Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi |
အဘိမာရပေသနံ
Abhimārapesanaṃ
၃၄၀. အထ ခော ဒေဝဒတ္တော ယေန အဇာတသတ္တု ကုမာရော တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အဇာတသတ္တုံ ကုမာရံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ပုရိသေ, မဟာရာဇ, အာဏာပေဟိ, ယေ သမဏံ ဂောတမံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေသ္သန္တီ’’တိ။ အထ ခော အဇာတသတ္တု ကုမာရော မနုသ္သေ အာဏာပေသိ – ‘‘ယထာ, ဘဏေ, အယ္ယော ဒေဝဒတ္တော အာဟ တထာ ကရေယ္ယာထာ’’တိ။ အထ ခော ဒေဝဒတ္တော ဧကံ ပုရိသံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, အမုကသ္မိံ ဩကာသေ သမဏော ဂောတမော ဝိဟရတိ။ တံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေတ္ဝာ ဣမိနာ မဂ္ဂေန အာဂစ္ဆာ’’တိ။ တသ္မိံ မဂ္ဂေ ဒ္ဝေ ပုရိသေ ဌပေသိ – ‘‘ယော ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဧကော ပုရိသော အာဂစ္ဆတိ, တံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေတ္ဝာ ဣမိနာ မဂ္ဂေန အာဂစ္ဆထာ’’တိ။ တသ္မိံ မဂ္ဂေ စတ္တာရော ပုရိသေ ဌပေသိ – ‘‘ယေ ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဒ္ဝေ ပုရိသာ အာဂစ္ဆန္တိ, တေ ဇီဝိတာ ဝောရောပေတ္ဝာ ဣမိနာ မဂ္ဂေန အာဂစ္ဆထာ’’တိ။ တသ္မိံ မဂ္ဂေ အဋ္ဌ ပုရိသေ ဌပေသိ – ‘‘ယေ ဣမိနာ မဂ္ဂေန စတ္တာရော ပုရိသာ အာဂစ္ဆန္တိ, တေ ဇီဝိတာ ဝောရောပေတ္ဝာ ဣမိနာ မဂ္ဂေန အာဂစ္ဆထာ’’တိ။ တသ္မိံ မဂ္ဂေ သောဠသ ပုရိသေ ဌပေသိ – ‘‘ယေ ဣမိနာ မဂ္ဂေန အဋ္ဌ ပုရိသာ အာဂစ္ဆန္တိ, တေ ဇီဝိတာ ဝောရောပေတ္ဝာ အာဂစ္ဆထာ’’တိ။
340. Atha kho devadatto yena ajātasattu kumāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā ajātasattuṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘purise, mahārāja, āṇāpehi, ye samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropessantī’’ti. Atha kho ajātasattu kumāro manusse āṇāpesi – ‘‘yathā, bhaṇe, ayyo devadatto āha tathā kareyyāthā’’ti. Atha kho devadatto ekaṃ purisaṃ āṇāpesi – ‘‘gacchāvuso, amukasmiṃ okāse samaṇo gotamo viharati. Taṃ jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchā’’ti. Tasmiṃ magge dve purise ṭhapesi – ‘‘yo iminā maggena eko puriso āgacchati, taṃ jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge cattāro purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena dve purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge aṭṭha purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena cattāro purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge soḷasa purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena aṭṭha purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā āgacchathā’’ti.
အထ ခော သော ဧကော ပုရိသော အသိစမ္မံ ဂဟေတ္ဝာ ဓနုကလာပံ သန္နယ္ဟိတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ ဘီတော ဥဗ္ဗိဂ္ဂော ဥသ္သင္ကီ ဥတ္ရသ္တော ပတ္ထဒ္ဓေန ကာယေန အဋ္ဌာသိ။ အဒ္ဒသာ ခော ဘဂဝာ တံ ပုရိသံ ဘီတံ ဥဗ္ဗိဂ္ဂံ ဥသ္သင္ကိံ ဥတ္ရသ္တံ ပတ္ထဒ္ဓေန ကာယေန ဌိတံ။ ဒိသ္ဝာန တံ ပုရိသံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဧဟာဝုသော, မာ ဘာယီ’’တိ။ အထ ခော သော ပုရိသော အသိစမ္မံ ဧကမန္တံ ကရိတ္ဝာ ဓနုကလာပံ နိက္ခိပိတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတော ပာဒေသု သိရသာ နိပတိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠ္ဟံ ယထာအကုသလံ, ယောဟံ ဒုဋ္ဌစိတ္တော ဝဓကစိတ္တော ဣဓူပသင္ကန္တော။ တသ္သ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ တ္ဝံ, အာဝုသော, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠ္ဟံ ယထာအကုသလံ, ယံ တ္ဝံ ဒုဋ္ဌစိတ္တော ဝဓကစိတ္တော ဣဓူပသင္ကန္တော။ ယတော စ ခော တ္ဝံ, အာဝုသော , အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသ္ဝာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောသိ, တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာမ။ ဝုဍ္ဎိ ဟေသာ, အာဝုသော, အရိယသ္သ ဝိနယေ – ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသ္ဝာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ, အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။
Atha kho so eko puriso asicammaṃ gahetvā dhanukalāpaṃ sannayhitvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato avidūre bhīto ubbiggo ussaṅkī utrasto patthaddhena kāyena aṭṭhāsi. Addasā kho bhagavā taṃ purisaṃ bhītaṃ ubbiggaṃ ussaṅkiṃ utrastaṃ patthaddhena kāyena ṭhitaṃ. Disvāna taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘ehāvuso, mā bhāyī’’ti. Atha kho so puriso asicammaṃ ekamantaṃ karitvā dhanukalāpaṃ nikkhipitvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ duṭṭhacitto vadhakacitto idhūpasaṅkanto. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ, āvuso, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ duṭṭhacitto vadhakacitto idhūpasaṅkanto. Yato ca kho tvaṃ, āvuso , accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuḍḍhi hesā, āvuso, ariyassa vinaye – yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ တသ္သ ပုရိသသ္သ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒာ တံ ဘဂဝာ အညာသိ ကလ္လစိတ္တံ, မုဒုစိတ္တံ, ဝိနီဝရဏစိတ္တံ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ, ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓာနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယ္ယထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဟေယ္ယ, ဧဝမေဝ တသ္သ ပုရိသသ္သ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ အထ ခော သော ပုရိသော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂာဠ္ဟဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ သေယ္ယထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝာ ဥက္ကုဇ္ဇေယ္ယ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝာ ဝိဝရေယ္ယ, မူဠ္ဟသ္သ ဝာ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယ္ယ, အန္ဓကာရေ ဝာ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယ္ယ – စက္ခုမန္တော ရူပာနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ ဥပာသကံ မံ ဘဂဝာ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တံ ပုရိသံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ခော တ္ဝံ, အာဝုသော, ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဂစ္ဆ, ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဂစ္ဆာဟီ’’တိ အညေန မဂ္ဂေန ဥယ္ယောဇေသိ။
Atha kho bhagavā tassa purisassa anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā taṃ bhagavā aññāsi kallacittaṃ, muducittaṃ, vinīvaraṇacittaṃ, udaggacittaṃ, pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaheyya, evameva tassa purisassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Atha kho so puriso diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Atha kho bhagavā taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘mā kho tvaṃ, āvuso, iminā maggena gaccha, iminā maggena gacchāhī’’ti aññena maggena uyyojesi.
အထ ခော တေ ဒ္ဝေ ပုရိသာ – ကိံ နု ခော သော ဧကော ပုရိသော စိရေန အာဂစ္ဆတီတိ – ပဋိပထံ ဂစ္ဆန္တာ အဒ္ဒသံသု ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ။ ဒိသ္ဝာန ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေသံ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ။ပေ.။ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဥပာသကေ နော ဘဂဝာ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတေ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တေ ပုရိသေ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ခော တုမ္ဟေ, အာဝုသော, ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဂစ္ဆိတ္ထ, ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဂစ္ဆထာ’’တိ အညေန မဂ္ဂေန ဥယ္ယောဇေသိ။
Atha kho te dve purisā – kiṃ nu kho so eko puriso cirena āgacchatīti – paṭipathaṃ gacchantā addasaṃsu bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi…pe… aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti. Atha kho bhagavā te purise etadavoca – ‘‘mā kho tumhe, āvuso, iminā maggena gacchittha, iminā maggena gacchathā’’ti aññena maggena uyyojesi.
အထ ခော တေ စတ္တာရော ပုရိသာ။ပေ.။ အထ ခော တေ အဋ္ဌ ပုရိသာ။ပေ.။ အထ ခော တေ သောဠသ ပုရိသာ – ကိံ နု ခော တေ အဋ္ဌ ပုရိသာ စိရေန အာဂစ္ဆန္တီတိ – ပဋိပထံ ဂစ္ဆန္တာ အဒ္ဒသာသုံ ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ။ ဒိသ္ဝာန ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေသံ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ။ပေ.။ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဥပာသကေ နော ဘဂဝာ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတေ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တေ ပုရိသေ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ခော တုမ္ဟေ, အာဝုသော, ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဂစ္ဆိတ္ထ, ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဂစ္ဆထာ’’တိ အညေန မဂ္ဂေန ဥယ္ယောဇေသိ။
Atha kho te cattāro purisā…pe… atha kho te aṭṭha purisā…pe… atha kho te soḷasa purisā – kiṃ nu kho te aṭṭha purisā cirena āgacchantīti – paṭipathaṃ gacchantā addasāsuṃ bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ…pe… aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti. Atha kho bhagavā te purise etadavoca – ‘‘mā kho tumhe, āvuso, iminā maggena gacchittha, iminā maggena gacchathā’’ti aññena maggena uyyojesi.
အထ ခော သော ဧကော ပုရိသော ယေန ဒေဝဒတ္တော တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဒေဝဒတ္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, သက္ကောမိ တံ ဘဂဝန္တံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေတုံ; မဟိဒ္ဓိကော သော ဘဂဝာ, မဟာနုဘာဝော’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော; မာ တ္ဝံ သမဏံ ဂောတမံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေသိ။ အဟမေဝ သမဏံ ဂောတမံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေသ္သာမီ’’တိ။
Atha kho so eko puriso yena devadatto tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā devadattaṃ etadavoca – ‘‘nāhaṃ, bhante, sakkomi taṃ bhagavantaṃ jīvitā voropetuṃ; mahiddhiko so bhagavā, mahānubhāvo’’ti. ‘‘Alaṃ, āvuso; mā tvaṃ samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropesi. Ahameva samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropessāmī’’ti.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ပကာသနီယကမ္မာဒိကထာ • Pakāsanīyakammādikathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဆသက္ယပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ပကာသနီယကမ္မာဒိကထာ • Pakāsanīyakammādikathā