| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನೀ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
೧೪. ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿಭಙ್ಗೋ
14. Sikkhāpadavibhaṅgo
೧. ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
೭೦೩. ಇದಾನಿ ತದನನ್ತರೇ ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿಭಙ್ಗೇ ಪಞ್ಚಾತಿ ಗಣನಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನೀತಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಪದಾನಿ; ಸಿಕ್ಖಾಕೋಟ್ಠಾಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪಿಚ ಉಪರಿ ಆಗತಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬತೋ ಸಿಕ್ಖಾ। ಪಞ್ಚಸು ಪನ ಸೀಲಙ್ಗೇಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅಙ್ಗಂ ತಾಸಂ ಸಿಕ್ಖಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ಪದನ್ತಿ ಸಿಕ್ಖಾನಂ ಪದತ್ತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಪಾಣಾತಿಪಾತಾತಿ ಪಾಣಸ್ಸ ಅತಿಪಾತಾ ಘಾತನಾ ಮಾರಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವೇರಮಣೀತಿ ವಿರತಿ। ಅದಿನ್ನಾದಾನಾತಿ ಅದಿನ್ನಸ್ಸ ಆದಾನಾ; ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಹರಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಮೇಸೂತಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇಸು। ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾತಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮವಸೇನ ಲಾಮಕಾಚಾರಾ। ಮುಸಾವಾದಾತಿ ಅಭೂತವಾದತೋ। ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾತಿ ಏತ್ಥ ಸುರಾತಿ ಪಿಟ್ಠಸುರಾ, ಪೂವಸುರಾ, ಓದನಸುರಾ, ಕಿಣ್ಣಪಕ್ಖಿತ್ತಾ, ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತಾತಿ ಪಞ್ಚ ಸುರಾ। ಮೇರಯನ್ತಿ ಪುಪ್ಫಾಸವೋ, ಫಲಾಸವೋ, ಗುಳಾಸವೋ, ಮಧ್ವಾಸವೋ, ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಚ ಆಸವಾ। ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಮದನೀಯಟ್ಠೇನ ಮಜ್ಜಂ। ಯಾಯ ಚೇತನಾಯ ತಂ ಪಿವನ್ತಿ, ಸಾ ಪಮಾದಕಾರಣತ್ತಾ ಪಮಾದಟ್ಠಾನಂ; ತಸ್ಮಾ ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ। ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಮಾತಿಕಾನಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।
703. Idāni tadanantare sikkhāpadavibhaṅge pañcāti gaṇanaparicchedo. Sikkhāpadānīti sikkhitabbapadāni; sikkhākoṭṭhāsāti attho. Apica upari āgatā sabbepi kusalā dhammā sikkhitabbato sikkhā. Pañcasu pana sīlaṅgesu yaṃkiñci aṅgaṃ tāsaṃ sikkhānaṃ patiṭṭhānaṭṭhena padanti sikkhānaṃ padattā sikkhāpadāni. Pāṇātipātāti pāṇassa atipātā ghātanā māraṇāti attho. Veramaṇīti virati. Adinnādānāti adinnassa ādānā; parapariggahitassa haraṇāti attho. Kāmesūti vatthukāmesu. Micchācārāti kilesakāmavasena lāmakācārā. Musāvādāti abhūtavādato. Surāmerayamajjapamādaṭṭhānāti ettha surāti piṭṭhasurā, pūvasurā, odanasurā, kiṇṇapakkhittā, sambhārasaṃyuttāti pañca surā. Merayanti pupphāsavo, phalāsavo, guḷāsavo, madhvāsavo, sambhārasaṃyuttoti pañca āsavā. Tadubhayampi madanīyaṭṭhena majjaṃ. Yāya cetanāya taṃ pivanti, sā pamādakāraṇattā pamādaṭṭhānaṃ; tasmā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā. Ayaṃ tāvettha mātikānikkhepassa attho.
೭೦೪. ಪದಭಾಜನೀಯೇ ಪನ ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಕಾಮಾವಚರನ್ತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ನ ಕೇವಲಂ ವಿರತಿಯೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ, ಚೇತನಾಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ದುತಿಯನಯೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ನ ಕೇವಲಂ ಏತೇಯೇವ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ, ಚೇತನಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಪನ ಪರೋಪಣ್ಣಾಸಧಮ್ಮಾಪಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಕೋಟ್ಠಾಸತೋ ಸಿಕ್ಖಾಪದಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ತತಿಯನಯೋಪಿ ದಸ್ಸಿತೋ।
704. Padabhājanīye pana yasmiṃ samaye kāmāvacarantiādi sabbaṃ heṭṭhā vuttanayattā uttānatthameva. Yasmā pana na kevalaṃ viratiyeva sikkhāpadaṃ, cetanāpi sikkhāpadameva, tasmā taṃ dassetuṃ dutiyanayo dassito. Yasmā ca na kevalaṃ eteyeva dve dhammā sikkhāpadaṃ, cetanāsampayuttā pana paropaṇṇāsadhammāpi sikkhitabbakoṭṭhāsato sikkhāpadameva, tasmā tatiyanayopi dassito.
ತತ್ಥ ದುವಿಧಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪರಿಯಾಯಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ತತ್ಥ ವಿರತಿ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಸಾ ಹಿ ‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾ, ನೋ ಚೇತನಾ। ವಿರಮನ್ತೋ ಚ ತಾಯ ಏವ ತತೋ ತತೋ ವಿರಮತಿ, ನ ಚೇತನಾಯ। ಚೇತನಂ ಪನ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ। ತಥಾ ಸೇಸಚೇತನಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮೇ। ವೀತಿಕ್ಕಮಕಾಲೇ ಹಿ ವೇರಚೇತನಾ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಂ ನಾಮ। ತಸ್ಮಾ ಸಾ ವಿರತಿಕಾಲೇಪಿ ಸುಸೀಲ್ಯವಸೇನ ವುತ್ತಾ। ಫಸ್ಸಾದಯೋ ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತತ್ತಾ ಗಹಿತಾತಿ।
Tattha duvidhaṃ sikkhāpadaṃ pariyāyasikkhāpadaṃ nippariyāyasikkhāpadañca. Tattha virati nippariyāyasikkhāpadaṃ. Sā hi ‘‘pāṇātipātā veramaṇī’’ti pāḷiyaṃ āgatā, no cetanā. Viramanto ca tāya eva tato tato viramati, na cetanāya. Cetanaṃ pana āharitvā dassesi. Tathā sesacetanāsampayuttadhamme. Vītikkamakāle hi veracetanā dussīlyaṃ nāma. Tasmā sā viratikālepi susīlyavasena vuttā. Phassādayo taṃsampayuttattā gahitāti.
ಇದಾನಿ ಏತೇಸು ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಞಾಣಸಮುತ್ತೇಜನತ್ಥಂ ಇಮೇಸಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಂ ಧಮ್ಮತೋ, ಕೋಟ್ಠಾಸತೋ, ಆರಮ್ಮಣತೋ, ವೇದನಾತೋ, ಮೂಲತೋ, ಕಮ್ಮತೋ, ಸಾವಜ್ಜತೋ, ಪಯೋಗತೋ ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Idāni etesu sikkhāpadesu ñāṇasamuttejanatthaṃ imesaṃ pāṇātipātādīnaṃ dhammato, koṭṭhāsato, ārammaṇato, vedanāto, mūlato, kammato, sāvajjato, payogato ca vinicchayo veditabbo.
ತತ್ಥ ‘ಧಮ್ಮತೋ’ತಿ ಪಞ್ಚಪೇತೇ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಯೋ ಚೇತನಾಧಮ್ಮಾವ ಹೋನ್ತಿ। ‘ಕೋಟ್ಠಾಸತೋ’ ಪಞ್ಚಪಿ ಕಮ್ಮಪಥಾ ಏವ।
Tattha ‘dhammato’ti pañcapete pāṇātipātādayo cetanādhammāva honti. ‘Koṭṭhāsato’ pañcapi kammapathā eva.
‘ಆರಮ್ಮಣತೋ’ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾರಮ್ಮಣೋ। ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಸತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ವಾ ಸಙ್ಖಾರಾರಮ್ಮಣಂ ವಾ। ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾರಮ್ಮಣೋ। ಮುಸಾವಾದೋ ಸತ್ತಾರಮ್ಮಣೋ ವಾ ಸಙ್ಖಾರಾರಮ್ಮಣೋ ವಾ। ಸುರಾಪಾನಂ ಸಙ್ಖಾರಾರಮ್ಮಣಂ।
‘Ārammaṇato’ pāṇātipāto jīvitindriyārammaṇo. Adinnādānaṃ sattārammaṇaṃ vā saṅkhārārammaṇaṃ vā. Micchācāro itthipurisārammaṇo. Musāvādo sattārammaṇo vā saṅkhārārammaṇo vā. Surāpānaṃ saṅkhārārammaṇaṃ.
‘ವೇದನಾತೋ’ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ದುಕ್ಖವೇದನೋ। ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ತಿವೇದನಂ। ತಞ್ಹಿ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠಸ್ಸ ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯತೋ ಸುಖವೇದನಂ ಹೋತಿ, ಭೀತಕಾಲೇ ದುಕ್ಖವೇದನಂ, ಮಜ್ಝತ್ತಸ್ಸ ಹುತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಂ। ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಸುಖವೇದನೋ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನೋ ವಾ। ಮುಸಾವಾದೋ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ವಿಯ ತಿವೇದನೋ। ಸುರಾಪಾನಂ ಸುಖಮಜ್ಝತ್ತವೇದನಂ।
‘Vedanāto’ pāṇātipāto dukkhavedano. Adinnādānaṃ tivedanaṃ. Tañhi haṭṭhatuṭṭhassa adinnaṃ ādiyato sukhavedanaṃ hoti, bhītakāle dukkhavedanaṃ, majjhattassa hutvā gaṇhato adukkhamasukhavedanaṃ. Micchācāro sukhavedano vā adukkhamasukhavedano vā. Musāvādo adinnādānaṃ viya tivedano. Surāpānaṃ sukhamajjhattavedanaṃ.
‘ಮೂಲತೋ’ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ದೋಸಮೋಹಮೂಲೋ। ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಕಿಞ್ಚಿಕಾಲೇ ಲೋಭಮೋಹಮೂಲಂ, ಕಿಞ್ಚಿಕಾಲೇ ದೋಸಮೋಹಮೂಲಂ। ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಲೋಭಮೋಹಮೂಲೋ। ಮುಸಾವಾದೋ ಕಿಞ್ಚಿಕಾಲೇ ಲೋಭಮೋಹಮೂಲೋ, ಕಿಞ್ಚಿಕಾಲೇ ದೋಸಮೋಹಮೂಲೋ। ಸುರಾಪಾನಂ ಲೋಭಮೋಹಮೂಲಂ।
‘Mūlato’ pāṇātipāto dosamohamūlo. Adinnādānaṃ kiñcikāle lobhamohamūlaṃ, kiñcikāle dosamohamūlaṃ. Micchācāro lobhamohamūlo. Musāvādo kiñcikāle lobhamohamūlo, kiñcikāle dosamohamūlo. Surāpānaṃ lobhamohamūlaṃ.
‘ಕಮ್ಮತೋ’ ಮುಸಾವಾದೋ ಚೇತ್ಥ ವಚೀಕಮ್ಮಂ। ಸೇಸಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಮೇವ।
‘Kammato’ musāvādo cettha vacīkammaṃ. Sesā kāyakammameva.
‘ಸಾವಜ್ಜತೋ’ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಅತ್ಥಿ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜೋ, ಅತ್ಥಿ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ। ತಥಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾದೀನಿ। ತೇಸಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಹೇಟ್ಠಾ ದಸ್ಸಿತಮೇವ।
‘Sāvajjato’ pāṇātipāto atthi appasāvajjo, atthi mahāsāvajjo. Tathā adinnādānādīni. Tesaṃ nānākaraṇaṃ heṭṭhā dassitameva.
ಅಯಂ ಪನ ಅಪರೋ ನಯೋ – ಕುನ್ಥಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಸ್ಸ ಹಿ ವಧೋ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜೋ, ತತೋ ಮಹನ್ತತರಸ್ಸ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ; ಸೋಪಿ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜೋ, ತತೋ ಮಹನ್ತತರಾಯ ಸಕುಣಿಕಾಯ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ; ತತೋ ಗೋಧಾಯ, ತತೋ ಸಸಕಸ್ಸ, ತತೋ ಮಿಗಸ್ಸ, ತತೋ ಗವಯಸ್ಸ, ತತೋ ಅಸ್ಸಸ್ಸ, ತತೋ ಹತ್ಥಿಸ್ಸ ವಧೋ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ, ತತೋಪಿ ದುಸ್ಸೀಲಮನುಸ್ಸಸ್ಸ , ತತೋ ಗೋರೂಪಸೀಲಕಮನುಸ್ಸಸ್ಸ, ತತೋ ಸರಣಗತಸ್ಸ, ತತೋ ಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದಿಕಸ್ಸ, ತತೋ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ, ತತೋ ಪುಥುಜ್ಜನಭಿಕ್ಖುನೋ , ತತೋ ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ, ತತೋ ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ, ತತೋ ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ, ತತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ವಧೋ ಅತಿಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋಯೇವ।
Ayaṃ pana aparo nayo – kunthakipillikassa hi vadho appasāvajjo, tato mahantatarassa mahāsāvajjo; sopi appasāvajjo, tato mahantatarāya sakuṇikāya mahāsāvajjo; tato godhāya, tato sasakassa, tato migassa, tato gavayassa, tato assassa, tato hatthissa vadho mahāsāvajjo, tatopi dussīlamanussassa , tato gorūpasīlakamanussassa, tato saraṇagatassa, tato pañcasikkhāpadikassa, tato sāmaṇerassa, tato puthujjanabhikkhuno , tato sotāpannassa, tato sakadāgāmissa, tato anāgāmissa, tato khīṇāsavassa vadho atimahāsāvajjoyeva.
ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜಂ, ತತೋ ಗೋರೂಪಸೀಲಕಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ; ತತೋ ಸರಣಗತಸ್ಸ, ತತೋ ಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದಿಕಸ್ಸ, ತತೋ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ, ತತೋ ಪುಥುಜ್ಜನಭಿಕ್ಖುನೋ, ತತೋ ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ, ತತೋ ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ, ತತೋ ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ, ತತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇ ಅತಿಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂಯೇವ।
Adinnādānaṃ dussīlassa santake appasāvajjaṃ, tato gorūpasīlakassa santake mahāsāvajjaṃ; tato saraṇagatassa, tato pañcasikkhāpadikassa, tato sāmaṇerassa, tato puthujjanabhikkhuno, tato sotāpannassa, tato sakadāgāmissa, tato anāgāmissa santake mahāsāvajjaṃ, tato khīṇāsavassa santake atimahāsāvajjaṃyeva.
ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ದುಸ್ಸೀಲಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ವೀತಿಕ್ಕಮೇ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜೋ, ತತೋ ಗೋರೂಪಸೀಲಕಾಯ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ; ತತೋ ಸರಣಗತಾಯ, ಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದಿಕಾಯ, ಸಾಮಣೇರಿಯಾ, ಪುಥುಜ್ಜನಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ, ಸೋತಾಪನ್ನಾಯ, ಸಕದಾಗಾಮಿನಿಯಾ, ತತೋ ಅನಾಗಾಮಿನಿಯಾ ವೀತಿಕ್ಕಮೇ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ, ಖೀಣಾಸವಾಯ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಏಕನ್ತಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋವ।
Micchācāro dussīlāya itthiyā vītikkame appasāvajjo, tato gorūpasīlakāya mahāsāvajjo; tato saraṇagatāya, pañcasikkhāpadikāya, sāmaṇeriyā, puthujjanabhikkhuniyā, sotāpannāya, sakadāgāminiyā, tato anāgāminiyā vītikkame mahāsāvajjo, khīṇāsavāya pana bhikkhuniyā ekantamahāsāvajjova.
ಮುಸಾವಾದೋ ಕಾಕಣಿಕಮತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಮುಸಾಕಥನೇ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜೋ, ತತೋ ಅಡ್ಢಮಾಸಕಸ್ಸ, ಮಾಸಕಸ್ಸ, ಪಞ್ಚಮಾಸಕಸ್ಸ, ಅಡ್ಢಕಹಾಪಣಸ್ಸ, ಕಹಾಪಣಸ್ಸ, ತತೋ ಅನಗ್ಘನಿಯಭಣ್ಡಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಮುಸಾಕಥನೇ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ, ಮುಸಾ ಕಥೇತ್ವಾ ಪನ ಸಙ್ಘಂ ಭಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಏಕನ್ತಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋವ।
Musāvādo kākaṇikamattassa atthāya musākathane appasāvajjo, tato aḍḍhamāsakassa, māsakassa, pañcamāsakassa, aḍḍhakahāpaṇassa, kahāpaṇassa, tato anagghaniyabhaṇḍassa atthāya musākathane mahāsāvajjo, musā kathetvā pana saṅghaṃ bhindantassa ekantamahāsāvajjova.
ಸುರಾಪಾನಂ ಪಸತಮತ್ತಸ್ಸ ಪಾನೇ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜಂ, ಅಞ್ಜಲಿಮತ್ತಸ್ಸ ಪಾನೇ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ; ಕಾಯಚಾಲನಸಮತ್ಥಂ ಪನ ಬಹುಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಗಾಮಘಾತನಿಗಮಘಾತಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಏಕನ್ತಮಹಾಸಾವಜ್ಜಮೇವ।
Surāpānaṃ pasatamattassa pāne appasāvajjaṃ, añjalimattassa pāne mahāsāvajjaṃ; kāyacālanasamatthaṃ pana bahuṃ pivitvā gāmaghātanigamaghātakammaṃ karontassa ekantamahāsāvajjameva.
ಪಾಣಾತಿಪಾತಞ್ಹಿ ಪತ್ವಾ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ವಧೋ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ; ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಪತ್ವಾ ಖೀಣಾಸವಸನ್ತಕಸ್ಸ ಹರಣಂ, ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಂ ಪತ್ವಾ ಖೀಣಾಸವಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವೀತಿಕ್ಕಮನಂ, ಮುಸಾವಾದಂ ಪತ್ವಾ ಮುಸಾವಾದೇನ ಸಙ್ಘಭೇದೋ, ಸುರಾಪಾನಂ ಪತ್ವಾ ಕಾಯಚಾಲನಸಮತ್ಥಂ ಬಹುಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಗಾಮನಿಗಮಘಾತನಂ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ। ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಪನೇತೇಹಿ ಮುಸಾವಾದೇನ ಸಙ್ಘಭೇದನಮೇವ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ। ತಞ್ಹಿ ಕಪ್ಪಂ ನಿರಯೇ ಪಾಚನಸಮತ್ಥಂ ಮಹಾಕಿಬ್ಬಿಸಂ।
Pāṇātipātañhi patvā khīṇāsavassa vadho mahāsāvajjo; adinnādānaṃ patvā khīṇāsavasantakassa haraṇaṃ, micchācāraṃ patvā khīṇāsavāya bhikkhuniyā vītikkamanaṃ, musāvādaṃ patvā musāvādena saṅghabhedo, surāpānaṃ patvā kāyacālanasamatthaṃ bahuṃ pivitvā gāmanigamaghātanaṃ mahāsāvajjaṃ. Sabbehipi panetehi musāvādena saṅghabhedanameva mahāsāvajjaṃ. Tañhi kappaṃ niraye pācanasamatthaṃ mahākibbisaṃ.
‘ಪಯೋಗತೋ’ತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಸಾಹತ್ಥಿಕೋಪಿ ಹೋತಿ ಆಣತ್ತಿಕೋಪಿ। ತಥಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ। ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಮುಸಾವಾದಸುರಾಪಾನಾನಿ ಸಾಹತ್ಥಿಕಾನೇವಾತಿ।
‘Payogato’ti pāṇātipāto sāhatthikopi hoti āṇattikopi. Tathā adinnādānaṃ. Micchācāramusāvādasurāpānāni sāhatthikānevāti.
ಏವಮೇತ್ಥ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಂ ಧಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಞತ್ವಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀತಿಆದೀನಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮತೋ, ಕೋಟ್ಠಾಸತೋ, ಆರಮ್ಮಣತೋ, ವೇದನಾತೋ, ಮೂಲತೋ, ಕಮ್ಮತೋ, ಖಣ್ಡತೋ, ಸಮಾದಾನತೋ, ಪಯೋಗತೋ ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Evamettha pāṇātipātādīnaṃ dhammādivasena vinicchayaṃ ñatvā pāṇātipātā veramaṇītiādīnampi dhammato, koṭṭhāsato, ārammaṇato, vedanāto, mūlato, kammato, khaṇḍato, samādānato, payogato ca vinicchayo veditabbo.
ತತ್ಥ ‘ಧಮ್ಮತೋ’ತಿ ಪರಿಯಾಯಸೀಲವಸೇನ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಪಞ್ಚ ಚೇತನಾಧಮ್ಮಾವ। ‘ಕೋಟ್ಠಾಸತೋ’ತಿ ಪಞ್ಚಪಿ ಕಮ್ಮಪಥಾ ಏವ। ‘ಆರಮ್ಮಣತೋ’ತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ ಪರಸ್ಸ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವೇರಚೇತನಾಯ ವಿರಮತಿ। ಇತರಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಬ್ಬಾಪಿ ಹಿ ಏತಾ ವೀತಿಕ್ಕಮಿತಬ್ಬವತ್ಥುಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ವೇರಚೇತನಾಹಿಯೇವ ವಿರಮನ್ತಿ। ‘ವೇದನಾತೋ’ತಿ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಸುಖವೇದನಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಮಜ್ಝತ್ತವೇದನಾ ವಾ। ‘ಮೂಲತೋ’ತಿ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತೇನ ವಿರಮನ್ತಸ್ಸ ಅಲೋಭಅದೋಸಅಮೋಹಮೂಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತೇನ ವಿರಮನ್ತಸ್ಸ ಅಲೋಭಅದೋಸಮೂಲಾ ಹೋನ್ತಿ। ‘ಕಮ್ಮತೋ’ತಿ ಮುಸಾವಾದಾ ವೇರಮಣೀಯೇವೇತ್ಥ ವಚೀಕಮ್ಮಂ; ಸೇಸಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ। ‘ಖಣ್ಡತೋ’ತಿ ಗಹಟ್ಠಾ ಯಂ ಯಂ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ತಂ ತದೇವ ಖಣ್ಡಂ ಹೋತಿ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಅವಸೇಸಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಗಹಟ್ಠಾ ಹಿ ಅನಿಬದ್ಧಸೀಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯಂ ಯಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ತದೇವ ಗೋಪೇನ್ತಿ। ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೇ ಸಬ್ಬಾನಿ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತಾನಿ, ಸೇಸಸೀಲಾನಿಪಿ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿಯೇವ। ತೇಸಂ ಪನ ವೀತಿಕ್ಕಮೋ ದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಕೋ। ‘ಪುನ ಏವರೂಪಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ದಣ್ಡಕಮ್ಮೇ ಕತೇ ಸೀಲಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಹೋತಿ। ‘ಸಮಾದಾನತೋ’ತಿ ಸಯಮೇವ ‘ಪಞ್ಚ ಸೀಲಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಾಮೀ’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನಪಿ, ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಸಮಾದಿಯನ್ತೇನಪಿ ಸಮಾದಿಣ್ಣಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘ಪಞ್ಚ ಸೀಲಾನಿ ಸಮಾದಿಯಾಮೀ’ತಿ ಸಮಾದಿಯನ್ತೇನಪಿ, ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಸಮಾದಿಯನ್ತೇನಪಿ ಸಮಾದಿನ್ನಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ। ‘ಪಯೋಗತೋ’ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಸಾಹತ್ಥಿಕಪಯೋಗಾನೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।
Tattha ‘dhammato’ti pariyāyasīlavasena paṭipāṭiyā pañca cetanādhammāva. ‘Koṭṭhāsato’ti pañcapi kammapathā eva. ‘Ārammaṇato’ti pāṇātipātā veramaṇī parassa jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ katvā attano veracetanāya viramati. Itarāsupi eseva nayo. Sabbāpi hi etā vītikkamitabbavatthuṃ ārammaṇaṃ katvā veracetanāhiyeva viramanti. ‘Vedanāto’ti sabbāpi sukhavedanā vā honti majjhattavedanā vā. ‘Mūlato’ti ñāṇasampayuttacittena viramantassa alobhaadosaamohamūlā honti, ñāṇavippayuttacittena viramantassa alobhaadosamūlā honti. ‘Kammato’ti musāvādā veramaṇīyevettha vacīkammaṃ; sesā kāyakammaṃ. ‘Khaṇḍato’ti gahaṭṭhā yaṃ yaṃ vītikkamanti, taṃ tadeva khaṇḍaṃ hoti bhijjati, avasesaṃ na bhijjati. Kasmā? Gahaṭṭhā hi anibaddhasīlā honti, yaṃ yaṃ sakkonti taṃ tadeva gopenti. Sāmaṇerānaṃ pana ekasmiṃ vītikkamante sabbāni bhijjanti. Na kevalañca etāni, sesasīlānipi bhijjantiyeva. Tesaṃ pana vītikkamo daṇḍakammavatthuko. ‘Puna evarūpaṃ na karissāmī’ti daṇḍakamme kate sīlaṃ paripuṇṇaṃ hoti. ‘Samādānato’ti sayameva ‘pañca sīlāni adhiṭṭhahāmī’ti adhiṭṭhahantenapi, pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ samādiyantenapi samādiṇṇāni honti. Aññassa santike nisīditvā ‘pañca sīlāni samādiyāmī’ti samādiyantenapi, pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ samādiyantenapi samādinnāneva honti. ‘Payogato’ sabbānipi sāhatthikapayogānevāti veditabbāni.
೭೧೨. ಇದಾನಿ ಯಾಸಂ ಸಿಕ್ಖಾನಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಭಾವೇನ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ತಾನಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಿಕ್ಖಾತಿ ಅಯಂ ಸಿಕ್ಖಾವಾರೋ ಆರದ್ಧೋ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚತುಭೂಮಕಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಭಾವತೋ ಸಿಕ್ಖಾ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಕಾಮಾವಚರನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಹೇಟ್ಠಾ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಕಣ್ಡೇ (ಧ॰ ಸ॰ ೧) ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾಳಿಂ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇಧ ಪನ ಮುಖಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ।
712. Idāni yāsaṃ sikkhānaṃ koṭṭhāsabhāvena imāni pañca sikkhāpadāni vuttāni, tāni dassetuṃ katame dhammā sikkhāti ayaṃ sikkhāvāro āraddho. Tattha yasmā sabbepi catubhūmakakusalā dhammā sikkhitabbabhāvato sikkhā, tasmā te dassetuṃ yasmiṃ samaye kāmāvacarantiādi vuttaṃ. Tattha heṭṭhā cittuppādakaṇḍe (dha. sa. 1) vuttanayeneva pāḷiṃ vitthāretvā attho veditabbo. Idha pana mukhamattameva dassitanti.
ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ।
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ವಿಭಙ್ಗಪಾಳಿ • Vibhaṅgapāḷi / ೧೪. ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿಭಙ್ಗೋ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ೧೪. ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿಭಙ್ಗೋ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಅನುಟೀಕಾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ೧೪. ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿಭಙ್ಗೋ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
