Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సమ్మోహవినోదనీ-అట్ఠకథా • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
౨. అభిధమ్మభాజనీయవణ్ణనా
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
౨౦౬-౨౧౪. ఇదాని అభిధమ్మభాజనీయం హోతి. తత్థ ‘‘అరియసచ్చానీ’’తి అవత్వా నిప్పదేసతో పచ్చయసఙ్ఖాతం సముదయం దస్సేతుం ‘‘చత్తారి సచ్చానీ’’తి వుత్తం . అరియసచ్చానీతి హి వుత్తే అవసేసా చ కిలేసా, అవసేసా చ అకుసలా ధమ్మా, తీణి చ కుసలమూలాని సాసవాని, అవసేసా చ సాసవా కుసలా ధమ్మా న సఙ్గయ్హన్తి. న చ కేవలం తణ్హావ దుక్ఖం సముదానేతి, ఇమేపి అవసేసా చ కిలేసాదయో పచ్చయా సముదానేన్తియేవ. ఇతి ఇమేపి పచ్చయా దుక్ఖం సముదానేన్తియేవాతి నిప్పదేసతో పచ్చయసఙ్ఖాతం సముదయం దస్సేతుం ‘‘అరియసచ్చానీ’’తి అవత్వా ‘‘చత్తారి సచ్చానీ’’తి వుత్తం.
206-214. Idāni abhidhammabhājanīyaṃ hoti. Tattha ‘‘ariyasaccānī’’ti avatvā nippadesato paccayasaṅkhātaṃ samudayaṃ dassetuṃ ‘‘cattāri saccānī’’ti vuttaṃ . Ariyasaccānīti hi vutte avasesā ca kilesā, avasesā ca akusalā dhammā, tīṇi ca kusalamūlāni sāsavāni, avasesā ca sāsavā kusalā dhammā na saṅgayhanti. Na ca kevalaṃ taṇhāva dukkhaṃ samudāneti, imepi avasesā ca kilesādayo paccayā samudānentiyeva. Iti imepi paccayā dukkhaṃ samudānentiyevāti nippadesato paccayasaṅkhātaṃ samudayaṃ dassetuṃ ‘‘ariyasaccānī’’ti avatvā ‘‘cattāri saccānī’’ti vuttaṃ.
నిద్దేసవారే చ నేసం పఠమం దుక్ఖం అనిద్దిసిత్వా తస్సేవ దుక్ఖస్స సుఖనిద్దేసత్థం దుక్ఖసముదయో నిద్దిట్ఠో. తస్మిఞ్హి నిద్దిట్ఠే ‘‘అవసేసా చ కిలేసా’’తిఆదినా నయేన దుక్ఖసచ్చం సుఖనిద్దేసం హోతి. నిరోధసచ్చమ్పేత్థ తణ్హాయ పహానం ‘‘తణ్హాయ చ అవసేసానఞ్చ కిలేసానం పహాన’’న్తి ఏవం యథావుత్తస్స సముదయస్స పహానవసేన పఞ్చహాకారేహి నిద్దిట్ఠం. మగ్గసచ్చం పనేత్థ పఠమజ్ఝానికసోతాపత్తిమగ్గవసేన ధమ్మసఙ్గణియం విభత్తస్స దేసనానయస్స ముఖమత్తమేవ దస్సేన్తేన నిద్దిట్ఠం. తత్థ నయభేదో వేదితబ్బో. తం ఉపరి పకాసయిస్సామ.
Niddesavāre ca nesaṃ paṭhamaṃ dukkhaṃ aniddisitvā tasseva dukkhassa sukhaniddesatthaṃ dukkhasamudayo niddiṭṭho. Tasmiñhi niddiṭṭhe ‘‘avasesā ca kilesā’’tiādinā nayena dukkhasaccaṃ sukhaniddesaṃ hoti. Nirodhasaccampettha taṇhāya pahānaṃ ‘‘taṇhāya ca avasesānañca kilesānaṃ pahāna’’nti evaṃ yathāvuttassa samudayassa pahānavasena pañcahākārehi niddiṭṭhaṃ. Maggasaccaṃ panettha paṭhamajjhānikasotāpattimaggavasena dhammasaṅgaṇiyaṃ vibhattassa desanānayassa mukhamattameva dassentena niddiṭṭhaṃ. Tattha nayabhedo veditabbo. Taṃ upari pakāsayissāma.
యస్మా పన న కేవలం అట్ఠఙ్గికో మగ్గోవ పటిపదా ‘‘పుబ్బేవ ఖో పనస్స కాయకమ్మం వచీకమ్మం ఆజీవో సుపరిసుద్ధో హోతీ’’తి (మ॰ ని॰ ౩.౪౩౩) వచనతో పన పుగ్గలజ్ఝాసయవసేన పఞ్చఙ్గికోపి మగ్గో పటిపదా ఏవాతి దేసితో, తస్మా తం నయం దస్సేతుం పఞ్చఙ్గికవారోపి నిద్దిట్ఠో. యస్మా చ న కేవలం అట్ఠఙ్గికపఞ్చఙ్గికమగ్గావ పటిపదా, సమ్పయుత్తకా పన అతిరేకపఞ్ఞాసధమ్మాపి పటిపదా ఏవ, తస్మా తం నయం దస్సేతుం తతియో సబ్బసఙ్గాహికవారోపి నిద్దిట్ఠో. తత్థ ‘‘అవసేసా ధమ్మా దుక్ఖనిరోధగామినియా పటిపదాయ సమ్పయుత్తా’’తి ఇదం పరిహాయతి. సేసం సబ్బత్థ సదిసమేవ.
Yasmā pana na kevalaṃ aṭṭhaṅgiko maggova paṭipadā ‘‘pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hotī’’ti (ma. ni. 3.433) vacanato pana puggalajjhāsayavasena pañcaṅgikopi maggo paṭipadā evāti desito, tasmā taṃ nayaṃ dassetuṃ pañcaṅgikavāropi niddiṭṭho. Yasmā ca na kevalaṃ aṭṭhaṅgikapañcaṅgikamaggāva paṭipadā, sampayuttakā pana atirekapaññāsadhammāpi paṭipadā eva, tasmā taṃ nayaṃ dassetuṃ tatiyo sabbasaṅgāhikavāropi niddiṭṭho. Tattha ‘‘avasesā dhammā dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya sampayuttā’’ti idaṃ parihāyati. Sesaṃ sabbattha sadisameva.
తత్థ అట్ఠఙ్గికవారస్స ‘‘తణ్హాయ అవసేసానఞ్చ కిలేసానం పహాన’’న్తిఆదీసు పఞ్చసు కోట్ఠాసేసు పఠమకోట్ఠాసే తావ సోతాపత్తిమగ్గే ఝానాభినివేసే సుద్ధికపటిపదా, సుద్ధికసుఞ్ఞతా, సుఞ్ఞతపటిపదా, సుద్ధికఅప్పణిహితం, అప్పణిహితపటిపదాతి ఇమేసు పఞ్చసు వారేసు ద్విన్నం ద్విన్నం చతుక్కపఞ్చకనయానం వసేన దస నయా హోన్తి. ఏవం సేసేసుపీతి వీసతియా అభినివేసేసు ద్వే నయసతాని. తాని చతూహి అధిపతీహి చతుగ్గుణితాని అట్ఠ . ఇతి సుద్ధికాని ద్వే సాధిపతీ అట్ఠాతి సబ్బమ్పి నయసహస్సం హోతి. యథా చ సోతాపత్తిమగ్గే, ఏవం సేసమగ్గేసుపీతి చత్తారి నయసహస్సాని హోన్తి. యథా చ పఠమకోట్ఠాసే చత్తారి, ఏవం సేసేసుపీతి అట్ఠఙ్గికవారే పఞ్చసు కోట్ఠాసేసు వీసతి నయసహస్సాని హోన్తి. తథా పఞ్చఙ్గికవారే సబ్బసఙ్గాహికవారే చాతి సబ్బానిపి సట్ఠి నయసహస్సాని సత్థారా విభత్తాని. పాళి పన సఙ్ఖేపేన ఆగతా. ఏవమిదం తివిధమహావారం పఞ్చదసకోట్ఠాసం సట్ఠినయసహస్సపటిమణ్డితం అభిధమ్మభాజనీయం నామ నిద్దిట్ఠన్తి వేదితబ్బం.
Tattha aṭṭhaṅgikavārassa ‘‘taṇhāya avasesānañca kilesānaṃ pahāna’’ntiādīsu pañcasu koṭṭhāsesu paṭhamakoṭṭhāse tāva sotāpattimagge jhānābhinivese suddhikapaṭipadā, suddhikasuññatā, suññatapaṭipadā, suddhikaappaṇihitaṃ, appaṇihitapaṭipadāti imesu pañcasu vāresu dvinnaṃ dvinnaṃ catukkapañcakanayānaṃ vasena dasa nayā honti. Evaṃ sesesupīti vīsatiyā abhinivesesu dve nayasatāni. Tāni catūhi adhipatīhi catugguṇitāni aṭṭha . Iti suddhikāni dve sādhipatī aṭṭhāti sabbampi nayasahassaṃ hoti. Yathā ca sotāpattimagge, evaṃ sesamaggesupīti cattāri nayasahassāni honti. Yathā ca paṭhamakoṭṭhāse cattāri, evaṃ sesesupīti aṭṭhaṅgikavāre pañcasu koṭṭhāsesu vīsati nayasahassāni honti. Tathā pañcaṅgikavāre sabbasaṅgāhikavāre cāti sabbānipi saṭṭhinayasahassāni satthārā vibhattāni. Pāḷi pana saṅkhepena āgatā. Evamidaṃ tividhamahāvāraṃ pañcadasakoṭṭhāsaṃ saṭṭhinayasahassapaṭimaṇḍitaṃ abhidhammabhājanīyaṃ nāma niddiṭṭhanti veditabbaṃ.
అభిధమ్మభాజనీయవణ్ణనా.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / విభఙ్గపాళి • Vibhaṅgapāḷi / ౪. సచ్చవిభఙ్గో • 4. Saccavibhaṅgo
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-మూలటీకా • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ౪. సచ్చవిభఙ్గో • 4. Saccavibhaṅgo
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-అనుటీకా • Vibhaṅga-anuṭīkā / ౪. సచ్చవిభఙ్గో • 4. Saccavibhaṅgo