Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၇. အဘိဏ္ဟပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ
7. Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭṭhānasuttavaṇṇanā
၅၇. သတ္တမေ ဇရာဓမ္မောတိ ဓမ္မ-သဒ္ဒော ‘‘အသမ္မောသဓမ္မော နိဗ္ဗာန’’န္တိအာဒီသု (သု. နိ. ၇၆၃) ဝိယ ပကတိပရိယာယော, တသ္မာ ဇရာပကတိကော ဇိဏ္ဏသဘာဝောတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဇရာသဘာဝော’’တိအာဒိ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကမ္မုနာ ဒာတဗ္ဗံ အာဒိယတီတိ ကမ္မဒာယာဒော, အတ္တနာ ယထူပစိတကမ္မဖလဘာဂီတိ အတ္ထော။ တံ ပန ဒာယဇ္ဇံ ကာရဏူပစာရေန ဝဒန္တော ‘‘ကမ္မံ မယ္ဟံ ဒာယဇ္ဇံ သန္တကန္တိ အတ္ထော’’တိ အာဟ ယထာ ‘‘ကုသလာနံ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာနံ သမာဒာနဟေတု, ဧဝမိဒံ ပုညံ ဝဍ္ဎတီ’’တိ (ဒီ. နိ. ၃.၈၀)။ ယောနီဟိ ဖလံ သဘာဝတော ဘိန္နမ္ပိ အဘိန္နံ ဝိယ မိသ္သိတံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ကမ္မံ မယ္ဟံ ယောနိ ကာရဏ’’န္တိ။ မမတ္တဝသေန ဗဇ္ဈန္တီတိ ဗန္ဓူ, ဉာတိ သာလောဟိတော စ, ကမ္မံ ပန ဧကန္တသမ္ဗန္ဓဝာတိ အာဟ ‘‘ကမ္မံ မယ္ဟံ ဗန္ဓူ’’တိ။ ပတိဋ္ဌာတိ အဝသ္သယော။ ကမ္မသဒိသော ဟိ သတ္တာနံ အဝသ္သယော နတ္ထိ။
57. Sattame jarādhammoti dhamma-saddo ‘‘asammosadhammo nibbāna’’ntiādīsu (su. ni. 763) viya pakatipariyāyo, tasmā jarāpakatiko jiṇṇasabhāvoti attho. Tenāha ‘‘jarāsabhāvo’’tiādi. Sesapadesupi eseva nayo. Kammunā dātabbaṃ ādiyatīti kammadāyādo, attanā yathūpacitakammaphalabhāgīti attho. Taṃ pana dāyajjaṃ kāraṇūpacārena vadanto ‘‘kammaṃ mayhaṃ dāyajjaṃ santakanti attho’’ti āha yathā ‘‘kusalānaṃ, bhikkhave, dhammānaṃ samādānahetu, evamidaṃ puññaṃ vaḍḍhatī’’ti (dī. ni. 3.80). Yonīhi phalaṃ sabhāvato bhinnampi abhinnaṃ viya missitaṃ hoti. Tenāha ‘‘kammaṃ mayhaṃ yoni kāraṇa’’nti. Mamattavasena bajjhantīti bandhū, ñāti sālohito ca, kammaṃ pana ekantasambandhavāti āha ‘‘kammaṃ mayhaṃ bandhū’’ti. Patiṭṭhāti avassayo. Kammasadiso hi sattānaṃ avassayo natthi.
ယောဗ္ဗနံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နမဒောတိ ‘‘မဟလ္လကကာလေ ပုညံ ကရိသ္သာမ, ဒဟရမ္ဟ တာဝာ’’တိ ယောဗ္ဗနံ အပသ္သာယ မာနကရဏံ။ ‘‘အဟံ နိရောဂော သဋ္ဌိ ဝာ သတ္တတိ ဝာ ဝသ္သာနိ အတိက္ကန္တာနိ, န မေ ဟရီတကခဏ္ဍမ္ပိ ခာဒိတဗ္ဗံ, ဣမေ ပနညေ ‘အသုကံ နော ဌာနံ ရုဇ္ဇတိ, ဘေသဇ္ဇံ ခာဒာမာ’တိ ဝိစရန္တိ, ကော အညော မယာ သဒိသော နိရောဂော နာမာ’’တိ ဧဝံ မာနကရဏံ အာရောဂ္ယမဒော။ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဇီဝိတံ နာမ ပဘင္ဂုရံ ဒုက္ခာနုဗန္ဓဉ္စ, တဒုဘယံ အနောလောကေတ္ဝာ ပဗန္ဓဋ္ဌိတိံ ပစ္စယသုလဘတဉ္စ နိသ္သာယ ‘‘စိရံ ဇီဝိံ, စိရံ ဇီဝာမိ, စိရံ ဇီဝိသ္သာမိ, သုခံ ဇီဝိံ, သုခံ ဇီဝာမိ, သုခံ ဇီဝိသ္သာမီ’’တိ ဧဝံ မာနကရဏံ ဇီဝိတမဒော။
Yobbanaṃ ārabbha uppannamadoti ‘‘mahallakakāle puññaṃ karissāma, daharamha tāvā’’ti yobbanaṃ apassāya mānakaraṇaṃ. ‘‘Ahaṃ nirogo saṭṭhi vā sattati vā vassāni atikkantāni, na me harītakakhaṇḍampi khāditabbaṃ, ime panaññe ‘asukaṃ no ṭhānaṃ rujjati, bhesajjaṃ khādāmā’ti vicaranti, ko añño mayā sadiso nirogo nāmā’’ti evaṃ mānakaraṇaṃ ārogyamado. Sabbesampi jīvitaṃ nāma pabhaṅguraṃ dukkhānubandhañca, tadubhayaṃ anoloketvā pabandhaṭṭhitiṃ paccayasulabhatañca nissāya ‘‘ciraṃ jīviṃ, ciraṃ jīvāmi, ciraṃ jīvissāmi, sukhaṃ jīviṃ, sukhaṃ jīvāmi, sukhaṃ jīvissāmī’’ti evaṃ mānakaraṇaṃ jīvitamado.
ဥပဓိရဟိတန္တိ ကာမူပဓိရဟိတံ။ စတ္တာရော ဟိ ဥပဓီ – ကာမူပဓိ, ခန္ဓူပဓိ, ကိလေသူပဓိ, အဘိသင္ခာရူပဓီတိ။ ကာမာပိ ‘‘ယံ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနသ္သံ, အယံ ကာမာနံ အသ္သာဒော’’တိ (မ. နိ. ၁.၁၆၆) ဧဝံ ဝုတ္တသ္သ သုခသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော ‘‘ဥပဓိယတိ ဧတ္ထ သုခ’’န္တိ ဣမိနာ ဝစနတ္ထေန ‘‘ဥပဓီ’’တိ ဝုစ္စတိ, ခန္ဓာပိ ခန္ဓမူလကသ္သ ဒုက္ခသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော, ကိလေသာပိ အပာယဒုက္ခသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော, အဘိသင္ခာရာပိ ဘဝဒုက္ခသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။
Upadhirahitanti kāmūpadhirahitaṃ. Cattāro hi upadhī – kāmūpadhi, khandhūpadhi, kilesūpadhi, abhisaṅkhārūpadhīti. Kāmāpi ‘‘yaṃ pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ kāmānaṃ assādo’’ti (ma. ni. 1.166) evaṃ vuttassa sukhassa adhiṭṭhānabhāvato ‘‘upadhiyati ettha sukha’’nti iminā vacanatthena ‘‘upadhī’’ti vuccati, khandhāpi khandhamūlakassa dukkhassa adhiṭṭhānabhāvato, kilesāpi apāyadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato, abhisaṅkhārāpi bhavadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato. Sesaṃ suviññeyyameva.
အဘိဏ္ဟပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭṭhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၇. အဘိဏ္ဟပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဌာနသုတ္တံ • 7. Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭhānasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၇. အဘိဏ္ဟပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭhānasuttavaṇṇanā