| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សម្មោហវិនោទនី-អដ្ឋកថា • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
២. អភិធម្មភាជនីយវណ្ណនា
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
២០៦-២១៤. ឥទានិ អភិធម្មភាជនីយំ ហោតិ។ តត្ថ ‘‘អរិយសច្ចានី’’តិ អវត្វា និប្បទេសតោ បច្ចយសង្ខាតំ សមុទយំ ទស្សេតុំ ‘‘ចត្តារិ សច្ចានី’’តិ វុត្តំ ។ អរិយសច្ចានីតិ ហិ វុត្តេ អវសេសា ច កិលេសា, អវសេសា ច អកុសលា ធម្មា, តីណិ ច កុសលមូលានិ សាសវានិ, អវសេសា ច សាសវា កុសលា ធម្មា ន សង្គយ្ហន្តិ។ ន ច កេវលំ តណ្ហាវ ទុក្ខំ សមុទានេតិ, ឥមេបិ អវសេសា ច កិលេសាទយោ បច្ចយា សមុទានេន្តិយេវ។ ឥតិ ឥមេបិ បច្ចយា ទុក្ខំ សមុទានេន្តិយេវាតិ និប្បទេសតោ បច្ចយសង្ខាតំ សមុទយំ ទស្សេតុំ ‘‘អរិយសច្ចានី’’តិ អវត្វា ‘‘ចត្តារិ សច្ចានី’’តិ វុត្តំ។
206-214. Idāni abhidhammabhājanīyaṃ hoti. Tattha ‘‘ariyasaccānī’’ti avatvā nippadesato paccayasaṅkhātaṃ samudayaṃ dassetuṃ ‘‘cattāri saccānī’’ti vuttaṃ . Ariyasaccānīti hi vutte avasesā ca kilesā, avasesā ca akusalā dhammā, tīṇi ca kusalamūlāni sāsavāni, avasesā ca sāsavā kusalā dhammā na saṅgayhanti. Na ca kevalaṃ taṇhāva dukkhaṃ samudāneti, imepi avasesā ca kilesādayo paccayā samudānentiyeva. Iti imepi paccayā dukkhaṃ samudānentiyevāti nippadesato paccayasaṅkhātaṃ samudayaṃ dassetuṃ ‘‘ariyasaccānī’’ti avatvā ‘‘cattāri saccānī’’ti vuttaṃ.
និទ្ទេសវារេ ច នេសំ បឋមំ ទុក្ខំ អនិទ្ទិសិត្វា តស្សេវ ទុក្ខស្ស សុខនិទ្ទេសត្ថំ ទុក្ខសមុទយោ និទ្ទិដ្ឋោ។ តស្មិញ្ហិ និទ្ទិដ្ឋេ ‘‘អវសេសា ច កិលេសា’’តិអាទិនា នយេន ទុក្ខសច្ចំ សុខនិទ្ទេសំ ហោតិ។ និរោធសច្ចម្បេត្ថ តណ្ហាយ បហានំ ‘‘តណ្ហាយ ច អវសេសានញ្ច កិលេសានំ បហាន’’ន្តិ ឯវំ យថាវុត្តស្ស សមុទយស្ស បហានវសេន បញ្ចហាការេហិ និទ្ទិដ្ឋំ។ មគ្គសច្ចំ បនេត្ថ បឋមជ្ឈានិកសោតាបត្តិមគ្គវសេន ធម្មសង្គណិយំ វិភត្តស្ស ទេសនានយស្ស មុខមត្តមេវ ទស្សេន្តេន និទ្ទិដ្ឋំ។ តត្ថ នយភេទោ វេទិតព្ពោ។ តំ ឧបរិ បកាសយិស្សាម។
Niddesavāre ca nesaṃ paṭhamaṃ dukkhaṃ aniddisitvā tasseva dukkhassa sukhaniddesatthaṃ dukkhasamudayo niddiṭṭho. Tasmiñhi niddiṭṭhe ‘‘avasesā ca kilesā’’tiādinā nayena dukkhasaccaṃ sukhaniddesaṃ hoti. Nirodhasaccampettha taṇhāya pahānaṃ ‘‘taṇhāya ca avasesānañca kilesānaṃ pahāna’’nti evaṃ yathāvuttassa samudayassa pahānavasena pañcahākārehi niddiṭṭhaṃ. Maggasaccaṃ panettha paṭhamajjhānikasotāpattimaggavasena dhammasaṅgaṇiyaṃ vibhattassa desanānayassa mukhamattameva dassentena niddiṭṭhaṃ. Tattha nayabhedo veditabbo. Taṃ upari pakāsayissāma.
យស្មា បន ន កេវលំ អដ្ឋង្គិកោ មគ្គោវ បដិបទា ‘‘បុព្ពេវ ខោ បនស្ស កាយកម្មំ វចីកម្មំ អាជីវោ សុបរិសុទ្ធោ ហោតី’’តិ (ម. និ. ៣.៤៣៣) វចនតោ បន បុគ្គលជ្ឈាសយវសេន បញ្ចង្គិកោបិ មគ្គោ បដិបទា ឯវាតិ ទេសិតោ, តស្មា តំ នយំ ទស្សេតុំ បញ្ចង្គិកវារោបិ និទ្ទិដ្ឋោ។ យស្មា ច ន កេវលំ អដ្ឋង្គិកបញ្ចង្គិកមគ្គាវ បដិបទា, សម្បយុត្តកា បន អតិរេកបញ្ញាសធម្មាបិ បដិបទា ឯវ, តស្មា តំ នយំ ទស្សេតុំ តតិយោ សព្ពសង្គាហិកវារោបិ និទ្ទិដ្ឋោ។ តត្ថ ‘‘អវសេសា ធម្មា ទុក្ខនិរោធគាមិនិយា បដិបទាយ សម្បយុត្តា’’តិ ឥទំ បរិហាយតិ។ សេសំ សព្ពត្ថ សទិសមេវ។
Yasmā pana na kevalaṃ aṭṭhaṅgiko maggova paṭipadā ‘‘pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hotī’’ti (ma. ni. 3.433) vacanato pana puggalajjhāsayavasena pañcaṅgikopi maggo paṭipadā evāti desito, tasmā taṃ nayaṃ dassetuṃ pañcaṅgikavāropi niddiṭṭho. Yasmā ca na kevalaṃ aṭṭhaṅgikapañcaṅgikamaggāva paṭipadā, sampayuttakā pana atirekapaññāsadhammāpi paṭipadā eva, tasmā taṃ nayaṃ dassetuṃ tatiyo sabbasaṅgāhikavāropi niddiṭṭho. Tattha ‘‘avasesā dhammā dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya sampayuttā’’ti idaṃ parihāyati. Sesaṃ sabbattha sadisameva.
តត្ថ អដ្ឋង្គិកវារស្ស ‘‘តណ្ហាយ អវសេសានញ្ច កិលេសានំ បហាន’’ន្តិអាទីសុ បញ្ចសុ កោដ្ឋាសេសុ បឋមកោដ្ឋាសេ តាវ សោតាបត្តិមគ្គេ ឈានាភិនិវេសេ សុទ្ធិកបដិបទា, សុទ្ធិកសុញ្ញតា, សុញ្ញតបដិបទា, សុទ្ធិកអប្បណិហិតំ, អប្បណិហិតបដិបទាតិ ឥមេសុ បញ្ចសុ វារេសុ ទ្វិន្នំ ទ្វិន្នំ ចតុក្កបញ្ចកនយានំ វសេន ទស នយា ហោន្តិ។ ឯវំ សេសេសុបីតិ វីសតិយា អភិនិវេសេសុ ទ្វេ នយសតានិ។ តានិ ចតូហិ អធិបតីហិ ចតុគ្គុណិតានិ អដ្ឋ ។ ឥតិ សុទ្ធិកានិ ទ្វេ សាធិបតី អដ្ឋាតិ សព្ពម្បិ នយសហស្សំ ហោតិ។ យថា ច សោតាបត្តិមគ្គេ, ឯវំ សេសមគ្គេសុបីតិ ចត្តារិ នយសហស្សានិ ហោន្តិ។ យថា ច បឋមកោដ្ឋាសេ ចត្តារិ, ឯវំ សេសេសុបីតិ អដ្ឋង្គិកវារេ បញ្ចសុ កោដ្ឋាសេសុ វីសតិ នយសហស្សានិ ហោន្តិ។ តថា បញ្ចង្គិកវារេ សព្ពសង្គាហិកវារេ ចាតិ សព្ពានិបិ សដ្ឋិ នយសហស្សានិ សត្ថារា វិភត្តានិ។ បាឡិ បន សង្ខេបេន អាគតា។ ឯវមិទំ តិវិធមហាវារំ បញ្ចទសកោដ្ឋាសំ សដ្ឋិនយសហស្សបដិមណ្ឌិតំ អភិធម្មភាជនីយំ នាម និទ្ទិដ្ឋន្តិ វេទិតព្ពំ។
Tattha aṭṭhaṅgikavārassa ‘‘taṇhāya avasesānañca kilesānaṃ pahāna’’ntiādīsu pañcasu koṭṭhāsesu paṭhamakoṭṭhāse tāva sotāpattimagge jhānābhinivese suddhikapaṭipadā, suddhikasuññatā, suññatapaṭipadā, suddhikaappaṇihitaṃ, appaṇihitapaṭipadāti imesu pañcasu vāresu dvinnaṃ dvinnaṃ catukkapañcakanayānaṃ vasena dasa nayā honti. Evaṃ sesesupīti vīsatiyā abhinivesesu dve nayasatāni. Tāni catūhi adhipatīhi catugguṇitāni aṭṭha . Iti suddhikāni dve sādhipatī aṭṭhāti sabbampi nayasahassaṃ hoti. Yathā ca sotāpattimagge, evaṃ sesamaggesupīti cattāri nayasahassāni honti. Yathā ca paṭhamakoṭṭhāse cattāri, evaṃ sesesupīti aṭṭhaṅgikavāre pañcasu koṭṭhāsesu vīsati nayasahassāni honti. Tathā pañcaṅgikavāre sabbasaṅgāhikavāre cāti sabbānipi saṭṭhinayasahassāni satthārā vibhattāni. Pāḷi pana saṅkhepena āgatā. Evamidaṃ tividhamahāvāraṃ pañcadasakoṭṭhāsaṃ saṭṭhinayasahassapaṭimaṇḍitaṃ abhidhammabhājanīyaṃ nāma niddiṭṭhanti veditabbaṃ.
អភិធម្មភាជនីយវណ្ណនា។
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / វិភង្គបាឡិ • Vibhaṅgapāḷi / ៤. សច្ចវិភង្គោ • 4. Saccavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-មូលដីកា • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ៤. សច្ចវិភង្គោ • 4. Saccavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-អនុដីកា • Vibhaṅga-anuṭīkā / ៤. សច្ចវិភង្គោ • 4. Saccavibhaṅgo
