| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
੧੪. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੋ
14. Sikkhāpadavibhaṅgo
੧. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
੭੦੩. ਇਦਾਨਿ ਤਦਨਨ੍ਤਰੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ। ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਪਦਾਨਿ; ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪਿਚ ਉਪਰਿ ਆਗਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾ। ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਨ ਸੀਲਙ੍ਗੇਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਙ੍ਗਂ ਤਾਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਦਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਪਦਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ। ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਤਿ ਪਾਣਸ੍ਸ ਅਤਿਪਾਤਾ ਘਾਤਨਾ ਮਾਰਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੇਰਮਣੀਤਿ વਿਰਤਿ। ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਤਿ ਅਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਦਾਨਾ; ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਹਰਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਾਮੇਸੂਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ। ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮવਸੇਨ ਲਾਮਕਾਚਾਰਾ। ਮੁਸਾવਾਦਾਤਿ ਅਭੂਤવਾਦਤੋ। ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਰਾਤਿ ਪਿਟ੍ਠਸੁਰਾ, ਪੂવਸੁਰਾ, ਓਦਨਸੁਰਾ, ਕਿਣ੍ਣਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ, ਸਮ੍ਭਾਰਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਪਞ੍ਚ ਸੁਰਾ। ਮੇਰਯਨ੍ਤਿ ਪੁਪ੍ਫਾਸવੋ, ਫਲਾਸવੋ, ਗੁਲ਼ਾਸવੋ, ਮਧ੍વਾਸવੋ, ਸਮ੍ਭਾਰਸਂਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਆਸવਾ। ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਮਦਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਮਜ੍ਜਂ। ਯਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਤਂ ਪਿવਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਪਮਾਦਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਂ; ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ। ਅਯਂ ਤਾવੇਤ੍ਥ ਮਾਤਿਕਾਨਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ।
703. Idāni tadanantare sikkhāpadavibhaṅge pañcāti gaṇanaparicchedo. Sikkhāpadānīti sikkhitabbapadāni; sikkhākoṭṭhāsāti attho. Apica upari āgatā sabbepi kusalā dhammā sikkhitabbato sikkhā. Pañcasu pana sīlaṅgesu yaṃkiñci aṅgaṃ tāsaṃ sikkhānaṃ patiṭṭhānaṭṭhena padanti sikkhānaṃ padattā sikkhāpadāni. Pāṇātipātāti pāṇassa atipātā ghātanā māraṇāti attho. Veramaṇīti virati. Adinnādānāti adinnassa ādānā; parapariggahitassa haraṇāti attho. Kāmesūti vatthukāmesu. Micchācārāti kilesakāmavasena lāmakācārā. Musāvādāti abhūtavādato. Surāmerayamajjapamādaṭṭhānāti ettha surāti piṭṭhasurā, pūvasurā, odanasurā, kiṇṇapakkhittā, sambhārasaṃyuttāti pañca surā. Merayanti pupphāsavo, phalāsavo, guḷāsavo, madhvāsavo, sambhārasaṃyuttoti pañca āsavā. Tadubhayampi madanīyaṭṭhena majjaṃ. Yāya cetanāya taṃ pivanti, sā pamādakāraṇattā pamādaṭṭhānaṃ; tasmā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā. Ayaṃ tāvettha mātikānikkhepassa attho.
੭੦੪. ਪਦਭਾਜਨੀਯੇ ਪਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨ ਕੇવਲਂ વਿਰਤਿਯੇવ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਚੇਤਨਾਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਦੁਤਿਯਨਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਨ ਕੇવਲਂ ਏਤੇਯੇવ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਰੋਪਣ੍ਣਾਸਧਮ੍ਮਾਪਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤਿਯਨਯੋਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋ।
704. Padabhājanīye pana yasmiṃ samaye kāmāvacarantiādi sabbaṃ heṭṭhā vuttanayattā uttānatthameva. Yasmā pana na kevalaṃ viratiyeva sikkhāpadaṃ, cetanāpi sikkhāpadameva, tasmā taṃ dassetuṃ dutiyanayo dassito. Yasmā ca na kevalaṃ eteyeva dve dhammā sikkhāpadaṃ, cetanāsampayuttā pana paropaṇṇāsadhammāpi sikkhitabbakoṭṭhāsato sikkhāpadameva, tasmā tatiyanayopi dassito.
ਤਤ੍ਥ ਦੁવਿਧਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਰਿਯਾਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਞ੍ਚ। ਤਤ੍ਥ વਿਰਤਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ। ਸਾ ਹਿ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਾ, ਨੋ ਚੇਤਨਾ। વਿਰਮਨ੍ਤੋ ਚ ਤਾਯ ਏવ ਤਤੋ ਤਤੋ વਿਰਮਤਿ, ਨ ਚੇਤਨਾਯ। ਚੇਤਨਂ ਪਨ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਤਥਾ ਸੇਸਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ। વੀਤਿਕ੍ਕਮਕਾਲੇ ਹਿ વੇਰਚੇਤਨਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ਨਾਮ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ વਿਰਤਿਕਾਲੇਪਿ ਸੁਸੀਲ੍ਯવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾ। ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗਹਿਤਾਤਿ।
Tattha duvidhaṃ sikkhāpadaṃ pariyāyasikkhāpadaṃ nippariyāyasikkhāpadañca. Tattha virati nippariyāyasikkhāpadaṃ. Sā hi ‘‘pāṇātipātā veramaṇī’’ti pāḷiyaṃ āgatā, no cetanā. Viramanto ca tāya eva tato tato viramati, na cetanāya. Cetanaṃ pana āharitvā dassesi. Tathā sesacetanāsampayuttadhamme. Vītikkamakāle hi veracetanā dussīlyaṃ nāma. Tasmā sā viratikālepi susīlyavasena vuttā. Phassādayo taṃsampayuttattā gahitāti.
ਇਦਾਨਿ ਏਤੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਞਾਣਸਮੁਤ੍ਤੇਜਨਤ੍ਥਂ ਇਮੇਸਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਤੋ, ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ, વੇਦਨਾਤੋ, ਮੂਲਤੋ, ਕਮ੍ਮਤੋ, ਸਾવਜ੍ਜਤੋ, ਪਯੋਗਤੋ ਚ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Idāni etesu sikkhāpadesu ñāṇasamuttejanatthaṃ imesaṃ pāṇātipātādīnaṃ dhammato, koṭṭhāsato, ārammaṇato, vedanāto, mūlato, kammato, sāvajjato, payogato ca vinicchayo veditabbo.
ਤਤ੍ਥ ‘ਧਮ੍ਮਤੋ’ਤਿ ਪਞ੍ਚਪੇਤੇ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਯੋ ਚੇਤਨਾਧਮ੍ਮਾવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ‘ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ’ ਪਞ੍ਚਪਿ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਏવ।
Tattha ‘dhammato’ti pañcapete pāṇātipātādayo cetanādhammāva honti. ‘Koṭṭhāsato’ pañcapi kammapathā eva.
‘ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ’ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਰਮ੍ਮਣੋ। ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ। ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਰਮ੍ਮਣੋ। ਮੁਸਾવਾਦੋ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋ વਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ વਾ। ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ।
‘Ārammaṇato’ pāṇātipāto jīvitindriyārammaṇo. Adinnādānaṃ sattārammaṇaṃ vā saṅkhārārammaṇaṃ vā. Micchācāro itthipurisārammaṇo. Musāvādo sattārammaṇo vā saṅkhārārammaṇo vā. Surāpānaṃ saṅkhārārammaṇaṃ.
‘વੇਦਨਾਤੋ’ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨੋ। ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਤਿવੇਦਨਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਤੋ ਸੁਖવੇਦਨਂ ਹੋਤਿ, ਭੀਤਕਾਲੇ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਂ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹੁਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖવੇਦਨਂ। ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਸੁਖવੇਦਨੋ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖવੇਦਨੋ વਾ। ਮੁਸਾવਾਦੋ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ વਿਯ ਤਿવੇਦਨੋ। ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਸੁਖਮਜ੍ਝਤ੍ਤવੇਦਨਂ।
‘Vedanāto’ pāṇātipāto dukkhavedano. Adinnādānaṃ tivedanaṃ. Tañhi haṭṭhatuṭṭhassa adinnaṃ ādiyato sukhavedanaṃ hoti, bhītakāle dukkhavedanaṃ, majjhattassa hutvā gaṇhato adukkhamasukhavedanaṃ. Micchācāro sukhavedano vā adukkhamasukhavedano vā. Musāvādo adinnādānaṃ viya tivedano. Surāpānaṃ sukhamajjhattavedanaṃ.
‘ਮੂਲਤੋ’ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਦੋਸਮੋਹਮੂਲੋ। ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਲੋਭਮੋਹਮੂਲਂ, ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਦੋਸਮੋਹਮੂਲਂ। ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਲੋਭਮੋਹਮੂਲੋ। ਮੁਸਾવਾਦੋ ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਲੋਭਮੋਹਮੂਲੋ, ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਦੋਸਮੋਹਮੂਲੋ। ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਲੋਭਮੋਹਮੂਲਂ।
‘Mūlato’ pāṇātipāto dosamohamūlo. Adinnādānaṃ kiñcikāle lobhamohamūlaṃ, kiñcikāle dosamohamūlaṃ. Micchācāro lobhamohamūlo. Musāvādo kiñcikāle lobhamohamūlo, kiñcikāle dosamohamūlo. Surāpānaṃ lobhamohamūlaṃ.
‘ਕਮ੍ਮਤੋ’ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਚੇਤ੍ਥ વਚੀਕਮ੍ਮਂ। ਸੇਸਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਮੇવ।
‘Kammato’ musāvādo cettha vacīkammaṃ. Sesā kāyakammameva.
‘ਸਾવਜ੍ਜਤੋ’ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਅਪ੍ਪਸਾવਜ੍ਜੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ। ਤਥਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਦੀਨਿ। ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇવ।
‘Sāvajjato’ pāṇātipāto atthi appasāvajjo, atthi mahāsāvajjo. Tathā adinnādānādīni. Tesaṃ nānākaraṇaṃ heṭṭhā dassitameva.
ਅਯਂ ਪਨ ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਕੁਨ੍ਥਕਿਪਿਲ੍ਲਿਕਸ੍ਸ ਹਿ વਧੋ ਅਪ੍ਪਸਾવਜ੍ਜੋ, ਤਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤਰਸ੍ਸ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ; ਸੋਪਿ ਅਪ੍ਪਸਾવਜ੍ਜੋ, ਤਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤਰਾਯ ਸਕੁਣਿਕਾਯ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ; ਤਤੋ ਗੋਧਾਯ, ਤਤੋ ਸਸਕਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਮਿਗਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਗવਯਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਅਸ੍ਸਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ વਧੋ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ, ਤਤੋਪਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ , ਤਤੋ ਗੋਰੂਪਸੀਲਕਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਸਰਣਗਤਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਿਕਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਿਕ੍ਖੁਨੋ , ਤਤੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ વਧੋ ਅਤਿਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋਯੇવ।
Ayaṃ pana aparo nayo – kunthakipillikassa hi vadho appasāvajjo, tato mahantatarassa mahāsāvajjo; sopi appasāvajjo, tato mahantatarāya sakuṇikāya mahāsāvajjo; tato godhāya, tato sasakassa, tato migassa, tato gavayassa, tato assassa, tato hatthissa vadho mahāsāvajjo, tatopi dussīlamanussassa , tato gorūpasīlakamanussassa, tato saraṇagatassa, tato pañcasikkhāpadikassa, tato sāmaṇerassa, tato puthujjanabhikkhuno , tato sotāpannassa, tato sakadāgāmissa, tato anāgāmissa, tato khīṇāsavassa vadho atimahāsāvajjoyeva.
ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਅਪ੍ਪਸਾવਜ੍ਜਂ, ਤਤੋ ਗੋਰੂਪਸੀਲਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਂ; ਤਤੋ ਸਰਣਗਤਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਿਕਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਿਕ੍ਖੁਨੋ, ਤਤੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਂ, ਤਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਅਤਿਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਂਯੇવ।
Adinnādānaṃ dussīlassa santake appasāvajjaṃ, tato gorūpasīlakassa santake mahāsāvajjaṃ; tato saraṇagatassa, tato pañcasikkhāpadikassa, tato sāmaṇerassa, tato puthujjanabhikkhuno, tato sotāpannassa, tato sakadāgāmissa, tato anāgāmissa santake mahāsāvajjaṃ, tato khīṇāsavassa santake atimahāsāvajjaṃyeva.
ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ વੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਅਪ੍ਪਸਾવਜ੍ਜੋ, ਤਤੋ ਗੋਰੂਪਸੀਲਕਾਯ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ; ਤਤੋ ਸਰਣਗਤਾਯ, ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਿਕਾਯ, ਸਾਮਣੇਰਿਯਾ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਯ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਤਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਨਿਯਾ વੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ, ਖੀਣਾਸવਾਯ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਏਕਨ੍ਤਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋવ।
Micchācāro dussīlāya itthiyā vītikkame appasāvajjo, tato gorūpasīlakāya mahāsāvajjo; tato saraṇagatāya, pañcasikkhāpadikāya, sāmaṇeriyā, puthujjanabhikkhuniyā, sotāpannāya, sakadāgāminiyā, tato anāgāminiyā vītikkame mahāsāvajjo, khīṇāsavāya pana bhikkhuniyā ekantamahāsāvajjova.
ਮੁਸਾવਾਦੋ ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਮੁਸਾਕਥਨੇ ਅਪ੍ਪਸਾવਜ੍ਜੋ, ਤਤੋ ਅਡ੍ਢਮਾਸਕਸ੍ਸ, ਮਾਸਕਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਚਮਾਸਕਸ੍ਸ, ਅਡ੍ਢਕਹਾਪਣਸ੍ਸ, ਕਹਾਪਣਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਅਨਗ੍ਘਨਿਯਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਮੁਸਾਕਥਨੇ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ, ਮੁਸਾ ਕਥੇਤ੍વਾ ਪਨ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋવ।
Musāvādo kākaṇikamattassa atthāya musākathane appasāvajjo, tato aḍḍhamāsakassa, māsakassa, pañcamāsakassa, aḍḍhakahāpaṇassa, kahāpaṇassa, tato anagghaniyabhaṇḍassa atthāya musākathane mahāsāvajjo, musā kathetvā pana saṅghaṃ bhindantassa ekantamahāsāvajjova.
ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਪਸਤਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਨੇ ਅਪ੍ਪਸਾવਜ੍ਜਂ, ਅਞ੍ਜਲਿਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਨੇ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਂ; ਕਾਯਚਾਲਨਸਮਤ੍ਥਂ ਪਨ ਬਹੁਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਗਾਮਘਾਤਨਿਗਮਘਾਤਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਮੇવ।
Surāpānaṃ pasatamattassa pāne appasāvajjaṃ, añjalimattassa pāne mahāsāvajjaṃ; kāyacālanasamatthaṃ pana bahuṃ pivitvā gāmaghātanigamaghātakammaṃ karontassa ekantamahāsāvajjameva.
ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਞ੍ਹਿ ਪਤ੍વਾ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ વਧੋ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ; ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਪਤ੍વਾ ਖੀਣਾਸવਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਹਰਣਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਂ ਪਤ੍વਾ ਖੀਣਾਸવਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ વੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਮੁਸਾવਾਦਂ ਪਤ੍વਾ ਮੁਸਾવਾਦੇਨ ਸਙ੍ਘਭੇਦੋ, ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਪਤ੍વਾ ਕਾਯਚਾਲਨਸਮਤ੍ਥਂ ਬਹੁਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਗਾਮਨਿਗਮਘਾਤਨਂ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਂ। ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਪਨੇਤੇਹਿ ਮੁਸਾવਾਦੇਨ ਸਙ੍ਘਭੇਦਨਮੇવ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਕਪ੍ਪਂ ਨਿਰਯੇ ਪਾਚਨਸਮਤ੍ਥਂ ਮਹਾਕਿਬ੍ਬਿਸਂ।
Pāṇātipātañhi patvā khīṇāsavassa vadho mahāsāvajjo; adinnādānaṃ patvā khīṇāsavasantakassa haraṇaṃ, micchācāraṃ patvā khīṇāsavāya bhikkhuniyā vītikkamanaṃ, musāvādaṃ patvā musāvādena saṅghabhedo, surāpānaṃ patvā kāyacālanasamatthaṃ bahuṃ pivitvā gāmanigamaghātanaṃ mahāsāvajjaṃ. Sabbehipi panetehi musāvādena saṅghabhedanameva mahāsāvajjaṃ. Tañhi kappaṃ niraye pācanasamatthaṃ mahākibbisaṃ.
‘ਪਯੋਗਤੋ’ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋਪਿ ਹੋਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਕੋਪਿ। ਤਥਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ। ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਮੁਸਾવਾਦਸੁਰਾਪਾਨਾਨਿ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਨੇવਾਤਿ।
‘Payogato’ti pāṇātipāto sāhatthikopi hoti āṇattikopi. Tathā adinnādānaṃ. Micchācāramusāvādasurāpānāni sāhatthikānevāti.
ਏવਮੇਤ੍ਥ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਦਿવਸੇਨ વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਞਤ੍વਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣੀਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਤੋ, ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ, વੇਦਨਾਤੋ, ਮੂਲਤੋ, ਕਮ੍ਮਤੋ, ਖਣ੍ਡਤੋ, ਸਮਾਦਾਨਤੋ, ਪਯੋਗਤੋ ਚ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Evamettha pāṇātipātādīnaṃ dhammādivasena vinicchayaṃ ñatvā pāṇātipātā veramaṇītiādīnampi dhammato, koṭṭhāsato, ārammaṇato, vedanāto, mūlato, kammato, khaṇḍato, samādānato, payogato ca vinicchayo veditabbo.
ਤਤ੍ਥ ‘ਧਮ੍ਮਤੋ’ਤਿ ਪਰਿਯਾਯਸੀਲવਸੇਨ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਚੇਤਨਾਧਮ੍ਮਾવ। ‘ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ’ਤਿ ਪਞ੍ਚਪਿ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਏવ। ‘ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ’ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣੀ ਪਰਸ੍ਸ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વੇਰਚੇਤਨਾਯ વਿਰਮਤਿ। ਇਤਰਾਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਹਿ ਏਤਾ વੀਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬવਤ੍ਥੁਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ વੇਰਚੇਤਨਾਹਿਯੇવ વਿਰਮਨ੍ਤਿ। ‘વੇਦਨਾਤੋ’ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸੁਖવੇਦਨਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤવੇਦਨਾ વਾ। ‘ਮੂਲਤੋ’ਤਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ વਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਲੋਭਅਦੋਸਅਮੋਹਮੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ વਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਲੋਭਅਦੋਸਮੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ‘ਕਮ੍ਮਤੋ’ਤਿ ਮੁਸਾવਾਦਾ વੇਰਮਣੀਯੇવੇਤ੍ਥ વਚੀਕਮ੍ਮਂ; ਸੇਸਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ। ‘ਖਣ੍ਡਤੋ’ਤਿ ਗਹਟ੍ਠਾ ਯਂ ਯਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤਦੇવ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਅવਸੇਸਂ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਗਹਟ੍ਠਾ ਹਿ ਅਨਿਬਦ੍ਧਸੀਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਂ ਯਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਤਂ ਤਦੇવ ਗੋਪੇਨ੍ਤਿ। ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਪਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਏਤਾਨਿ, ਸੇਸਸੀਲਾਨਿਪਿ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯੇવ। ਤੇਸਂ ਪਨ વੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮવਤ੍ਥੁਕੋ। ‘ਪੁਨ ਏવਰੂਪਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮੇ ਕਤੇ ਸੀਲਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ। ‘ਸਮਾਦਾਨਤੋ’ਤਿ ਸਯਮੇવ ‘ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਾਮੀ’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇਨਪਿ, ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨਪਿ ਸਮਾਦਿਣ੍ਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ‘ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਾਮੀ’ਤਿ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨਪਿ, ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨਪਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ‘ਪਯੋਗਤੋ’ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਯੋਗਾਨੇવਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ।
Tattha ‘dhammato’ti pariyāyasīlavasena paṭipāṭiyā pañca cetanādhammāva. ‘Koṭṭhāsato’ti pañcapi kammapathā eva. ‘Ārammaṇato’ti pāṇātipātā veramaṇī parassa jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ katvā attano veracetanāya viramati. Itarāsupi eseva nayo. Sabbāpi hi etā vītikkamitabbavatthuṃ ārammaṇaṃ katvā veracetanāhiyeva viramanti. ‘Vedanāto’ti sabbāpi sukhavedanā vā honti majjhattavedanā vā. ‘Mūlato’ti ñāṇasampayuttacittena viramantassa alobhaadosaamohamūlā honti, ñāṇavippayuttacittena viramantassa alobhaadosamūlā honti. ‘Kammato’ti musāvādā veramaṇīyevettha vacīkammaṃ; sesā kāyakammaṃ. ‘Khaṇḍato’ti gahaṭṭhā yaṃ yaṃ vītikkamanti, taṃ tadeva khaṇḍaṃ hoti bhijjati, avasesaṃ na bhijjati. Kasmā? Gahaṭṭhā hi anibaddhasīlā honti, yaṃ yaṃ sakkonti taṃ tadeva gopenti. Sāmaṇerānaṃ pana ekasmiṃ vītikkamante sabbāni bhijjanti. Na kevalañca etāni, sesasīlānipi bhijjantiyeva. Tesaṃ pana vītikkamo daṇḍakammavatthuko. ‘Puna evarūpaṃ na karissāmī’ti daṇḍakamme kate sīlaṃ paripuṇṇaṃ hoti. ‘Samādānato’ti sayameva ‘pañca sīlāni adhiṭṭhahāmī’ti adhiṭṭhahantenapi, pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ samādiyantenapi samādiṇṇāni honti. Aññassa santike nisīditvā ‘pañca sīlāni samādiyāmī’ti samādiyantenapi, pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ samādiyantenapi samādinnāneva honti. ‘Payogato’ sabbānipi sāhatthikapayogānevāti veditabbāni.
੭੧੨. ਇਦਾਨਿ ਯਾਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਭਾવੇਨ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਅਯਂ ਸਿਕ੍ਖਾવਾਰੋ ਆਰਦ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚਤੁਭੂਮਕਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਭਾવਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਕਣ੍ਡੇ (ਧ॰ ਸ॰ ੧) વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਪਾਲ਼ਿਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਧ ਪਨ ਮੁਖਮਤ੍ਤਮੇવ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ।
712. Idāni yāsaṃ sikkhānaṃ koṭṭhāsabhāvena imāni pañca sikkhāpadāni vuttāni, tāni dassetuṃ katame dhammā sikkhāti ayaṃ sikkhāvāro āraddho. Tattha yasmā sabbepi catubhūmakakusalā dhammā sikkhitabbabhāvato sikkhā, tasmā te dassetuṃ yasmiṃ samaye kāmāvacarantiādi vuttaṃ. Tattha heṭṭhā cittuppādakaṇḍe (dha. sa. 1) vuttanayeneva pāḷiṃ vitthāretvā attho veditabbo. Idha pana mukhamattameva dassitanti.
ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ।
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi / ੧੪. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ੧੪. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੧੪. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
