| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៧. អភិណ្ហបច្ចវេក្ខិតព្ពដ្ឋានសុត្តវណ្ណនា
7. Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭṭhānasuttavaṇṇanā
៥៧. សត្តមេ ជរាធម្មោតិ ធម្ម-សទ្ទោ ‘‘អសម្មោសធម្មោ និព្ពាន’’ន្តិអាទីសុ (សុ. និ. ៧៦៣) វិយ បកតិបរិយាយោ, តស្មា ជរាបកតិកោ ជិណ្ណសភាវោតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘ជរាសភាវោ’’តិអាទិ។ សេសបទេសុបិ ឯសេវ នយោ។ កម្មុនា ទាតព្ពំ អាទិយតីតិ កម្មទាយាទោ, អត្តនា យថូបចិតកម្មផលភាគីតិ អត្ថោ។ តំ បន ទាយជ្ជំ ការណូបចារេន វទន្តោ ‘‘កម្មំ មយ្ហំ ទាយជ្ជំ សន្តកន្តិ អត្ថោ’’តិ អាហ យថា ‘‘កុសលានំ, ភិក្ខវេ, ធម្មានំ សមាទានហេតុ, ឯវមិទំ បុញ្ញំ វឌ្ឍតី’’តិ (ទី. និ. ៣.៨០)។ យោនីហិ ផលំ សភាវតោ ភិន្នម្បិ អភិន្នំ វិយ មិស្សិតំ ហោតិ។ តេនាហ ‘‘កម្មំ មយ្ហំ យោនិ ការណ’’ន្តិ។ មមត្តវសេន ពជ្ឈន្តីតិ ពន្ធូ, ញាតិ សាលោហិតោ ច, កម្មំ បន ឯកន្តសម្ពន្ធវាតិ អាហ ‘‘កម្មំ មយ្ហំ ពន្ធូ’’តិ។ បតិដ្ឋាតិ អវស្សយោ។ កម្មសទិសោ ហិ សត្តានំ អវស្សយោ នត្ថិ។
57. Sattame jarādhammoti dhamma-saddo ‘‘asammosadhammo nibbāna’’ntiādīsu (su. ni. 763) viya pakatipariyāyo, tasmā jarāpakatiko jiṇṇasabhāvoti attho. Tenāha ‘‘jarāsabhāvo’’tiādi. Sesapadesupi eseva nayo. Kammunā dātabbaṃ ādiyatīti kammadāyādo, attanā yathūpacitakammaphalabhāgīti attho. Taṃ pana dāyajjaṃ kāraṇūpacārena vadanto ‘‘kammaṃ mayhaṃ dāyajjaṃ santakanti attho’’ti āha yathā ‘‘kusalānaṃ, bhikkhave, dhammānaṃ samādānahetu, evamidaṃ puññaṃ vaḍḍhatī’’ti (dī. ni. 3.80). Yonīhi phalaṃ sabhāvato bhinnampi abhinnaṃ viya missitaṃ hoti. Tenāha ‘‘kammaṃ mayhaṃ yoni kāraṇa’’nti. Mamattavasena bajjhantīti bandhū, ñāti sālohito ca, kammaṃ pana ekantasambandhavāti āha ‘‘kammaṃ mayhaṃ bandhū’’ti. Patiṭṭhāti avassayo. Kammasadiso hi sattānaṃ avassayo natthi.
យោព្ពនំ អារព្ភ ឧប្បន្នមទោតិ ‘‘មហល្លកកាលេ បុញ្ញំ ករិស្សាម, ទហរម្ហ តាវា’’តិ យោព្ពនំ អបស្សាយ មានករណំ។ ‘‘អហំ និរោគោ សដ្ឋិ វា សត្តតិ វា វស្សានិ អតិក្កន្តានិ, ន មេ ហរីតកខណ្ឌម្បិ ខាទិតព្ពំ, ឥមេ បនញ្ញេ ‘អសុកំ នោ ឋានំ រុជ្ជតិ, ភេសជ្ជំ ខាទាមា’តិ វិចរន្តិ, កោ អញ្ញោ មយា សទិសោ និរោគោ នាមា’’តិ ឯវំ មានករណំ អារោគ្យមទោ។ សព្ពេសម្បិ ជីវិតំ នាម បភង្គុរំ ទុក្ខានុពន្ធញ្ច, តទុភយំ អនោលោកេត្វា បពន្ធដ្ឋិតិំ បច្ចយសុលភតញ្ច និស្សាយ ‘‘ចិរំ ជីវិំ, ចិរំ ជីវាមិ, ចិរំ ជីវិស្សាមិ, សុខំ ជីវិំ, សុខំ ជីវាមិ, សុខំ ជីវិស្សាមី’’តិ ឯវំ មានករណំ ជីវិតមទោ។
Yobbanaṃ ārabbha uppannamadoti ‘‘mahallakakāle puññaṃ karissāma, daharamha tāvā’’ti yobbanaṃ apassāya mānakaraṇaṃ. ‘‘Ahaṃ nirogo saṭṭhi vā sattati vā vassāni atikkantāni, na me harītakakhaṇḍampi khāditabbaṃ, ime panaññe ‘asukaṃ no ṭhānaṃ rujjati, bhesajjaṃ khādāmā’ti vicaranti, ko añño mayā sadiso nirogo nāmā’’ti evaṃ mānakaraṇaṃ ārogyamado. Sabbesampi jīvitaṃ nāma pabhaṅguraṃ dukkhānubandhañca, tadubhayaṃ anoloketvā pabandhaṭṭhitiṃ paccayasulabhatañca nissāya ‘‘ciraṃ jīviṃ, ciraṃ jīvāmi, ciraṃ jīvissāmi, sukhaṃ jīviṃ, sukhaṃ jīvāmi, sukhaṃ jīvissāmī’’ti evaṃ mānakaraṇaṃ jīvitamado.
ឧបធិរហិតន្តិ កាមូបធិរហិតំ។ ចត្តារោ ហិ ឧបធី – កាមូបធិ, ខន្ធូបធិ, កិលេសូបធិ, អភិសង្ខារូបធីតិ។ កាមាបិ ‘‘យំ បញ្ច កាមគុណេ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ សុខំ សោមនស្សំ, អយំ កាមានំ អស្សាទោ’’តិ (ម. និ. ១.១៦៦) ឯវំ វុត្តស្ស សុខស្ស អធិដ្ឋានភាវតោ ‘‘ឧបធិយតិ ឯត្ថ សុខ’’ន្តិ ឥមិនា វចនត្ថេន ‘‘ឧបធី’’តិ វុច្ចតិ, ខន្ធាបិ ខន្ធមូលកស្ស ទុក្ខស្ស អធិដ្ឋានភាវតោ, កិលេសាបិ អបាយទុក្ខស្ស អធិដ្ឋានភាវតោ, អភិសង្ខារាបិ ភវទុក្ខស្ស អធិដ្ឋានភាវតោ។ សេសំ សុវិញ្ញេយ្យមេវ។
Upadhirahitanti kāmūpadhirahitaṃ. Cattāro hi upadhī – kāmūpadhi, khandhūpadhi, kilesūpadhi, abhisaṅkhārūpadhīti. Kāmāpi ‘‘yaṃ pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ kāmānaṃ assādo’’ti (ma. ni. 1.166) evaṃ vuttassa sukhassa adhiṭṭhānabhāvato ‘‘upadhiyati ettha sukha’’nti iminā vacanatthena ‘‘upadhī’’ti vuccati, khandhāpi khandhamūlakassa dukkhassa adhiṭṭhānabhāvato, kilesāpi apāyadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato, abhisaṅkhārāpi bhavadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato. Sesaṃ suviññeyyameva.
អភិណ្ហបច្ចវេក្ខិតព្ពដ្ឋានសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭṭhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៧. អភិណ្ហបច្ចវេក្ខិតព្ពឋានសុត្តំ • 7. Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭhānasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៧. អភិណ្ហបច្ចវេក្ខិតព្ពឋានសុត្តវណ្ណនា • 7. Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭhānasuttavaṇṇanā
