Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi |
អភិមារបេសនំ
Abhimārapesanaṃ
៣៤០. អថ ខោ ទេវទត្តោ យេន អជាតសត្តុ កុមារោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា អជាតសត្តុំ កុមារំ ឯតទវោច – ‘‘បុរិសេ, មហារាជ, អាណាបេហិ, យេ សមណំ គោតមំ ជីវិតា វោរោបេស្សន្តី’’តិ។ អថ ខោ អជាតសត្តុ កុមារោ មនុស្សេ អាណាបេសិ – ‘‘យថា, ភណេ, អយ្យោ ទេវទត្តោ អាហ តថា ករេយ្យាថា’’តិ។ អថ ខោ ទេវទត្តោ ឯកំ បុរិសំ អាណាបេសិ – ‘‘គច្ឆាវុសោ, អមុកស្មិំ ឱកាសេ សមណោ គោតមោ វិហរតិ។ តំ ជីវិតា វោរោបេត្វា ឥមិនា មគ្គេន អាគច្ឆា’’តិ។ តស្មិំ មគ្គេ ទ្វេ បុរិសេ ឋបេសិ – ‘‘យោ ឥមិនា មគ្គេន ឯកោ បុរិសោ អាគច្ឆតិ, តំ ជីវិតា វោរោបេត្វា ឥមិនា មគ្គេន អាគច្ឆថា’’តិ។ តស្មិំ មគ្គេ ចត្តារោ បុរិសេ ឋបេសិ – ‘‘យេ ឥមិនា មគ្គេន ទ្វេ បុរិសា អាគច្ឆន្តិ, តេ ជីវិតា វោរោបេត្វា ឥមិនា មគ្គេន អាគច្ឆថា’’តិ។ តស្មិំ មគ្គេ អដ្ឋ បុរិសេ ឋបេសិ – ‘‘យេ ឥមិនា មគ្គេន ចត្តារោ បុរិសា អាគច្ឆន្តិ, តេ ជីវិតា វោរោបេត្វា ឥមិនា មគ្គេន អាគច្ឆថា’’តិ។ តស្មិំ មគ្គេ សោឡស បុរិសេ ឋបេសិ – ‘‘យេ ឥមិនា មគ្គេន អដ្ឋ បុរិសា អាគច្ឆន្តិ, តេ ជីវិតា វោរោបេត្វា អាគច្ឆថា’’តិ។
340. Atha kho devadatto yena ajātasattu kumāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā ajātasattuṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘purise, mahārāja, āṇāpehi, ye samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropessantī’’ti. Atha kho ajātasattu kumāro manusse āṇāpesi – ‘‘yathā, bhaṇe, ayyo devadatto āha tathā kareyyāthā’’ti. Atha kho devadatto ekaṃ purisaṃ āṇāpesi – ‘‘gacchāvuso, amukasmiṃ okāse samaṇo gotamo viharati. Taṃ jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchā’’ti. Tasmiṃ magge dve purise ṭhapesi – ‘‘yo iminā maggena eko puriso āgacchati, taṃ jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge cattāro purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena dve purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge aṭṭha purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena cattāro purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge soḷasa purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena aṭṭha purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā āgacchathā’’ti.
អថ ខោ សោ ឯកោ បុរិសោ អសិចម្មំ គហេត្វា ធនុកលាបំ សន្នយ្ហិត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវតោ អវិទូរេ ភីតោ ឧព្ពិគ្គោ ឧស្សង្កី ឧត្រស្តោ បត្ថទ្ធេន កាយេន អដ្ឋាសិ។ អទ្ទសា ខោ ភគវា តំ បុរិសំ ភីតំ ឧព្ពិគ្គំ ឧស្សង្កិំ ឧត្រស្តំ បត្ថទ្ធេន កាយេន ឋិតំ។ ទិស្វាន តំ បុរិសំ ឯតទវោច – ‘‘ឯហាវុសោ, មា ភាយី’’តិ។ អថ ខោ សោ បុរិសោ អសិចម្មំ ឯកមន្តំ ករិត្វា ធនុកលាបំ និក្ខិបិត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវតោ បាទេសុ សិរសា និបតិត្វា ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អច្ចយោ មំ, ភន្តេ, អច្ចគមា យថាពាលំ យថាមូឡ្ហំ យថាអកុសលំ, យោហំ ទុដ្ឋចិត្តោ វធកចិត្តោ ឥធូបសង្កន្តោ។ តស្ស មេ, ភន្តេ, ភគវា អច្ចយំ អច្ចយតោ បដិគ្គណ្ហាតុ អាយតិំ សំវរាយា’’តិ។ ‘‘តគ្ឃ ត្វំ, អាវុសោ, អច្ចយោ អច្ចគមា យថាពាលំ យថាមូឡ្ហំ យថាអកុសលំ, យំ ត្វំ ទុដ្ឋចិត្តោ វធកចិត្តោ ឥធូបសង្កន្តោ។ យតោ ច ខោ ត្វំ, អាវុសោ , អច្ចយំ អច្ចយតោ ទិស្វា យថាធម្មំ បដិករោសិ, តំ តេ មយំ បដិគ្គណ្ហាម។ វុឌ្ឍិ ហេសា, អាវុសោ, អរិយស្ស វិនយេ – យោ អច្ចយំ អច្ចយតោ ទិស្វា យថាធម្មំ បដិករោតិ, អាយតិំ សំវរំ អាបជ្ជតី’’តិ។
Atha kho so eko puriso asicammaṃ gahetvā dhanukalāpaṃ sannayhitvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato avidūre bhīto ubbiggo ussaṅkī utrasto patthaddhena kāyena aṭṭhāsi. Addasā kho bhagavā taṃ purisaṃ bhītaṃ ubbiggaṃ ussaṅkiṃ utrastaṃ patthaddhena kāyena ṭhitaṃ. Disvāna taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘ehāvuso, mā bhāyī’’ti. Atha kho so puriso asicammaṃ ekamantaṃ karitvā dhanukalāpaṃ nikkhipitvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ duṭṭhacitto vadhakacitto idhūpasaṅkanto. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ, āvuso, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ duṭṭhacitto vadhakacitto idhūpasaṅkanto. Yato ca kho tvaṃ, āvuso , accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuḍḍhi hesā, āvuso, ariyassa vinaye – yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti.
អថ ខោ ភគវា តស្ស បុរិសស្ស អនុបុព្ពិំ កថំ កថេសិ, សេយ្យថិទំ – ទានកថំ សីលកថំ សគ្គកថំ, កាមានំ អាទីនវំ ឱការំ សំកិលេសំ, នេក្ខម្មេ អានិសំសំ បកាសេសិ។ យទា តំ ភគវា អញ្ញាសិ កល្លចិត្តំ, មុទុចិត្តំ, វិនីវរណចិត្តំ, ឧទគ្គចិត្តំ, បសន្នចិត្តំ, អថ យា ពុទ្ធានំ សាមុក្កំសិកា ធម្មទេសនា តំ បកាសេសិ – ទុក្ខំ, សមុទយំ, និរោធំ, មគ្គំ។ សេយ្យថាបិ នាម សុទ្ធំ វត្ថំ អបគតកាឡកំ សម្មទេវ រជនំ បដិគ្គហេយ្យ, ឯវមេវ តស្ស បុរិសស្ស តស្មិំយេវ អាសនេ វិរជំ វីតមលំ ធម្មចក្ខុំ ឧទបាទិ – យំ កិញ្ចិ សមុទយធម្មំ, សព្ពំ តំ និរោធធម្មន្តិ។ អថ ខោ សោ បុរិសោ ទិដ្ឋធម្មោ បត្តធម្មោ វិទិតធម្មោ បរិយោគាឡ្ហធម្មោ តិណ្ណវិចិកិច្ឆោ វិគតកថំកថោ វេសារជ្ជប្បត្តោ អបរប្បច្ចយោ សត្ថុសាសនេ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភន្តេ, អភិក្កន្តំ, ភន្តេ។ សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, និក្កុជ្ជិតំ វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ, បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ, អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ – ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តីតិ – ឯវមេវំ ភគវតា អនេកបរិយាយេន ធម្មោ បកាសិតោ។ ឯសាហំ, ភន្តេ, ភគវន្តំ សរណំ គច្ឆាមិ, ធម្មញ្ច, ភិក្ខុសង្ឃញ្ច។ ឧបាសកំ មំ ភគវា ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។ អថ ខោ ភគវា តំ បុរិសំ ឯតទវោច – ‘‘មា ខោ ត្វំ, អាវុសោ, ឥមិនា មគ្គេន គច្ឆ, ឥមិនា មគ្គេន គច្ឆាហី’’តិ អញ្ញេន មគ្គេន ឧយ្យោជេសិ។
Atha kho bhagavā tassa purisassa anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā taṃ bhagavā aññāsi kallacittaṃ, muducittaṃ, vinīvaraṇacittaṃ, udaggacittaṃ, pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaheyya, evameva tassa purisassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Atha kho so puriso diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Atha kho bhagavā taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘mā kho tvaṃ, āvuso, iminā maggena gaccha, iminā maggena gacchāhī’’ti aññena maggena uyyojesi.
អថ ខោ តេ ទ្វេ បុរិសា – កិំ នុ ខោ សោ ឯកោ បុរិសោ ចិរេន អាគច្ឆតីតិ – បដិបថំ គច្ឆន្តា អទ្ទសំសុ ភគវន្តំ អញ្ញតរស្មិំ រុក្ខមូលេ និសិន្នំ។ ទិស្វាន យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ តេសំ ភគវា អនុបុព្ពិំ កថំ កថេសិ…បេ.… អបរប្បច្ចយា សត្ថុសាសនេ ភគវន្តំ ឯតទវោចុំ – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភន្តេ…បេ.… ឧបាសកេ នោ ភគវា ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គតេ’’តិ។ អថ ខោ ភគវា តេ បុរិសេ ឯតទវោច – ‘‘មា ខោ តុម្ហេ, អាវុសោ, ឥមិនា មគ្គេន គច្ឆិត្ថ, ឥមិនា មគ្គេន គច្ឆថា’’តិ អញ្ញេន មគ្គេន ឧយ្យោជេសិ។
Atha kho te dve purisā – kiṃ nu kho so eko puriso cirena āgacchatīti – paṭipathaṃ gacchantā addasaṃsu bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi…pe… aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti. Atha kho bhagavā te purise etadavoca – ‘‘mā kho tumhe, āvuso, iminā maggena gacchittha, iminā maggena gacchathā’’ti aññena maggena uyyojesi.
អថ ខោ តេ ចត្តារោ បុរិសា…បេ.… អថ ខោ តេ អដ្ឋ បុរិសា…បេ.… អថ ខោ តេ សោឡស បុរិសា – កិំ នុ ខោ តេ អដ្ឋ បុរិសា ចិរេន អាគច្ឆន្តីតិ – បដិបថំ គច្ឆន្តា អទ្ទសាសុំ ភគវន្តំ អញ្ញតរស្មិំ រុក្ខមូលេ និសិន្នំ។ ទិស្វាន យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ តេសំ ភគវា អនុបុព្ពិំ កថំ កថេសិ, សេយ្យថិទំ – ទានកថំ…បេ.… អបរប្បច្ចយា សត្ថុសាសនេ ភគវន្តំ ឯតទវោចុំ – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភន្តេ…បេ.… ឧបាសកេ នោ ភគវា ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គតេ’’តិ។ អថ ខោ ភគវា តេ បុរិសេ ឯតទវោច – ‘‘មា ខោ តុម្ហេ, អាវុសោ, ឥមិនា មគ្គេន គច្ឆិត្ថ, ឥមិនា មគ្គេន គច្ឆថា’’តិ អញ្ញេន មគ្គេន ឧយ្យោជេសិ។
Atha kho te cattāro purisā…pe… atha kho te aṭṭha purisā…pe… atha kho te soḷasa purisā – kiṃ nu kho te aṭṭha purisā cirena āgacchantīti – paṭipathaṃ gacchantā addasāsuṃ bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ…pe… aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti. Atha kho bhagavā te purise etadavoca – ‘‘mā kho tumhe, āvuso, iminā maggena gacchittha, iminā maggena gacchathā’’ti aññena maggena uyyojesi.
អថ ខោ សោ ឯកោ បុរិសោ យេន ទេវទត្តោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ទេវទត្តំ ឯតទវោច – ‘‘នាហំ, ភន្តេ, សក្កោមិ តំ ភគវន្តំ ជីវិតា វោរោបេតុំ; មហិទ្ធិកោ សោ ភគវា, មហានុភាវោ’’តិ។ ‘‘អលំ, អាវុសោ; មា ត្វំ សមណំ គោតមំ ជីវិតា វោរោបេសិ។ អហមេវ សមណំ គោតមំ ជីវិតា វោរោបេស្សាមី’’តិ។
Atha kho so eko puriso yena devadatto tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā devadattaṃ etadavoca – ‘‘nāhaṃ, bhante, sakkomi taṃ bhagavantaṃ jīvitā voropetuṃ; mahiddhiko so bhagavā, mahānubhāvo’’ti. ‘‘Alaṃ, āvuso; mā tvaṃ samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropesi. Ahameva samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropessāmī’’ti.
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / បកាសនីយកម្មាទិកថា • Pakāsanīyakammādikathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / ឆសក្យបព្ពជ្ជាកថាវណ្ណនា • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / បកាសនីយកម្មាទិកថា • Pakāsanīyakammādikathā