்மிங் யஸ்மிங் பன வாரே யோ யோ விஸேஸோ ஆக³தோ, தங் தங் தத்த² தத்தே²வ பகாஸயிஸ்ஸாம.
Yaṃ panettha ito paresu vāresu vuttaṃ, tassattho vuttanayeneva veditabbo. Yasmiṃ yasmiṃ pana vāre yo yo viseso āgato, taṃ taṃ tattha tattheva pakāsayissāma.
‘யங் யதா² பச்சயோ யஸ்ஸா’தி எத்த² பன ஸங்கா²ரஸ்ஸ அவிஜ்ஜா ஸம்பயுத்தத⁴ம்மஸாதா⁴ரணேஹி ஸஹஜாதஅஞ்ஞமஞ்ஞனிஸ்ஸயஸம்பயுத்தஅத்தி²அவிக³தபச்சயேஹி ச²ஹி ஹேதுபச்சயேன சாதி ஸத்ததா⁴ பச்சயோ. தத்த² யஸ்மா பரதோ ஹேதுசதுக்காதீ³னி தீணி சதுக்கானி அவிக³தஸம்பயுத்தஅஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயவஸேன வுத்தானி, தஸ்மா இத⁴ தானி அபனெத்வா அவஸேஸானங் வஸேன அவிஜ்ஜா ஸங்கா²ரஸ்ஸ சதுதா⁴ பச்சயோதி வேதி³தப்³போ³.
‘Yaṃ yathā paccayo yassā’ti ettha pana saṅkhārassa avijjā sampayuttadhammasādhāraṇehi sahajātaaññamaññanissayasampayuttaatthiavigatapaccayehi chahi hetupaccayena cāti sattadhā paccayo. Tattha yasmā parato hetucatukkādīni tīṇi catukkāni avigatasampayuttaaññamaññapaccayavasena vuttāni, tasmā idha tāni apanetvā avasesānaṃ vasena avijjā saṅkhārassa catudhā paccayoti veditabbo.
ஸங்கா²ரோ விஞ்ஞாணஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணேஹி ச²ஹி, கம்மாஹாரபச்சயேஹி சாதி அட்ட²தா⁴ பச்சயோ. இத⁴ பன தேயேவ தயோ அபனெத்வா பஞ்சதா⁴. விஞ்ஞாணங் நாமஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணேஹி ச²ஹி, இந்த்³ரியாஹாராதி⁴பதீஹி சாதி நவதா⁴. இத⁴ பன தயோ அபனெத்வா ச²தா⁴. நாமங் ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணேஹி ச²ஹி. கிஞ்சி பனெத்த² அதி⁴பதிபச்சயேன, கிஞ்சி ஆஹாரபச்சயாதீ³ஹீதி அனேகதா⁴. இத⁴ பன தேயேவ தயோ அபனெத்வா திதா⁴ சதுதா⁴ பஞ்சதா⁴ வா. ச²ட்டா²யதனங் ப²ஸ்ஸஸ்ஸ யதா² விஞ்ஞாணங் நாமஸ்ஸ. ஏவங் ப²ஸ்ஸோ வேத³னாய ஸாதா⁴ரணேஹி ச²ஹி ஆஹாரபச்சயேன சாதி ஸத்ததா⁴. இத⁴ பன தேயேவ தயோ அபனெத்வா சதுதா⁴. வேத³னா தண்ஹாய ஸாதா⁴ரணேஹி ச²ஹி ஜா²னிந்த்³ரியபச்சயேஹி சாதி அட்ட²தா⁴. இத⁴ பன தேயேவ தயோ அபனெத்வா பஞ்சதா⁴. தண்ஹா உபாதா³னஸ்ஸ, யதா² அவிஜ்ஜா ஸங்கா²ரஸ்ஸ. ஏவங் உபாதா³னங் ப⁴வஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணேஹி ச²ஹி மக்³க³பச்சயேன சாதி ஸத்ததா⁴. இத⁴ பன தேயேவ தயோ அபனெத்வா சதுதா⁴. ப⁴வோ ஜாதியா, யஸ்மா ஜாதீதி இத⁴ ஸங்க²தலக்க²ணங் அதி⁴ப்பேதங், தஸ்மா பரியாயேன உபனிஸ்ஸயபச்சயேனேவ பச்சயோ. ததா² ஜாதி ஜராமரணஸ்ஸாதி.
Saṅkhāro viññāṇassa sādhāraṇehi chahi, kammāhārapaccayehi cāti aṭṭhadhā paccayo. Idha pana teyeva tayo apanetvā pañcadhā. Viññāṇaṃ nāmassa sādhāraṇehi chahi, indriyāhārādhipatīhi cāti navadhā. Idha pana tayo apanetvā chadhā. Nāmaṃ chaṭṭhāyatanassa sādhāraṇehi chahi. Kiñci panettha adhipatipaccayena, kiñci āhārapaccayādīhīti anekadhā. Idha pana teyeva tayo apanetvā tidhā catudhā pañcadhā vā. Chaṭṭhāyatanaṃ phassassa yathā viññāṇaṃ nāmassa. Evaṃ phasso vedanāya sādhāraṇehi chahi āhārapaccayena cāti sattadhā. Idha pana teyeva tayo apanetvā catudhā. Vedanā taṇhāya sādhāraṇehi chahi jhānindriyapaccayehi cāti aṭṭhadhā. Idha pana teyeva tayo apanetvā pañcadhā. Taṇhā upādānassa, yathā avijjā saṅkhārassa. Evaṃ upādānaṃ bhavassa sādhāraṇehi chahi maggapaccayena cāti sattadhā. Idha pana teyeva tayo apanetvā catudhā. Bhavo jātiyā, yasmā jātīti idha saṅkhatalakkhaṇaṃ adhippetaṃ, tasmā pariyāyena upanissayapaccayeneva paccayo. Tathā jāti jarāmaraṇassāti.
யே பன ஏவங் வத³ந்தி – ‘‘இமஸ்மிங் சதுக்கே ஸப்³பே³ஸம்பி ஸங்கா²ராதீ³னங் அவிஜ்ஜாத³யோ ஸஹஜாதபச்சயேன பச்சயா ஹொந்தி. ஸஹஜாதபச்சயவஸேனேவ ஹி பட²மவாரோ ஆரத்³தோ⁴’’தி, தே ப⁴வாதீ³னங் ததா² அபா⁴வங் ஸேஸபச்சயானஞ்ச ஸம்ப⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா படிக்கி²பிதப்³பா³. ந ஹி ப⁴வோ ஜாதியா ஸஹஜாதபச்சயோ ஹோதி, ந ஜாதி ஜராமரணஸ்ஸ. யே சேதேஸங் ஸங்க²ராதீ³னங் அவஸேஸா பச்சயா வுத்தா, தேபி ஸம்ப⁴வந்தியேவ. தஸ்மா ந ஸக்கா ச²ட்³டே³துந்தி. ஏவங் தாவ பட²மவாரே யங் யத்த² அஞ்ஞதா² வுத்தங், அவுத்தஞ்சாபி யங் யஹிங், யஞ்ச யதா² யஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி, தங் வேதி³தப்³ப³ங். து³தியவாராதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ.
Ye pana evaṃ vadanti – ‘‘imasmiṃ catukke sabbesampi saṅkhārādīnaṃ avijjādayo sahajātapaccayena paccayā honti. Sahajātapaccayavaseneva hi paṭhamavāro āraddho’’ti, te bhavādīnaṃ tathā abhāvaṃ sesapaccayānañca sambhavaṃ dassetvā paṭikkhipitabbā. Na hi bhavo jātiyā sahajātapaccayo hoti, na jāti jarāmaraṇassa. Ye cetesaṃ saṅkharādīnaṃ avasesā paccayā vuttā, tepi sambhavantiyeva. Tasmā na sakkā chaḍḍetunti. Evaṃ tāva paṭhamavāre yaṃ yattha aññathā vuttaṃ, avuttañcāpi yaṃ yahiṃ, yañca yathā yassa paccayo hoti, taṃ veditabbaṃ. Dutiyavārādīsupi eseva nayo.
அயங் பன விஸேஸோ – து³தியவாரே ‘‘நாமபச்சயா ப²ஸ்ஸோ’’தி வத்வா ஸளாயதனட்டா²னே ந கிஞ்சி வுத்தங், தங் கிமத்த²ந்தி? பச்சயவிஸேஸத³ஸ்ஸனத்த²ஞ்சேவ மஹானிதா³னதே³ஸனாஸங்க³ஹத்த²ஞ்ச. ப²ஸ்ஸஸ்ஸ ஹி ந கேவலஞ்ச ச²ட்டா²யதனமேவ பச்சயோ, வேத³னாக்க²ந்தா⁴த³யோ பன தயோ க²ந்தா⁴பி பச்சயாயேவ. மஹானிதா³னஸுத்தந்தே சஸ்ஸ ‘‘அத்தி² இத³ப்பச்சயா ப²ஸ்ஸோதி இதி புட்டே²ன ஸதா, ஆனந்த³, அத்தீ²திஸ்ஸ வசனீயங். கிங் பச்சயா ப²ஸ்ஸோதி? இதி சே வதெ³ய்ய, நாமபச்சயா ப²ஸ்ஸோதி இச்சஸ்ஸ வசனீய’’ந்தி (தீ³॰ நி॰ 2.96). ஏவங் ஸளாயதனங் ச²ட்³டெ³த்வா ஏகாத³ஸங்கி³கோ படிச்சஸமுப்பாதோ³ வுத்தோ. தஸ்மா இமஸ்ஸ பச்சயவிஸேஸஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ங் இமிஸ்ஸா ச மஹானிதா³னஸுத்தந்ததே³ஸனாய பரிக்³க³ஹத்த²ங் து³தியவாரே ‘‘நாமபச்சயா ப²ஸ்ஸோ’’தி வத்வா ஸளாயதனட்டா²னே ந கிஞ்சி வுத்தந்தி. ஏஸ தாவ து³தியவாரே விஸேஸோ.
Ayaṃ pana viseso – dutiyavāre ‘‘nāmapaccayā phasso’’ti vatvā saḷāyatanaṭṭhāne na kiñci vuttaṃ, taṃ kimatthanti? Paccayavisesadassanatthañceva mahānidānadesanāsaṅgahatthañca. Phassassa hi na kevalañca chaṭṭhāyatanameva paccayo, vedanākkhandhādayo pana tayo khandhāpi paccayāyeva. Mahānidānasuttante cassa ‘‘atthi idappaccayā phassoti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. Kiṃ paccayā phassoti? Iti ce vadeyya, nāmapaccayā phassoti iccassa vacanīya’’nti (dī. ni. 2.96). Evaṃ saḷāyatanaṃ chaḍḍetvā ekādasaṅgiko paṭiccasamuppādo vutto. Tasmā imassa paccayavisesassa dassanatthaṃ imissā ca mahānidānasuttantadesanāya pariggahatthaṃ dutiyavāre ‘‘nāmapaccayā phasso’’ti vatvā saḷāyatanaṭṭhāne na kiñci vuttanti. Esa tāva dutiyavāre viseso.
ததியவாரே பன ‘‘விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூப’’ந்தி ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே ஆக³தமேவ சதுத்த²மங்க³ங் வுத்தங், தங் ஏகசித்தக்க²ணிகத்தா பச்சயாகாரஸ்ஸ இத⁴ அயுத்தந்தி சே? தங் நாயுத்தங். கஸ்மா? ஸகக்க²ணே பச்சயபா⁴வதோ. ஸசேபி ஹி தத்த² ரூபங் சித்தக்க²ணதோ உத்³த⁴ங் திட்ட²தி, ததா²பிஸ்ஸ தங் விஞ்ஞாணங் ஸகக்க²ணே பச்சயோ ஹோதி. கத²ங்? புரேஜாதஸ்ஸ தாவ சித்தஸமுட்டா²னஸ்ஸ அஞ்ஞஸ்ஸ வா பச்சா²ஜாதபச்சயேன. வுத்தஞ்சேதங் ‘‘பச்சா²ஜாதா சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா புரேஜாதஸ்ஸ இமஸ்ஸ காயஸ்ஸ பச்சா²ஜாதபச்சயேன பச்சயோ’’தி (பட்டா²॰ 1.1.11). ஸஹஜாதஸ்ஸ பன சித்தஸமுட்டா²னஸ்ஸ நிஸ்ஸயபச்சயேன பச்சயோ. யதா²ஹ ‘‘சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா சித்தஸமுட்டா²னானங் ரூபானங் நிஸ்ஸயபச்சயேன பச்சயோ’’தி (பட்டா²॰ 1.1.8).
Tatiyavāre pana ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpa’’nti suttantabhājanīye āgatameva catutthamaṅgaṃ vuttaṃ, taṃ ekacittakkhaṇikattā paccayākārassa idha ayuttanti ce? Taṃ nāyuttaṃ. Kasmā? Sakakkhaṇe paccayabhāvato. Sacepi hi tattha rūpaṃ cittakkhaṇato uddhaṃ tiṭṭhati, tathāpissa taṃ viññāṇaṃ sakakkhaṇe paccayo hoti. Kathaṃ? Purejātassa tāva cittasamuṭṭhānassa aññassa vā pacchājātapaccayena. Vuttañcetaṃ ‘‘pacchājātā cittacetasikā dhammā purejātassa imassa kāyassa pacchājātapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.1.11). Sahajātassa pana cittasamuṭṭhānassa nissayapaccayena paccayo. Yathāha ‘‘cittacetasikā dhammā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ nissayapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.1.8).
யதி³ ஏவங், புரிமவாரேஸு கஸ்மா ஏவங் ந வுத்தந்தி ? ரூபப்பவத்திதே³ஸங் ஸந்தா⁴ய தே³ஸிதத்தா. அயஞ்ஹி பச்சயாகாரோ ரூபப்பவத்திதே³ஸே காமப⁴வே க³ப்³ப⁴ஸெய்யகானஞ்சேவ அபரிபுண்ணாயதனஓபபாதிகானஞ்ச ரூபாவசரதே³வானஞ்ச வஸேன தே³ஸிதோ. தேனேவெத்த² ‘‘நாமரூபபச்சயா ஸளாயதன’’ந்தி அவத்வா ச²ட்டா²யதனந்தி வுத்தங். தத்த² நாமங் ஹெட்டா² வுத்தனயமேவ. ரூபங் பன ஹத³யரூபங் வேதி³தப்³ப³ங். தங் பனேதஸ்ஸ ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ நிஸ்ஸயபச்சயேன சேவ புரேஜாதபச்சயேன சாதி த்³விதா⁴ பச்சயோ ஹோதீதி ஏஸ ததியவாரே விஸேஸோ.
Yadi evaṃ, purimavāresu kasmā evaṃ na vuttanti ? Rūpappavattidesaṃ sandhāya desitattā. Ayañhi paccayākāro rūpappavattidese kāmabhave gabbhaseyyakānañceva aparipuṇṇāyatanaopapātikānañca rūpāvacaradevānañca vasena desito. Tenevettha ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatana’’nti avatvā chaṭṭhāyatananti vuttaṃ. Tattha nāmaṃ heṭṭhā vuttanayameva. Rūpaṃ pana hadayarūpaṃ veditabbaṃ. Taṃ panetassa chaṭṭhāyatanassa nissayapaccayena ceva purejātapaccayena cāti dvidhā paccayo hotīti esa tatiyavāre viseso.
சதுத்த²வாரோ பன யோனிவஸேன ஓபபாதிகானங், ஆயதனவஸேன பரிபுண்ணாயதனானங், ப⁴வவஸேன காமாவசரஸத்தானங் வஸேன வுத்தோ. தேனேவெத்த² ‘‘நாமரூபபச்சயா ஸளாயதன’’ந்தி வுத்தங். தத்த² நாமங் ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ ஸஹஜாதாதீ³ஹி, சக்கா²யதனாதீ³னங் பச்சா²ஜாதபச்சயேன. ரூபே ஹத³யரூபங் ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ நிஸ்ஸயபச்சயபுரேஜாதபச்சயேஹி, சத்தாரி மஹாபூ⁴தானி சக்கா²யதனாதீ³னங் ஸஹஜாதனிஸ்ஸயஅத்தி²அவிக³தேஹி. யஸ்மா பனேஸ ஏகசித்தக்க²ணிகோ பச்சயாகாரோ, தஸ்மா எத்த² ஸளாயதனபச்சயாதி அவத்வா ‘‘ச²ட்டா²யதனபச்சயா ப²ஸ்ஸோ’’தி வுத்தோதி அயங் சதுத்த²வாரே விஸேஸோ.
Catutthavāro pana yonivasena opapātikānaṃ, āyatanavasena paripuṇṇāyatanānaṃ, bhavavasena kāmāvacarasattānaṃ vasena vutto. Tenevettha ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatana’’nti vuttaṃ. Tattha nāmaṃ chaṭṭhāyatanassa sahajātādīhi, cakkhāyatanādīnaṃ pacchājātapaccayena. Rūpe hadayarūpaṃ chaṭṭhāyatanassa nissayapaccayapurejātapaccayehi, cattāri mahābhūtāni cakkhāyatanādīnaṃ sahajātanissayaatthiavigatehi. Yasmā panesa ekacittakkhaṇiko paccayākāro, tasmā ettha saḷāyatanapaccayāti avatvā ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’ti vuttoti ayaṃ catutthavāre viseso.
ஏவமேதேஸங் நானாகரணங் ஞத்வா புன ஸப்³பெ³ஸ்வேவ தேஸு விஸேஸேன பட²மகா த்³வே வாரா அரூபப⁴வே பச்சயாகாரத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. அரூபப⁴வஸ்மிஞ்ஹி ரூபேன அஸம்மிஸ்ஸானி படிச்சஸமுப்பாத³ங்கா³னி பவத்தந்தி. ததியோ ரூபப⁴வே பச்சயாகாரத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தோ. ரூபப⁴வஸ்மிஞ்ஹி ஸதிபி ரூபஸம்மிஸ்ஸத்தே ஸளாயதனங் ந பவத்ததி. சதுத்தோ² காமப⁴வே பச்சயாகாரத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தோ. காமப⁴வஸ்மிஞ்ஹி ஸகலங் ஸளாயதனங் பவத்ததி. ததியோ வா ரூபப⁴வே சேவ காமப⁴வே ச அபரிபுண்ணாயதனானங் அகுஸலப்பவத்திக்க²ணங் ஸந்தா⁴ய வுத்தோ. சதுத்தோ² வா காமப⁴வே பரிபுண்ணாயதனானங். பட²மோ வா ஸப்³ப³த்த²கா³மிதங் ஸந்தா⁴ய வுத்தோ. ஸோ ஹி ந கத்த²சி சித்தப்பவத்திதே³ஸே ந பவத்ததி. து³தியோ பச்சயவிஸேஸங் ஸந்தா⁴ய வுத்தோ. ஏகாத³ஸங்கி³கத்தஞ்ஹெத்த² ப²ஸ்ஸஸ்ஸ ச நாமபச்சயத்தங் பச்சயவிஸேஸோ. ததியோ புரிமயோனித்³வயங் ஸந்தா⁴ய வுத்தோ. புரிமாஸு ஹி த்³வீஸு யோனீஸு ஸோ ஸம்ப⁴வதி, தத்த² ஸதா³ ஸளாயதனஸ்ஸ அஸம்ப⁴வதோ. சதுத்தோ² பச்சி²மயோனித்³வயங் ஸந்தா⁴ய வுத்தோ. பச்சி²மாஸு ஹி ஸோ த்³வீஸு யோனீஸு ஸம்ப⁴வதி, தத்த² ஸதா³ ஸளாயதனஸ்ஸ ஸம்ப⁴வதோதி.
Evametesaṃ nānākaraṇaṃ ñatvā puna sabbesveva tesu visesena paṭhamakā dve vārā arūpabhave paccayākāradassanatthaṃ vuttāti veditabbā. Arūpabhavasmiñhi rūpena asammissāni paṭiccasamuppādaṅgāni pavattanti. Tatiyo rūpabhave paccayākāradassanatthaṃ vutto. Rūpabhavasmiñhi satipi rūpasammissatte saḷāyatanaṃ na pavattati. Catuttho kāmabhave paccayākāradassanatthaṃ vutto. Kāmabhavasmiñhi sakalaṃ saḷāyatanaṃ pavattati. Tatiyo vā rūpabhave ceva kāmabhave ca aparipuṇṇāyatanānaṃ akusalappavattikkhaṇaṃ sandhāya vutto. Catuttho vā kāmabhave paripuṇṇāyatanānaṃ. Paṭhamo vā sabbatthagāmitaṃ sandhāya vutto. So hi na katthaci cittappavattidese na pavattati. Dutiyo paccayavisesaṃ sandhāya vutto. Ekādasaṅgikattañhettha phassassa ca nāmapaccayattaṃ paccayaviseso. Tatiyo purimayonidvayaṃ sandhāya vutto. Purimāsu hi dvīsu yonīsu so sambhavati, tattha sadā saḷāyatanassa asambhavato. Catuttho pacchimayonidvayaṃ sandhāya vutto. Pacchimāsu hi so dvīsu yonīsu sambhavati, tattha sadā saḷāyatanassa sambhavatoti.
எத்தாவதா ச யங் வுத்தங் சதூஸுபி வாரேஸு –
Ettāvatā ca yaṃ vuttaṃ catūsupi vāresu –
யங் யத்த² அஞ்ஞதா² வுத்தங், அவுத்தஞ்சாபி யங் யஹிங்;
Yaṃ yattha aññathā vuttaṃ, avuttañcāpi yaṃ yahiṃ;
யங் யதா² பச்சயோ யஸ்ஸ, தங் ஸப்³ப³முபலக்க²யேதி.
Yaṃ yathā paccayo yassa, taṃ sabbamupalakkhayeti.
கா³தா²ய அத்த²தீ³பனா கதா ஹோதி.
Gāthāya atthadīpanā katā hoti.
ஏதேனேவானுஸாரேன, ஸப்³ப³மேதங் நயங் இதோ;
Etenevānusārena, sabbametaṃ nayaṃ ito;
விஸேஸோ யோ ச தங் ஜஞ்ஞா, சதுக்கேஸு பரேஸுபி.
Viseso yo ca taṃ jaññā, catukkesu paresupi.
2. ஹேதுசதுக்கங்
2. Hetucatukkaṃ
244. தத்த² யோ தாவ இத⁴ வுத்தோ நயோ, ஸோ ஸப்³ப³த்த² பாகடோயேவ. விஸேஸோ பன ஏவங் வேதி³தப்³போ³ – ஹேதுசதுக்கே தாவ அவிஜ்ஜா ஹேது அஸ்ஸாதி அவிஜ்ஜாஹேதுகோ. அவிஜ்ஜா அஸ்ஸ ஸஹவத்தனதோ யாவப⁴ங்கா³ பவத்திகா க³மிகாதி வுத்தங் ஹோதி. ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா’’தி ச எத்தாவதா ஸஹஜாதாதி³பச்சயவஸேன ஸாதா⁴ரணதோ ஸங்கா²ரஸ்ஸ அவிஜ்ஜா பச்சயோதி த³ஸ்ஸெத்வா, புன ‘‘அவிஜ்ஜாஹேதுகோ’’தி ஏதேனேவ விஸேஸதோ அவிக³தபச்சயதா த³ஸ்ஸிதா. ஸங்கா²ரபச்சயா விஞ்ஞாணங் ஸங்கா²ரஹேதுகந்திஆதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ.
244. Tattha yo tāva idha vutto nayo, so sabbattha pākaṭoyeva. Viseso pana evaṃ veditabbo – hetucatukke tāva avijjā hetu assāti avijjāhetuko. Avijjā assa sahavattanato yāvabhaṅgā pavattikā gamikāti vuttaṃ hoti. ‘‘Avijjāpaccayā’’ti ca ettāvatā sahajātādipaccayavasena sādhāraṇato saṅkhārassa avijjā paccayoti dassetvā, puna ‘‘avijjāhetuko’’ti eteneva visesato avigatapaccayatā dassitā. Saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukantiādīsupi eseva nayo.
கஸ்மா பன ப⁴வாதீ³ஸு ஹேதுகக்³க³ஹணங் ந கதந்தி? அவிக³தபச்சயனியமாபா⁴வதோ அபா⁴வதோ ச அவிக³தபச்சயஸ்ஸ. ‘‘தத்த² கதமோ உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ? ட²பெத்வா உபாதா³னங் வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ ஸஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴ ஸங்கா²ரக்க²ந்தோ⁴ விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴ – அயங் வுச்சதி உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ’’தி வசனதோ உபாதா³னபச்சயா சதுன்னங் க²ந்தா⁴னங் இத⁴ ப⁴வோதி நாமங். ஸங்கா²ரக்க²ந்தே⁴ ச ‘‘ஜாதி த்³வீஹி க²ந்தே⁴ஹி ஸங்க³ஹிதா’’திஆதி³வசனதோ (தா⁴து॰ 71) ஜாதிஜராமரணானி அந்தோக³தா⁴னி.
Kasmā pana bhavādīsu hetukaggahaṇaṃ na katanti? Avigatapaccayaniyamābhāvato abhāvato ca avigatapaccayassa. ‘‘Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Ṭhapetvā upādānaṃ vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati upādānapaccayā bhavo’’ti vacanato upādānapaccayā catunnaṃ khandhānaṃ idha bhavoti nāmaṃ. Saṅkhārakkhandhe ca ‘‘jāti dvīhi khandhehi saṅgahitā’’tiādivacanato (dhātu. 71) jātijarāmaraṇāni antogadhāni.
தத்த² யாவ உபாதா³னங் தாவ ஜாதிஜராமரணானங் அனுபலப்³ப⁴னதோ உபாதா³னங் ப⁴வஸ்ஸ ந நியமதோ அவிக³தபச்சயோ ஹோதி. ‘‘யா தேஸங் தேஸங் த⁴ம்மானங் ஜாதீ’’தி ஆதி³வசனதோ ஸங்க²தலக்க²ணேஸு ஜாதியா ஜராமரணஸங்கா²தஸ்ஸ ப⁴வஸ்ஸ ஜாதிக்க²ணமத்தேயேவ அபா⁴வதோ அவிக³தபச்சயபா⁴வோ ந ஸம்ப⁴வதி. ததா² ஜாதியா ஜராமரணக்க²ணே அபா⁴வதோ . உபனிஸ்ஸயபச்சயேனேவ பன ப⁴வோ ஜாதியா. ஜாதி ஜராமரணஸ்ஸ பச்சயோதி ஸப்³ப³தா²பி அவிக³தபச்சயனியமாபா⁴வதோ அபா⁴வதோ ச அவிக³தபச்சயஸ்ஸ ப⁴வாதீ³ஸு ஹேதுகக்³க³ஹணங் ந கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Tattha yāva upādānaṃ tāva jātijarāmaraṇānaṃ anupalabbhanato upādānaṃ bhavassa na niyamato avigatapaccayo hoti. ‘‘Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jātī’’ti ādivacanato saṅkhatalakkhaṇesu jātiyā jarāmaraṇasaṅkhātassa bhavassa jātikkhaṇamatteyeva abhāvato avigatapaccayabhāvo na sambhavati. Tathā jātiyā jarāmaraṇakkhaṇe abhāvato . Upanissayapaccayeneva pana bhavo jātiyā. Jāti jarāmaraṇassa paccayoti sabbathāpi avigatapaccayaniyamābhāvato abhāvato ca avigatapaccayassa bhavādīsu hetukaggahaṇaṃ na katanti veditabbaṃ.
கேசி பனாஹு – ‘‘ப⁴வோ து³விதே⁴னா’’தி வசனதோ உபபத்திமிஸ்ஸகோ ப⁴வோ, ந ச உபபத்திப⁴வஸ்ஸ உபாதா³னங் அவிக³தபச்சயோ ஹோதீதி ‘‘உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ உபாதா³னஹேதுகோ’’தி அவத்வா ‘‘உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ’’தி வுத்தோ. இத⁴ பச்சி²ன்னத்தா பரதோபி ந வுத்தந்தி. தங் இத⁴ உபபத்திமிஸ்ஸகஸ்ஸ ப⁴வஸ்ஸ அனதி⁴ப்பேதத்தா அயுத்தங். அரூபக்க²ந்தா⁴ ஹி இத⁴ ப⁴வோதி ஆக³தா.
Keci panāhu – ‘‘bhavo duvidhenā’’ti vacanato upapattimissako bhavo, na ca upapattibhavassa upādānaṃ avigatapaccayo hotīti ‘‘upādānapaccayā bhavo upādānahetuko’’ti avatvā ‘‘upādānapaccayā bhavo’’ti vutto. Idha pacchinnattā paratopi na vuttanti. Taṃ idha upapattimissakassa bhavassa anadhippetattā ayuttaṃ. Arūpakkhandhā hi idha bhavoti āgatā.
ப⁴வபச்சயா ஜாதீதி எத்த² ச ட²பெத்வா ஜாதிஜராமரணானி அவஸேஸோ ப⁴வோ ஜாதியா பச்சயோதி வேதி³தப்³போ³. கஸ்மா? ஜாதிஆதீ³னங் ஜாதியா அப்பச்சயத்தா. யதி³ ஏவங், ட²பெத்வா ஜாதிஜராமரணானி ப⁴வோ ஜாதியா பச்சயோதி வத்தப்³போ³தி? ஆம வத்தப்³போ³, வத்தப்³ப³பதே³ஸாபா⁴வதோ பன ந வுத்தோ. த³ஸமங்க³னித்³தே³ஸே ஹி உபாதா³னபச்சயஸம்பூ⁴தோ ப⁴வோ வத்தப்³போ³. ஏகாத³ஸமங்க³னித்³தே³ஸே ஜாதி வத்தப்³பா³. யோ பன ப⁴வோ ஜாதியா பச்சயோ, தஸ்ஸ வத்தப்³ப³பதே³ஸோ நத்தீ²தி வத்தப்³ப³பதே³ஸாபா⁴வதோ ந வுத்தோ. அவுத்தோபி பன யுத்திதோ க³ஹேதப்³போ³தி. விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூபந்திஆதீ³ஸு ச விஞ்ஞாணாதீ³னங் அவிக³தபச்சயபா⁴வஸம்ப⁴வதோ விஞ்ஞாணஹேதுகாதி³வசனங் கதந்தி ஏஸ ஹேதுசதுக்கே விஸேஸோ.
Bhavapaccayājātīti ettha ca ṭhapetvā jātijarāmaraṇāni avaseso bhavo jātiyā paccayoti veditabbo. Kasmā? Jātiādīnaṃ jātiyā appaccayattā. Yadi evaṃ, ṭhapetvā jātijarāmaraṇāni bhavo jātiyā paccayoti vattabboti? Āma vattabbo, vattabbapadesābhāvato pana na vutto. Dasamaṅganiddese hi upādānapaccayasambhūto bhavo vattabbo. Ekādasamaṅganiddese jāti vattabbā. Yo pana bhavo jātiyā paccayo, tassa vattabbapadeso natthīti vattabbapadesābhāvato na vutto. Avuttopi pana yuttito gahetabboti. Viññāṇapaccayā nāmarūpantiādīsu ca viññāṇādīnaṃ avigatapaccayabhāvasambhavato viññāṇahetukādivacanaṃ katanti esa hetucatukke viseso.
3. ஸம்பயுத்தசதுக்கங்
3. Sampayuttacatukkaṃ
245. ஸம்பயுத்தசதுக்கேபி அவிஜ்ஜாபச்சயாதி எத்தாவதா ஸஹஜாதாதி³பச்சயவஸேன ஸங்கா²ரஸ்ஸ அவிஜ்ஜாபச்சயதங் த³ஸ்ஸெத்வா புன ‘‘அவிஜ்ஜாஸம்பயுத்தோ’’தி ஸம்பயுத்தபச்சயதா த³ஸ்ஸிதா. ஸேஸபதே³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. யஸ்மா பன அரூபீனங் த⁴ம்மானங் ரூபத⁴ம்மேஹி ஸம்பயோகோ³ நத்தி², தஸ்மா விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூபந்திஆதீ³ஸு ததியசதுத்த²வாரபதே³ஸு ‘‘விஞ்ஞாணஸம்பயுத்தங் நாம’’ந்திஆதி³னா நயேன யங் லப்³ப⁴தி, ததே³வ க³ஹிதந்தி ஏஸ ஸம்பயுத்தசதுக்கே விஸேஸோ.
245. Sampayuttacatukkepi avijjāpaccayāti ettāvatā sahajātādipaccayavasena saṅkhārassa avijjāpaccayataṃ dassetvā puna ‘‘avijjāsampayutto’’ti sampayuttapaccayatā dassitā. Sesapadesupi eseva nayo. Yasmā pana arūpīnaṃ dhammānaṃ rūpadhammehi sampayogo natthi, tasmā viññāṇapaccayā nāmarūpantiādīsu tatiyacatutthavārapadesu ‘‘viññāṇasampayuttaṃ nāma’’ntiādinā nayena yaṃ labbhati, tadeva gahitanti esa sampayuttacatukke viseso.
4. அஞ்ஞமஞ்ஞசதுக்கங்
4. Aññamaññacatukkaṃ
246. அஞ்ஞமஞ்ஞசதுக்கேபி அவிஜ்ஜாபச்சயாதி ஸஹஜாதாதி³பச்சயவஸேன ஸங்கா²ரஸ்ஸ அவிஜ்ஜாபச்சயதங் த³ஸ்ஸெத்வா ‘‘ஸங்கா²ரபச்சயாபி அவிஜ்ஜா’’தி அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயதா த³ஸ்ஸிதா. ஸேஸபதே³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. யஸ்மா பன ப⁴வோ நிப்பதே³ஸோ, உபாதா³னங் ஸப்பதே³ஸங், ஸப்பதே³ஸத⁴ம்மோ ச நிப்பதே³ஸத⁴ம்மஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி, ந நிப்பதே³ஸத⁴ம்மோ ஸப்பதே³ஸத⁴ம்மஸ்ஸ, தஸ்மா எத்த² ‘‘ப⁴வபச்சயாபி உபாதா³ன’’ந்தி ந வுத்தங்; ஹெட்டா² வா தே³ஸனாய பச்சி²ன்னத்தா ஏவங் ந வுத்தங் . யஸ்மா ச நாமரூபபச்சயா ஸளாயதனங் அத்தி², ஸளாயதனபச்சயா ஏகசித்தக்க²ணே நாமரூபங் நத்தி², யஸ்ஸ ஸளாயதனங் அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயோ ப⁴வெய்ய, தஸ்மா சதுத்த²வாரே ‘‘ச²ட்டா²யதனபச்சயாபி நாமரூப’’ந்தி யங் லப்³ப⁴தி ததே³வ க³ஹிதந்தி ஏஸ அஞ்ஞமஞ்ஞசதுக்கே விஸேஸோ.
246. Aññamaññacatukkepi avijjāpaccayāti sahajātādipaccayavasena saṅkhārassa avijjāpaccayataṃ dassetvā ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’ti aññamaññapaccayatā dassitā. Sesapadesupi eseva nayo. Yasmā pana bhavo nippadeso, upādānaṃ sappadesaṃ, sappadesadhammo ca nippadesadhammassa paccayo hoti, na nippadesadhammo sappadesadhammassa, tasmā ettha ‘‘bhavapaccayāpi upādāna’’nti na vuttaṃ; heṭṭhā vā desanāya pacchinnattā evaṃ na vuttaṃ . Yasmā ca nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ atthi, saḷāyatanapaccayā ekacittakkhaṇe nāmarūpaṃ natthi, yassa saḷāyatanaṃ aññamaññapaccayo bhaveyya, tasmā catutthavāre ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpa’’nti yaṃ labbhati tadeva gahitanti esa aññamaññacatukke viseso.
அவிஜ்ஜாமூலகனயமாதிகா.
Avijjāmūlakanayamātikā.
ஸங்கா²ராதி³மூலகனயமாதிகா
Saṅkhārādimūlakanayamātikā
247. இதா³னி ஸங்கா²ரபச்சயா அவிஜ்ஜாதி ஸங்கா²ரமூலகனயோ ஆரத்³தோ⁴. தத்தா²பி யதா² அவிஜ்ஜாமூலகே ஏவங் சத்தாரி சதுக்கானி ஸோளஸ ச வாரா வேதி³தப்³பா³. பட²மசதுக்கே பன பட²மவாரமேவ த³ஸ்ஸெத்வா தே³ஸனா ஸங்கி²த்தா. யதா² செத்த² ஏவங் விஞ்ஞாணமூலகாதீ³ஸுபி. தத்த² ஸப்³பெ³ஸ்வேவ தேஸு ஸங்கா²ரமூலகாதீ³ஸு அட்ட²ஸு நயேஸு ‘‘ஸங்கா²ரபச்சயா அவிஜ்ஜா’’திஆதி³னா நயேன ஸஹஜாதாதி³பச்சயவஸேன அவிஜ்ஜாய ஸங்கா²ராதி³பச்சயதங் த³ஸ்ஸெத்வா புன ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா’’திஆதி³னா நயேன ஏகசித்தக்க²ணேபி பச்சயாகாரசக்கஸ்ஸ பவத்தி த³ஸ்ஸிதா.
247. Idāni saṅkhārapaccayā avijjāti saṅkhāramūlakanayo āraddho. Tatthāpi yathā avijjāmūlake evaṃ cattāri catukkāni soḷasa ca vārā veditabbā. Paṭhamacatukke pana paṭhamavārameva dassetvā desanā saṃkhittā. Yathā cettha evaṃ viññāṇamūlakādīsupi. Tattha sabbesveva tesu saṅkhāramūlakādīsu aṭṭhasu nayesu ‘‘saṅkhārapaccayā avijjā’’tiādinā nayena sahajātādipaccayavasena avijjāya saṅkhārādipaccayataṃ dassetvā puna ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’tiādinā nayena ekacittakkhaṇepi paccayākāracakkassa pavatti dassitā.
கஸ்மா பன ப⁴வமூலகா ஜாதிஜராமரணமூலகா வா நயா ந வுத்தா? கிங் ப⁴வபச்சயா அவிஜ்ஜா ந ஹோதீதி? நோ ந ஹோதி. ‘‘ஸங்கா²ரபச்சயா அவிஜ்ஜா’’தி ஏவமாதீ³ஸு பன வுச்சமானேஸு ந கோசி ப⁴வபரியாபன்னோ த⁴ம்மோ அவிஜ்ஜாய பச்சயோ ந வுத்தோ. தஸ்மா அபுப்³ப³ஸ்ஸ அஞ்ஞஸ்ஸ அவிஜ்ஜாபச்சயஸ்ஸ வத்தப்³ப³ஸ்ஸ அபா⁴வதோ ப⁴வமூலகோ நயோ ந வுத்தோ. ப⁴வக்³க³ஹணேன ச அவிஜ்ஜாபி ஸங்க³ஹங் க³ச்ச²தி. தஸ்மா ‘‘ப⁴வபச்சயா அவிஜ்ஜா’’தி வுச்சமானே ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா அவிஜ்ஜா’’திபி வுத்தங் ஸியா. ந ச ஏகசித்தக்க²ணே அவிஜ்ஜா அவிஜ்ஜாய பச்சயோ நாம ஹோதி. தத்த² பச்சி²ன்னத்தாவ ஜாதிஜராமரணமூலகாபி நயா ந க³ஹிதா. அபிச ப⁴வே ஜாதிஜராமரணானிபி அந்தோக³தா⁴னி. ந சேதானி ஏகசித்தக்க²ணே அவிஜ்ஜாய பச்சயா ஹொந்தீதி ப⁴வமூலகா ஜாதிஜராமரணமூலகா வா நயா ந வுத்தாதி.
Kasmā pana bhavamūlakā jātijarāmaraṇamūlakā vā nayā na vuttā? Kiṃ bhavapaccayā avijjā na hotīti? No na hoti. ‘‘Saṅkhārapaccayā avijjā’’ti evamādīsu pana vuccamānesu na koci bhavapariyāpanno dhammo avijjāya paccayo na vutto. Tasmā apubbassa aññassa avijjāpaccayassa vattabbassa abhāvato bhavamūlako nayo na vutto. Bhavaggahaṇena ca avijjāpi saṅgahaṃ gacchati. Tasmā ‘‘bhavapaccayā avijjā’’ti vuccamāne ‘‘avijjāpaccayā avijjā’’tipi vuttaṃ siyā. Na ca ekacittakkhaṇe avijjā avijjāya paccayo nāma hoti. Tattha pacchinnattāva jātijarāmaraṇamūlakāpi nayā na gahitā. Apica bhave jātijarāmaraṇānipi antogadhāni. Na cetāni ekacittakkhaṇe avijjāya paccayā hontīti bhavamūlakā jātijarāmaraṇamūlakā vā nayā na vuttāti.
மாதிகாவண்ணனா.
Mātikāvaṇṇanā.
அகுஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா
Akusalaniddesavaṇṇanā
248-249. இதா³னி யதா² ஹெட்டா² சித்துப்பாத³கண்டே³ குஸலத்திகங் ஆதி³ங் கத்வா நிக்கி²த்தமாதிகாய படிபாடியா பட²மங் குஸலங் பா⁴ஜிதங், ததா² இத⁴ மாதிகாய அனிக்கி²த்தத்தா பட²மங் குஸலங் அனாமஸித்வா ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரோ’’தி அகுஸலத⁴ம்மவஸேன மாதிகாய நிக்கி²த்தத்தா நிக்கே²பபடிபாடியாவ அவிஜ்ஜாதீ³னி படிச்சஸமுப்பாத³ங்கா³னி பா⁴ஜெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் கதமே த⁴ம்மா அகுஸலாதிஆதி³மாஹ. தஸ்ஸத்தோ² ஹெட்டா² சித்துப்பாத³கண்டே³ (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 365) வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³. யஸ்மா பன ஏகசித்தக்க²ணே தண்ஹாய ச காமுபாதா³னஸ்ஸ ச ஸம்ப⁴வோ நத்தி², தஸ்மா யங் எத்த² தண்ஹாபச்சயா உபாதா³னங் லப்³ப⁴தி, ததே³வ த³ஸ்ஸேதுங் தி³ட்டி² தி³ட்டி²க³தந்திஆதி³ வுத்தங்.
248-249. Idāni yathā heṭṭhā cittuppādakaṇḍe kusalattikaṃ ādiṃ katvā nikkhittamātikāya paṭipāṭiyā paṭhamaṃ kusalaṃ bhājitaṃ, tathā idha mātikāya anikkhittattā paṭhamaṃ kusalaṃ anāmasitvā ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’ti akusaladhammavasena mātikāya nikkhittattā nikkhepapaṭipāṭiyāva avijjādīni paṭiccasamuppādaṅgāni bhājetvā dassetuṃ katame dhammāakusalātiādimāha. Tassattho heṭṭhā cittuppādakaṇḍe (dha. sa. aṭṭha. 365) vuttanayeneva veditabbo. Yasmā pana ekacittakkhaṇe taṇhāya ca kāmupādānassa ca sambhavo natthi, tasmā yaṃ ettha taṇhāpaccayā upādānaṃ labbhati, tadeva dassetuṃ diṭṭhi diṭṭhigatantiādi vuttaṃ.
ப⁴வனித்³தே³ஸே ச யஸ்மா உபாதா³னங் ஸங்கா²ரக்க²ந்தே⁴ ஸங்க³ஹங் க³ச்ச²தி, தஸ்மா ‘‘ட²பெத்வா உபாதா³னங் வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ ஸஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴ ஸங்கா²ரக்க²ந்தோ⁴ விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴’’தி வுத்தங். ஏவஞ்ஹி வுச்சமானே உபாதா³னஸ்ஸ உபாதா³னபச்சயத்தங் ஆபஜ்ஜெய்ய. ந ச ததே³வ தஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி. ஜாதிஆதி³னித்³தே³ஸேஸு யஸ்மா ஏதே அரூபத⁴ம்மானங் ஜாதிஆத³யோ, தஸ்மா ‘‘க²ண்டி³ச்சங், பாலிச்சங், வலித்தசதா, சுதி, சவனதா’’தி ந வுத்தங்.
Bhavaniddese ca yasmā upādānaṃ saṅkhārakkhandhe saṅgahaṃ gacchati, tasmā ‘‘ṭhapetvā upādānaṃ vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho’’ti vuttaṃ. Evañhi vuccamāne upādānassa upādānapaccayattaṃ āpajjeyya. Na ca tadeva tassa paccayo hoti. Jātiādiniddesesu yasmā ete arūpadhammānaṃ jātiādayo, tasmā ‘‘khaṇḍiccaṃ, pāliccaṃ, valittacatā, cuti, cavanatā’’ti na vuttaṃ.
250. ஏவங் பட²மவாரங் நிட்ட²பெத்வா புன து³தியவாரே யஸ்மிங் ஸமயே பட²மவாரேன பச்சயாகாரோ த³ஸ்ஸிதோ, தஸ்மிங்யேவ ஸமயே அபரேனபி நயேன பச்சயாகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் விஸுங் ஸமயவவத்தா²னவாரங் அவத்வா தஸ்மிங் ஸமயே அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரோதிஆதி³னாவ நயேன தே³ஸனா கதா. தத்த² ட²பெத்வா ப²ஸ்ஸந்தி இத³ங் யஸ்மா ப²ஸ்ஸோபி நாமபரியாபன்னோ, தஸ்மா ப²ஸ்ஸஸ்ஸ நாமதோ நீஹரணத்த²ங் வுத்தங்.
250. Evaṃ paṭhamavāraṃ niṭṭhapetvā puna dutiyavāre yasmiṃ samaye paṭhamavārena paccayākāro dassito, tasmiṃyeva samaye aparenapi nayena paccayākāraṃ dassetuṃ visuṃ samayavavatthānavāraṃ avatvā tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhārotiādināva nayena desanā katā. Tattha ṭhapetvā phassanti idaṃ yasmā phassopi nāmapariyāpanno, tasmā phassassa nāmato nīharaṇatthaṃ vuttaṃ.
252. ததியவாரே யஸ்ஸ சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ விஞ்ஞாணங் பச்சயோ, தஸ்மிங் பவத்தமானே யஸ்மா தேனுபத்த²த்³தா⁴னங் சக்கா²யதனாதீ³னங் உபசிதத்தங் பஞ்ஞாயதி, தஸ்மா சக்கா²யதனஸ்ஸ உபசயோதிஆதி³ வுத்தங். யஸ்மா ச கம்மஜரூபஸ்ஸபி தஸ்மிங் ஸமயே வத்தமானஸ்ஸ விஞ்ஞாணங் பச்சா²ஜாதபச்சயேன பச்சயோ ஹோதி, தஸ்மாபி ஏவங் வுத்தங். தத்த² கிஞ்சாபி கம்மஜங் சித்தஸமுட்டா²னந்தி த்³வேவ ஸந்ததியோ க³ஹிதா, இதராபி பன த்³வே ஸந்ததியோ க³ஹேதப்³பா³. தாஸம்பி ஹி விஞ்ஞாணங் பச்சயோ ஹோதியேவ.
252. Tatiyavāre yassa cittasamuṭṭhānarūpassa viññāṇaṃ paccayo, tasmiṃ pavattamāne yasmā tenupatthaddhānaṃ cakkhāyatanādīnaṃ upacitattaṃ paññāyati, tasmā cakkhāyatanassa upacayotiādi vuttaṃ. Yasmā ca kammajarūpassapi tasmiṃ samaye vattamānassa viññāṇaṃ pacchājātapaccayena paccayo hoti, tasmāpi evaṃ vuttaṃ. Tattha kiñcāpi kammajaṃ cittasamuṭṭhānanti dveva santatiyo gahitā, itarāpi pana dve santatiyo gahetabbā. Tāsampi hi viññāṇaṃ paccayo hotiyeva.
254. சதுத்த²வாரே பன யஸ்மா ஏகசித்தக்க²ணேபி மஹாபூ⁴தரூபபச்சயா சக்கா²யதனாதீ³னி, ஹத³யரூபபச்சயா ச²ட்டா²யதனங், நாமபச்சயா ச பச்சா²ஜாதஸஹஜாதாதி³வஸேன யதா²னுரூபங் ஸப்³பா³னிபி பவத்தந்தி, தஸ்மா தத்த² கதமங் நாமரூபபச்சயா ஸளாயதனங்? சக்கா²யதனந்திஆதி³ வுத்தங்.
254. Catutthavāre pana yasmā ekacittakkhaṇepi mahābhūtarūpapaccayā cakkhāyatanādīni, hadayarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, nāmapaccayā ca pacchājātasahajātādivasena yathānurūpaṃ sabbānipi pavattanti, tasmā tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanantiādi vuttaṃ.
256. து³தியசதுக்கே ஸப்³ப³ங் உத்தானமேவ.
256. Dutiyacatukke sabbaṃ uttānameva.
264. ததியசதுக்கே யஸ்ஸ ஸம்பயுத்தபச்சயபா⁴வோ ந ஹோதி, யஸ்ஸ ச ஹோதி, தங் விஸுங் விஸுங் த³ஸ்ஸேதுங் இத³ங் வுச்சதி விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூபங் விஞ்ஞாணஸம்பயுத்தங் நாமந்திஆதி³ வுத்தங்.
264. Tatiyacatukke yassa sampayuttapaccayabhāvo na hoti, yassa ca hoti, taṃ visuṃ visuṃ dassetuṃ idaṃ vuccati viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmantiādi vuttaṃ.
272. சதுத்த²சதுக்கே ப²ஸ்ஸபச்சயா நாமனித்³தே³ஸே கிஞ்சாபி ‘‘ட²பெத்வா ப²ஸ்ஸங் வேத³னாக்க²ந்தோ⁴…பே॰… விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴ – இத³ங் வுச்சதி ப²ஸ்ஸபச்சயா நாம’’ந்தி ந வுத்தங், ததா²பி அனந்தராதீதபத³னித்³தே³ஸே ‘‘ட²பெத்வா ப²ஸ்ஸங் வேத³னாக்க²ந்தோ⁴…பே॰… விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴’’தி வுத்தத்தா அவுத்தம்பி தங் வுத்தமேவ ஹோதி. யதே³வ ஹி நாமங் ப²ஸ்ஸஸ்ஸ பச்சயோ, ப²ஸ்ஸோபி தஸ்ஸேவ பச்சயோதி.
272. Catutthacatukke phassapaccayā nāmaniddese kiñcāpi ‘‘ṭhapetvā phassaṃ vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati phassapaccayā nāma’’nti na vuttaṃ, tathāpi anantarātītapadaniddese ‘‘ṭhapetvā phassaṃ vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho’’ti vuttattā avuttampi taṃ vuttameva hoti. Yadeva hi nāmaṃ phassassa paccayo, phassopi tasseva paccayoti.
யதா² சாயங் சதுசதுக்கோ ஸோளஸவாரப்பபே⁴தோ³ அவிஜ்ஜாமூலகோ பட²மனயோ ஏதஸ்மிங் பட²மாகுஸலசித்தே பகாஸிதோ, ஏவங் ஸங்கா²ரமூலகாத³யோ அட்ட² நயாபி வேதி³தப்³பா³. பாளி பன ஸங்கி²த்தா. ஏவமேவ தஸ்மிங் பட²மாகுஸலசித்தேயேவ நவ நயா, ச²த்திங்ஸ சதுக்கானி, சதுசத்தாலீஸாதி⁴கஞ்ச வாரஸதங் ஹோதீதி வேதி³தப்³ப³ங்.
Yathā cāyaṃ catucatukko soḷasavārappabhedo avijjāmūlako paṭhamanayo etasmiṃ paṭhamākusalacitte pakāsito, evaṃ saṅkhāramūlakādayo aṭṭha nayāpi veditabbā. Pāḷi pana saṃkhittā. Evameva tasmiṃ paṭhamākusalacitteyeva nava nayā, chattiṃsa catukkāni, catucattālīsādhikañca vārasataṃ hotīti veditabbaṃ.
280. இதா³னி இமினாவ நயேன ஸேஸாகுஸலசித்தேஸுபி பச்சயாகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் கதமே த⁴ம்மா அகுஸலாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² யஸ்மா தி³ட்டி²விப்பயுத்தேஸு தண்ஹாபச்சயா உபாதா³னங் நத்தி², தஸ்மா உபாதா³னட்டா²னே உபாதா³னங் விய த³ள்ஹனிபாதினா அதி⁴மொக்கே²ன பத³ங் பூரிதங். தோ³மனஸ்ஸஸஹக³தேஸு ச யஸ்மா வேத³னாபச்சயா தண்ஹாபி நத்தி², தஸ்மா தண்ஹாட்டா²னே தண்ஹா விய ப³லவகிலேஸேன படிகே⁴ன பத³ங் பூரிதங். உபாதா³னட்டா²னே அதி⁴மொக்கே²னேவ. விசிகிச்சா²ஸம்பயுத்தே பன யஸ்மா ஸன்னிட்டா²னாபா⁴வதோ அதி⁴மொக்கோ²பி நத்தி², தஸ்மா தண்ஹாட்டா²னே ப³லவகிலேஸபூ⁴தாய விசிகிச்சா²ய பத³ங் பூரிதங். உபாதா³னட்டா²னங் பரிஹீனமேவ. உத்³த⁴ச்சஸம்பயுத்தே பன யஸ்மா அதி⁴மொக்கோ² அத்தி², தஸ்மா தண்ஹாட்டா²னே ப³லவகிலேஸேன உத்³த⁴ச்சேன பத³ங் பூரிதங். உபாதா³னட்டா²னே அதி⁴மொக்கே²னேவ. ஸப்³ப³த்தே²வ ச விஸேஸமத்தங் த³ஸ்ஸெத்வா பாளி ஸங்கி²த்தா. யோ சாயங் விஸேஸோ த³ஸ்ஸிதோ, தத்த² கேவலங் அதி⁴மொக்க²னித்³தே³ஸோவ அபுப்³போ³. ஸேஸங் ஹெட்டா² ஆக³தமேவ.
280. Idāni imināva nayena sesākusalacittesupi paccayākāraṃ dassetuṃ katame dhammā akusalātiādi āraddhaṃ. Tattha yasmā diṭṭhivippayuttesu taṇhāpaccayā upādānaṃ natthi, tasmā upādānaṭṭhāne upādānaṃ viya daḷhanipātinā adhimokkhena padaṃ pūritaṃ. Domanassasahagatesu ca yasmā vedanāpaccayā taṇhāpi natthi, tasmā taṇhāṭṭhāne taṇhā viya balavakilesena paṭighena padaṃ pūritaṃ. Upādānaṭṭhāne adhimokkheneva. Vicikicchāsampayutte pana yasmā sanniṭṭhānābhāvato adhimokkhopi natthi, tasmā taṇhāṭṭhāne balavakilesabhūtāya vicikicchāya padaṃ pūritaṃ. Upādānaṭṭhānaṃ parihīnameva. Uddhaccasampayutte pana yasmā adhimokkho atthi, tasmā taṇhāṭṭhāne balavakilesena uddhaccena padaṃ pūritaṃ. Upādānaṭṭhāne adhimokkheneva. Sabbattheva ca visesamattaṃ dassetvā pāḷi saṃkhittā. Yo cāyaṃ viseso dassito, tattha kevalaṃ adhimokkhaniddesova apubbo. Sesaṃ heṭṭhā āgatameva.
அதி⁴மொக்க²னித்³தே³ஸே பன அதி⁴முச்சனவஸேன அதி⁴மொக்கோ². அதி⁴முச்சதி வா தேன ஆரம்மணே சித்தங் நிப்³பி³சிகிச்ச²தாய ஸன்னிட்டா²னங் க³ச்ச²தீதி அதி⁴மொக்கோ². அதி⁴முச்சனாகாரோ அதி⁴முச்சனா. தஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ, தஸ்மிங் வா ஆரம்மணே அதி⁴முத்தத்தாதி தத³தி⁴முத்ததா. ஸப்³ப³சித்தேஸு ச பட²மசித்தே வுத்தனயேனேவ நயசதுக்கவாரப்பபே⁴தோ³ வேதி³தப்³போ³. கேவலஞ்ஹி விசிகிச்சா²ஸம்பயுத்தே உபாதா³னமூலகஸ்ஸ நயஸ்ஸ அபா⁴வா அட்ட² நயா, த்³வத்திங்ஸ சதுக்கானி, அட்ட²வீஸாதி⁴கஞ்ச வாரஸதங் ஹோதீதி.
Adhimokkhaniddese pana adhimuccanavasena adhimokkho. Adhimuccati vā tena ārammaṇe cittaṃ nibbicikicchatāya sanniṭṭhānaṃ gacchatīti adhimokkho. Adhimuccanākāro adhimuccanā. Tassa cittassa, tasmiṃ vā ārammaṇe adhimuttattāti tadadhimuttatā. Sabbacittesu ca paṭhamacitte vuttanayeneva nayacatukkavārappabhedo veditabbo. Kevalañhi vicikicchāsampayutte upādānamūlakassa nayassa abhāvā aṭṭha nayā, dvattiṃsa catukkāni, aṭṭhavīsādhikañca vārasataṃ hotīti.
அகுஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா.
Akusalaniddesavaṇṇanā.
குஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா
Kusalaniddesavaṇṇanā
292. இதா³னி இமினாவ நயேன குஸலசித்தாதீ³ஸுபி பச்சயாகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் கதமே த⁴ம்மா குஸலாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். யதா² பன அகுஸலே பட²மங் மாதிகங் நிக்கி²பித்வா பச்சா² நித்³தே³ஸோ கதோ, ந ததா² இத⁴. கஸ்மா? அப்பனாவாரே நானத்தஸம்ப⁴வதோ. லோகியகுஸலாதீ³ஸு ஹி தேஸங் த⁴ம்மானங் து³க்க²ஸச்சபரியாபன்னத்தா ‘‘ஏவமேதஸ்ஸ கேவலஸ்ஸ து³க்க²க்க²ந்த⁴ஸ்ஸா’’தி அப்பனா ஹோதி, லோகுத்தரகுஸலாதீ³ஸு ‘‘ஏவமேதேஸங் த⁴ம்மான’’ந்தி. தஸ்மா எத்த² ஸாதா⁴ரணதோ மாதிகங் ட²பேதுங் ந ஸக்காதி பாடியேக்கங் தேஸங் தேஸங் குஸலாதீ³னங் மாதிகங் உத்³தி³ஸித்வாவ நித்³தே³ஸோ கதோதி.
292. Idāni imināva nayena kusalacittādīsupi paccayākāraṃ dassetuṃ katame dhammā kusalātiādi āraddhaṃ. Yathā pana akusale paṭhamaṃ mātikaṃ nikkhipitvā pacchā niddeso kato, na tathā idha. Kasmā? Appanāvāre nānattasambhavato. Lokiyakusalādīsu hi tesaṃ dhammānaṃ dukkhasaccapariyāpannattā ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassā’’ti appanā hoti, lokuttarakusalādīsu ‘‘evametesaṃ dhammāna’’nti. Tasmā ettha sādhāraṇato mātikaṃ ṭhapetuṃ na sakkāti pāṭiyekkaṃ tesaṃ tesaṃ kusalādīnaṃ mātikaṃ uddisitvāva niddeso katoti.
தத்த² யஸ்மா ஏகசித்தக்க²ணே குஸலஸங்கா²ரேன ஸத்³தி⁴ங் அவிஜ்ஜா நத்தி², தஸ்மா தங் அவத்வா, அவிஜ்ஜா விய அகுஸலானங், குஸலானங் மூலதோ குஸலமூலங், தண்ஹுபாதா³னானஞ்ச அபா⁴வதோ தண்ஹாட்டா²னே தண்ஹா விய ஆரம்மணே அஜ்ஜோ²கா³ள்ஹோ பஸாதோ³, உபாதா³னட்டா²னே உபாதா³னங் விய த³ள்ஹனிபாதீ நாம அதி⁴மொக்கோ² வுத்தோ. ஸேஸங் ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ந்தி.
Tattha yasmā ekacittakkhaṇe kusalasaṅkhārena saddhiṃ avijjā natthi, tasmā taṃ avatvā, avijjā viya akusalānaṃ, kusalānaṃ mūlato kusalamūlaṃ, taṇhupādānānañca abhāvato taṇhāṭṭhāne taṇhā viya ārammaṇe ajjhogāḷho pasādo, upādānaṭṭhāne upādānaṃ viya daḷhanipātī nāma adhimokkho vutto. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbanti.
குஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா.
Kusalaniddesavaṇṇanā.
அப்³யாகதனித்³தே³ஸவண்ணனா
Abyākataniddesavaṇṇanā
306. அப்³யாகதங் ஹெட்டா² சித்துப்பாத³கண்டே³ ஆக³தபடிபாடியாவ விப⁴த்தங். ஸப்³ப³வாரேஸு ச அவிஜ்ஜாமூலகா நயா பரிஹீனா. கஸ்மா? அவிஜ்ஜாட்டா²னே ட²பேதப்³ப³ஸ்ஸ அபா⁴வதோ. குஸலசித்தேஸு ஹி அவிஜ்ஜாட்டா²னே ட²பேதப்³ப³ங் குஸலமூலங் அத்தி², சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³ஸு நத்தி². ஸஹேதுகேஸு பன கிஞ்சாபி அத்தி², ஏவங் ஸந்தேபி இத⁴ பச்சி²ன்னத்தா தத்த² ந க³ஹிதங். பஞ்சவிஞ்ஞாணஸோதே ஸோதபதிதாவ ஹுத்வா தே³ஸனா கதாதி வேதி³தப்³பா³.
306. Abyākataṃ heṭṭhā cittuppādakaṇḍe āgatapaṭipāṭiyāva vibhattaṃ. Sabbavāresu ca avijjāmūlakā nayā parihīnā. Kasmā? Avijjāṭṭhāne ṭhapetabbassa abhāvato. Kusalacittesu hi avijjāṭṭhāne ṭhapetabbaṃ kusalamūlaṃ atthi, cakkhuviññāṇādīsu natthi. Sahetukesu pana kiñcāpi atthi, evaṃ santepi idha pacchinnattā tattha na gahitaṃ. Pañcaviññāṇasote sotapatitāva hutvā desanā katāti veditabbā.
விஸேஸதோ பனெத்த² சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³ஸு தண்ஹாட்டா²னங் உபாதா³னட்டா²னஞ்ச பரிஹீனங். கஸ்மா? தண்ஹாட்டா²னாரஹஸ்ஸ ப³லவத⁴ம்மஸ்ஸ அபா⁴வா அதி⁴மொக்க²ரஹிதத்தா ச. ஸேஸாஹேதுகேஸு தண்ஹாட்டா²னமேவ பரிஹீனங். ஸஹேதுகேஸு பஸாத³ஸப்³பா⁴வதோ தண்ஹாட்டா²னே பஸாதே³ன பத³ங் பூரிதங். ஏவமெத்த² குஸலாகுஸலவிபாகேஸு சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³ஸு ஸங்கா²ரவிஞ்ஞாணனாமச²ட்டா²யதனப²ஸ்ஸவேத³னாமூலகா ச² ச², ஸேஸாஹேதுகேஸு அதி⁴மொக்க²மூலகேன ஸத்³தி⁴ங் ஸத்த ஸத்த, ஸஹேதுகேஸு பஸாத³மூலகேன ஸத்³தி⁴ங் அட்ட² அட்ட² நயா வேதி³தப்³பா³.
Visesato panettha cakkhuviññāṇādīsu taṇhāṭṭhānaṃ upādānaṭṭhānañca parihīnaṃ. Kasmā? Taṇhāṭṭhānārahassa balavadhammassa abhāvā adhimokkharahitattā ca. Sesāhetukesu taṇhāṭṭhānameva parihīnaṃ. Sahetukesu pasādasabbhāvato taṇhāṭṭhāne pasādena padaṃ pūritaṃ. Evamettha kusalākusalavipākesu cakkhuviññāṇādīsu saṅkhāraviññāṇanāmachaṭṭhāyatanaphassavedanāmūlakā cha cha, sesāhetukesu adhimokkhamūlakena saddhiṃ satta satta, sahetukesu pasādamūlakena saddhiṃ aṭṭha aṭṭha nayā veditabbā.
தத்த² சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³ஸுபி சதுன்னம்பி சதுக்கானங் ஆதி³வாரோவ வுத்தோ. து³தியவாரோ பச்சயவிஸேஸட்டே²ன லப்³ப⁴மானோபி ந வுத்தோ. ததியசதுத்த²வாரா அஸம்ப⁴வதோயேவ. ரூபமிஸ்ஸகா ஹி தே, ந ச சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னி ரூபங் ஸமுட்டா²பெந்தி. யதா² ச பட²மசதுக்கே த்³வே வாரா லப்³ப⁴ந்தி, ஏவங் ஸேஸசதுக்கேஸுபி. தஸ்மா பட²மசதுக்கே து³தியவாரோ, ஸேஸசதுக்கேஸு ச த்³வே த்³வே வாரா அவுத்தாபி வுத்தாவ ஹொந்தீதி வேதி³தப்³பா³. ஸேஸாஹேதுகாப்³யாகதே ஸப்³ப³சதுக்கேஸு ஸப்³பே³பி வாரா லப்³ப⁴ந்தி. இத⁴ பச்சி²ன்னத்தா பன பரதோ ந க³ஹிதா. ஸோதபதிதாவ ஹுத்வா தே³ஸனா கதாதி. ஸேஸஸஹேதுகவிபாகேஸுபி ஏஸேவ நயோ அஞ்ஞத்ர அரூபாவசரவிபாகா. அரூபாவசரவிபாகஸ்மிஞ்ஹி வாரத்³வயமேவ லப்³ப⁴தீதி.
Tattha cakkhuviññāṇādīsupi catunnampi catukkānaṃ ādivārova vutto. Dutiyavāro paccayavisesaṭṭhena labbhamānopi na vutto. Tatiyacatutthavārā asambhavatoyeva. Rūpamissakā hi te, na ca cakkhuviññāṇādīni rūpaṃ samuṭṭhāpenti. Yathā ca paṭhamacatukke dve vārā labbhanti, evaṃ sesacatukkesupi. Tasmā paṭhamacatukke dutiyavāro, sesacatukkesu ca dve dve vārā avuttāpi vuttāva hontīti veditabbā. Sesāhetukābyākate sabbacatukkesu sabbepi vārā labbhanti. Idha pacchinnattā pana parato na gahitā. Sotapatitāva hutvā desanā katāti. Sesasahetukavipākesupi eseva nayo aññatra arūpāvacaravipākā. Arūpāvacaravipākasmiñhi vāradvayameva labbhatīti.
அப்³யாகதனித்³தே³ஸவண்ணனா.
Abyākataniddesavaṇṇanā.
அவிஜ்ஜாமூலககுஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா
Avijjāmūlakakusalaniddesavaṇṇanā
334. இதா³னி அபரேன பரியாயேன ஏகசித்தக்க²ணே பச்சயாகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் புன கதமே த⁴ம்மா குஸலாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² அவிஜ்ஜாபச்சயாதி உபனிஸ்ஸயபச்சயதங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தேனேவ நித்³தே³ஸவாரே ‘‘தத்த² கதமா அவிஜ்ஜா’’தி அவிப⁴ஜித்வா ‘‘தத்த² கதமோ அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரோ’’தி விப⁴த்தங். குஸலசேதனாஸங்கா²தோ ஹி ஸங்கா²ரோயேவ தஸ்மிங் ஸமயே சித்தேன ஸஹஜாதோ ஹோதி, ந அவிஜ்ஜா.
334. Idāni aparena pariyāyena ekacittakkhaṇe paccayākāraṃ dassetuṃ puna katame dhammākusalātiādi āraddhaṃ. Tattha avijjāpaccayāti upanissayapaccayataṃ sandhāya vuttaṃ. Teneva niddesavāre ‘‘tattha katamā avijjā’’ti avibhajitvā ‘‘tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro’’ti vibhattaṃ. Kusalacetanāsaṅkhāto hi saṅkhāroyeva tasmiṃ samaye cittena sahajāto hoti, na avijjā.
தத்த² லோகியகுஸலஸ்ஸ ஹெட்டா² ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே வுத்தனயேனேவ அவிஜ்ஜா பச்சயோ ஹோதி. யஸ்மா பன அப்பஹீனாவிஜ்ஜோ அவிஜ்ஜாய பஹானத்த²ங் லோகுத்தரங் பா⁴வேதி, தஸ்மா தஸ்ஸாபி ஸமதிக்கமவஸேன பச்சயோ ஹோதி. அவிஜ்ஜாவதோயேவ ஹி குஸலாயூஹனங் ஹோதி, ந இதரஸ்ஸ. தத்த² தேபூ⁴மககுஸலே ஸம்மோஹவஸேனபி ஸமதிக்கமபா⁴வனாவஸேனபி ஆயூஹனங் லப்³ப⁴தி; லோகுத்தரே ஸமுச்சே²த³பா⁴வனாவஸேனாதி. ஸேஸங் வுத்தனயமேவ.
Tattha lokiyakusalassa heṭṭhā suttantabhājanīye vuttanayeneva avijjā paccayo hoti. Yasmā pana appahīnāvijjo avijjāya pahānatthaṃ lokuttaraṃ bhāveti, tasmā tassāpi samatikkamavasena paccayo hoti. Avijjāvatoyeva hi kusalāyūhanaṃ hoti, na itarassa. Tattha tebhūmakakusale sammohavasenapi samatikkamabhāvanāvasenapi āyūhanaṃ labbhati; lokuttare samucchedabhāvanāvasenāti. Sesaṃ vuttanayameva.
அயங் பன விஸேஸோ – யதா² ஹெட்டா² ஏகேககுஸலே சதுன்னங் சதுக்கானங் வஸேன நவ ஸோளஸகா லத்³தா⁴, ததா² இத⁴ ந லப்³ப⁴ந்தி. கஸ்மா? அவிஜ்ஜாய அவிக³தஸம்பயுத்தஅஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயாபா⁴வதோ. உபனிஸ்ஸயவஸேன பனெத்த² பட²மசதுக்கமேவ லப்³ப⁴தி. தம்பி பட²மவாரமேவ த³ஸ்ஸெத்வா ஸங்கி²த்தங். நீஹரித்வா பன த³ஸ்ஸேதப்³ப³ந்தி.
Ayaṃ pana viseso – yathā heṭṭhā ekekakusale catunnaṃ catukkānaṃ vasena nava soḷasakā laddhā, tathā idha na labbhanti. Kasmā? Avijjāya avigatasampayuttaaññamaññapaccayābhāvato. Upanissayavasena panettha paṭhamacatukkameva labbhati. Tampi paṭhamavārameva dassetvā saṃkhittaṃ. Nīharitvā pana dassetabbanti.
அவிஜ்ஜாமூலககுஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா.
Avijjāmūlakakusalaniddesavaṇṇanā.
குஸலமூலகவிபாகனித்³தே³ஸவண்ணனா
Kusalamūlakavipākaniddesavaṇṇanā
343. இதா³னி அப்³யாகதேஸுபி அபரேனேவ நயேன பச்சயாகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் கதமே த⁴ம்மா அப்³யாகதாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² குஸலமூலபச்சயாதி இத³ம்பி உபனிஸ்ஸயபச்சயதங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். குஸலவிபாகஸ்ஸ ஹி குஸலமூலங் , அகுஸலவிபாகஸ்ஸ ச அகுஸலமூலங் உபனிஸ்ஸயபச்சயோ ஹோதி; நானாக்க²ணிககம்மபச்சயே பன வத்தப்³ப³மேவ நத்தி². தஸ்மா ஏஸ உபனிஸ்ஸயபச்சயேன சேவ நானாக்க²ணிககம்மபச்சயேன ச பச்சயோ ஹோதி. தேனேவ நித்³தே³ஸவாரே ‘‘தத்த² கதமங் குஸலமூல’’ந்தி அவிப⁴ஜித்வா ‘‘தத்த² கதமோ குஸலமூலபச்சயா ஸங்கா²ரோ’’தி விப⁴த்தங். அகுஸலவிபாகேபி ஏஸேவ நயோ.
343. Idāni abyākatesupi apareneva nayena paccayākāraṃ dassetuṃ katame dhammā abyākatātiādi āraddhaṃ. Tattha kusalamūlapaccayāti idampi upanissayapaccayataṃ sandhāya vuttaṃ. Kusalavipākassa hi kusalamūlaṃ , akusalavipākassa ca akusalamūlaṃ upanissayapaccayo hoti; nānākkhaṇikakammapaccaye pana vattabbameva natthi. Tasmā esa upanissayapaccayena ceva nānākkhaṇikakammapaccayena ca paccayo hoti. Teneva niddesavāre ‘‘tattha katamaṃ kusalamūla’’nti avibhajitvā ‘‘tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’ti vibhattaṃ. Akusalavipākepi eseva nayo.
அவிஜ்ஜாமூலககுஸலனித்³தே³ஸே விய ச இமஸ்மிம்பி விபாகனித்³தே³ஸே பட²மங் பச்சயசதுக்கமேவ லப்³ப⁴தி. தம்பி பட²மவாரங் த³ஸ்ஸெத்வா ஸங்கி²த்தங். தஸ்மா ஏகேகஸ்மிங் விபாகசித்தே ஏகமேகஸ்ஸேவ சதுக்கஸ்ஸ வஸேன குஸலமூலமூலகே அகுஸலமூலமூலகே ச நயே வாரப்பபே⁴தோ³ வேதி³தப்³போ³. கிரியாத⁴ம்மானங் பன யஸ்மா நேவ அவிஜ்ஜா ந குஸலாகுஸலமூலானி உபனிஸ்ஸயபச்சயதங் லப⁴ந்தி, தஸ்மா கிரியவஸேன பச்சயாகாரோ ந வுத்தோதி.
Avijjāmūlakakusalaniddese viya ca imasmimpi vipākaniddese paṭhamaṃ paccayacatukkameva labbhati. Tampi paṭhamavāraṃ dassetvā saṃkhittaṃ. Tasmā ekekasmiṃ vipākacitte ekamekasseva catukkassa vasena kusalamūlamūlake akusalamūlamūlake ca naye vārappabhedo veditabbo. Kiriyādhammānaṃ pana yasmā neva avijjā na kusalākusalamūlāni upanissayapaccayataṃ labhanti, tasmā kiriyavasena paccayākāro na vuttoti.
ஏவமேஸ –
Evamesa –
அகுஸலகுஸலாப்³யாகத-த⁴ம்மேஸு அனேகபே⁴த³தோ வத்வா;
Akusalakusalābyākata-dhammesu anekabhedato vatvā;
குஸலாகுஸலானங் பன, விபாகே ச உபனிஸ்ஸயவஸேன.
Kusalākusalānaṃ pana, vipāke ca upanissayavasena.
புன ஏகதா⁴வ வுத்தோ, வாதி³ப்பவரேன பச்சயாகாரோ;
Puna ekadhāva vutto, vādippavarena paccayākāro;
த⁴ம்மப்பச்சயபே⁴தே³, ஞாணஸ்ஸ பபே⁴த³ஜனநத்த²ங்.
Dhammappaccayabhede, ñāṇassa pabhedajananatthaṃ.
பரியத்திஸவனசிந்தன-படிபத்திக்கமவிவஜ்ஜிதானஞ்ச;
Pariyattisavanacintana-paṭipattikkamavivajjitānañca;
யஸ்மா ஞாணபபே⁴தோ³, ந கதா³சிபி ஹோதி ஏதஸ்மிங்.
Yasmā ñāṇapabhedo, na kadācipi hoti etasmiṃ.
பரியத்திஸவனசிந்தன-படிபத்திக்கமதோ ஸதா³ தீ⁴ரோ;
Pariyattisavanacintana-paṭipattikkamato sadā dhīro;
தத்த² கயிரா ந ஹஞ்ஞங், கரணீயதரங் ததோ அத்தீ²தி.
Tattha kayirā na haññaṃ, karaṇīyataraṃ tato atthīti.
அயங் பன பச்சயாகாரோ ஸுத்தந்தஅபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவஸேன த்³வேபரிவட்டமேவ நீஹரித்வா பா⁴ஜெத்வா த³ஸ்ஸிதோ ஹோதி.
Ayaṃ pana paccayākāro suttantaabhidhammabhājanīyavasena dveparivaṭṭameva nīharitvā bhājetvā dassito hoti.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
ஸம்மோஹவினோத³னியா விப⁴ங்க³ட்ட²கதா²ய
Sammohavinodaniyā vibhaṅgaṭṭhakathāya
படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Paṭiccasamuppādavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 6. படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கோ³ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 6. படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கோ³ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 6. படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கோ³ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo