| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
725. தத்த² திஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ லோகியா. அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ லோகியலோகுத்தரமிஸ்ஸகா . ஸா ஹி நிப்³பா³னாரம்மணானங் மக்³க³ப²லஞாணானங் வஸேன லோகுத்தராபி ஹோதி. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே குஸலாகுஸலவிபாககிரியானங் வஸேன சதூஹி வாரேஹி விப⁴த்தங். தத்த² யத்தகானி ஹெட்டா² சித்துப்பாத³கண்டே³ (த⁴॰ ஸ॰ 1 ஆத³யோ) குஸலசித்தானி விப⁴த்தானி, தேஸங் ஸப்³பே³ஸம்பி வஸேன ஏகேகஸ்மிங் சித்தனித்³தே³ஸே சதஸ்ஸோ சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ விப⁴த்தாதி வேதி³தப்³பா³. அகுஸலசித்தேஸுபி ஏஸேவ நயோ. விபாககிரியவாரேஸு விபாககிரியானங் அத்தே²ன ஸங்க³ஹிதத்தா, த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴த³ங் ச²ட்³டெ³த்வா, ஏகேகஸ்மிங் விபாகசித்தே ச கிரியசித்தே ச திஸ்ஸோ திஸ்ஸோவ படிஸம்பி⁴தா³ விப⁴த்தா. பாளி பன முக²மத்தமேவ த³ஸ்ஸெத்வா ஸங்கி²த்தா. ஸா ஹெட்டா² ஆக³தவித்தா²ரவஸேனேவ வேதி³தப்³பா³.
725. Tattha tisso paṭisambhidā lokiyā. Atthapaṭisambhidā lokiyalokuttaramissakā . Sā hi nibbānārammaṇānaṃ maggaphalañāṇānaṃ vasena lokuttarāpi hoti. Abhidhammabhājanīye kusalākusalavipākakiriyānaṃ vasena catūhi vārehi vibhattaṃ. Tattha yattakāni heṭṭhā cittuppādakaṇḍe (dha. sa. 1 ādayo) kusalacittāni vibhattāni, tesaṃ sabbesampi vasena ekekasmiṃ cittaniddese catasso catasso paṭisambhidā vibhattāti veditabbā. Akusalacittesupi eseva nayo. Vipākakiriyavāresu vipākakiriyānaṃ atthena saṅgahitattā, dhammapaṭisambhidaṃ chaḍḍetvā, ekekasmiṃ vipākacitte ca kiriyacitte ca tisso tissova paṭisambhidā vibhattā. Pāḷi pana mukhamattameva dassetvā saṃkhittā. Sā heṭṭhā āgatavitthāravaseneva veditabbā.
கஸ்மா பன யதா² குஸலாகுஸலவாரேஸு ‘‘தேஸங் விபாகே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³’’தி வுத்தங், ஏவமித⁴ ‘‘யேஸங் த⁴ம்மானங் இமே விபாகா, தேஸு ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³’’தி ஏவங் ந வுத்தந்தி? ஹெட்டா² வுத்தத்தா. யதி³ ஏவங், ‘‘தேஸங் விபாகே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³’’தி ஹெட்டா² வுத்தத்தா அயங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³பி இத⁴ ந வத்தப்³பா³ ஸியாதி? நோ ந வத்தப்³பா³. கஸ்மா? ஹெட்டா² விபாககிரியசித்துப்பாத³வஸேன அவுத்தத்தா. கிரியவாரே ச ‘‘யேஸங் த⁴ம்மானங் இமே கிரியா’’தி வசனமேவ ந யுஜ்ஜதீதி த்³வீஸுபி இமேஸு வாரேஸு திஸ்ஸோ திஸ்ஸோவ படிஸம்பி⁴தா³ விப⁴த்தா.
Kasmā pana yathā kusalākusalavāresu ‘‘tesaṃ vipāke ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti vuttaṃ, evamidha ‘‘yesaṃ dhammānaṃ ime vipākā, tesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’’ti evaṃ na vuttanti? Heṭṭhā vuttattā. Yadi evaṃ, ‘‘tesaṃ vipāke ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti heṭṭhā vuttattā ayaṃ atthapaṭisambhidāpi idha na vattabbā siyāti? No na vattabbā. Kasmā? Heṭṭhā vipākakiriyacittuppādavasena avuttattā. Kiriyavāre ca ‘‘yesaṃ dhammānaṃ ime kiriyā’’ti vacanameva na yujjatīti dvīsupi imesu vāresu tisso tissova paṭisambhidā vibhattā.
தத்த² யாய நிருத்தியா தேஸங் த⁴ம்மானங் பஞ்ஞத்தி ஹோதீதி யாய நிருத்தியா தேஸங் ப²ஸ்ஸோ ஹோதீதிஆதி³னா நயேன வுத்தானங் த⁴ம்மானங் ‘‘அயங் ப²ஸ்ஸோ, அயங் வேத³னா’’தி ஏவங் பஞ்ஞத்தி ஹோதி. தத்த² த⁴ம்மனிருத்தாபி⁴லாபே ஞாணந்தி தஸ்மிங் அத்தே² த⁴ம்மே ச பவத்தமானாய தஸ்ஸா த⁴ம்மனிருத்தியா ஸபா⁴வபஞ்ஞத்தியா அபி⁴லாபே ஞாணங். அபி⁴லாபஸத்³த³ங் ஆரம்மணங் கத்வா உப்பன்னஞாணமேவ இதா⁴பி கதி²தங். யேன ஞாணேனாதி யேன படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ஞாணேன. தானி ஞாணானி ஜானாதீதி இதரானி தீணி படிஸம்பி⁴தா³ஞாணானி ஜானாதி.
Tattha yāya niruttiyā tesaṃ dhammānaṃ paññatti hotīti yāya niruttiyā tesaṃ phasso hotītiādinā nayena vuttānaṃ dhammānaṃ ‘‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā’’ti evaṃ paññatti hoti. Tattha dhammaniruttābhilāpe ñāṇanti tasmiṃ atthe dhamme ca pavattamānāya tassā dhammaniruttiyā sabhāvapaññattiyā abhilāpe ñāṇaṃ. Abhilāpasaddaṃ ārammaṇaṃ katvā uppannañāṇameva idhāpi kathitaṃ. Yena ñāṇenāti yena paṭibhānapaṭisambhidāñāṇena. Tāniñāṇāni jānātīti itarāni tīṇi paṭisambhidāñāṇāni jānāti.
இதா³னி யதா² யங் ஞாணங் தானி ஞாணானி ஜானாதி, ததா² தஸ்ஸ தேஸு பவத்திங் த³ஸ்ஸேதுங் இமானி ஞாணானி இத³மத்த²ஜோதகானீதி வுத்தங். தத்த² இத³மத்த²ஜோதகானீதி இமஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ஜோதகானி பகாஸகானி; இமங் நாம அத்த²ங் ஜோதெந்தி பகாஸெந்தி பரிச்சி²ந்த³ந்தீதி அத்தோ². இதி ஞாணேஸு ஞாணந்தி இமினா ஆகாரேன பவத்தங் தீஸு ஞாணேஸு ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ நாம.
Idāni yathā yaṃ ñāṇaṃ tāni ñāṇāni jānāti, tathā tassa tesu pavattiṃ dassetuṃ imāni ñāṇāni idamatthajotakānīti vuttaṃ. Tattha idamatthajotakānīti imassa atthassa jotakāni pakāsakāni; imaṃ nāma atthaṃ jotenti pakāsenti paricchindantīti attho. Iti ñāṇesu ñāṇanti iminā ākārena pavattaṃ tīsu ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā nāma.
தத்த² கிஞ்சாபி அயங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ ‘இமிஸ்ஸா இத³ங் கிச்சங், இமிஸ்ஸா இத³ங் கிச்ச’ந்தி இதராஸங் படிஸம்பி⁴தா³னங் கிச்சங் ஜானாதி, ஸயங் பன தாஸங் கிச்சங் காதுங் ந ஸக்கோதி, ப³ஹுஸ்ஸுதத⁴ம்மகதி²கோ விய அப்பஸ்ஸுதத⁴ம்மகதி²கஸ்ஸ. த்³வே கிர பி⁴க்கூ². ஏகோ ப³ஹுஸ்ஸுதோ, ஏகோ அப்பஸ்ஸுதோ. தே ஏகதோவ ஏகங் த⁴ம்மகதா²மக்³க³ங் உக்³க³ண்ஹிங்ஸு. தத்த² அப்பஸ்ஸுதோ ஸரஸம்பன்னோ அஹோஸி, இதரோ மந்த³ஸ்ஸரோ. தேஸு அப்பஸ்ஸுதோ க³தக³தட்டா²னே அத்தனோ ஸரஸம்பத்தியா ஸகலபரிஸங் கோ²பெ⁴த்வா த⁴ம்மங் கதே²ஸி. த⁴ம்மங் ஸுணமானா ஹட்ட²துட்ட²மானஸா ஹுத்வா – ‘யதா² ஏஸ த⁴ம்மங் கதே²ஸி, ஏகோ திபிடகத⁴ரோ மஞ்ஞே ப⁴விஸ்ஸதீ’தி வத³ந்தி. ப³ஹுஸ்ஸுதபி⁴க்கு² பன – ‘த⁴ம்மஸவனே ஜானிஸ்ஸத² அயங் திபிடகத⁴ரோ வா நோ வா’தி ஆஹ. ஸோ கிஞ்சாபி ஏவமாஹ, யதா² பன ஸகலபரிஸங் கோ²பெ⁴த்வா த⁴ம்மங் கதே²துங் ஸக்கோதி, ஏவமஸ்ஸ கத²னஸமத்த²தா நத்தி². தத்த² கிஞ்சாபி படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³, ப³ஹுஸ்ஸுதோ விய அப்பஸ்ஸுதஸ்ஸ, இதராஸங் கிச்சங் ஜானாதி, ஸயங் பன தங் கிச்சங் காதுங் ந ஸக்கோதீதி வேதி³தப்³ப³ங். ஸேஸங் உத்தானத்த²மேவ.
Tattha kiñcāpi ayaṃ paṭibhānapaṭisambhidā ‘imissā idaṃ kiccaṃ, imissā idaṃ kicca’nti itarāsaṃ paṭisambhidānaṃ kiccaṃ jānāti, sayaṃ pana tāsaṃ kiccaṃ kātuṃ na sakkoti, bahussutadhammakathiko viya appassutadhammakathikassa. Dve kira bhikkhū. Eko bahussuto, eko appassuto. Te ekatova ekaṃ dhammakathāmaggaṃ uggaṇhiṃsu. Tattha appassuto sarasampanno ahosi, itaro mandassaro. Tesu appassuto gatagataṭṭhāne attano sarasampattiyā sakalaparisaṃ khobhetvā dhammaṃ kathesi. Dhammaṃ suṇamānā haṭṭhatuṭṭhamānasā hutvā – ‘yathā esa dhammaṃ kathesi, eko tipiṭakadharo maññe bhavissatī’ti vadanti. Bahussutabhikkhu pana – ‘dhammasavane jānissatha ayaṃ tipiṭakadharo vā no vā’ti āha. So kiñcāpi evamāha, yathā pana sakalaparisaṃ khobhetvā dhammaṃ kathetuṃ sakkoti, evamassa kathanasamatthatā natthi. Tattha kiñcāpi paṭibhānapaṭisambhidā, bahussuto viya appassutassa, itarāsaṃ kiccaṃ jānāti, sayaṃ pana taṃ kiccaṃ kātuṃ na sakkotīti veditabbaṃ. Sesaṃ uttānatthameva.
746. ஏவங் குஸலசித்துப்பாதா³தி³வஸேன படிஸம்பி⁴தா³ விப⁴ஜித்வா இதா³னி தாஸங் உப்பத்திட்டா²னபூ⁴தங் கெ²த்தங் த³ஸ்ஸேதுங் புன சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³திஆதி³மாஹ. தத்த² திஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ காமாவசரகுஸலதோ சதூஸு ஞாணஸம்பயுத்தேஸு சித்துப்பாதே³ஸூதி இத³ங் ஸெக்கா²னங் வஸேன வுத்தங். தேஸஞ்ஹிபி த⁴ம்மபச்சவெக்க²ணகாலே ஹெட்டா² வுத்தங் பஞ்சப்பகாரங் த⁴ம்மங் ஆரம்மணங் கத்வா சதூஸு ஞாணஸம்பயுத்தகுஸலசித்தேஸு த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ உப்பஜ்ஜதி. ததா² நிருத்திபச்சவெக்க²ணகாலே ஸத்³த³ங் ஆரம்மணங் கத்வா நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³; ஞாணங் பச்சவெக்க²ணகாலே ஸப்³ப³த்த²கஞாணங் ஆரம்மணங் கத்வா படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³தி.
746. Evaṃ kusalacittuppādādivasena paṭisambhidā vibhajitvā idāni tāsaṃ uppattiṭṭhānabhūtaṃ khettaṃ dassetuṃ puna catasso paṭisambhidātiādimāha. Tattha tisso paṭisambhidā kāmāvacarakusalato catūsu ñāṇasampayuttesu cittuppādesūti idaṃ sekkhānaṃ vasena vuttaṃ. Tesañhipi dhammapaccavekkhaṇakāle heṭṭhā vuttaṃ pañcappakāraṃ dhammaṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu ñāṇasampayuttakusalacittesu dhammapaṭisambhidā uppajjati. Tathā niruttipaccavekkhaṇakāle saddaṃ ārammaṇaṃ katvā niruttipaṭisambhidā; ñāṇaṃ paccavekkhaṇakāle sabbatthakañāṇaṃ ārammaṇaṃ katvā paṭibhānapaṭisambhidāti.
கிரியதோ சதூஸூதி இத³ங் பன அஸெக்கா²னங் வஸேன வுத்தங். தேஸஞ்ஹி த⁴ம்மங் பச்சவெக்க²ணகாலே ஹெட்டா² வுத்தங் பஞ்சப்பகாரங் த⁴ம்மங் ஆரம்மணங் கத்வா சதூஸு ஞாணஸம்பயுத்தகிரியசித்தேஸு த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ உப்பஜ்ஜதி. ததா² நிருத்திபச்சவெக்க²ணகாலே ஸத்³த³ங் ஆரம்மணங் கத்வா நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³; ஞாணங் பச்சவெக்க²ணகாலே ஸப்³ப³த்த²கஞாணங் ஆரம்மணங் கத்வா படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³தி.
Kiriyato catūsūti idaṃ pana asekkhānaṃ vasena vuttaṃ. Tesañhi dhammaṃ paccavekkhaṇakāle heṭṭhā vuttaṃ pañcappakāraṃ dhammaṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu ñāṇasampayuttakiriyacittesu dhammapaṭisambhidā uppajjati. Tathā niruttipaccavekkhaṇakāle saddaṃ ārammaṇaṃ katvā niruttipaṭisambhidā; ñāṇaṃ paccavekkhaṇakāle sabbatthakañāṇaṃ ārammaṇaṃ katvā paṭibhānapaṭisambhidāti.
அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ ஏதேஸு சேவ உப்பஜ்ஜதீதி இத³ங் பன ஸெக்கா²ஸெக்கா²னங் வஸேன வுத்தங். ததா² ஹி ஸெக்கா²னங் அத்த²பச்சவெக்க²ணகாலே ஹெட்டா² வுத்தப்பபே⁴த³ங் அத்த²ங் ஆரம்மணங் கத்வா சதூஸு ஞாணஸம்பயுத்தகுஸலசித்தேஸு அயங் உப்பஜ்ஜதி, மக்³க³ப²லகாலே ச மக்³க³ப²லேஸு. அஸெக்க²ஸ்ஸ பன அத்த²ங் பச்சவெக்க²ணகாலே ஹெட்டா² வுத்தப்பபே⁴த³மேவ அத்த²ங் ஆரம்மணங் கத்வா சதூஸு ஞாணஸம்பயுத்தகிரியசித்தேஸு உப்பஜ்ஜதி, ப²லகாலே ச உபரிமே ஸாமஞ்ஞப²லேதி. ஏவமேதா ஸெக்கா²ஸெக்கா²னங் உப்பஜ்ஜமானா இமாஸு பூ⁴மீஸு உப்பஜ்ஜந்தீதி பூ⁴மித³ஸ்ஸனத்த²ங் அயங் நயோ த³ஸ்ஸிதோதி.
Atthapaṭisambhidā etesu ceva uppajjatīti idaṃ pana sekkhāsekkhānaṃ vasena vuttaṃ. Tathā hi sekkhānaṃ atthapaccavekkhaṇakāle heṭṭhā vuttappabhedaṃ atthaṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu ñāṇasampayuttakusalacittesu ayaṃ uppajjati, maggaphalakāle ca maggaphalesu. Asekkhassa pana atthaṃ paccavekkhaṇakāle heṭṭhā vuttappabhedameva atthaṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu ñāṇasampayuttakiriyacittesu uppajjati, phalakāle ca uparime sāmaññaphaleti. Evametā sekkhāsekkhānaṃ uppajjamānā imāsu bhūmīsu uppajjantīti bhūmidassanatthaṃ ayaṃ nayo dassitoti.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
