Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನೀ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
೨. ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
೧೫೫. ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯೇ ಯಥಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವಿಪಸ್ಸಕಾನಂ ಉಪಕಾರತ್ಥಾಯ ‘‘ಚಕ್ಖಾಯತನಂ ರೂಪಾಯತನ’’ನ್ತಿ ಯುಗಲತೋ ಆಯತನಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ತಥಾ ಅವತ್ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಬಾಹಿರಾನಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರತೋ ಸಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಚಕ್ಖಾಯತನಂ ಸೋತಾಯತನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಬಾಹಿರವವತ್ಥಾನನಯೇನ ವುತ್ತಾನಿ।
155. Abhidhammabhājanīye yathā heṭṭhā vipassakānaṃ upakāratthāya ‘‘cakkhāyatanaṃ rūpāyatana’’nti yugalato āyatanāni vuttāni, tathā avatvā ajjhattikabāhirānaṃ sabbākārato sabhāvadassanatthaṃ ‘‘cakkhāyatanaṃ sotāyatana’’nti evaṃ ajjhattikabāhiravavatthānanayena vuttāni.
೧೫೬. ತೇಸಂ ನಿದ್ದೇಸವಾರೇ ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಚಕ್ಖಾಯತನನ್ತಿಆದೀನಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।
156. Tesaṃ niddesavāre tattha katamaṃ cakkhāyatanantiādīni heṭṭhā vuttanayeneva veditabbāni.
೧೬೭. ಯಂ ಪನೇತಂ ಧಮ್ಮಾಯತನನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಾ ಅಸಙ್ಖತಾ ಧಾತು? ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ರಾಯಮತ್ಥೋ – ಅಸಙ್ಖತಾ ಧಾತೂತಿ ಅಸಙ್ಖತಸಭಾವಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನೇತಂ ಆಗಮ್ಮ ರಾಗಾದಯೋ ಖೀಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಆಚರಿಯಾನಂ ಸಮಾನತ್ಥಕಥಾ।
167. Yaṃ panetaṃ dhammāyatananiddese ‘‘tattha katamā asaṅkhatā dhātu? Rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo’’ti vuttaṃ, tatrāyamattho – asaṅkhatā dhātūti asaṅkhatasabhāvaṃ nibbānaṃ. Yasmā panetaṃ āgamma rāgādayo khīyanti, tasmā rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuttaṃ. Ayamettha ācariyānaṃ samānatthakathā.
ವಿತಣ್ಡವಾದೀ ಪನಾಹ – ‘ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯೋವ ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ। ‘ಸುತ್ತಂ ಆಹರಾ’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ‘‘ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವುಚ್ಚತಿ; ಕತಮಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ? ಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ಏತಂ ಜಮ್ಬುಖಾದಕಸುತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘ಇಮಿನಾ ಸುತ್ತೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯೋವ ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ ಆಹ। ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘ಕಿಂ ಪನ ಯಥಾ ಚೇತಂ ಸುತ್ತಂ ತಥಾ ಅತ್ಥೋ’ತಿ? ಅದ್ಧಾ ವಕ್ಖತಿ – ‘ಆಮ , ನತ್ಥಿ ಸುತ್ತತೋ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅತ್ಥೋ’ತಿ। ತತೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘ಇದಂ ತಾವ ತೇ ಸುತ್ತಂ ಆಭತಂ; ಅನನ್ತರಸುತ್ತಂ ಆಹರಾ’ತಿ। ಅನನ್ತರಸುತ್ತಂ ನಾಮ – ‘‘ಅರಹತ್ತಂ ಅರಹತ್ತನ್ತಿ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವುಚ್ಚತಿ; ಕತಮಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅರಹತ್ತನ್ತಿ? ಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅರಹತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೪.೩೧೫) ಇದಂ ತಸ್ಸೇವಾನನ್ತರಂ ಆಭತಸುತ್ತಂ।
Vitaṇḍavādī panāha – ‘pāṭiyekkaṃ nibbānaṃ nāma natthi, kilesakkhayova nibbāna’nti. ‘Suttaṃ āharā’ti ca vutte ‘‘nibbānaṃ nibbānanti kho, āvuso sāriputta, vuccati; katamaṃ nu kho, āvuso, nibbānanti? Yo kho, āvuso, rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo – idaṃ vuccati nibbāna’’nti etaṃ jambukhādakasuttaṃ āharitvā ‘iminā suttena veditabbaṃ pāṭiyekkaṃ nibbānaṃ nāma natthi, kilesakkhayova nibbāna’nti āha. So vattabbo – ‘kiṃ pana yathā cetaṃ suttaṃ tathā attho’ti? Addhā vakkhati – ‘āma , natthi suttato muñcitvā attho’ti. Tato vattabbo – ‘idaṃ tāva te suttaṃ ābhataṃ; anantarasuttaṃ āharā’ti. Anantarasuttaṃ nāma – ‘‘arahattaṃ arahattanti, āvuso sāriputta, vuccati; katamaṃ nu kho, āvuso, arahattanti? Yo kho, āvuso, rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo – idaṃ vuccati arahatta’’nti (saṃ. ni. 4.315) idaṃ tassevānantaraṃ ābhatasuttaṃ.
ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ನಂ ಆಭತೇ ಆಹಂಸು – ‘ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ಧಮ್ಮಾಯತನಪರಿಯಾಪನ್ನೋ ಧಮ್ಮೋ, ಅರಹತ್ತಂ ಚತ್ತಾರೋ ಖನ್ಧಾ। ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪುಚ್ಛಿತೋಪಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿತೋಪಿ ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯಮೇವ ಆಹ। ಕಿಂ ಪನ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಅರಹತ್ತಞ್ಚ ಏಕಂ ಉದಾಹು ನಾನ’ನ್ತಿ? ‘ಏಕಂ ವಾ ಹೋತು ನಾನಂ ವಾ। ಕೋ ಏತ್ಥ ತಯಾ ಅತಿಬಹುಂ ಚುಣ್ಣೀಕರಣಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಅತ್ಥೋ’? ‘ನ ತ್ವಂ ಏಕಂ ನಾನಂ ಜಾನಾಸೀತಿ। ನನು ಞಾತೇ ಸಾಧು ಹೋತೀ’ತಿ ಏವಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪುಚ್ಛಿತೋ ವಞ್ಚೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಆಹ – ‘ರಾಗಾದೀನಂ ಖೀಣನ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಅರಹತ್ತಂ ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋ’ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ। ತತೋ ನಂ ಆಹಂಸು – ‘ಮಹಾಕಮ್ಮಂ ತೇ ಕತಂ। ಲಞ್ಜಂ ದತ್ವಾಪಿ ತಂ ವದಾಪೇನ್ತೋ ಏತದೇವ ವದಾಪೇಯ್ಯ। ಯಥೇವ ಚ ತೇ ಏತಂ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಕಥಿತಂ, ಏವಂ ಇದಮ್ಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಹಿ – ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಹಿ ಆಗಮ್ಮ ರಾಗಾದಯೋ ಖೀಣಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋತಿ ವುತ್ತಂ। ತೀಣಿಪಿ ಹಿ ಏತಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸೇವ ಅಧಿವಚನಾನೀ’ತಿ।
Imasmiṃ pana naṃ ābhate āhaṃsu – ‘nibbānaṃ nāma dhammāyatanapariyāpanno dhammo, arahattaṃ cattāro khandhā. Nibbānaṃ sacchikatvā viharanto dhammasenāpati nibbānaṃ pucchitopi arahattaṃ pucchitopi kilesakkhayameva āha. Kiṃ pana nibbānañca arahattañca ekaṃ udāhu nāna’nti? ‘Ekaṃ vā hotu nānaṃ vā. Ko ettha tayā atibahuṃ cuṇṇīkaraṇaṃ karontena attho’? ‘Na tvaṃ ekaṃ nānaṃ jānāsīti. Nanu ñāte sādhu hotī’ti evaṃ punappunaṃ pucchito vañcetuṃ asakkonto āha – ‘rāgādīnaṃ khīṇante uppannattā arahattaṃ rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo’ti vuccatīti. Tato naṃ āhaṃsu – ‘mahākammaṃ te kataṃ. Lañjaṃ datvāpi taṃ vadāpento etadeva vadāpeyya. Yatheva ca te etaṃ vibhajitvā kathitaṃ, evaṃ idampi sallakkhehi – nibbānañhi āgamma rāgādayo khīṇāti nibbānaṃ rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuttaṃ. Tīṇipi hi etāni nibbānasseva adhivacanānī’ti.
ಸಚೇ ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸಞ್ಞತ್ತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ, ಬಹುನಿಬ್ಬಾನತಾಯ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಕಥಂ? ಏವಂ ತಾವ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ‘ರಾಗಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ರಾಗಸ್ಸೇವ ಖಯೋ ಉದಾಹು ದೋಸಮೋಹಾನಮ್ಪಿ? ದೋಸಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ದೋಸಸ್ಸೇವ ಖಯೋ ಉದಾಹು ರಾಗಮೋಹಾನಮ್ಪಿ? ಮೋಹಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ಮೋಹಸ್ಸೇವ ಖಯೋ ಉದಾಹು ರಾಗದೋಸಾನಮ್ಪೀ’ತಿ? ಅದ್ಧಾ ವಕ್ಖತಿ – ‘ರಾಗಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ರಾಗಸ್ಸೇವ ಖಯೋ, ದೋಸಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ದೋಸಸ್ಸೇವ ಖಯೋ, ಮೋಹಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ಮೋಹಸ್ಸೇವ ಖಯೋ’ತಿ।
Sace evaṃ vutte saññattiṃ gacchati iccetaṃ kusalaṃ; no ce, bahunibbānatāya kāretabbo. Kathaṃ? Evaṃ tāva pucchitabbo – ‘rāgakkhayo nāma rāgasseva khayo udāhu dosamohānampi? Dosakkhayo nāma dosasseva khayo udāhu rāgamohānampi? Mohakkhayo nāma mohasseva khayo udāhu rāgadosānampī’ti? Addhā vakkhati – ‘rāgakkhayo nāma rāgasseva khayo, dosakkhayo nāma dosasseva khayo, mohakkhayo nāma mohasseva khayo’ti.
ತತೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘ತವ ವಾದೇ ರಾಗಕ್ಖಯೋ ಏಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಹೋತಿ, ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಏಕಂ, ಮೋಹಕ್ಖಯೋ ಏಕಂ; ತಿಣ್ಣಂ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಂ ಖಯೇ ತೀಣಿ ನಿಬ್ಬಾನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಚತುನ್ನಂ ಉಪಾದಾನಾನಂ ಖಯೇ ಚತ್ತಾರಿ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ನೀವರಣಾನಂ ಖಯೇ ಪಞ್ಚ, ಛನ್ನಂ ತಣ್ಹಾಕಾಯಾನಂ ಖಯೇ ಛ, ಸತ್ತನ್ನಂ ಅನುಸಯಾನಂ ಖಯೇ ಸತ್ತ, ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಮಿಚ್ಛತ್ತಾನಂ ಖಯೇ ಅಟ್ಠ, ನವನ್ನಂ ತಣ್ಹಾಮೂಲಕಧಮ್ಮಾನಂ ಖಯೇ ನವ, ದಸನ್ನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಖಯೇ ದಸ, ದಿಯಡ್ಢಕಿಲೇಸಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಖಯೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಬಹೂನಿ ನಿಬ್ಬಾನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ನತ್ಥಿ ಪನ ತೇ ನಿಬ್ಬಾನಾನಂ ಪಮಾಣನ್ತಿ। ಏವಂ ಪನ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆಗಮ್ಮ ರಾಗಾದಯೋ ಖೀಣಾತಿ ಏಕಮೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೀಣಿಪಿ ಹೇತಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸೇವ ಅಧಿವಚನಾನೀತಿ ಗಣ್ಹ’।
Tato vattabbo – ‘tava vāde rāgakkhayo ekaṃ nibbānaṃ hoti, dosakkhayo ekaṃ, mohakkhayo ekaṃ; tiṇṇaṃ akusalamūlānaṃ khaye tīṇi nibbānāni honti, catunnaṃ upādānānaṃ khaye cattāri, pañcannaṃ nīvaraṇānaṃ khaye pañca, channaṃ taṇhākāyānaṃ khaye cha, sattannaṃ anusayānaṃ khaye satta, aṭṭhannaṃ micchattānaṃ khaye aṭṭha, navannaṃ taṇhāmūlakadhammānaṃ khaye nava, dasannaṃ saṃyojanānaṃ khaye dasa, diyaḍḍhakilesasahassassa khaye pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ nibbānanti bahūni nibbānāni honti. Natthi pana te nibbānānaṃ pamāṇanti. Evaṃ pana aggahetvā nibbānaṃ āgamma rāgādayo khīṇāti ekameva nibbānaṃ rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuccati. Tīṇipi hetāni nibbānasseva adhivacanānīti gaṇha’.
ಸಚೇ ಪನ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಿ, ಓಳಾರಿಕತಾಯ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಕಥಂ? ‘ಅನ್ಧಬಾಲಾ ಹಿ ಅಚ್ಛದೀಪಿಮಿಗಮಕ್ಕಟಾದಯೋಪಿ ಕಿಲೇಸಪರಿಯುಟ್ಠಿತಾ ವತ್ಥುಂ ಪಟಿಸೇವನ್ತಿ। ಅಥ ನೇಸಂ ಪಟಿಸೇವನಪರಿಯನ್ತೇ ಕಿಲೇಸೋ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ। ತವ ವಾದೇ ಅಚ್ಛದೀಪಿಮಿಗಮಕ್ಕಟಾದಯೋ ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ಓಳಾರಿಕಂ ವತ ತೇ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಥೂಲಂ, ಕಣ್ಣೇಹಿ ಪಿಳನ್ಧಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ। ಏವಂ ಪನ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆಗಮ್ಮ ರಾಗಾದಯೋ ಖೀಣಾತಿ ಏಕಮೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೀಣಿಪಿ ಹೇತಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸೇವ ಅಧಿವಚನಾನೀತಿ ಗಣ್ಹ’।
Sace pana evaṃ vuttepi na sallakkheti, oḷārikatāya kāretabbo. Kathaṃ? ‘Andhabālā hi acchadīpimigamakkaṭādayopi kilesapariyuṭṭhitā vatthuṃ paṭisevanti. Atha nesaṃ paṭisevanapariyante kileso vūpasammati. Tava vāde acchadīpimigamakkaṭādayo nibbānappattā nāma honti. Oḷārikaṃ vata te nibbānaṃ thūlaṃ, kaṇṇehi piḷandhituṃ na sakkāti. Evaṃ pana aggahetvā nibbānaṃ āgamma rāgādayo khīṇāti ekameva nibbānaṃ rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuccati. Tīṇipi hetāni nibbānasseva adhivacanānīti gaṇha’.
ಸಚೇ ಪನ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಿ, ಗೋತ್ರಭುನಾಪಿ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಕಥಂ? ಏವಂ ತಾವ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ‘ತ್ವಂ ಗೋತ್ರಭು ನಾಮ ಅತ್ಥೀತಿ ವದೇಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ ವದಾಮೀ’ತಿ। ‘ಗೋತ್ರಭುಕ್ಖಣೇ ಕಿಲೇಸಾ ಖೀಣಾ, ಖೀಯನ್ತಿ, ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ? ನ ಖೀಣಾ, ನ ಖೀಯನ್ತಿ; ಅಪಿಚ ಖೋ ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ‘ಗೋತ್ರಭು ಪನ ಕಿಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕರೋತೀ’ತಿ? ‘ನಿಬ್ಬಾನಂ’। ‘ತವ ಗೋತ್ರಭುಕ್ಖಣೇ ಕಿಲೇಸಾ ನ ಖೀಣಾ, ನ ಖೀಯನ್ತಿ; ಅಥ ಖೋ ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತ್ವಂ ಅಖೀಣೇಸುಯೇವ ಕಿಲೇಸೇಸು ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ, ಅಪ್ಪಹೀನೇಸು ಅನುಸಯೇಸು ಅನುಸಯಪ್ಪಹಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ। ತಂ ತೇ ನ ಸಮೇತಿ। ಏವಂ ಪನ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆಗಮ್ಮ ರಾಗಾದಯೋ ಖೀಣಾತಿ ಏಕಮೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೀಣಿಪಿ ಹೇತಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸೇವ ಅಧಿವಚನಾನೀತಿ ಗಣ್ಹ’।
Sace pana evaṃ vuttepi na sallakkheti, gotrabhunāpi kāretabbo. Kathaṃ? Evaṃ tāva pucchitabbo – ‘tvaṃ gotrabhu nāma atthīti vadesī’ti? ‘Āma vadāmī’ti. ‘Gotrabhukkhaṇe kilesā khīṇā, khīyanti, khīyissantī’ti? Na khīṇā, na khīyanti; apica kho khīyissantīti. ‘Gotrabhu pana kiṃ ārammaṇaṃ karotī’ti? ‘Nibbānaṃ’. ‘Tava gotrabhukkhaṇe kilesā na khīṇā, na khīyanti; atha kho khīyissanti. Tvaṃ akhīṇesuyeva kilesesu kilesakkhayaṃ nibbānaṃ paññapesi, appahīnesu anusayesu anusayappahānaṃ nibbānaṃ paññapesi. Taṃ te na sameti. Evaṃ pana aggahetvā nibbānaṃ āgamma rāgādayo khīṇāti ekameva nibbānaṃ rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuccati. Tīṇipi hetāni nibbānasseva adhivacanānīti gaṇha’.
ಸಚೇ ಪನ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಿ, ಮಗ್ಗೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಕಥಂ? ಏವಂ ತಾವ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ‘ತ್ವಂ ಮಗ್ಗಂ ನಾಮ ವದೇಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ ವದೇಮೀ’ತಿ। ‘ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಕಿಲೇಸಾ ಖೀಣಾ, ಖೀಯನ್ತಿ, ಖಿಯಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ? ಜಾನಮಾನೋ ವಕ್ಖತಿ – ‘ಖೀಣಾತಿ ವಾ ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾ ವತ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಖೀಯನ್ತೀತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’ತಿ। ‘ಯದಿ ಏವಂ, ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಕತಮಂ? ಮಗ್ಗೇನ ಖೀಯನಕಕಿಲೇಸಾ ಕತಮೇ? ಮಗ್ಗೋ ಕತಮಂ ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಕತಮೇ ಕಿಲೇಸೇ ಖೇಪೇತಿ? ತಸ್ಮಾ ಮಾ ಏವಂ ಗಣ್ಹ। ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪನ ಆಗಮ್ಮ ರಾಗಾದಯೋ ಖೀಣಾತಿ ಏಕಮೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೀಣಿಪಿ ಹೇತಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸೇವ ಅಧಿವಚನಾನೀ’ತಿ।
Sace pana evaṃ vuttepi na sallakkheti, maggena kāretabbo. Kathaṃ? Evaṃ tāva pucchitabbo – ‘tvaṃ maggaṃ nāma vadesī’ti? ‘Āma vademī’ti. ‘Maggakkhaṇe kilesā khīṇā, khīyanti, khiyissantī’ti? Jānamāno vakkhati – ‘khīṇāti vā khīyissantīti vā vattuṃ na vaṭṭati, khīyantīti vattuṃ vaṭṭatī’ti. ‘Yadi evaṃ, maggassa kilesakkhayaṃ nibbānaṃ katamaṃ? Maggena khīyanakakilesā katame? Maggo katamaṃ kilesakkhayaṃ nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā katame kilese khepeti? Tasmā mā evaṃ gaṇha. Nibbānaṃ pana āgamma rāgādayo khīṇāti ekameva nibbānaṃ rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuccati. Tīṇipi hetāni nibbānasseva adhivacanānī’ti.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಏವಮಾಹ – ‘ತ್ವಂ ಆಗಮ್ಮ ಆಗಮ್ಮಾತಿ ವದೇಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ ವದೇಮೀ’ತಿ। ‘ಆಗಮ್ಮ ನಾಮಾತಿ ಇದಂ ತೇ ಕುತೋ ಲದ್ಧ’ನ್ತಿ? ‘ಸುತ್ತತೋ ಲದ್ಧ’ನ್ತಿ । ‘ಆಹರ ಸುತ್ತ’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಅವಿಜ್ಜಾ ಚ ತಣ್ಹಾ ಚ ತಂ ಆಗಮ್ಮ, ತಮ್ಹಿ ಖೀಣಾ, ತಮ್ಹಿ ಭಗ್ಗಾ, ನ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಕದಾಚೀ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಪರವಾದೀ ತುಣ್ಹೀಭಾವಂ ಆಪನ್ನೋತಿ।
Evaṃ vutte evamāha – ‘tvaṃ āgamma āgammāti vadesī’ti? ‘Āma vademī’ti. ‘Āgamma nāmāti idaṃ te kuto laddha’nti? ‘Suttato laddha’nti . ‘Āhara sutta’nti. ‘‘Evaṃ avijjā ca taṇhā ca taṃ āgamma, tamhi khīṇā, tamhi bhaggā, na ca kiñci kadācī’’ti. Evaṃ vutte paravādī tuṇhībhāvaṃ āpannoti.
ಇಧಾಪಿ ದಸಾಯತನಾನಿ ಕಾಮಾವಚರಾನಿ, ದ್ವೇ ಪನ ಚತುಭೂಮಕಾನಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।
Idhāpi dasāyatanāni kāmāvacarāni, dve pana catubhūmakāni lokiyalokuttaramissakānīti veditabbāni.
ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ।
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ವಿಭಙ್ಗಪಾಳಿ • Vibhaṅgapāḷi / ೨. ಆಯತನವಿಭಙ್ಗೋ • 2. Āyatanavibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ೨. ಆಯತನವಿಭಙ್ಗೋ • 2. Āyatanavibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಅನುಟೀಕಾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ೨. ಆಯತನವಿಭಙ್ಗೋ • 2. Āyatanavibhaṅgo