Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா² • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
அபி⁴ஞ்ஞெய்யனித்³தே³ஸவண்ணனா
Abhiññeyyaniddesavaṇṇanā
2. இதா³னி விஸ்ஸஜ்ஜனுத்³தே³ஸஸங்க³ஹிதே த⁴ம்மே பபே⁴த³தோ த³ஸ்ஸேதுங் கத²ங் இமே த⁴ம்மா அபி⁴ஞ்ஞெய்யாதிஆதி³ நித்³தே³ஸவாரோ ஆரத்³தோ⁴. தத்த² அபி⁴ஞ்ஞெய்யனித்³தே³ஸாதீ³ஸு பஞ்சஸு ஆதி³தோ ஏககாதி³வஸேன த³ஸ த³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி த³ஸுத்தரபரியாயேன ஸங்ஸந்தெ³த்வா உத்³தி³ட்டா²னி. தேஸு அபி⁴ஞ்ஞெய்யனித்³தே³ஸே தாவ ஸப்³பே³ ஸத்தாதி காமப⁴வாதீ³ஸு ஸஞ்ஞாப⁴வாதீ³ஸு ஏகவோகாரப⁴வாதீ³ஸு ச ஸப்³ப³ப⁴வேஸு ஸப்³பே³ ஸத்தா. ஆஹாரட்டி²திகாதி ஆஹாரதோ டி²தி ஏதேஸந்தி ஆஹாரட்டி²திகா. டி²தீதி செத்த² ஸகக்க²ணே அத்தி²தா அதி⁴ப்பேதா. இதி ஸப்³ப³ஸத்தானங் டி²திஹேது ஆஹாரோ நா ஏகோ த⁴ம்மோ அதி⁴கேன ஞாணேன ஜானிதப்³போ³. பச்சயே ஹி அபி⁴ஞ்ஞாதே பச்சயுப்பன்னாபி அபி⁴ஞ்ஞாதா ஹொந்தி உபி⁴ன்னம்பி அஞ்ஞமஞ்ஞாபெக்க²த்தா. ஏதேன ஞாதபரிஞ்ஞா வுத்தா ஹோதி. நனு ச ஏவங் ஸந்தே யங் வுத்தங் ‘‘அஸஞ்ஞஸத்தா தே³வா அஹேதுகா அனாஹாரா அப²ஸ்ஸகா’’திஆதி³ (விப⁴॰ 1017), தங் விருஜ்ஜ²தீதி. தஞ்ச ந விருஜ்ஜ²தி. தேஸஞ்ஹி ஜா²னங் ஆஹாரோதி. ஏவங் ஸந்தேபி ‘‘சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, ஆஹாரா பூ⁴தானங் வா ஸத்தானங் டி²தியா, ஸம்ப⁴வேஸீனங் வா அனுக்³க³ஹாய. கதமே சத்தாரோ? கப³ளீகாரோ ஆஹாரோ ஓளாரிகோ வா ஸுகு²மோ வா, ப²ஸ்ஸோ து³தியோ, மனோஸஞ்சேதனா ததியா, விஞ்ஞாணங் சதுத்த²’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 2.11) இத³ங் விருஜ்ஜ²தீதி. இத³ம்பி ந விருஜ்ஜ²தி. ஏதஸ்மிஞ்ஹி ஸுத்தே நிப்பரியாயேன ஆஹாரலக்க²ணாவ த⁴ம்மா ஆஹாராதி வுத்தா. இத⁴ பன பரியாயேன பச்சயோ ஆஹாரோதி வுத்தோ. ஸப்³ப³ஸங்க²தத⁴ம்மானஞ்ஹி பச்சயோ லத்³து⁴ங் வட்டதி, ஸோ ச யங் யங் ப²லங் ஜனேதி, தங் தங் ஆஹரதி நாம. தஸ்மா ஆஹாரோதி வுச்சதி. தேனேவாஹ –
2. Idāni vissajjanuddesasaṅgahite dhamme pabhedato dassetuṃ kathaṃ ime dhammā abhiññeyyātiādi niddesavāro āraddho. Tattha abhiññeyyaniddesādīsu pañcasu ādito ekakādivasena dasa dasa vissajjanāni dasuttarapariyāyena saṃsandetvā uddiṭṭhāni. Tesu abhiññeyyaniddese tāva sabbe sattāti kāmabhavādīsu saññābhavādīsu ekavokārabhavādīsu ca sabbabhavesu sabbe sattā. Āhāraṭṭhitikāti āhārato ṭhiti etesanti āhāraṭṭhitikā. Ṭhitīti cettha sakakkhaṇe atthitā adhippetā. Iti sabbasattānaṃ ṭhitihetu āhāro nā eko dhammo adhikena ñāṇena jānitabbo. Paccaye hi abhiññāte paccayuppannāpi abhiññātā honti ubhinnampi aññamaññāpekkhattā. Etena ñātapariññā vuttā hoti. Nanu ca evaṃ sante yaṃ vuttaṃ ‘‘asaññasattā devā ahetukā anāhārā aphassakā’’tiādi (vibha. 1017), taṃ virujjhatīti. Tañca na virujjhati. Tesañhi jhānaṃ āhāroti. Evaṃ santepi ‘‘cattārome, bhikkhave, āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā, sambhavesīnaṃ vā anuggahāya. Katame cattāro? Kabaḷīkāro āhāro oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṃ catuttha’’nti (saṃ. ni. 2.11) idaṃ virujjhatīti. Idampi na virujjhati. Etasmiñhi sutte nippariyāyena āhāralakkhaṇāva dhammā āhārāti vuttā. Idha pana pariyāyena paccayo āhāroti vutto. Sabbasaṅkhatadhammānañhi paccayo laddhuṃ vaṭṭati, so ca yaṃ yaṃ phalaṃ janeti, taṃ taṃ āharati nāma. Tasmā āhāroti vuccati. Tenevāha –
‘‘அவிஜ்ஜம்பாஹங், பி⁴க்க²வே, ஸாஹாரங் வதா³மி, நோ அனாஹாரங். கோ ச, பி⁴க்க²வே, அவிஜ்ஜாய ஆஹாரோ? ‘பஞ்ச நீவரணா’திஸ்ஸ வசனீயங். பஞ்ச நீவரணேபாஹங், பி⁴க்க²வே, ஸாஹாரே வதா³மி, நோ அனாஹாரே. கோ ச, பி⁴க்க²வே, பஞ்சன்னங் நீவரணானங் ஆஹாரோ. ‘அயோனிஸோ மனஸிகாரோ’திஸ்ஸ வசனீய’’ந்திஆதி³ (அ॰ நி॰ 10.61). அயங் இத⁴ அதி⁴ப்பேதோ.
‘‘Avijjampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ. Ko ca, bhikkhave, avijjāya āhāro? ‘Pañca nīvaraṇā’tissa vacanīyaṃ. Pañca nīvaraṇepāhaṃ, bhikkhave, sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko ca, bhikkhave, pañcannaṃ nīvaraṇānaṃ āhāro. ‘Ayoniso manasikāro’tissa vacanīya’’ntiādi (a. ni. 10.61). Ayaṃ idha adhippeto.
ஏதஸ்மிஞ்ஹி பச்சயாஹாரே க³ஹிதே பரியாயாஹாரோபி நிப்பரியாயாஹாரோபி ஸப்³போ³ க³ஹிதோவ ஹோதி.
Etasmiñhi paccayāhāre gahite pariyāyāhāropi nippariyāyāhāropi sabbo gahitova hoti.
தத்த² அஸஞ்ஞப⁴வே பச்சயாஹாரோ லப்³ப⁴தி. அனுப்பன்னே ஹி பு³த்³தே⁴ தித்தா²யதனே பப்³ப³ஜித்வா வாயோகஸிணே பரிகம்மங் கத்வா சதுத்த²ஜ்ஜா²னங் நிப்³ப³த்தெத்வா ததோ வுட்டா²ய ‘‘தீ⁴ சித்தங், தீ⁴ சித்தங், சித்தஸ்ஸ நாம அபா⁴வோயேவ ஸாது⁴. சித்தஞ்ஹி நிஸ்ஸாய வத⁴ப³ந்த⁴னாதி³பச்சயங் து³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி, சித்தே அஸதி நத்தே²த’’ந்தி க²ந்திங் ருசிங் உப்பாதெ³த்வா அபரிஹீனஜ்ஜா²னா காலங்கத்வா அஸஞ்ஞப⁴வே நிப்³ப³த்தந்தி. யோ யஸ்ஸ இரியாபதோ² மனுஸ்ஸலோகே பணிஹிதோ அஹோஸி, ஸோ தேன இரியாபதே²ன நிப்³ப³த்தித்வா பஞ்ச கப்பஸதானி திட்ட²தி. எத்தகங் அத்³தா⁴னங் நிபன்னோ விய நிஸின்னோ விய டி²தோ விய ஹோதி. ஏவரூபானஞ்ச ஸத்தானங் பச்சயாஹாரோ லப்³ப⁴தி. தே ஹி யங் ஜா²னங் பா⁴வெத்வா நிப்³ப³த்தா , ததே³ நேஸங் பச்சயோ ஹோதி. யதா² ஜியாவேகே³ன கி²த்தஸரோ யாவ ஜியாவேகோ³ அத்தி², தாவ க³ச்ச²தி, ஏவங் யாவ ஜா²னபச்சயோ அத்தி², தாவ திட்ட²ந்தி. தஸ்மிங் நிட்டி²தே கீ²ணவேகோ³ ஸரோ விய பதந்தி.
Tattha asaññabhave paccayāhāro labbhati. Anuppanne hi buddhe titthāyatane pabbajitvā vāyokasiṇe parikammaṃ katvā catutthajjhānaṃ nibbattetvā tato vuṭṭhāya ‘‘dhī cittaṃ, dhī cittaṃ, cittassa nāma abhāvoyeva sādhu. Cittañhi nissāya vadhabandhanādipaccayaṃ dukkhaṃ uppajjati, citte asati nattheta’’nti khantiṃ ruciṃ uppādetvā aparihīnajjhānā kālaṃkatvā asaññabhave nibbattanti. Yo yassa iriyāpatho manussaloke paṇihito ahosi, so tena iriyāpathena nibbattitvā pañca kappasatāni tiṭṭhati. Ettakaṃ addhānaṃ nipanno viya nisinno viya ṭhito viya hoti. Evarūpānañca sattānaṃ paccayāhāro labbhati. Te hi yaṃ jhānaṃ bhāvetvā nibbattā , tade nesaṃ paccayo hoti. Yathā jiyāvegena khittasaro yāva jiyāvego atthi, tāva gacchati, evaṃ yāva jhānapaccayo atthi, tāva tiṭṭhanti. Tasmiṃ niṭṭhite khīṇavego saro viya patanti.
யே பன தே நேரயிகா ‘‘நேவுட்டா²னப²லூபஜீவினோ ந புஞ்ஞப²லூபஜீவினோ’’தி வுத்தா, தேஸங் கோ ஆஹாரோதி? தேஸங் கம்மமேவ ஆஹாரோதி. கிங் பஞ்ச ஆஹாரா அத்தீ²தி? ‘‘பஞ்ச, ந பஞ்சா’’தி இத³ங் ந வத்தப்³ப³ங். நனு ‘‘பச்சயோ ஆஹாரோ’’தி வுத்தோ, தஸ்மா யேன கம்மேன தே நிரயே நிப்³ப³த்தா, ததே³வ தேஸங் டி²திபச்சயத்தா ஆஹாரோ. யங் ஸந்தா⁴ய இத³ங் வுத்தங் ‘‘ந தாவ காலங் கரோதி, யாவ ந தங் பாபகம்மங் ப்³யந்தீ ஹோதீ’’தி (அ॰ நி॰ 3.36; ம॰ நி॰ 3.250). தஸ்மா ஆஹாரட்டி²திகாதி பச்சயட்டி²திகாதி அத்தோ². கப³ளீகாரங் ஆஹாரங் ஆரப்³பா⁴தி செத்த² விவாதோ³ ந காதப்³போ³. முகே² உப்பன்னகே²ளோபி ஹி தேஸங் ஆஹாரகிச்சங் ஸாதே⁴தி. கே²ளோ ஹி நிரயே து³க்க²வேத³னீயோ ஹுத்வா பச்சயோ ஹோதி, ஸக்³கே³ ஸுக²வேத³னீயோ. இதி காமப⁴வே நிப்பரியாயேன சத்தாரோ ஆஹாரா, ரூபாரூபப⁴வேஸு ட²பெத்வா அஸஞ்ஞப⁴வங் ஸேஸானங் தயோ , அஸஞ்ஞானஞ்சேவ அவஸேஸானஞ்ச பச்சயாஹாரோதி இமினா ஆஹாரேன ஸப்³பே³ ஸத்தா ஆஹாரட்டி²திகா.
Ye pana te nerayikā ‘‘nevuṭṭhānaphalūpajīvino na puññaphalūpajīvino’’ti vuttā, tesaṃ ko āhāroti? Tesaṃ kammameva āhāroti. Kiṃ pañca āhārā atthīti? ‘‘Pañca, na pañcā’’ti idaṃ na vattabbaṃ. Nanu ‘‘paccayo āhāro’’ti vutto, tasmā yena kammena te niraye nibbattā, tadeva tesaṃ ṭhitipaccayattā āhāro. Yaṃ sandhāya idaṃ vuttaṃ ‘‘na tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpakammaṃ byantī hotī’’ti (a. ni. 3.36; ma. ni. 3.250). Tasmā āhāraṭṭhitikāti paccayaṭṭhitikāti attho. Kabaḷīkāraṃ āhāraṃ ārabbhāti cettha vivādo na kātabbo. Mukhe uppannakheḷopi hi tesaṃ āhārakiccaṃ sādheti. Kheḷo hi niraye dukkhavedanīyo hutvā paccayo hoti, sagge sukhavedanīyo. Iti kāmabhave nippariyāyena cattāro āhārā, rūpārūpabhavesu ṭhapetvā asaññabhavaṃ sesānaṃ tayo , asaññānañceva avasesānañca paccayāhāroti iminā āhārena sabbe sattā āhāraṭṭhitikā.
ஸப்³பே³ ஸத்தாதி ச புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னா த⁴ம்மதே³ஸனா, ஸப்³பே³ ஸங்கா²ராதி அதி⁴ப்பாயோ. ப⁴க³வதோபி ஹி த⁴ம்மபுக்³க³லானங் வஸேன சதுப்³பி³தா⁴ தே³ஸனா – த⁴ம்மாதி⁴ட்டா²னா த⁴ம்மதே³ஸனா, த⁴ம்மாதி⁴ட்டா²னா புக்³க³லதே³ஸனா, புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னா புக்³க³லதே³ஸனா, புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னா த⁴ம்மதே³ஸனாதி. ‘‘நாஹங், பி⁴க்க²வே, அஞ்ஞங் ஏகத⁴ம்மம்பி ஸமனுபஸ்ஸாமி, யங் ஏவங் பா⁴விதங் கம்மனியங் ஹோதி, யத²யித³ங் சித்தங். சித்தங், பி⁴க்க²வே, பா⁴விதங் கம்மனியங் ஹோதீ’’தி (அ॰ நி॰ 1.22) ஏவரூபீ த⁴ம்மாதி⁴ட்டா²னா த⁴ம்மதே³ஸனா. ‘‘அட்டா²னமேதங், பி⁴க்க²வே, அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ கஞ்சி ஸங்கா²ரங் நிச்சதோ உபக³ச்செ²ய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’’தி (அ॰ நி॰ 1.268) ஏவரூபீ த⁴ம்மாதி⁴ட்டா²னா புக்³க³லதே³ஸனா. ‘‘ஏகபுக்³க³லோ, பி⁴க்க²வே, லோகே உப்பஜ்ஜமானோ உப்பஜ்ஜதி ப³ஹுஜனஹிதாய ப³ஹுஜனஸுகா²ய லோகானுகம்பாய அத்தா²ய ஹிதாய ஸுகா²ய தே³வமனுஸ்ஸான’’ந்தி (அ॰ நி॰ 1.170, 309), ஏவரூபீ புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னா புக்³க³லதே³ஸனா. ‘‘ஏகபுக்³க³லஸ்ஸ பி⁴க்க²வே, பாதுபா⁴வா மஹதோ சக்கு²ஸ்ஸ பாதுபா⁴வோ ஹோதீ’’தி (அ॰ நி॰ 1.175-186) ஏவரூபீ புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னா த⁴ம்மதே³ஸனா. தாஸு இத⁴ புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னா த⁴ம்மதே³ஸனா . உபரி யாவ த³ஸகா த⁴ம்மானங்யேவ க³ஹிதத்தா ஸத்தக்³க³ஹணேன த⁴ம்மக்³க³ஹணங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங், விஸேஸேன வா ஸத்தஸந்தானபரியாபன்னத⁴ம்மானங்யேவ அதி⁴கேன ஞாணேன ஸபா⁴வதோ உபபரிக்கி²தப்³ப³த்தா ஸத்தக்³க³ஹணங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங், ஸங்கா²ரே உபாதா³ய ஸத்தோதி பஞ்ஞத்திமத்தஸம்ப⁴வதோ வா ப²லோபசாரேன ஸங்கா²ரா ‘‘ஸத்தா’’தி வுத்தாதி வேதி³தப்³ப³ங். ந ஹி கோசி ஸத்தோ பச்சயட்டி²திகோ அத்தி² அஞ்ஞத்ர ஸங்கா²ரேஹி, வோஹாரவஸேன பன ஏவங் வுச்சதி. ஏவமேதேன ஞாதபரிஞ்ஞா வுத்தா ஹோதி.
Sabbe sattāti ca puggalādhiṭṭhānā dhammadesanā, sabbe saṅkhārāti adhippāyo. Bhagavatopi hi dhammapuggalānaṃ vasena catubbidhā desanā – dhammādhiṭṭhānā dhammadesanā, dhammādhiṭṭhānā puggaladesanā, puggalādhiṭṭhānā puggaladesanā, puggalādhiṭṭhānā dhammadesanāti. ‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ bhāvitaṃ kammaniyaṃ hoti, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ, bhikkhave, bhāvitaṃ kammaniyaṃ hotī’’ti (a. ni. 1.22) evarūpī dhammādhiṭṭhānā dhammadesanā. ‘‘Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti (a. ni. 1.268) evarūpī dhammādhiṭṭhānā puggaladesanā. ‘‘Ekapuggalo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti (a. ni. 1.170, 309), evarūpī puggalādhiṭṭhānā puggaladesanā. ‘‘Ekapuggalassa bhikkhave, pātubhāvā mahato cakkhussa pātubhāvo hotī’’ti (a. ni. 1.175-186) evarūpī puggalādhiṭṭhānā dhammadesanā. Tāsu idha puggalādhiṭṭhānā dhammadesanā . Upari yāva dasakā dhammānaṃyeva gahitattā sattaggahaṇena dhammaggahaṇaṃ katanti veditabbaṃ, visesena vā sattasantānapariyāpannadhammānaṃyeva adhikena ñāṇena sabhāvato upaparikkhitabbattā sattaggahaṇaṃ katanti veditabbaṃ, saṅkhāre upādāya sattoti paññattimattasambhavato vā phalopacārena saṅkhārā ‘‘sattā’’ti vuttāti veditabbaṃ. Na hi koci satto paccayaṭṭhitiko atthi aññatra saṅkhārehi, vohāravasena pana evaṃ vuccati. Evametena ñātapariññā vuttā hoti.
த்³வே தா⁴துயோதி ஸங்க²தா ச தா⁴து அஸங்க²தா ச தா⁴து. தத்த² அனேகேஹி பச்சயேஹி ஸங்க³ம்ம கதா பஞ்சக்க²ந்தா⁴ ஸங்க²தா தா⁴து, கேஹிசி பச்சயேஹி அகதங் நிப்³பா³னங் அஸங்க²தா தா⁴து.
Dve dhātuyoti saṅkhatā ca dhātu asaṅkhatā ca dhātu. Tattha anekehi paccayehi saṅgamma katā pañcakkhandhā saṅkhatā dhātu, kehici paccayehi akataṃ nibbānaṃ asaṅkhatā dhātu.
திஸ்ஸோ தா⁴துயோதி காமதா⁴து ரூபதா⁴து அரூபதா⁴து (விப⁴॰ 181-182). தத்த² கதமா காமதா⁴து? ஹெட்ட²தோ அவீசினிரயங் பரியந்தங் கரித்வா உபரிதோ பரனிம்மிதவஸவத்தீ தே³வே அந்தோகரித்வா யங் ஏதஸ்மிங் அந்தரே எத்தா²வசரா எத்த² பரியாபன்னா க²ந்தா⁴ தா⁴தூ ஆயதனா ரூபா வேத³னா ஸஞ்ஞா ஸங்கா²ரா விஞ்ஞாணங். அயங் வுச்சதி காமதா⁴து (விப⁴॰ 182; த⁴॰ ஸ॰ 1287). தத்த² கதமா ரூபதா⁴து? ஹெட்ட²தோ ப்³ரஹ்மலோகங் பரியந்தங் கரித்வா உபரிதோ அகனிட்டே² தே³வே அந்தோகரித்வா யங் ஏதஸ்மிங் அந்தரே எத்தா²வசரா எத்த² பரியாபன்னா ஸமாபன்னஸ்ஸ வா உபபன்னஸ்ஸ வா தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரிஸ்ஸ வா சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா. அயங் வுச்சதி ரூபதா⁴து. தத்த² கதமா அரூபதா⁴து? ஹெட்ட²தோ ஆகாஸானஞ்சாயதனூபகே³ தே³வே பரியந்தங் கரித்வா உபரிதோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனூபகே³ தே³வே அந்தோகரித்வா யங் ஏதஸ்மிங் அந்தரே எத்தா²வசரா எத்த² பரியாபன்னா ஸமாபன்னஸ்ஸ வா உபபன்னஸ்ஸ வா தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரிஸ்ஸ வா சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா. அயங் வுச்சதி அரூபதா⁴து. அட்ட²கதா²யங் பன ‘‘காமதா⁴தூதி காமப⁴வோ பஞ்சக்க²ந்தா⁴ லப்³ப⁴ந்தி, ரூபதா⁴தூதி ரூபப⁴வோ பஞ்சக்க²ந்தா⁴ லப்³ப⁴ந்தி. அரூபதா⁴தூதி அரூபப⁴வோ சத்தாரோ க²ந்தா⁴ லப்³ப⁴ந்தீ’’தி வுத்தங். அயங் த³ஸுத்தரபரியாயேன யோஜனா.
Tisso dhātuyoti kāmadhātu rūpadhātu arūpadhātu (vibha. 181-182). Tattha katamā kāmadhātu? Heṭṭhato avīcinirayaṃ pariyantaṃ karitvā uparito paranimmitavasavattī deve antokaritvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā khandhā dhātū āyatanā rūpā vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ. Ayaṃ vuccati kāmadhātu (vibha. 182; dha. sa. 1287). Tattha katamā rūpadhātu? Heṭṭhato brahmalokaṃ pariyantaṃ karitvā uparito akaniṭṭhe deve antokaritvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā samāpannassa vā upapannassa vā diṭṭhadhammasukhavihārissa vā cittacetasikā dhammā. Ayaṃ vuccati rūpadhātu. Tattha katamā arūpadhātu? Heṭṭhato ākāsānañcāyatanūpage deve pariyantaṃ karitvā uparito nevasaññānāsaññāyatanūpage deve antokaritvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā samāpannassa vā upapannassa vā diṭṭhadhammasukhavihārissa vā cittacetasikā dhammā. Ayaṃ vuccati arūpadhātu. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘kāmadhātūti kāmabhavo pañcakkhandhā labbhanti, rūpadhātūti rūpabhavo pañcakkhandhā labbhanti. Arūpadhātūti arūpabhavo cattāro khandhā labbhantī’’ti vuttaṃ. Ayaṃ dasuttarapariyāyena yojanā.
ஸங்கீ³திபரியாயேன பன ‘‘திஸ்ஸோ குஸலதா⁴துயோ – நெக்க²ம்மதா⁴து அப்³யாபாத³தா⁴து அவிஹிங்ஸாதா⁴து. அபராபி திஸ்ஸோ தா⁴துயோ – ரூபதா⁴து அரூபதா⁴து நிரோத⁴தா⁴து. அபராபி திஸ்ஸோ தா⁴துயோ – ஹீனா தா⁴து மஜ்ஜி²மா தா⁴து பணீதா தா⁴தூ’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.3.305) வுத்தா தா⁴துயோபி எத்த² யுஜ்ஜந்தி (விப⁴॰ 181-182). நெக்க²ம்மபடிஸங்யுத்தோ தக்கோ விதக்கோ…பே॰… ஸம்மாஸங்கப்போ. அயங் வுச்சதி நெக்க²ம்மதா⁴து. ஸப்³பே³பி குஸலா த⁴ம்மா நெக்க²ம்மதா⁴து. அப்³யாபாத³படிஸங்யுத்தோ தக்கோ விதக்கோ…பே॰… ஸம்மாஸங்கப்போ அப்³யாபாத³தா⁴து. யா ஸத்தேஸு மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி. அயங் வுச்சதி அப்³யாபாத³தா⁴து. அவிஹிங்ஸாபடிஸங்யுத்தோ தக்கோ விதக்கோ…பே॰… ஸம்மாஸங்கப்போ அவிஹிங்ஸாதா⁴து. யா ஸத்தேஸு கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி. அயங் வுச்சதி அவிஹிங்ஸாதா⁴து (விப⁴॰ 182). ரூபாரூபதா⁴துயோ வுத்தாயேவ. நிரோத⁴தா⁴து நிப்³பா³னங். ஹீனா தா⁴து த்³வாத³ஸாகுஸலசித்துப்பாதா³, மஜ்ஜி²மா தா⁴து அவஸேஸா தேபூ⁴மகத⁴ம்மா. பணீதா தா⁴து நவ லோகுத்தரத⁴ம்மா. ஸப்³பா³பி ச நிஜ்ஜீவட்டே²ன தா⁴து.
Saṅgītipariyāyena pana ‘‘tisso kusaladhātuyo – nekkhammadhātu abyāpādadhātu avihiṃsādhātu. Aparāpi tisso dhātuyo – rūpadhātu arūpadhātu nirodhadhātu. Aparāpi tisso dhātuyo – hīnā dhātu majjhimā dhātu paṇītā dhātū’’ti (dī. ni. 1.3.305) vuttā dhātuyopi ettha yujjanti (vibha. 181-182). Nekkhammapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo. Ayaṃ vuccati nekkhammadhātu. Sabbepi kusalā dhammā nekkhammadhātu. Abyāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo abyāpādadhātu. Yā sattesu metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti. Ayaṃ vuccati abyāpādadhātu. Avihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo avihiṃsādhātu. Yā sattesu karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti. Ayaṃ vuccati avihiṃsādhātu (vibha. 182). Rūpārūpadhātuyo vuttāyeva. Nirodhadhātu nibbānaṃ. Hīnā dhātu dvādasākusalacittuppādā, majjhimā dhātu avasesā tebhūmakadhammā. Paṇītā dhātu nava lokuttaradhammā. Sabbāpi ca nijjīvaṭṭhena dhātu.
சத்தாரி அரியஸச்சானீதி து³க்க²ங் அரியஸச்சங், து³க்க²ஸமுத³யங் அரியஸச்சங், து³க்க²னிரோத⁴ங் அரியஸச்சங், து³க்க²னிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³ அரியஸச்சங். இமேஸங் வண்ணனா ஸச்சவிஸ்ஸஜ்ஜனேஸுயேவ ப⁴விஸ்ஸதி.
Cattāri ariyasaccānīti dukkhaṃ ariyasaccaṃ, dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ, dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ, dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ. Imesaṃ vaṇṇanā saccavissajjanesuyeva bhavissati.
பஞ்ச விமுத்தாயதனானீதி அத்தனோ ஹிதத்தா²ய பரேஹி பவத்திதத⁴ம்மதே³ஸனாஸவனங், பரேஸங் ஹிதத்தா²ய அத்தனோ யதா²ஸுதத⁴ம்மதே³ஸனா, யதா²ஸுதஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ ஸஜ்ஜா²யகரணங், யதா²ஸுதஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ சேதஸா அனுவிதக்கனங், கஸிணாஸுபா⁴தீ³ஸு அனுகூலங் ஆரம்மணந்தி, இமானி பஞ்ச விமுச்சனகாரணானி. யதா²ஹ –
Pañca vimuttāyatanānīti attano hitatthāya parehi pavattitadhammadesanāsavanaṃ, paresaṃ hitatthāya attano yathāsutadhammadesanā, yathāsutassa dhammassa sajjhāyakaraṇaṃ, yathāsutassa dhammassa cetasā anuvitakkanaṃ, kasiṇāsubhādīsu anukūlaṃ ārammaṇanti, imāni pañca vimuccanakāraṇāni. Yathāha –
‘‘இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ ஸத்தா² த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அஞ்ஞதரோ வா க³ருட்டா²னியோ ஸப்³ரஹ்மசாரீ, யதா² யதா² கோ², பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ ஸத்தா² த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அஞ்ஞதரோ வா க³ருட்டா²னியோ ஸப்³ரஹ்மசாரீ, ததா² ததா² ஸோ தஸ்மிங் த⁴ம்மே அத்த²படிஸங்வேதீ³ ச ஹோதி த⁴ம்மபடிஸங்வேதீ³ ச, தஸ்ஸ அத்த²படிஸங்வேதி³னோ த⁴ம்மபடிஸங்வேதி³னோ பாமோஜ்ஜங் ஜாயதி, பமுதி³தஸ்ஸ பீதி ஜாயதி, பீதிமனஸ்ஸ காயோ பஸ்ஸம்ப⁴தி, பஸ்ஸத்³த⁴காயோ ஸுக²ங் வேதே³தி, ஸுகி²னோ சித்தங் ஸமாதி⁴யதி, இத³ங் பட²மங் விமுத்தாயதனங்.
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, yathā yathā kho, bhikkhave, bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca, tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati, pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati, idaṃ paṭhamaṃ vimuttāyatanaṃ.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ ந ஹேவ கோ² ஸத்தா² த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அஞ்ஞதரோ வா க³ருட்டா²னியோ ஸப்³ரஹ்மசாரீ, அபி ச கோ² யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் வித்தா²ரேன பரேஸங் தே³ஸேதி. யதா² யதா² கோ², பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ…பே॰… ஸுகி²னோ சித்தங் ஸமாதி⁴யதி. இத³ங் து³தியங் விமுத்தாயதனங்.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti. Yathā yathā kho, bhikkhave, bhikkhuno…pe… sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ dutiyaṃ vimuttāyatanaṃ.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ நஹேவ கோ² ஸத்தா² த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அஞ்ஞதரோ வா க³ருட்டா²னியோ ஸப்³ரஹ்மசாரீ, நாபி யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் வித்தா²ரேன பரேஸங் தே³ஸேதி, அபி ச கோ² யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் வித்தா²ரேன ஸஜ்ஜா²யங் கரோதி. யதா² யதா² கோ², பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ…பே॰… ஸுகி²னோ சித்தங் ஸமாதி⁴யதி. இத³ங் ததியங் விமுத்தாயதனங்.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno naheva kho satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti. Yathā yathā kho, bhikkhave, bhikkhuno…pe… sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ tatiyaṃ vimuttāyatanaṃ.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ நஹேவ கோ² ஸத்தா² த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அஞ்ஞதரோ வா க³ருட்டா²னியோ ஸப்³ரஹ்மசாரீ, நாபி யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் வித்தா²ரேன பரேஸங் தே³ஸேதி, நாபி யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் வித்தா²ரேன ஸஜ்ஜா²யங் கரோதி, அபி ச கோ² யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் சேதஸா அனுவிதக்கேதி அனுவிசாரேதி மனஸானுபெக்க²தி. யதா² யதா² கோ², பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ…பே॰… ஸுகி²னோ சித்தங் ஸமாதி⁴யதி. இத³ங் சதுத்த²ங் விமுத்தாயதனங்.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno naheva kho satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti, api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati. Yathā yathā kho, bhikkhave, bhikkhuno…pe… sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ catutthaṃ vimuttāyatanaṃ.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ நஹேவ கோ² ஸத்தா² த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அஞ்ஞதரோ வா க³ருட்டா²னியோ ஸப்³ரஹ்மசாரீ, நாபி யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் வித்தா²ரேன பரேஸங் தே³ஸேதி, நாபி யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் வித்தா²ரேன ஸஜ்ஜா²யங் கரோதி, நாபி யதா²ஸுதங் யதா²பரியத்தங் த⁴ம்மங் சேதஸா அனுவிதக்கேதி அனுவிசாரேதி மனஸானுபெக்க²தி, அபி ச க்²வஸ்ஸ அஞ்ஞதரங் ஸமாதி⁴னிமித்தங் ஸுக்³க³ஹிதங் ஹோதி ஸுமனஸிகதங் ஸூபதா⁴ரிதங் ஸுப்படிவித்³த⁴ங் பஞ்ஞாய, யதா² யதா² கோ², பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ அஞ்ஞதரங் ஸமாதி⁴னிமித்தங் ஸுக்³க³ஹிதங் ஹோதி ஸுமனஸிகதங் ஸூபதா⁴ரிதங் ஸுப்படிவித்³த⁴ங் பஞ்ஞாய ததா² ததா² ஸோ தஸ்மிங் த⁴ம்மே அத்த²படிஸங்வேதீ³ ச ஹோதி த⁴ம்மபடிஸங்வேதீ³ ச. தஸ்ஸ அத்த²படிஸங்வேதி³னோ த⁴ம்மபடிஸங்வேதி³னோ பாமோஜ்ஜங் ஜாயதி , பமுதி³தஸ்ஸ பீதி ஜாயதி, பீதிமனஸ்ஸ காயோ பஸ்ஸம்ப⁴தி, பஸ்ஸத்³த⁴காயோ ஸுக²ங் வேதே³தி, ஸுகி²னோ சித்தங் ஸமாதி⁴யதி. இத³ங் பஞ்சமங் விமுத்தாயதன’’ந்தி (அ॰ நி॰ 5.26; தீ³॰ நி॰ 3.322).
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno naheva kho satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati, api ca khvassa aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya, yathā yathā kho, bhikkhave, bhikkhuno aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati , pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ pañcamaṃ vimuttāyatana’’nti (a. ni. 5.26; dī. ni. 3.322).
ச² அனுத்தரியானீதி எத்த² நத்தி² ஏதேஸங் உத்தரந்தி அனுத்தரானி, அனுத்தரானி ஏவ அனுத்தரியானி, ஜெட்ட²கானீதி அத்தோ². வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Cha anuttariyānīti ettha natthi etesaṃ uttaranti anuttarāni, anuttarāni eva anuttariyāni, jeṭṭhakānīti attho. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘ச²யிமானி (அ॰ நி॰ 6.8, 30), பி⁴க்க²வே, அனுத்தரியானி. கதமானி ச²? த³ஸ்ஸனானுத்தரியங், ஸவனானுத்தரியங், லாபா⁴னுத்தரியங், ஸிக்கா²னுத்தரியங், பாரிசரியானுத்தரியங், அனுஸ்ஸதானுத்தரியந்தி.
‘‘Chayimāni (a. ni. 6.8, 30), bhikkhave, anuttariyāni. Katamāni cha? Dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ, pāricariyānuttariyaṃ, anussatānuttariyanti.
‘‘கதமஞ்ச, பி⁴க்க²வே, த³ஸ்ஸனானுத்தரியங்? இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஏகச்சோ ஹத்தி²ரதனம்பி த³ஸ்ஸனாய க³ச்ச²தி, அஸ்ஸரதனம்பி த³ஸ்ஸனாய க³ச்ச²தி, மணிரதனம்பி த³ஸ்ஸனாய க³ச்ச²தி, உச்சாவசங் வா பன த³ஸ்ஸனாய க³ச்ச²தி, ஸமணங் வா ப்³ராஹ்மணங் வா மிச்சா²தி³ட்டி²கங் மிச்சா²படிபன்னங் த³ஸ்ஸனாய க³ச்ச²தி. அத்தே²தங், பி⁴க்க²வே, த³ஸ்ஸனங், நேதங் நத்தீ²தி வதா³மி. தஞ்ச கோ² ஏதங், பி⁴க்க²வே, த³ஸ்ஸனங் ஹீனங் க³ம்மங் போது²ஜ்ஜனிகங் அனரியங் அனத்த²ஸங்ஹிதங் ந நிப்³பி³தா³ய ந விராகா³ய ந நிரோதா⁴ய ந உபஸமாய ந அபி⁴ஞ்ஞாய ந ஸம்போ³தா⁴ய ந நிப்³பா³னாய ஸங்வத்ததி. யோ ச கோ², பி⁴க்க²வே, ததா²க³தங் வா ததா²க³தஸாவகங் வா த³ஸ்ஸனாய க³ச்ச²தி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. ஏததா³னுத்தரியங், பி⁴க்க²வே, த³ஸ்ஸனானங் ஸத்தானங் விஸுத்³தி⁴யா ஸோகபரிதே³வானங் ஸமதிக்கமாய து³க்க²தோ³மனஸ்ஸானங் அத்த²ங்க³மாய ஞாயஸ்ஸ அதி⁴க³மாய நிப்³பா³னஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய, யதி³த³ங் ததா²க³தங் வா ததா²க³தஸாவகங் வா த³ஸ்ஸனாய க³ச்ச²தி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. இத³ங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, த³ஸ்ஸனானுத்தரியங். இதி த³ஸ்ஸனானுத்தரியங்.
‘‘Katamañca, bhikkhave, dassanānuttariyaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco hatthiratanampi dassanāya gacchati, assaratanampi dassanāya gacchati, maṇiratanampi dassanāya gacchati, uccāvacaṃ vā pana dassanāya gacchati, samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā micchādiṭṭhikaṃ micchāpaṭipannaṃ dassanāya gacchati. Atthetaṃ, bhikkhave, dassanaṃ, netaṃ natthīti vadāmi. Tañca kho etaṃ, bhikkhave, dassanaṃ hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati. Yo ca kho, bhikkhave, tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā dassanāya gacchati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Etadānuttariyaṃ, bhikkhave, dassanānaṃ sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā dassanāya gacchati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, dassanānuttariyaṃ. Iti dassanānuttariyaṃ.
‘‘ஸவனானுத்தரியஞ்ச கத²ங் ஹோதி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஏகச்சோ பே⁴ரிஸத்³த³ம்பி ஸவனாய க³ச்ச²தி, வீணாஸத்³த³ம்பி ஸவனாய க³ச்ச²தி, கீ³தஸத்³த³ம்பி ஸவனாய க³ச்ச²தி, உச்சாவசங் வா பன ஸவனாய க³ச்ச²தி, ஸமணஸ்ஸ வா ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ வா மிச்சா²தி³ட்டி²கஸ்ஸ மிச்சா²படிபன்னஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸவனாய க³ச்ச²தி. அத்தே²தங், பி⁴க்க²வே, ஸவனங், நேதங் நத்தீ²தி வதா³மி . தஞ்ச கோ² ஏதங், பி⁴க்க²வே, ஸவனங் ஹீனங்…பே॰… ந நிப்³பா³னாய ஸங்வத்ததி. யோ ச கோ², பி⁴க்க²வே, ததா²க³தஸ்ஸ வா ததா²க³தஸாவகஸ்ஸ வா த⁴ம்மஸ்ஸவனாய க³ச்ச²தி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. ஏததா³னுத்தரியங், பி⁴க்க²வே, ஸவனானங் ஸத்தானங் விஸுத்³தி⁴யா…பே॰… நிப்³பா³னஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய, யதி³த³ங் ததா²க³தஸ்ஸ வா ததா²க³தஸாவகஸ்ஸ வா த⁴ம்மஸ்ஸவனாய க³ச்ச²தி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. இத³ங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, ஸவனானுத்தரியங். இதி த³ஸ்ஸனானுத்தரியங், ஸவனானுத்தரியங்.
‘‘Savanānuttariyañca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco bherisaddampi savanāya gacchati, vīṇāsaddampi savanāya gacchati, gītasaddampi savanāya gacchati, uccāvacaṃ vā pana savanāya gacchati, samaṇassa vā brāhmaṇassa vā micchādiṭṭhikassa micchāpaṭipannassa dhammassavanāya gacchati. Atthetaṃ, bhikkhave, savanaṃ, netaṃ natthīti vadāmi . Tañca kho etaṃ, bhikkhave, savanaṃ hīnaṃ…pe… na nibbānāya saṃvattati. Yo ca kho, bhikkhave, tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammassavanāya gacchati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Etadānuttariyaṃ, bhikkhave, savanānaṃ sattānaṃ visuddhiyā…pe… nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammassavanāya gacchati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, savanānuttariyaṃ. Iti dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ.
‘‘லாபா⁴னுத்தரியஞ்ச கத²ங் ஹோதி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஏகச்சோ புத்தலாப⁴ம்பி லப⁴தி, தா³ரலாப⁴ம்பி லப⁴தி, த⁴னலாப⁴ம்பி லப⁴தி, உச்சாவசங் வா பன லாப⁴ம்பி லப⁴தி. ஸமணே வா ப்³ராஹ்மணே வா மிச்சா²தி³ட்டி²கே மிச்சா²படிபன்னே ஸத்³த⁴ங் படிலப⁴தி. அத்தே²ஸோ, பி⁴க்க²வே, லாபோ⁴, நேஸோ நத்தீ²தி வதா³மி. ஸோ ச கோ² ஏஸோ, பி⁴க்க²வே, லாபோ⁴ ஹீனோ…பே॰… ந நிப்³பா³னாய ஸங்வத்ததி. யோ ச கோ², பி⁴க்க²வே, ததா²க³தே வா ததா²க³தஸாவகே வா ஸத்³த⁴ங் படிலப⁴தி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. ஏததா³னுத்தரியங், பி⁴க்க²வே, லாபா⁴னங் ஸத்தானங் விஸுத்³தி⁴யா…பே॰… நிப்³பா³னஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய, யதி³த³ங் ததா²க³தே வா ததா²க³தஸாவகே வா ஸத்³த⁴ங் படிலப⁴தி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. இத³ங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, லாபா⁴னுத்தரியங் . இதி த³ஸ்ஸனானுத்தரியங், ஸவனானுத்தரியங், லாபா⁴னுத்தரியங்.
‘‘Lābhānuttariyañca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puttalābhampi labhati, dāralābhampi labhati, dhanalābhampi labhati, uccāvacaṃ vā pana lābhampi labhati. Samaṇe vā brāhmaṇe vā micchādiṭṭhike micchāpaṭipanne saddhaṃ paṭilabhati. Attheso, bhikkhave, lābho, neso natthīti vadāmi. So ca kho eso, bhikkhave, lābho hīno…pe… na nibbānāya saṃvattati. Yo ca kho, bhikkhave, tathāgate vā tathāgatasāvake vā saddhaṃ paṭilabhati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Etadānuttariyaṃ, bhikkhave, lābhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā…pe… nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgate vā tathāgatasāvake vā saddhaṃ paṭilabhati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, lābhānuttariyaṃ . Iti dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ.
‘‘ஸிக்கா²னுத்தரியஞ்ச கத²ங் ஹோதி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஏகச்சோ ஹத்தி²ஸ்மிம்பி ஸிக்க²தி, அஸ்ஸஸ்மிம்பி ஸிக்க²தி, ரத²ஸ்மிம்பி ஸிக்க²தி, த⁴னுஸ்மிம்பி ஸிக்க²தி, த²ருஸ்மிம்பி ஸிக்க²தி, உச்சாவசங் வா பன ஸிக்க²தி, ஸமணஸ்ஸ வா ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ வா மிச்சா²தி³ட்டி²கஸ்ஸ மிச்சா²படிபன்னஸ்ஸ ஸிக்க²தி. அத்தே²ஸா, பி⁴க்க²வே, ஸிக்கா², நேஸா நத்தீ²தி வதா³மி. ஸா ச கோ² ஏஸா, பி⁴க்க²வே, ஸிக்கா² ஹீனா…பே॰… ந நிப்³பா³னாய ஸங்வத்ததி. யோ ச கோ², பி⁴க்க²வே, ததா²க³தப்பவேதி³தே த⁴ம்மவினயே அதி⁴ஸீலம்பி ஸிக்க²தி, அதி⁴சித்தம்பி ஸிக்க²தி, அதி⁴பஞ்ஞம்பி ஸிக்க²தி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. ஏததா³னுத்தரியங், பி⁴க்க²வே , ஸிக்கா²னங் ஸத்தானங் விஸுத்³தி⁴யா…பே॰… நிப்³பா³னஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய, யதி³த³ங் ததா²க³தப்பவேதி³தே த⁴ம்மவினயே அதி⁴ஸீலம்பி ஸிக்க²தி, அதி⁴சித்தம்பி ஸிக்க²தி, அதி⁴பஞ்ஞம்பி ஸிக்க²தி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. இத³ங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, ஸிக்கா²னுத்தரியங். இதி த³ஸ்ஸனானுத்தரியங், ஸவனானுத்தரியங், லாபா⁴னுத்தரியங், ஸிக்கா²னுத்தரியங்.
‘‘Sikkhānuttariyañca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco hatthismimpi sikkhati, assasmimpi sikkhati, rathasmimpi sikkhati, dhanusmimpi sikkhati, tharusmimpi sikkhati, uccāvacaṃ vā pana sikkhati, samaṇassa vā brāhmaṇassa vā micchādiṭṭhikassa micchāpaṭipannassa sikkhati. Atthesā, bhikkhave, sikkhā, nesā natthīti vadāmi. Sā ca kho esā, bhikkhave, sikkhā hīnā…pe… na nibbānāya saṃvattati. Yo ca kho, bhikkhave, tathāgatappavedite dhammavinaye adhisīlampi sikkhati, adhicittampi sikkhati, adhipaññampi sikkhati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Etadānuttariyaṃ, bhikkhave , sikkhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā…pe… nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgatappavedite dhammavinaye adhisīlampi sikkhati, adhicittampi sikkhati, adhipaññampi sikkhati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, sikkhānuttariyaṃ. Iti dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ.
‘‘பாரிசரியானுத்தரியஞ்ச கத²ங் ஹோதி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஏகச்சோ க²த்தியம்பி பரிசரதி, ப்³ராஹ்மணம்பி பரிசரதி, க³ஹபதிம்பி பரிசரதி, உச்சாவசங் வா பன பரிசரதி, ஸமணங் வா ப்³ராஹ்மணங் வா மிச்சா²தி³ட்டி²கங் மிச்சா²படிபன்னங் பரிசரதி. அத்தே²ஸா, பி⁴க்க²வே, பாரிசரியா, நேஸா நத்தீ²தி வதா³மி. ஸா ச கோ² ஏஸா, பி⁴க்க²வே, பாரிசரியா ஹீனா…பே॰… ந நிப்³பா³னாய ஸங்வத்ததி. யோ ச கோ², பி⁴க்க²வே, ததா²க³தங் வா ததா²க³தஸாவகங் வா பரிசரதி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. ஏததா³னுத்தரியங், பி⁴க்க²வே, பாரிசரியானங் ஸத்தானங் விஸுத்³தி⁴யா…பே॰… நிப்³பா³னஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய, யதி³த³ங் ததா²க³தங் வா ததா²க³தஸாவகங் வா பரிசரதி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. இத³ங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, பாரிசரியானுத்தரியங். இதி த³ஸ்ஸனானுத்தரியங், ஸவனானுத்தரியங், லாபா⁴னுத்தரியங், ஸிக்கா²னுத்தரியங், பாரிசரியானுத்தரியங்.
‘‘Pāricariyānuttariyañca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco khattiyampi paricarati, brāhmaṇampi paricarati, gahapatimpi paricarati, uccāvacaṃ vā pana paricarati, samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā micchādiṭṭhikaṃ micchāpaṭipannaṃ paricarati. Atthesā, bhikkhave, pāricariyā, nesā natthīti vadāmi. Sā ca kho esā, bhikkhave, pāricariyā hīnā…pe… na nibbānāya saṃvattati. Yo ca kho, bhikkhave, tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā paricarati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Etadānuttariyaṃ, bhikkhave, pāricariyānaṃ sattānaṃ visuddhiyā…pe… nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā paricarati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, pāricariyānuttariyaṃ. Iti dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ, pāricariyānuttariyaṃ.
‘‘அனுஸ்ஸதானுத்தரியஞ்ச கத²ங் ஹோதி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஏகச்சோ புத்தலாப⁴ம்பி அனுஸ்ஸரதி, தா³ரலாப⁴ம்பி அனுஸ்ஸரதி, த⁴னலாப⁴ம்பி அனுஸ்ஸரதி, உச்சாவசங் வா பன அனுஸ்ஸரதி, ஸமணங் வா ப்³ராஹ்மணங் வா மிச்சா²தி³ட்டி²கங் மிச்சா²படிபன்னங் அனுஸ்ஸரதி. அத்தே²ஸா, பி⁴க்க²வே, அனுஸ்ஸதி, நேஸா நத்தீ²தி வதா³மி. ஸா ச கோ² ஏஸா, பி⁴க்க²வே, அனுஸ்ஸதி ஹீனா…பே॰… ந நிப்³பா³னாய ஸங்வத்ததி. யோ ச கோ², பி⁴க்க²வே, ததா²க³தங் வா ததா²க³தஸாவகங் வா அனுஸ்ஸரதி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. ஏததா³னுத்தரியங், பி⁴க்க²வே, அனுஸ்ஸதீனங் ஸத்தானங் விஸுத்³தி⁴யா…பே॰… நிப்³பா³னஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய, யதி³த³ங் ததா²க³தங் வா ததா²க³தஸாவகங் வா அனுஸ்ஸரதி நிவிட்ட²ஸத்³தோ⁴ நிவிட்ட²பேமோ ஏகந்தக³தோ அபி⁴ப்பஸன்னோ. இத³ங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, அனுஸ்ஸதானுத்தரியங். இமானி கோ², பி⁴க்க²வே, ச² அனுத்தரியானீ’’தி (அ॰ நி॰ 6.30).
‘‘Anussatānuttariyañca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puttalābhampi anussarati, dāralābhampi anussarati, dhanalābhampi anussarati, uccāvacaṃ vā pana anussarati, samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā micchādiṭṭhikaṃ micchāpaṭipannaṃ anussarati. Atthesā, bhikkhave, anussati, nesā natthīti vadāmi. Sā ca kho esā, bhikkhave, anussati hīnā…pe… na nibbānāya saṃvattati. Yo ca kho, bhikkhave, tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā anussarati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Etadānuttariyaṃ, bhikkhave, anussatīnaṃ sattānaṃ visuddhiyā…pe… nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā anussarati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, anussatānuttariyaṃ. Imāni kho, bhikkhave, cha anuttariyānī’’ti (a. ni. 6.30).
ஸத்த நித்³த³ஸவத்தூ²னீதி எத்த² நத்தி² ஏதஸ்ஸ த³ஸாதி நித்³த³ஸோ. நித்³த³ஸஸ்ஸ நித்³த³ஸபா⁴வஸ்ஸ வத்தூ²னி காரணானி நித்³த³ஸவத்தூ²னி. கீ²ணாஸவோ ஹி த³ஸவஸ்ஸகாலே பரினிப்³பு³தோ புன படிஸந்தி⁴யா அபா⁴வா புன த³ஸவஸ்ஸோ ந ஹோதீதி நித்³த³ஸோதி வுச்சதி. ந கேவலஞ்ச த³ஸவஸ்ஸோவ ந ஹோதி, நவவஸ்ஸோபி…பே॰… ஏகமுஹுத்திகோபி ந ஹோதியேவ. ந கேவலஞ்ச த³ஸவஸ்ஸகாலே பரினிப்³பு³தோ, ஸத்தவஸ்ஸிககாலே பரினிப்³பு³தோபி நிஸ்ஸத்தோ நித்³த³ஸோ நிமுஹுத்தோ ஹோதியேவ. தித்தி²யஸமயே உப்பன்னவோஹாரங் பன ஸாஸனே கீ²ணாஸவஸ்ஸ ஆரோபெத்வா தத்த² தாதி³ஸஸ்ஸ அபா⁴வங், இத⁴ ச ஸப்³பா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ப⁴க³வா தாதி³ஸஸபா⁴வஸ்ஸ காரணானி ‘‘ஸத்த நித்³த³ஸவத்தூ²னீ’’தி ஆஹ. யதா²ஹ –
Satta niddasavatthūnīti ettha natthi etassa dasāti niddaso. Niddasassa niddasabhāvassa vatthūni kāraṇāni niddasavatthūni. Khīṇāsavo hi dasavassakāle parinibbuto puna paṭisandhiyā abhāvā puna dasavasso na hotīti niddasoti vuccati. Na kevalañca dasavassova na hoti, navavassopi…pe… ekamuhuttikopi na hotiyeva. Na kevalañca dasavassakāle parinibbuto, sattavassikakāle parinibbutopi nissatto niddaso nimuhutto hotiyeva. Titthiyasamaye uppannavohāraṃ pana sāsane khīṇāsavassa āropetvā tattha tādisassa abhāvaṃ, idha ca sabbhāvaṃ dassento bhagavā tādisasabhāvassa kāraṇāni ‘‘satta niddasavatthūnī’’ti āha. Yathāha –
‘‘ஸத்திமானி, பி⁴க்க²வே, நித்³த³ஸவத்தூ²னி. கதமானி ஸத்த? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² ஸிக்கா²ஸமாதா³னே திப்³ப³ச்ச²ந்தோ³ ஹோதி, ஆயதிஞ்ச ஸிக்கா²ஸமாதா³னே அவிக³தபேமோ. த⁴ம்மனிஸந்தியா திப்³ப³ச்ச²ந்தோ³ ஹோதி, ஆயதிஞ்ச த⁴ம்மனிஸந்தியா அவிக³தபேமோ. இச்சா²வினயே திப்³ப³ச்ச²ந்தோ³ ஹோதி, ஆயதிஞ்ச இச்சா²வினயே அவிக³தபேமோ. படிஸல்லானே திப்³ப³ச்ச²ந்தோ³ ஹோதி, ஆயதிஞ்ச படிஸல்லானே அவிக³தபேமோ. வீரியாரம்பே⁴ திப்³ப³ச்ச²ந்தோ³ ஹோதி, ஆயதிஞ்ச வீரியாரம்பே⁴ அவிக³தபேமோ . ஸதினேபக்கே திப்³ப³ச்ச²ந்தோ³ ஹோதி, ஆயதிஞ்ச ஸதினேபக்கே அவிக³தபேமோ. தி³ட்டி²படிவேதே⁴ திப்³ப³ச்ச²ந்தோ³ ஹோதி, ஆயதிஞ்ச தி³ட்டி²படிவேதே⁴ அவிக³தபேமோ. இமானி கோ², பி⁴க்க²வே, ஸத்த நித்³த³ஸவத்தூ²னீ’’தி (அ॰ நி॰ 7.20).
‘‘Sattimāni, bhikkhave, niddasavatthūni. Katamāni satta? Idha, bhikkhave, bhikkhu sikkhāsamādāne tibbacchando hoti, āyatiñca sikkhāsamādāne avigatapemo. Dhammanisantiyā tibbacchando hoti, āyatiñca dhammanisantiyā avigatapemo. Icchāvinaye tibbacchando hoti, āyatiñca icchāvinaye avigatapemo. Paṭisallāne tibbacchando hoti, āyatiñca paṭisallāne avigatapemo. Vīriyārambhe tibbacchando hoti, āyatiñca vīriyārambhe avigatapemo . Satinepakke tibbacchando hoti, āyatiñca satinepakke avigatapemo. Diṭṭhipaṭivedhe tibbacchando hoti, āyatiñca diṭṭhipaṭivedhe avigatapemo. Imāni kho, bhikkhave, satta niddasavatthūnī’’ti (a. ni. 7.20).
தே²ரோபி ததே²வ தே³ஸனங் உத்³த⁴ரித்வா ‘‘ஸத்த நித்³த³ஸவத்தூ²னீ’’தி ஆஹ.
Theropi tatheva desanaṃ uddharitvā ‘‘satta niddasavatthūnī’’ti āha.
அட்ட² அபி⁴பா⁴யதனானீதி எத்த² அபி⁴பு⁴ய்யமானானி ஆயதனானி ஏதேஸங் ஜா²னானந்தி அபி⁴பா⁴யதனானி, ஜா²னானி. ஆயதனானீதி அதி⁴ட்டா²னட்டே²ன ஆயதனஸங்கா²தானி கஸிணாரம்மணானி. ஞாணுத்தரிகோ ஹி புக்³க³லோ விஸத³ஞாணோ ‘‘கிங் எத்த² ஆரம்மணே ஸமாபஜ்ஜிதப்³ப³ங். ந மய்ஹங் சித்தேகக்³க³தாகரணே பா⁴ரோ அத்தீ²’’தி, தானி ஆரம்மணானி அபி⁴ப⁴வித்வா ஸமாபஜ்ஜதி, ஸஹ நிமித்துப்பாதே³னேவெத்த² அப்பனங் நிப்³ப³த்தேதீதி அத்தோ². ஏவங் உப்பாதி³தானி ஜா²னானி ‘‘அபி⁴பா⁴யதனானீ’’தி வுச்சந்தி.
Aṭṭha abhibhāyatanānīti ettha abhibhuyyamānāni āyatanāni etesaṃ jhānānanti abhibhāyatanāni, jhānāni. Āyatanānīti adhiṭṭhānaṭṭhena āyatanasaṅkhātāni kasiṇārammaṇāni. Ñāṇuttariko hi puggalo visadañāṇo ‘‘kiṃ ettha ārammaṇe samāpajjitabbaṃ. Na mayhaṃ cittekaggatākaraṇe bhāro atthī’’ti, tāni ārammaṇāni abhibhavitvā samāpajjati, saha nimittuppādenevettha appanaṃ nibbattetīti attho. Evaṃ uppāditāni jhānāni ‘‘abhibhāyatanānī’’ti vuccanti.
‘‘கதமானி (அ॰ நி॰ 8.65) அட்ட²? அஜ்ஜ²த்தங் ரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி பரித்தானி ஸுவண்ணது³ப்³ப³ண்ணானி, ‘தானி அபி⁴பு⁴ய்ய ஜானாமி பஸ்ஸாமீ’தி ஏவங்ஸஞ்ஞீ ஹோதி. இத³ங் பட²மங் அபி⁴பா⁴யதனங்.
‘‘Katamāni (a. ni. 8.65) aṭṭha? Ajjhattaṃ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ paṭhamaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘அஜ்ஜ²த்தங் ரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி அப்பமாணானி ஸுவண்ணது³ப்³ப³ண்ணானி, ‘தானி அபி⁴பு⁴ய்ய ஜானாமி பஸ்ஸாமீ’தி ஏவங்ஸஞ்ஞீ ஹோதி. இத³ங் து³தியங் அபி⁴பா⁴யதனங்.
‘‘Ajjhattaṃ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ dutiyaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி பரித்தானி ஸுவண்ணது³ப்³ப³ண்ணானி, ‘தானி அபி⁴பு⁴ய்ய ஜானாமி பஸ்ஸாமீ’தி ஏவங்ஸஞ்ஞீ ஹோதி. இத³ங் ததியங் அபி⁴பா⁴யதனங்.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ tatiyaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி அப்பமாணானி ஸுவண்ணது³ப்³ப³ண்ணானி, ‘தானி அபி⁴பு⁴ய்ய ஜானாமி பஸ்ஸாமீ’தி ஏவங்ஸஞ்ஞீ ஹோதி. இத³ங் சதுத்த²ங் அபி⁴பா⁴யதனங்.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ catutthaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி நீலானி நீலவண்ணானி நீலனித³ஸ்ஸனானி நீலனிபா⁴ஸானி. ஸெய்யதா²பி நாம உமாபுப்ப²ங் நீலங் நீலவண்ணங் நீலனித³ஸ்ஸனங் நீலனிபா⁴ஸங், ஸெய்யதா²பி வா பன தங் வத்த²ங் பா³ராணஸெய்யகங் உப⁴தோபா⁴க³விமட்ட²ங் நீலங் நீலவண்ணங் நீலனித³ஸ்ஸனங் நீலனிபா⁴ஸங், ஏவமேவ அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி நீலானி நீலவண்ணானி நீலனித³ஸ்ஸனானி நீலனிபா⁴ஸானி, ‘தானி அபி⁴பு⁴ய்ய ஜானாமி பஸ்ஸாமீ’தி ஏவங்ஸஞ்ஞீ ஹோதி. இத³ங் பஞ்சமங் அபி⁴பா⁴யதனங்.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni. Seyyathāpi nāma umāpupphaṃ nīlaṃ nīlavaṇṇaṃ nīlanidassanaṃ nīlanibhāsaṃ, seyyathāpi vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ nīlaṃ nīlavaṇṇaṃ nīlanidassanaṃ nīlanibhāsaṃ, evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ pañcamaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி பீதானி பீதவண்ணானி பீதனித³ஸ்ஸனானி பீதனிபா⁴ஸானி. ஸெய்யதா²பி நாம கணிகாரபுப்ப²ங் பீதங் பீதவண்ணங் பீதனித³ஸ்ஸனங் பீதனிபா⁴ஸங், ஸெய்யதா²பி வா பன தங் வத்த²ங் பா³ராணஸெய்யகங் உப⁴தோபா⁴க³விமட்ட²ங் பீதங் பீதவண்ணங் பீதனித³ஸ்ஸனங் பீதனிபா⁴ஸங், ஏவமேவ அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி பீதானி பீதவண்ணானி பீதனித³ஸ்ஸனானி பீதனிபா⁴ஸானி, ‘தானி அபி⁴பு⁴ய்ய ஜானாமி பஸ்ஸாமீ’தி ஏவங்ஸஞ்ஞீ ஹோதி. இத³ங் ச²ட்ட²ங் அபி⁴பா⁴யதனங்.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni. Seyyathāpi nāma kaṇikārapupphaṃ pītaṃ pītavaṇṇaṃ pītanidassanaṃ pītanibhāsaṃ, seyyathāpi vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ pītaṃ pītavaṇṇaṃ pītanidassanaṃ pītanibhāsaṃ, evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ chaṭṭhaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி லோஹிதகானி லோஹிதகவண்ணானி லோஹிதகனித³ஸ்ஸனானி லோஹிதகனிபா⁴ஸானி. ஸெய்யதா²பி நாம ப³ந்து⁴ஜீவகபுப்ப²ங் லோஹிதகங் லோஹிதகவண்ணங் லோஹிதகனித³ஸ்ஸனங் லோஹிதகனிபா⁴ஸங், ஸெய்யதா²பி வா பன தங் வத்த²ங் பா³ராணஸெய்யகங் உப⁴தோபா⁴க³விமட்ட²ங் லோஹிதகங் லோஹிதகவண்ணங் லோஹிதகனித³ஸ்ஸனங் லோஹிதகனிபா⁴ஸங், ஏவமேவ அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி லோஹிதகானி லோஹிதகவண்ணானி லோஹிதகனித³ஸ்ஸனானி லோஹிதகனிபா⁴ஸானி, ‘தானி அபி⁴பு⁴ய்ய ஜானாமி பஸ்ஸாமீ’தி ஏவங்ஸஞ்ஞீ ஹோதி. இத³ங் ஸத்தமங் அபி⁴பா⁴யதனங்.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni. Seyyathāpi nāma bandhujīvakapupphaṃ lohitakaṃ lohitakavaṇṇaṃ lohitakanidassanaṃ lohitakanibhāsaṃ, seyyathāpi vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ lohitakaṃ lohitakavaṇṇaṃ lohitakanidassanaṃ lohitakanibhāsaṃ, evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ sattamaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி ஓதா³தானி ஓதா³தவண்ணானி ஓதா³தனித³ஸ்ஸனானி ஓதா³தனிபா⁴ஸானி. ஸெய்யதா²பி நாம ஓஸதி⁴தாரகா ஓதா³தா ஓதா³தவண்ணா ஓதா³தனித³ஸ்ஸனா ஓதா³தனிபா⁴ஸா, ஸெய்யதா²பி வா பன தங் வத்த²ங் பா³ராணஸெய்யகங் உப⁴தோபா⁴க³விமட்ட²ங் ஓதா³தங் ஓதா³தவண்ணங் ஓதா³தனித³ஸ்ஸனங் ஓதா³தனிபா⁴ஸங், ஏவமேவ அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ஏகோ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி ஓதா³தானி ஓதா³தவண்ணானி ஓதா³தனித³ஸ்ஸனானி ஓதா³தனிபா⁴ஸானி, ‘தானி அபி⁴பு⁴ய்ய ஜானாமி பஸ்ஸாமீ’தி ஏவங்ஸஞ்ஞீ ஹோதி. இத³ங் அட்ட²மங் அபி⁴பா⁴யதனங். இமானி அட்ட² அபி⁴பா⁴யதனானி (அ॰ நி॰ 8.65; தீ³॰ நி॰ 3.358).
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. Seyyathāpi nāma osadhitārakā odātā odātavaṇṇā odātanidassanā odātanibhāsā, seyyathāpi vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ odātaṃ odātavaṇṇaṃ odātanidassanaṃ odātanibhāsaṃ, evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ aṭṭhamaṃ abhibhāyatanaṃ. Imāni aṭṭha abhibhāyatanāni (a. ni. 8.65; dī. ni. 3.358).
நவ அனுபுப்³ப³விஹாராதி புப்³ப³ங் புப்³ப³ங் அனு அனுபுப்³ப³ங், அனுபுப்³ப³ங் விஹரிதப்³ப³தோ ஸமாபஜ்ஜிதப்³ப³தோ விஹாரா அனுபுப்³ப³விஹாரா, அனுபடிபாடியா ஸமாபஜ்ஜிதப்³ப³விஹாராதி அத்தோ².
Nava anupubbavihārāti pubbaṃ pubbaṃ anu anupubbaṃ, anupubbaṃ viharitabbato samāpajjitabbato vihārā anupubbavihārā, anupaṭipāṭiyā samāpajjitabbavihārāti attho.
‘‘கதமே நவ? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி ஸவிதக்கங் ஸவிசாரங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா அஜ்ஜ²த்தங் ஸம்பஸாத³னங் சேதஸோ ஏகோதி³பா⁴வங் அவிதக்கங் அவிசாரங் ஸமாதி⁴ஜங் பீதிஸுக²ங் து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. பீதியா ச விராகா³ உபெக்க²கோ ச விஹரதி ஸதோ ஸம்பஜானோ, ஸுக²ஞ்ச காயேன படிஸங்வேதே³தி, யங் தங் அரியா ஆசிக்க²ந்தி ‘உபெக்க²கோ ஸதிமா ஸுக²விஹாரீ’தி, ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா து³க்க²ஸ்ஸ ச பஹானா புப்³பே³வ ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸானங் அத்த²ங்க³மா அது³க்க²மஸுக²ங் உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴ங் சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸப்³ப³ஸோ ரூபஸஞ்ஞானங் ஸமதிக்கமா படிக⁴ஸஞ்ஞானங் அத்த²ங்க³மா நானத்தஸஞ்ஞானங் அமனஸிகாரா ‘அனந்தோ ஆகாஸோ’தி ஆகாஸானஞ்சாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸப்³ப³ஸோ ஆகாஸானஞ்சாயதனங் ஸமதிக்கம்ம ‘அனந்தங் விஞ்ஞாண’ந்தி விஞ்ஞாணஞ்சாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸப்³ப³ஸோ விஞ்ஞாணஞ்சாயதனங் ஸமதிக்கம்ம ‘நத்தி² கிஞ்சீ’தி ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸப்³ப³ஸோ ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் ஸமதிக்கம்ம நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸப்³ப³ஸோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் ஸமதிக்கம்ம ஸஞ்ஞாவேத³யிதனிரோத⁴ங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதீ’’தி (அ॰ நி॰ 9.33; தீ³॰ நி॰ 3.343, 359) வுத்தா நவ அனுபுப்³ப³விஹாராவ.
‘‘Katame nava? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharatī’’ti (a. ni. 9.33; dī. ni. 3.343, 359) vuttā nava anupubbavihārāva.
த³ஸ நிஜ்ஜரவத்தூ²னீதி மிச்சா²தி³ட்டா²தீ³னி நிஜ்ஜரயந்தி நாஸயந்தீதி நிஜ்ஜரானி. வத்தூ²னீதி காரணானி. நிஜ்ஜரானி ச தானி வத்தூ²னி சாதி நிஜ்ஜரவத்தூ²னி. ஸம்மாதி³ட்டா²தீ³னங் ஏதங் அதி⁴வசனங்.
Dasa nijjaravatthūnīti micchādiṭṭhādīni nijjarayanti nāsayantīti nijjarāni. Vatthūnīti kāraṇāni. Nijjarāni ca tāni vatthūni cāti nijjaravatthūni. Sammādiṭṭhādīnaṃ etaṃ adhivacanaṃ.
‘‘கதமானி (அ॰ நி॰ 10.106; தீ³॰ நி॰ 3.360) த³ஸ? ஸம்மாதி³ட்டி²கஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²தி³ட்டி² நிஜ்ஜிண்ணா ஹோதி. யே ச மிச்சா²தி³ட்டி²பச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாதி³ட்டி²பச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Katamāni (a. ni. 10.106; dī. ni. 3.360) dasa? Sammādiṭṭhikassa, bhikkhave, micchādiṭṭhi nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாஸங்கப்பஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²ஸங்கப்போ நிஜ்ஜிண்ணோ ஹோதி. யே ச மிச்சா²ஸங்கப்பபச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி , தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாஸங்கப்பபச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Sammāsaṅkappassa, bhikkhave, micchāsaṅkappo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti , te cassa nijjiṇṇā honti, sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாவாசஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²வாசா நிஜ்ஜிண்ணா ஹோதி. யே ச மிச்சா²வாசாபச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாவாசாபச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Sammāvācassa, bhikkhave, micchāvācā nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchāvācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாகம்மந்தஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²கம்மந்தோ நிஜ்ஜிண்ணோ ஹோதி. யே ச மிச்சா²கம்மந்தபச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாகம்மந்தபச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Sammākammantassa, bhikkhave, micchākammanto nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாஆஜீவஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²ஆஜீவோ நிஜ்ஜிண்ணோ ஹோதி. யே ச மிச்சா²ஆஜீவபச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாஆஜீவபச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Sammāājīvassa, bhikkhave, micchāājīvo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாவாயாமஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²வாயாமோ நிஜ்ஜிண்ணோ ஹோதி. யே ச மிச்சா²வாயாமபச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாவாயாமபச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Sammāvāyāmassa, bhikkhave, micchāvāyāmo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாஸதிஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²ஸதி நிஜ்ஜிண்ணா ஹோதி. யே ச மிச்சா²ஸதிபச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாஸதிபச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Sammāsatissa, bhikkhave, micchāsati nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாஸமாதி⁴ஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²ஸமாதி⁴ நிஜ்ஜிண்ணோ ஹோதி. யே ச மிச்சா²ஸமாதி⁴பச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாஸமாதி⁴பச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Sammāsamādhissa, bhikkhave, micchāsamādhi nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாஞாணிஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, மிச்சா²ஞாணங் நிஜ்ஜிண்ணங் ஹோதி. யே ச மிச்சா²ஞாணபச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாஞாணபச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தி.
‘‘Sammāñāṇissa, bhikkhave, micchāñāṇaṃ nijjiṇṇaṃ hoti. Ye ca micchāñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ஸம்மாவிமுத்திஸ்ஸ , பி⁴க்க²வே, மிச்சா²விமுத்தி நிஜ்ஜிண்ணா ஹோதி. யே ச மிச்சா²விமுத்திபச்சயா அனேகே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா ஸம்ப⁴வந்தி, தே சஸ்ஸ நிஜ்ஜிண்ணா ஹொந்தி, ஸம்மாவிமுத்திபச்சயா ச அனேகே குஸலா த⁴ம்மா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³ச்ச²ந்தீ’’தி (அ॰ நி॰ 10.106; தீ³॰ நி॰ 3.360) வுத்தானி த³ஸ நிஜ்ஜரவத்தூ²னி.
‘‘Sammāvimuttissa , bhikkhave, micchāvimutti nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchantī’’ti (a. ni. 10.106; dī. ni. 3.360) vuttāni dasa nijjaravatthūni.
3. ஸப்³ப³ங், பி⁴க்க²வே, அபி⁴ஞ்ஞெய்யந்திஆதி³ ப⁴க³வதா வுத்தங் இத⁴ ஆஹரித்வா த³ஸ்ஸிதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். கிஞ்ச-இதி ச-காரோ பத³பூரணமத்தே நிபாதோ. சக்கா²தீ³னி திங்ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி ச²ஸு த்³வாரேஸு ஏகேகஸ்மிங் பஞ்ச பஞ்ச கத்வா த்³வாராரம்மணபவத்திக்கமேன நித்³தி³ட்டா²னி. தத்த² து³வித⁴ங் சக்கு² – மங்ஸசக்கு² பஞ்ஞாசக்கு² ச. தேஸு பு³த்³த⁴சக்கு² ஸமந்தசக்கு² ஞாணசக்கு² தி³ப்³ப³சக்கு² த⁴ம்மசக்கூ²தி பஞ்சவித⁴ங் பஞ்ஞாசக்கு². ‘‘அத்³த³ஸங் கோ² அஹங், பி⁴க்க²வே, பு³த்³த⁴சக்கு²னா லோகங் வோலோகெந்தோ’’தி (ம॰ நி॰ 1.283; 2.339; மஹாவ॰ 9) இத³ங் பு³த்³த⁴சக்கு² நாம. ‘‘ஸமந்தசக்கு² வுச்சதி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாண’’ந்தி (சூளனி॰ தோ⁴தகமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 32; மோக⁴ராஜமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 85) இத³ங் ஸமந்தசக்கு² நாம. ‘‘சக்கு²ங் உத³பாதி³ ஞாணங் உத³பாதீ³’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1081; மஹாவ॰ 15) இத³ங் ஞாணசக்கு² நாம. ‘‘அத்³த³ஸங் கோ² அஹங், பி⁴க்க²வே, தி³ப்³பே³ன சக்கு²னா விஸுத்³தே⁴னா’’தி (ம॰ நி॰ 1.285) இத³ங் தி³ப்³ப³சக்கு² நாம. ‘‘விரஜங் வீதமலங் த⁴ம்மசக்கு²ங் உத³பாதீ³’’தி (ம॰ நி॰ 2.395) இத³ங் ஹெட்டி²மமக்³க³த்தயஸங்கா²தங் ஞாணங் த⁴ம்மசக்கு² நாம.
3.Sabbaṃ, bhikkhave, abhiññeyyantiādi bhagavatā vuttaṃ idha āharitvā dassitanti veditabbaṃ. Kiñca-iti ca-kāro padapūraṇamatte nipāto. Cakkhādīni tiṃsa vissajjanāni chasu dvāresu ekekasmiṃ pañca pañca katvā dvārārammaṇapavattikkamena niddiṭṭhāni. Tattha duvidhaṃ cakkhu – maṃsacakkhu paññācakkhu ca. Tesu buddhacakkhu samantacakkhu ñāṇacakkhu dibbacakkhu dhammacakkhūti pañcavidhaṃ paññācakkhu. ‘‘Addasaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, buddhacakkhunā lokaṃ volokento’’ti (ma. ni. 1.283; 2.339; mahāva. 9) idaṃ buddhacakkhu nāma. ‘‘Samantacakkhu vuccati sabbaññutaññāṇa’’nti (cūḷani. dhotakamāṇavapucchāniddesa 32; mogharājamāṇavapucchāniddesa 85) idaṃ samantacakkhu nāma. ‘‘Cakkhuṃ udapādi ñāṇaṃ udapādī’’ti (saṃ. ni. 5.1081; mahāva. 15) idaṃ ñāṇacakkhu nāma. ‘‘Addasaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, dibbena cakkhunā visuddhenā’’ti (ma. ni. 1.285) idaṃ dibbacakkhu nāma. ‘‘Virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādī’’ti (ma. ni. 2.395) idaṃ heṭṭhimamaggattayasaṅkhātaṃ ñāṇaṃ dhammacakkhu nāma.
மங்ஸசக்கு²பி ஸஸம்பா⁴ரசக்கு² , பஸாத³சக்கூ²தி து³வித⁴ங் ஹோதி. ய்வாயங் அக்கி²கூபகே பதிட்டி²தோ ஹெட்டா² அக்கி²கூபகட்டி²கேன உபரி ப⁴முகட்டி²கேன உப⁴தோ அக்கி²கூடேஹி ப³ஹித்³தா⁴ அக்கி²பகு²மேஹி பரிச்சி²ன்னோ அக்கி²கூபகமஜ்ஜா² நிக்க²ந்தேன ந்ஹாருஸுத்தகேன மத்த²லுங்கே³ ஆப³த்³தோ⁴ ஸேதகண்ஹாதிகண்ஹமண்ட³லவிசித்தோ மங்ஸபிண்டோ³, இத³ங் ஸஸம்பா⁴ரசக்கு² நாம. யோ பன எத்த² ஸிதோ எத்த² படிப³த்³தோ⁴ சதுன்னங் மஹாபூ⁴தானங் உபாதா³ய பஸாதோ³, இத³ங் பஸாத³சக்கு² நாம. இத³மிதா⁴தி⁴ப்பேதங். ததே³தங் தஸ்ஸ ஸஸம்பா⁴ரசக்கு²னோ ஸேதமண்ட³லபரிக்கி²த்தஸ்ஸ கண்ஹமண்ட³லஸ்ஸ மஜ்ஜே² அபி⁴முகே² டி²தானங் ஸரீரஸண்டா²னுப்பத்திதே³ஸே தி³ட்டி²மண்ட³லே ஸத்தஸு பிசுபடலேஸு ஆஸித்ததேலங் பிசுபடலானி விய ஸத்த அக்கி²படலானி ப்³யாபெத்வா பமாணதோ முக்³க³வித³லமத்தங் சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் யதா²ரஹங் வத்து²த்³வாரபா⁴வங் ஸாத⁴யமானங் திட்ட²தி. தங் சக்க²தீதி சக்கு², ரூபங் அஸ்ஸாதே³தி விபா⁴வேதி சாதி அத்தோ². ரூபயந்தீதி ரூபா, வண்ணவிகாரங் ஆபஜ்ஜமானா ஹத³யங்க³தபா⁴வங் பகாஸெந்தீதி அத்தோ². சக்கு²தோ பவத்தங் விஞ்ஞாணங், சக்கு²ஸ்ஸ வா விஞ்ஞாணங் சக்கு²விஞ்ஞாணங். பு²ஸதீதி ப²ஸ்ஸோ. உபஸக்³கே³ன பத³ங் மண்டெ³த்வா ஸம்ப²ஸ்ஸோதி வுத்தங். சக்கு²தோ பவத்தோ ஸம்ப²ஸ்ஸோ சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸோ. சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயாதி சக்கு²விஞ்ஞாணஸம்பயுத்தப²ஸ்ஸபச்சயா. வேத³யிதந்தி விந்த³னங், வேத³னாதி அத்தோ². ததே³வ ஸுக²யதீதி ஸுக²ங், யஸ்ஸுப்பஜ்ஜதி, தங் ஸுகி²தங் கரோதீதி அத்தோ². ஸுட்டு² வா கா²த³தி, க²னதி ச காயசித்தாபா³த⁴ந்தி ஸுக²ங். து³க்க²யதீதி து³க்க²ங், யஸ்ஸுப்பஜ்ஜதி, தங் து³க்கி²தங் கரோதீதி அத்தோ². ந து³க்க²ங் ந ஸுக²ந்தி அது³க்க²மஸுக²ங். ம-காரோ பத³ஸந்தி⁴வஸேன வுத்தோ. ஸோ பன சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸோ அத்தனா ஸம்பயுத்தாய வேத³னாய ஸஹஜாத அஞ்ஞமஞ்ஞனிஸ்ஸய விபாகஆஹாரஸம்பயுத்தஅத்தி²அவிக³தவஸேன அட்ட²தா⁴ பச்சயோ ஹோதி, ஸம்படிச்ச²னஸம்பயுத்தாய அனந்தரஸமனந்தரஅனந்தரூபனிஸ்ஸயனத்தி²விக³தவஸேனபஞ்சதா⁴, ஸந்தீரணாதி³ஸம்பயுத்தானங் உபனிஸ்ஸயவஸேனேவ பச்சயோ ஹோதி.
Maṃsacakkhupi sasambhāracakkhu , pasādacakkhūti duvidhaṃ hoti. Yvāyaṃ akkhikūpake patiṭṭhito heṭṭhā akkhikūpakaṭṭhikena upari bhamukaṭṭhikena ubhato akkhikūṭehi bahiddhā akkhipakhumehi paricchinno akkhikūpakamajjhā nikkhantena nhārusuttakena matthaluṅge ābaddho setakaṇhātikaṇhamaṇḍalavicitto maṃsapiṇḍo, idaṃ sasambhāracakkhu nāma. Yo pana ettha sito ettha paṭibaddho catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo, idaṃ pasādacakkhu nāma. Idamidhādhippetaṃ. Tadetaṃ tassa sasambhāracakkhuno setamaṇḍalaparikkhittassa kaṇhamaṇḍalassa majjhe abhimukhe ṭhitānaṃ sarīrasaṇṭhānuppattidese diṭṭhimaṇḍale sattasu picupaṭalesu āsittatelaṃ picupaṭalāni viya satta akkhipaṭalāni byāpetvā pamāṇato muggavidalamattaṃ cakkhuviññāṇādīnaṃ yathārahaṃ vatthudvārabhāvaṃ sādhayamānaṃ tiṭṭhati. Taṃ cakkhatīti cakkhu, rūpaṃ assādeti vibhāveti cāti attho. Rūpayantīti rūpā, vaṇṇavikāraṃ āpajjamānā hadayaṅgatabhāvaṃ pakāsentīti attho. Cakkhuto pavattaṃ viññāṇaṃ, cakkhussa vā viññāṇaṃ cakkhuviññāṇaṃ. Phusatīti phasso. Upasaggena padaṃ maṇḍetvā samphassoti vuttaṃ. Cakkhuto pavatto samphasso cakkhusamphasso. Cakkhusamphassapaccayāti cakkhuviññāṇasampayuttaphassapaccayā. Vedayitanti vindanaṃ, vedanāti attho. Tadeva sukhayatīti sukhaṃ, yassuppajjati, taṃ sukhitaṃ karotīti attho. Suṭṭhu vā khādati, khanati ca kāyacittābādhanti sukhaṃ. Dukkhayatīti dukkhaṃ, yassuppajjati, taṃ dukkhitaṃ karotīti attho. Na dukkhaṃ na sukhanti adukkhamasukhaṃ. Ma-kāro padasandhivasena vutto. So pana cakkhusamphasso attanā sampayuttāya vedanāya sahajāta aññamaññanissaya vipākaāhārasampayuttaatthiavigatavasena aṭṭhadhā paccayo hoti, sampaṭicchanasampayuttāya anantarasamanantaraanantarūpanissayanatthivigatavasenapañcadhā, santīraṇādisampayuttānaṃ upanissayavaseneva paccayo hoti.
ஸுணாதீதி ஸோதங். தங் ஸஸம்பா⁴ரஸோதபி³லஸ்ஸ அந்தோ தனுதம்ப³லோமாசிதே அங்கு³லிவேத⁴கஸண்டா²னே பதே³ஸே ஸோதவிஞ்ஞாணாதீ³னங் யதா²ரஹங் வத்து²த்³வாரபா⁴வங் ஸாத⁴யமானங் திட்ட²தி. ஸப்பந்தீதி ஸத்³தா³, உதா³ஹரீயந்தீதி அத்தோ². கா⁴யதீதி கா⁴னங். தங் ஸஸம்பா⁴ரகா⁴னபி³லஸ்ஸ அந்தோ அஜபத³ஸண்டா²னே பதே³ஸே கா⁴னவிஞ்ஞாணாதீ³னங் யதா²ரஹங் வத்து²த்³வாரபா⁴வங் ஸாத⁴யமானங் திட்ட²தி. க³ந்த⁴யந்தீதி க³ந்தா⁴, அத்தனோ வத்து²ங் ஸூசெந்தீதி அத்தோ². ஜீவிதமவ்ஹாயதீதி ஜிவ்ஹா, ஸாயனட்டே²ன வா ஜிவ்ஹா. ஸா ஸஸம்பா⁴ரஜிவ்ஹாய அதிஅக்³க³மூலபஸ்ஸானி வஜ்ஜெத்வா உபரிமதலமஜ்ஜே² பி⁴ன்னஉப்பலத³லக்³க³ஸண்டா²னே பதே³ஸே ஜிவ்ஹாவிஞ்ஞாணாதீ³னங் யதா²ரஹங் வத்து²த்³வாரபா⁴வங் ஸாத⁴யமானா திட்ட²தி. ரஸந்தி தே ஸத்தாதி ரஸா, அஸ்ஸாதெ³ந்தீதி அத்தோ². குச்சி²தானங் ஸாஸவத⁴ம்மானங் ஆயோதி காயோ. ஆயோதி உப்பத்திதே³ஸோ. ஸோ யாவதா இமஸ்மிங் காயே உபாதி³ண்ணப்பவத்தி நாம அத்தி², தத்த² யேபு⁴ய்யேன காயபஸாதோ³ காயவிஞ்ஞாணாதீ³னங் யதா²ரஹங் வத்து²த்³வாரபா⁴வங் ஸாத⁴யமானோ திட்ட²தி. பு²ஸீயந்தீதி பொ²ட்ட²ப்³பா³. முனாதீதி மனோ, விஜானாதீதி அத்தோ². அத்தனோ லக்க²ணங் தா⁴ரெந்தீதி த⁴ம்மா . மனோதி ஸஹாவஜ்ஜனங் ப⁴வங்க³ங். த⁴ம்மாதி த்³வாத³ஸபபே⁴தா³ த⁴ம்மாரம்மணா த⁴ம்மா. மனோவிஞ்ஞாணந்தி ஜவனமனோவிஞ்ஞாணங். மனோஸம்ப²ஸ்ஸோதி தங்ஸம்பயுத்தோ ப²ஸ்ஸோ. ஸோ ஸம்பயுத்தாய வேத³னாய விபாகபச்சயவஜ்ஜேஹி ஸேஸேஹி ஸத்தஹி பச்சயோ ஹோதி, அனந்தராய தேஹேவ, ஸேஸானங் உபனிஸ்ஸயவஸேனேவ பச்சயோ ஹோதி.
Suṇātīti sotaṃ. Taṃ sasambhārasotabilassa anto tanutambalomācite aṅgulivedhakasaṇṭhāne padese sotaviññāṇādīnaṃ yathārahaṃ vatthudvārabhāvaṃ sādhayamānaṃ tiṭṭhati. Sappantīti saddā, udāharīyantīti attho. Ghāyatīti ghānaṃ. Taṃ sasambhāraghānabilassa anto ajapadasaṇṭhāne padese ghānaviññāṇādīnaṃ yathārahaṃ vatthudvārabhāvaṃ sādhayamānaṃ tiṭṭhati. Gandhayantīti gandhā, attano vatthuṃ sūcentīti attho. Jīvitamavhāyatīti jivhā, sāyanaṭṭhena vā jivhā. Sā sasambhārajivhāya atiaggamūlapassāni vajjetvā uparimatalamajjhe bhinnauppaladalaggasaṇṭhāne padese jivhāviññāṇādīnaṃ yathārahaṃ vatthudvārabhāvaṃ sādhayamānā tiṭṭhati. Rasanti te sattāti rasā, assādentīti attho. Kucchitānaṃ sāsavadhammānaṃ āyoti kāyo. Āyoti uppattideso. So yāvatā imasmiṃ kāye upādiṇṇappavatti nāma atthi, tattha yebhuyyena kāyapasādo kāyaviññāṇādīnaṃ yathārahaṃ vatthudvārabhāvaṃ sādhayamāno tiṭṭhati. Phusīyantīti phoṭṭhabbā. Munātīti mano, vijānātīti attho. Attano lakkhaṇaṃ dhārentīti dhammā. Manoti sahāvajjanaṃ bhavaṅgaṃ. Dhammāti dvādasapabhedā dhammārammaṇā dhammā. Manoviññāṇanti javanamanoviññāṇaṃ. Manosamphassoti taṃsampayutto phasso. So sampayuttāya vedanāya vipākapaccayavajjehi sesehi sattahi paccayo hoti, anantarāya teheva, sesānaṃ upanissayavaseneva paccayo hoti.
ரூபாதீ³னி பஞ்ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி க²ந்த⁴வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஸீதாதீ³ஹி ருப்பதி பீளீயதீதி ரூபங். வேத³யதீதி வேத³னா. ஸஞ்ஜானாதீதி ஸஞ்ஞா. ஸங்க²ரொந்தீதி ஸங்கா²ரா. விஜானாதீதி விஞ்ஞாணங். சக்கா²தீ³னி த⁴ம்மவிசாரபரியந்தானி த³ஸ ச²க்கவஸேன, ஸட்டி² விஸ்ஸஜ்ஜனானி பியரூபஸாதரூபவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜாதி³கா வேத³னா தங்தங்ஸம்பயுத்தாவ. ரூபேஸு ஸஞ்ஞா ரூபஸஞ்ஞா. ஸஞ்சேதயதீதி ஸஞ்சேதனா, அபி⁴ஸந்த³ஹதீதி அத்தோ². தஸதீதி தண்ஹா, பிபாஸதீதி அத்தோ². விதக்கேதீதி விதக்கோ, விதக்கனங் வா விதக்கோ, ஊஹனந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஆரம்மணே தேன சித்தங் விசரதீதி விசாரோ, விசரணங் வா விசாரோ, அனுஸஞ்சரணந்தி வுத்தங் ஹோதி.
Rūpādīni pañca vissajjanāni khandhavasena niddiṭṭhāni. Sītādīhi ruppati pīḷīyatīti rūpaṃ. Vedayatīti vedanā. Sañjānātīti saññā. Saṅkharontīti saṅkhārā. Vijānātīti viññāṇaṃ. Cakkhādīni dhammavicārapariyantāni dasa chakkavasena, saṭṭhi vissajjanāni piyarūpasātarūpavasena niddiṭṭhāni. Cakkhusamphassajādikā vedanā taṃtaṃsampayuttāva. Rūpesu saññā rūpasaññā. Sañcetayatīti sañcetanā, abhisandahatīti attho. Tasatīti taṇhā, pipāsatīti attho. Vitakketīti vitakko, vitakkanaṃ vā vitakko, ūhananti vuttaṃ hoti. Ārammaṇe tena cittaṃ vicaratīti vicāro, vicaraṇaṃ vā vicāro, anusañcaraṇanti vuttaṃ hoti.
4. பத²வீதா⁴தாதீ³னி ச² விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஸங்கி²த்தேன நாமரூபவவத்தா²னவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. பத்த²டத்தா பத²வீ. அப்பேதி, ஆபீயதி, அப்பாயதீதி வா ஆபோ. தேஜயதீதி தேஜோ. வாயதீதி வாயோ. ந கஸ்ஸதி ந நிகஸ்ஸதி, கஸிதுங் சி²ந்தி³துங் பி⁴ந்தி³துங் வா ந ஸக்காதி ஆகாஸோ. நிஸ்ஸத்தட்டே²ன தா⁴து.
4.Pathavīdhātādīni cha vissajjanāni saṃkhittena nāmarūpavavatthānavasena niddiṭṭhāni. Patthaṭattā pathavī. Appeti, āpīyati, appāyatīti vā āpo. Tejayatīti tejo. Vāyatīti vāyo. Na kassati na nikassati, kasituṃ chindituṃ bhindituṃ vā na sakkāti ākāso. Nissattaṭṭhena dhātu.
பத²வீகஸிணாதீ³னி த³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி கஸிணபா⁴வனாவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. கஸிணந்தி ஸகலப²ரணவஸேன கஸிணமண்ட³லம்பி தஸ்மிங் உபட்டி²தனிமித்தம்பி ததா³ரம்மணங் ஜா²னம்பி வுச்சதி. இத⁴ பன ஜா²னங் அதி⁴ப்பேதங். ஆதி³ம்ஹி சத்தாரி மஹாபூ⁴தகஸிணாரம்மணானி ஜா²னானி, ததோ பரானி சத்தாரி வண்ணகஸிணாரம்மணானி. ஆகாஸகஸிணந்தி பரிச்சே²தா³காஸோ, ததா³ரம்மணஞ்ச ஜா²னங், கஸிணுக்³கா⁴டிமாகாஸோ, ததா³ரம்மணஞ்ச ஆகாஸானஞ்சாயதனங். விஞ்ஞாணகஸிணந்தி ஆகாஸானஞ்சாயதனவிஞ்ஞாணங், ததா³ரம்மணஞ்ச விஞ்ஞாணஞ்சாயதனங்.
Pathavīkasiṇādīni dasa vissajjanāni kasiṇabhāvanāvasena niddiṭṭhāni. Kasiṇanti sakalapharaṇavasena kasiṇamaṇḍalampi tasmiṃ upaṭṭhitanimittampi tadārammaṇaṃ jhānampi vuccati. Idha pana jhānaṃ adhippetaṃ. Ādimhi cattāri mahābhūtakasiṇārammaṇāni jhānāni, tato parāni cattāri vaṇṇakasiṇārammaṇāni. Ākāsakasiṇanti paricchedākāso, tadārammaṇañca jhānaṃ, kasiṇugghāṭimākāso, tadārammaṇañca ākāsānañcāyatanaṃ. Viññāṇakasiṇanti ākāsānañcāyatanaviññāṇaṃ, tadārammaṇañca viññāṇañcāyatanaṃ.
கேஸாதீ³னி த்³வத்திங்ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி த்³வத்திங்ஸாகாரகம்மட்டா²னவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. தேஸு பன கேஸாதீ³ஸு படிகூலதோ உபட்டி²தேஸு காயக³தாஸதிவஸேன அஸுப⁴கம்மட்டா²னங் ஹோதி, வண்ணதோ உபட்டி²தேஸு கஸிணகம்மட்டா²னங் ஹோதி, தா⁴துதோ உபட்டி²தேஸு சதுதா⁴துவவத்தா²னகம்மட்டா²னங் ஹோதி, கேஸாதிஆதீ³னி ச படிகூலதோ வண்ணதோ வா உபட்டி²தானங் ததா³ரம்மணானி ஜா²னானி, தா⁴துதோ உபட்டி²தஸ்ஸ தே ச கொட்டா²ஸா ததா³ரம்மணா ச தா⁴துபா⁴வனா வேதி³தப்³பா³.
Kesādīni dvattiṃsa vissajjanāni dvattiṃsākārakammaṭṭhānavasena niddiṭṭhāni. Tesu pana kesādīsu paṭikūlato upaṭṭhitesu kāyagatāsativasena asubhakammaṭṭhānaṃ hoti, vaṇṇato upaṭṭhitesu kasiṇakammaṭṭhānaṃ hoti, dhātuto upaṭṭhitesu catudhātuvavatthānakammaṭṭhānaṃ hoti, kesātiādīni ca paṭikūlato vaṇṇato vā upaṭṭhitānaṃ tadārammaṇāni jhānāni, dhātuto upaṭṭhitassa te ca koṭṭhāsā tadārammaṇā ca dhātubhāvanā veditabbā.
கேஸா உபோ⁴ஸு பஸ்ஸேஸு கண்ணசூளிகாஹி புரதோ நலாடந்தேன, பச்ச²தோ ச க³லவாடகேன பரிச்சி²ன்னா ஸீஸகடாஹவேட²னசம்மே வீஹக்³க³மத்தங் பவிஸித்வா டி²தா அனேகஸதஸஹஸ்ஸஸங்கா².
Kesā ubhosu passesu kaṇṇacūḷikāhi purato nalāṭantena, pacchato ca galavāṭakena paricchinnā sīsakaṭāhaveṭhanacamme vīhaggamattaṃ pavisitvā ṭhitā anekasatasahassasaṅkhā.
லோமா ட²பெத்வா கேஸாதீ³னங் பதிட்டி²தோகாஸங் ஹத்த²தலபாத³தலானி ச யேபு⁴ய்யேன ஸரீரசம்மே நவனவுதியா லோமகூபஸஹஸ்ஸேஸு லிக்கா²மத்தங் பவிஸித்வா டி²தா.
Lomā ṭhapetvā kesādīnaṃ patiṭṭhitokāsaṃ hatthatalapādatalāni ca yebhuyyena sarīracamme navanavutiyā lomakūpasahassesu likkhāmattaṃ pavisitvā ṭhitā.
நகா² அங்கு³லீனங் அக்³க³பிட்டே²ஸு டி²தா வீஸதி.
Nakhā aṅgulīnaṃ aggapiṭṭhesu ṭhitā vīsati.
த³ந்தா த்³வீஸு ஹணுகட்டி²கேஸு டி²தா யேபு⁴ய்யேன த்³வத்திங்ஸ.
Dantā dvīsu haṇukaṭṭhikesu ṭhitā yebhuyyena dvattiṃsa.
தசோ ஸகலஸரீரங் பரியோனந்தி⁴த்வா பாகடகிலோமகஸ்ஸ உபரி ச²வியா ஹெட்டா² டி²தங் சம்மங்.
Taco sakalasarīraṃ pariyonandhitvā pākaṭakilomakassa upari chaviyā heṭṭhā ṭhitaṃ cammaṃ.
மங்ஸங் ஸாதி⁴கானி தீணி அட்டி²ஸதானி அனுலிம்பித்வா டி²தானி நவமங்ஸபேஸிஸதானி.
Maṃsaṃ sādhikāni tīṇi aṭṭhisatāni anulimpitvā ṭhitāni navamaṃsapesisatāni.
ந்ஹாரூ ஸகலஸரீரே அட்டீ²னி ஆப³ந்தி⁴த்வா டி²தானி நவ ந்ஹாருஸதானி.
Nhārū sakalasarīre aṭṭhīni ābandhitvā ṭhitāni nava nhārusatāni.
அட்டீ² ஸகலஸரீரே ஹெட்டா² அட்டீ²னங் உபரி டி²தானி ஸாதி⁴கானி தீணி அட்டி²ஸதானி.
Aṭṭhī sakalasarīre heṭṭhā aṭṭhīnaṃ upari ṭhitāni sādhikāni tīṇi aṭṭhisatāni.
அட்டி²மிஞ்ஜா தேஸங் தேஸங் அட்டீ²னங் அப்³ப⁴ந்தரே டி²தா மிஞ்ஜா.
Aṭṭhimiñjā tesaṃ tesaṃ aṭṭhīnaṃ abbhantare ṭhitā miñjā.
வக்கங் க³லவாடகா நிக்க²ந்தேன ஏகமூலேன தோ²கங் க³ந்த்வா த்³விதா⁴ பி⁴ன்னேன தூ²லன்ஹாருனா வினிப³த்³தா⁴ ஹுத்வா ஹத³யமங்ஸங் பரிக்கி²பித்வா டி²தா த்³வே மங்ஸபிண்டி³கா.
Vakkaṃ galavāṭakā nikkhantena ekamūlena thokaṃ gantvā dvidhā bhinnena thūlanhārunā vinibaddhā hutvā hadayamaṃsaṃ parikkhipitvā ṭhitā dve maṃsapiṇḍikā.
ஹத³யங் ஸரீரப்³ப⁴ந்தரே த்³வின்னங் த²னானங் மஜ்ஜே² டி²தங் அந்தோ சித்தஸன்னிஸ்ஸயங் அட்³ட⁴பஸதமத்தலோஹிதபுண்ணங் புன்னாக³ட்டி²பதிட்டா²னமத்தாவாடகங் ஹத³யமங்ஸங்.
Hadayaṃ sarīrabbhantare dvinnaṃ thanānaṃ majjhe ṭhitaṃ anto cittasannissayaṃ aḍḍhapasatamattalohitapuṇṇaṃ punnāgaṭṭhipatiṭṭhānamattāvāṭakaṃ hadayamaṃsaṃ.
யகனங் த்³வின்னங் த²னானங் அப்³ப⁴ந்தரே த³க்கி²ணபஸ்ஸங் நிஸ்ஸாய டி²தங் யமகமங்ஸபடலங்.
Yakanaṃ dvinnaṃ thanānaṃ abbhantare dakkhiṇapassaṃ nissāya ṭhitaṃ yamakamaṃsapaṭalaṃ.
கிலோமகங் ஹத³யவக்கானி படிச்சா²தெ³த்வா டி²தங் படிச்ச²ன்னகிலோமகஸங்கா²தஞ்ச ஸகலஸரீரே சம்மஸ்ஸ ஹெட்ட²தோ மங்ஸங் பரியோனந்தி⁴த்வா டி²தங் அப்படிச்ச²ன்னகிலோமகஸங்கா²தஞ்சாதி து³வித⁴ங் பரியோனஹனமங்ஸங்.
Kilomakaṃ hadayavakkāni paṭicchādetvā ṭhitaṃ paṭicchannakilomakasaṅkhātañca sakalasarīre cammassa heṭṭhato maṃsaṃ pariyonandhitvā ṭhitaṃ appaṭicchannakilomakasaṅkhātañcāti duvidhaṃ pariyonahanamaṃsaṃ.
பிஹகங் ஹத³யஸ்ஸ வாமபஸ்ஸே உத³ரபடலஸ்ஸ மத்த²கபஸ்ஸங் நிஸ்ஸாய டி²தங் உத³ரஜிவ்ஹாமங்ஸங்.
Pihakaṃ hadayassa vāmapasse udarapaṭalassa matthakapassaṃ nissāya ṭhitaṃ udarajivhāmaṃsaṃ.
பப்பா²ஸங் ஸரீரப்³ப⁴ந்தரே த்³வின்னங் த²னானங் அந்தரே ஹத³யயகனானங் உபரி சா²தெ³த்வா ஓலம்ப³ந்தங் டி²தங் த்³வத்திங்ஸமங்ஸக²ண்ட³ப்பபே⁴த³ங் பப்பா²ஸமங்ஸங்.
Papphāsaṃ sarīrabbhantare dvinnaṃ thanānaṃ antare hadayayakanānaṃ upari chādetvā olambantaṃ ṭhitaṃ dvattiṃsamaṃsakhaṇḍappabhedaṃ papphāsamaṃsaṃ.
அந்தங் உபரி க³லவாடகே ஹெட்டா² கரீஸமக்³கே³ வினிப³ந்த⁴த்தா க³லவாடககரீஸமக்³க³பரியந்தே ஸரீரப்³ப⁴ந்தரே டி²தா புரிஸஸ்ஸ த்³வத்திங்ஸஹத்தா² இத்தி²யா அட்ட²வீஸதிஹத்தா² ஏகவீஸதியா டா²னேஸு ஓப⁴க்³கா³ அந்தவட்டி.
Antaṃ upari galavāṭake heṭṭhā karīsamagge vinibandhattā galavāṭakakarīsamaggapariyante sarīrabbhantare ṭhitā purisassa dvattiṃsahatthā itthiyā aṭṭhavīsatihatthā ekavīsatiyā ṭhānesu obhaggā antavaṭṭi.
அந்தகு³ணங் அந்தபோ⁴கே³ ஏகதோ அக³லந்தே ஆப³ந்தி⁴த்வா ஏகவீஸதியா அந்தபோ⁴கா³னங் அந்தரா டி²தங் ப³ந்த⁴னங்.
Antaguṇaṃ antabhoge ekato agalante ābandhitvā ekavīsatiyā antabhogānaṃ antarā ṭhitaṃ bandhanaṃ.
உத³ரியங் த³ந்தமுஸலஸஞ்சுண்ணிதங் ஜிவ்ஹாஹத்த²பரிவத்திதங் கே²ளலாலாபலிபு³த்³த⁴ங் தங்க²ணவிக³தவண்ணக³ந்த⁴ரஸாதி³ஸம்பத³ங் தந்தவாயக²லிஸுவானவமது²ஸதி³ஸங் நிபதித்வா பித்தஸெம்ஹவாதபலிவேடி²தங் ஹுத்வா உத³ரக்³கி³ஸந்தாபவேக³குதி²தங் கிமிகுலாகுலங் உபரூபரி பே²ணபு³ப்³பு³ளகானி முஞ்சந்தங் பரமகஸம்பு³கது³க்³க³ந்த⁴ஜேகு³ச்ச²பா⁴வங் ஆபஜ்ஜித்வா ஆமாஸயஸங்கா²தே உபரினாபி⁴அந்தபடலே டி²தங் நானப்பகாரகங் அஸிதபீதகா²யிதஸாயிதங்.
Udariyaṃ dantamusalasañcuṇṇitaṃ jivhāhatthaparivattitaṃ kheḷalālāpalibuddhaṃ taṃkhaṇavigatavaṇṇagandharasādisampadaṃ tantavāyakhalisuvānavamathusadisaṃ nipatitvā pittasemhavātapaliveṭhitaṃ hutvā udaraggisantāpavegakuthitaṃ kimikulākulaṃ uparūpari pheṇabubbuḷakāni muñcantaṃ paramakasambukaduggandhajegucchabhāvaṃ āpajjitvā āmāsayasaṅkhāte uparinābhiantapaṭale ṭhitaṃ nānappakārakaṃ asitapītakhāyitasāyitaṃ.
கரீஸங் பக்காஸயஸங்கா²தே ஹெட்டா² நாபி⁴பிட்டி²கண்டகமூலானங் அந்தரே உப்³பே³தே⁴ன அட்ட²ங்கு³லமத்தே அந்தாவஸானே டி²தங் வச்சங்.
Karīsaṃ pakkāsayasaṅkhāte heṭṭhā nābhipiṭṭhikaṇṭakamūlānaṃ antare ubbedhena aṭṭhaṅgulamatte antāvasāne ṭhitaṃ vaccaṃ.
பித்தங் ஹத³யமங்ஸபப்பா²ஸானங் அந்தரே யகனமங்ஸங் நிஸ்ஸாய டி²தங் மஹாகோஸாதகீகோஸகஸதி³ஸே பித்தகோஸகே டி²தங் ப³த்³த⁴பித்தஸங்கா²தஞ்ச, கேஸலோமனக²த³ந்தானங் மங்ஸவினிமுத்தட்டா²னஞ்சேவ த²த்³த⁴ஸுக்க²சம்மஞ்ச ட²பெத்வா அவஸேஸங் ஸரீரங் ப்³யாபெத்வா டி²தங் அப³த்³த⁴பித்தஸங்கா²தஞ்சாதி து³வித⁴ங் பித்தங்.
Pittaṃ hadayamaṃsapapphāsānaṃ antare yakanamaṃsaṃ nissāya ṭhitaṃ mahākosātakīkosakasadise pittakosake ṭhitaṃ baddhapittasaṅkhātañca, kesalomanakhadantānaṃ maṃsavinimuttaṭṭhānañceva thaddhasukkhacammañca ṭhapetvā avasesaṃ sarīraṃ byāpetvā ṭhitaṃ abaddhapittasaṅkhātañcāti duvidhaṃ pittaṃ.
ஸெம்ஹங் உத³ரபடலே டி²தங் ஏகபத்த²பூரப்பமாணங் ஸெம்ஹங்.
Semhaṃ udarapaṭale ṭhitaṃ ekapatthapūrappamāṇaṃ semhaṃ.
புப்³போ³ கா²ணுகண்டகபஹரணக்³கி³ஜாலாதீ³ஹி அபி⁴ஹதே வா ஸரீரப்பதே³ஸே அப்³ப⁴ந்தரதா⁴துக்கோ²ப⁴வஸேன வா உப்பன்னேஸு க³ண்ட³பீளகாதீ³ஸு பரிபக்கலோஹிதபரிணாமோ. லோஹிதங் யகனஸ்ஸ ஹெட்டா²பா⁴க³ங் பூரெத்வா ஹத³யவக்கபப்பா²ஸானங் உபரி தோ²கங் தோ²கங் பக்³க⁴ரந்தங் வக்கஹத³யயகனபப்பா²ஸே தேமயமானங் டி²தங் ஏகபத்த²பூரமத்தங் ஸன்னிசிதலோஹிதஸங்கா²தஞ்ச, கேஸலோமனக²த³ந்தானங் மங்ஸவினிமுத்தட்டா²னஞ்சேவ த²த்³த⁴ஸுக்க²சம்மஞ்ச ட²பெத்வா த⁴மனிஜாலானுஸாரேன ஸப்³ப³ங் உபாதி³ண்ணஸரீரங் ப²ரித்வா டி²தங் ஸங்ஸரணலோஹிதஸங்கா²தஞ்சாதி து³வித⁴ங் லோஹிதங்.
Pubbo khāṇukaṇṭakapaharaṇaggijālādīhi abhihate vā sarīrappadese abbhantaradhātukkhobhavasena vā uppannesu gaṇḍapīḷakādīsu paripakkalohitapariṇāmo. Lohitaṃ yakanassa heṭṭhābhāgaṃ pūretvā hadayavakkapapphāsānaṃ upari thokaṃ thokaṃ paggharantaṃ vakkahadayayakanapapphāse temayamānaṃ ṭhitaṃ ekapatthapūramattaṃ sannicitalohitasaṅkhātañca, kesalomanakhadantānaṃ maṃsavinimuttaṭṭhānañceva thaddhasukkhacammañca ṭhapetvā dhamanijālānusārena sabbaṃ upādiṇṇasarīraṃ pharitvā ṭhitaṃ saṃsaraṇalohitasaṅkhātañcāti duvidhaṃ lohitaṃ.
ஸேதோ³ அக்³கி³ஸந்தாபஸூரியஸந்தாபஉதுவிகாராதீ³ஹி ஸந்தத்தே ஸரீரே ஸப்³ப³கேஸலோமகூபவிவரேஹி பக்³க⁴ரணகஆபோதா⁴து.
Sedo aggisantāpasūriyasantāpautuvikārādīhi santatte sarīre sabbakesalomakūpavivarehi paggharaṇakaāpodhātu.
மேதோ³ தூ²லஸ்ஸ ஸகலஸரீரே சம்மமங்ஸந்தரே கிஸஸ்ஸ ஜங்க⁴மங்ஸாதீ³னி நிஸ்ஸாய டி²தோ தி²னஸினேஹோ.
Medo thūlassa sakalasarīre cammamaṃsantare kisassa jaṅghamaṃsādīni nissāya ṭhito thinasineho.
அஸ்ஸு ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸவிஸபா⁴கா³ஹாரஉதூஹி ஸமுட்ட²ஹித்வா அக்கி²கூபகே பூரெத்வா திட்ட²ந்தீ வா பக்³க⁴ரந்தீ வா ஆபோதா⁴து.
Assu somanassadomanassavisabhāgāhārautūhi samuṭṭhahitvā akkhikūpake pūretvā tiṭṭhantī vā paggharantī vā āpodhātu.
வஸா அக்³கி³ஸந்தாபஸூரியஸந்தாபஉதுவிஸபா⁴கே³ஹி உஸ்மாஜாதேஸு யேபு⁴ய்யேன ஹத்த²தலஹத்த²பிட்டி²பாத³தலபாத³பிட்டி²னாஸாபுடனலாடஅங்ஸகூடேஸு டி²தோ விலீனஸினேஹோ.
Vasā aggisantāpasūriyasantāpautuvisabhāgehi usmājātesu yebhuyyena hatthatalahatthapiṭṭhipādatalapādapiṭṭhināsāpuṭanalāṭaaṃsakūṭesu ṭhito vilīnasineho.
கே²ளோ ததா²ரூபங் ஆஹாரங் பஸ்ஸந்தஸ்ஸ வா ஸரந்தஸ்ஸ வா முகே² வா ட²பெந்தஸ்ஸ ஹத³யங் வா ஆகிலாயந்தஸ்ஸ கிஸ்மிஞ்சிதே³வ வா ஜிகு³ச்ச²ங் உப்பாதெ³ந்தஸ்ஸ பி⁴ய்யோ உப்பஜ்ஜித்வா உபோ⁴ஹி கபோலபஸ்ஸேஹி ஓருய்ஹ ஜிவ்ஹாய திட்ட²மானா பே²ணமிஸ்ஸா ஆபோதா⁴து.
Kheḷo tathārūpaṃ āhāraṃ passantassa vā sarantassa vā mukhe vā ṭhapentassa hadayaṃ vā ākilāyantassa kismiñcideva vā jigucchaṃ uppādentassa bhiyyo uppajjitvā ubhohi kapolapassehi oruyha jivhāya tiṭṭhamānā pheṇamissā āpodhātu.
ஸிங்கா⁴ணிகா விஸபா⁴கா³ஹாரஉதுவஸேன ஸஞ்ஜாததா⁴துக்கோ²ப⁴ஸ்ஸ வா ரோத³ந்தஸ்ஸ வா அந்தோஸீஸே மத்த²லுங்க³தோ க³லித்வா தாலுமத்த²கவிவரேன ஓதரித்வா நாஸாபுடே பூரெத்வா திட்ட²ந்தங் வா பக்³க⁴ரந்தங் வா பூதி அஸுசி பிச்சி²லங்.
Siṅghāṇikā visabhāgāhārautuvasena sañjātadhātukkhobhassa vā rodantassa vā antosīse matthaluṅgato galitvā tālumatthakavivarena otaritvā nāsāpuṭe pūretvā tiṭṭhantaṃ vā paggharantaṃ vā pūti asuci picchilaṃ.
லஸிகா அட்டி²ஸந்தீ⁴னங் அப்³ப⁴ஞ்ஜனகிச்சங் ஸாத⁴யமானங் அஸீதிஸதஸந்தீ⁴னங் அப்³ப⁴ந்தரே டி²தங் பிச்சி²லகுணபங்.
Lasikā aṭṭhisandhīnaṃ abbhañjanakiccaṃ sādhayamānaṃ asītisatasandhīnaṃ abbhantare ṭhitaṃ picchilakuṇapaṃ.
முத்தங் ஆஹாரஉதுவஸேன வத்தி²புடப்³ப⁴ந்தரே டி²தா ஆபோதா⁴து.
Muttaṃ āhārautuvasena vatthipuṭabbhantare ṭhitā āpodhātu.
மத்த²லுங்க³ங் ஸீஸகடாஹப்³ப⁴ந்தரே சத்தாரோ ஸிப்³பி³னிமக்³கே³ நிஸ்ஸாய டி²தோ சதுபிண்ட³ஸமோதா⁴னோ மிஞ்ஜராஸி.
Matthaluṅgaṃ sīsakaṭāhabbhantare cattāro sibbinimagge nissāya ṭhito catupiṇḍasamodhāno miñjarāsi.
சக்கா²யதனாதீ³னி த்³வாத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி த்³வாத³ஸாயதனவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஆயதனதோ, ஆயானங் தனநதோ, ஆயதஸ்ஸ ச நயனதோ ஆயதனங். சக்கு²ரூபாதீ³ஸு ஹி தங்தங்த்³வாராரம்மணா சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா ஸேன ஸேன அனுப⁴வனாதி³னா கிச்சேன ஆயதந்தி உட்ட²ஹந்தி க⁴டந்தி, வாயமந்தீதி வுத்தங் ஹோதி. தே ச பன ஆயபூ⁴தே த⁴ம்மே ஏதானி தனொந்தி, வித்தா²ரெந்தீதி வுத்தங் ஹோதி. இத³ஞ்ச அனமதக்³கே³ ஸங்ஸாரே பவத்தங் அதீவ ஆயதங் ஸங்ஸாரது³க்க²ங் யாவ ந நிவத்ததி, தாவ நயந்தி, பவத்தயந்தீதி வுத்தங் ஹோதி.
Cakkhāyatanādīni dvādasa vissajjanāni dvādasāyatanavasena niddiṭṭhāni. Āyatanato, āyānaṃ tananato, āyatassa ca nayanato āyatanaṃ. Cakkhurūpādīsu hi taṃtaṃdvārārammaṇā cittacetasikā dhammā sena sena anubhavanādinā kiccena āyatanti uṭṭhahanti ghaṭanti, vāyamantīti vuttaṃ hoti. Te ca pana āyabhūte dhamme etāni tanonti, vitthārentīti vuttaṃ hoti. Idañca anamatagge saṃsāre pavattaṃ atīva āyataṃ saṃsāradukkhaṃ yāva na nivattati, tāva nayanti, pavattayantīti vuttaṃ hoti.
அபிச நிவாஸட்டா²னட்டே²ன ஆகரட்டே²ன ஸமோஸரணட்டா²னட்டே²ன ஸஞ்ஜாதிதே³ஸட்டே²ன காரணட்டே²ன ச ஆயதனங் . ததா² ஹி லோகே ‘‘இஸ்ஸராயதனங் வாஸுதே³வாயதன’’ந்திஆதீ³ஸு நிவாஸட்டா²னங் ‘‘ஆயதன’’ந்தி வுச்சதி. ‘‘ஸுவண்ணாயதனங் ரஜதாயதன’’ந்திஆதீ³ஸு ஆகரோ. ஸாஸனே பன ‘‘மனோரமே ஆயதனே, ஸேவந்தி நங் விஹங்க³மா’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 5.38) ஸமோஸரணட்டா²னங். ‘‘த³க்கி²ணாபதோ² கு³ன்னங் ஆயதன’’ந்திஆதீ³ஸு ஸஞ்ஜாதிதே³ஸோ. ‘‘தத்ர தத்ரேவ ஸக்கி²ப⁴ப்³ப³தங் பாபுணாதி ஸதி ஸதிஆயதனே’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 3.102; 5.23) காரணங். சக்கு²ஆதீ³ஸு சாபி தே தே சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா நிவஸந்தி ததா³யத்தவுத்திதாயாதி சக்கா²த³யோ நேஸங் நிவாஸட்டா²னங் , சக்கா²தீ³ஸு ச தே ஆகிண்ணா தன்னிஸ்ஸயத்தா ததா³ரம்மணத்தா சாதி சக்கா²த³யோ ச நேஸங் ஆகரோ, தத்த² தத்த² வத்து²த்³வாராரம்மணவஸேன ஸமோஸரணதோ சக்கா²த³யோ ச நேஸங் ஸமோஸரணட்டா²னங், தங்னிஸ்ஸயாரம்மணபா⁴வேன தத்தே²வ உப்பத்திதோ சக்கா²த³யோ ச நேஸங் ஸஞ்ஜாதிதே³ஸோ, சக்கா²தீ³னங் அபா⁴வே அபா⁴வதோ சக்கா²த³யோ ச நேஸங் காரணந்தி யதா²வுத்தேனத்தே²ன சக்கு² ச தங் ஆயதனஞ்சாதி சக்கா²யதனங். ஏவங் ஸேஸானிபி.
Apica nivāsaṭṭhānaṭṭhena ākaraṭṭhena samosaraṇaṭṭhānaṭṭhena sañjātidesaṭṭhena kāraṇaṭṭhena ca āyatanaṃ . Tathā hi loke ‘‘issarāyatanaṃ vāsudevāyatana’’ntiādīsu nivāsaṭṭhānaṃ ‘‘āyatana’’nti vuccati. ‘‘Suvaṇṇāyatanaṃ rajatāyatana’’ntiādīsu ākaro. Sāsane pana ‘‘manorame āyatane, sevanti naṃ vihaṅgamā’’tiādīsu (a. ni. 5.38) samosaraṇaṭṭhānaṃ. ‘‘Dakkhiṇāpatho gunnaṃ āyatana’’ntiādīsu sañjātideso. ‘‘Tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati satiāyatane’’tiādīsu (a. ni. 3.102; 5.23) kāraṇaṃ. Cakkhuādīsu cāpi te te cittacetasikā dhammā nivasanti tadāyattavuttitāyāti cakkhādayo nesaṃ nivāsaṭṭhānaṃ , cakkhādīsu ca te ākiṇṇā tannissayattā tadārammaṇattā cāti cakkhādayo ca nesaṃ ākaro, tattha tattha vatthudvārārammaṇavasena samosaraṇato cakkhādayo ca nesaṃ samosaraṇaṭṭhānaṃ, taṃnissayārammaṇabhāvena tattheva uppattito cakkhādayo ca nesaṃ sañjātideso, cakkhādīnaṃ abhāve abhāvato cakkhādayo ca nesaṃ kāraṇanti yathāvuttenatthena cakkhu ca taṃ āyatanañcāti cakkhāyatanaṃ. Evaṃ sesānipi.
சக்கு²தா⁴தாதீ³னி அட்டா²ரஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி அட்டா²ரஸதா⁴துவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. சக்கா²தீ³ஸு ஏகேகோ த⁴ம்மோ யதா²ஸம்ப⁴வங் வித³ஹதி, தீ⁴யதே, விதா⁴னங் விதீ⁴யதே, ஏதாய, எத்த² வா தீ⁴யதீதி தா⁴து. லோகியா ஹி தா⁴துயோ காரணபா⁴வேன வவத்தி²தா ஹுத்வா ஸுவண்ணரஜதாதி³தா⁴துயோ விய ஸுவண்ணரஜதாதி³ங், அனேகப்பகாரங் ஸங்ஸாரது³க்க²ங் வித³ஹந்தி. பா⁴ரஹாரேஹி ச பா⁴ரோ விய ஸத்தேஹி தீ⁴யந்தே, தா⁴ரீயந்தீதி அத்தோ². து³க்க²விதா⁴னமத்தமேவ சேதா அவஸவத்தனதோ. ஏதாஹி ச கரணபூ⁴தாஹி ஸங்ஸாரது³க்க²ங் ஸத்தேஹி அனுவிதீ⁴யதி. ததா²விஹிதஞ்சேதங் ஏதாஸ்வேவ தீ⁴யதி, ட²பீயதீதி அத்தோ². அபிச யதா² தித்தி²யானங் அத்தா நாம ஸபா⁴வதோ நத்தி², ந ஏவமேதா. ஏதா பன அத்தனோ ஸபா⁴வங் தா⁴ரெந்தீதி தா⁴துயோ. யதா² ச லோகே விசித்தா ஹரிதாலமனோஸிலாத³யோ ஸேலாவயவா தா⁴துயோதி வுச்சந்தி, ஏவமேதாபி தா⁴துயோ வியாதி தா⁴துயோ. விசித்தா ஹேதா ஞாணனெய்யாவயவாதி. யதா² வா ஸரீரஸங்கா²தஸ்ஸ ஸமுதா³யஸ்ஸ அவயவபூ⁴தேஸு ரஸஸோணிதாதீ³ஸு அஞ்ஞமஞ்ஞவிஸபா⁴க³லக்க²ணபரிச்சி²ன்னேஸு தா⁴துஸமஞ்ஞா, ஏவமேவேதேஸுபி பஞ்சக்க²ந்த⁴ஸங்கா²தஸ்ஸ அத்தபா⁴வஸ்ஸ அவயவேஸு தா⁴துஸமஞ்ஞா வேதி³தப்³பா³. அஞ்ஞமஞ்ஞவிஸபா⁴க³லக்க²ணபரிச்சி²ன்னா ஹேதே சக்கா²த³யோதி. அபிச தா⁴தூதி நிஜ்ஜீவமத்தஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். ததா² ஹி ப⁴க³வா ‘‘ச²தா⁴துரோ அயங் பி⁴க்கு² புரிஸோ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.343-344) ஜீவஸஞ்ஞாஸமூஹனநத்த²ங் தா⁴துதே³ஸனங் அகாஸீதி. யதா²வுத்தேனத்தே²ன சக்கு² ச தங் தா⁴து சாதி சக்கு²தா⁴து. ஏவங் ஸேஸாபி. மனோதா⁴தூதி ச திஸ்ஸோ மனோதா⁴துயோ. த⁴ம்மதா⁴தூதி வேத³னாஸஞ்ஞாஸங்கா²ரக்க²ந்தா⁴ ஸோளஸ ஸுகு²மரூபானி நிப்³பா³னஞ்ச. மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூதி ச²ஸத்ததி மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயோ.
Cakkhudhātādīni aṭṭhārasa vissajjanāni aṭṭhārasadhātuvasena niddiṭṭhāni. Cakkhādīsu ekeko dhammo yathāsambhavaṃ vidahati, dhīyate, vidhānaṃ vidhīyate, etāya, ettha vā dhīyatīti dhātu. Lokiyā hi dhātuyo kāraṇabhāvena vavatthitā hutvā suvaṇṇarajatādidhātuyo viya suvaṇṇarajatādiṃ, anekappakāraṃ saṃsāradukkhaṃ vidahanti. Bhārahārehi ca bhāro viya sattehi dhīyante, dhārīyantīti attho. Dukkhavidhānamattameva cetā avasavattanato. Etāhi ca karaṇabhūtāhi saṃsāradukkhaṃ sattehi anuvidhīyati. Tathāvihitañcetaṃ etāsveva dhīyati, ṭhapīyatīti attho. Apica yathā titthiyānaṃ attā nāma sabhāvato natthi, na evametā. Etā pana attano sabhāvaṃ dhārentīti dhātuyo. Yathā ca loke vicittā haritālamanosilādayo selāvayavā dhātuyoti vuccanti, evametāpi dhātuyo viyāti dhātuyo. Vicittā hetā ñāṇaneyyāvayavāti. Yathā vā sarīrasaṅkhātassa samudāyassa avayavabhūtesu rasasoṇitādīsu aññamaññavisabhāgalakkhaṇaparicchinnesu dhātusamaññā, evamevetesupi pañcakkhandhasaṅkhātassa attabhāvassa avayavesu dhātusamaññā veditabbā. Aññamaññavisabhāgalakkhaṇaparicchinnā hete cakkhādayoti. Apica dhātūti nijjīvamattassetaṃ adhivacanaṃ. Tathā hi bhagavā ‘‘chadhāturo ayaṃ bhikkhu puriso’’tiādīsu (ma. ni. 3.343-344) jīvasaññāsamūhananatthaṃ dhātudesanaṃ akāsīti. Yathāvuttenatthena cakkhu ca taṃ dhātu cāti cakkhudhātu. Evaṃ sesāpi. Manodhātūti ca tisso manodhātuyo. Dhammadhātūti vedanāsaññāsaṅkhārakkhandhā soḷasa sukhumarūpāni nibbānañca. Manoviññāṇadhātūti chasattati manoviññāṇadhātuyo.
சக்கு²ந்த்³ரியாதீ³னி பா³வீஸதி விஸ்ஸஜ்ஜனானி பா³வீஸதிந்த்³ரியவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. சக்கு²மேவ த³ஸ்ஸனலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி சக்கு²ந்த்³ரியங். ஸோதமேவ ஸவனலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி ஸோதிந்த்³ரியங். கா⁴னமேவ கா⁴யனலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி கா⁴னிந்த்³ரியங். ஜிவ்ஹா ஏவ ஸாயனலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி ஜிவ்ஹிந்த்³ரியங். காயோ ஏவ பு²ஸனலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி காயிந்த்³ரியங். மனதே இதி மனோ, விஜானாதீதி அத்தோ². அட்ட²கதா²சரியா பனாஹு – நாலியா மினமானோ விய மஹாதுலாய தா⁴ரயமானோ விய ச ஆரம்மணங் மனதி ஜானாதீதி மனோ, ததே³வ மனநலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி மனிந்த்³ரியங்.
Cakkhundriyādīni bāvīsati vissajjanāni bāvīsatindriyavasena niddiṭṭhāni. Cakkhumeva dassanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti cakkhundriyaṃ. Sotameva savanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti sotindriyaṃ. Ghānameva ghāyanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti ghānindriyaṃ. Jivhā eva sāyanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti jivhindriyaṃ. Kāyo eva phusanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti kāyindriyaṃ. Manate iti mano, vijānātīti attho. Aṭṭhakathācariyā panāhu – nāliyā minamāno viya mahātulāya dhārayamāno viya ca ārammaṇaṃ manati jānātīti mano, tadeva mananalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti manindriyaṃ.
ஜீவந்தி தேன தங்ஸஹஜாதா த⁴ம்மாதி ஜீவிதங், ததே³வ அனுபாலனலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி ஜீவிதிந்த்³ரியங். தங் ரூபஜீவிதிந்த்³ரியங் அரூபஜீவிதிந்த்³ரியந்தி து³வித⁴ங். ஸப்³ப³கம்மஜரூபஸஹஜங் ஸஹஜரூபானுபாலனங் ரூபஜீவிதிந்த்³ரியங், ஸப்³ப³சித்தஸஹஜங் ஸஹஜஅரூபானுபாலனங் அரூபஜீவிதிந்த்³ரியங்.
Jīvanti tena taṃsahajātā dhammāti jīvitaṃ, tadeva anupālanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti jīvitindriyaṃ. Taṃ rūpajīvitindriyaṃ arūpajīvitindriyanti duvidhaṃ. Sabbakammajarūpasahajaṃ sahajarūpānupālanaṃ rūpajīvitindriyaṃ, sabbacittasahajaṃ sahajaarūpānupālanaṃ arūpajīvitindriyaṃ.
தீ²யதி ஸங்கா⁴தங் க³ச்ச²தி ஏதிஸ்ஸா க³ப்³போ⁴தி இத்தீ², இத்தி²லிங்கா³தீ³ஸு இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், நியமதோ இத்தி²யா ஏவ இந்த்³ரியங் இத்தி²ந்த்³ரியங்.
Thīyati saṅghātaṃ gacchati etissā gabbhoti itthī, itthiliṅgādīsu indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, niyamato itthiyā eva indriyaṃ itthindriyaṃ.
புங்-வுச்சதி நிரயோ, புங் ஸங்கா²தே நிரயே ரிஸீயதி ஹிங்ஸீயதீதி புரிஸோ, புரிஸலிங்கா³தீ³ஸு இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், நியமதோ புரிஸஸ்ஸேவ இந்த்³ரியங் புரிஸிந்த்³ரியங். த்³வீஸுபேதேஸு ஏகேகங் ஸபா⁴வகஸ்ஸ ஏகேகஸ்ஸ கம்மஜரூபஸஹஜங் ஹோதி.
Puṃ-vuccati nirayo, puṃ saṅkhāte niraye risīyati hiṃsīyatīti puriso, purisaliṅgādīsu indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, niyamato purisasseva indriyaṃ purisindriyaṃ. Dvīsupetesu ekekaṃ sabhāvakassa ekekassa kammajarūpasahajaṃ hoti.
குஸலவிபாககாயவிஞ்ஞாணஸம்பயுத்தங் ஸுக²ங், காயிகஸாதலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், ஸுக²மேவ இந்த்³ரியங் ஸுகி²ந்த்³ரியங்.
Kusalavipākakāyaviññāṇasampayuttaṃ sukhaṃ, kāyikasātalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, sukhameva indriyaṃ sukhindriyaṃ.
அகுஸலவிபாககாயவிஞ்ஞாணஸம்பயுத்தங் து³க்க²ங், காயிகஅஸாதலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், து³க்க²மேவ இந்த்³ரியங் து³க்கி²ந்த்³ரியங்.
Akusalavipākakāyaviññāṇasampayuttaṃ dukkhaṃ, kāyikaasātalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, dukkhameva indriyaṃ dukkhindriyaṃ.
பீதிஸோமனஸ்ஸயோக³தோ ஸோப⁴னங் மனோ அஸ்ஸாதி ஸுமனோ, ஸுமனஸ்ஸ பா⁴வோ ஸோமனஸ்ஸங், சேதஸிகஸாதலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், ஸோமனஸ்ஸமேவ இந்த்³ரியங் ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங்.
Pītisomanassayogato sobhanaṃ mano assāti sumano, sumanassa bhāvo somanassaṃ, cetasikasātalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, somanassameva indriyaṃ somanassindriyaṃ.
தோ³மனஸ்ஸயோக³தோ து³ட்டு² மனோ அஸ்ஸாதி, ஹீனவேத³னத்தா வா குச்சி²தங் மனோ அஸ்ஸாதி து³ம்மனோ, து³ம்மனஸ்ஸ பா⁴வோ தோ³மனஸ்ஸங், சேதஸிகஅஸாதலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், தோ³மனஸ்ஸமேவ இந்த்³ரியங் தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங். ஸுக²து³க்கா²காரபவத்திங் உபெக்க²தி மஜ்ஜ²த்தாகாரஸண்டி²தத்தா தேனாகாரேன பவத்ததீதி உபெக்கா², மஜ்ஜ²த்தலக்க²ணே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், உபெக்கா² ஏவ இந்த்³ரியங் உபெக்கி²ந்த்³ரியங்.
Domanassayogato duṭṭhu mano assāti, hīnavedanattā vā kucchitaṃ mano assāti dummano, dummanassa bhāvo domanassaṃ, cetasikaasātalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, domanassameva indriyaṃ domanassindriyaṃ. Sukhadukkhākārapavattiṃ upekkhati majjhattākārasaṇṭhitattā tenākārena pavattatīti upekkhā, majjhattalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, upekkhā eva indriyaṃ upekkhindriyaṃ.
ஸத்³த³ஹந்தி ஏதாய, ஸயங் வா ஸத்³த³ஹதி, ஸத்³த³ஹனமத்தமேவ வா ஏஸாதி ஸத்³தா⁴, அஸ்ஸத்³தி⁴யஸ்ஸ அபி⁴ப⁴வனதோ அதி⁴பதிஅத்தே²ன இந்த்³ரியங், அதி⁴மொக்க²லக்க²ணே வா இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், ஸத்³தா⁴யேவ இந்த்³ரியங் ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங்.
Saddahanti etāya, sayaṃ vā saddahati, saddahanamattameva vā esāti saddhā, assaddhiyassa abhibhavanato adhipatiatthena indriyaṃ, adhimokkhalakkhaṇe vā indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, saddhāyeva indriyaṃ saddhindriyaṃ.
வீரபா⁴வோ வீரியங், வீரானங் வா கம்மங், விதி⁴னா வா நயேன ஈரயிதப்³ப³ங் பவத்தயிதப்³ப³ந்தி வீரியங், கோஸஜ்ஜஸ்ஸ அபி⁴ப⁴வனதோ அதி⁴பதிஅத்தே²ன இந்த்³ரியங், பக்³க³ஹணலக்க²ணே வா இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், வீரியமேவ இந்த்³ரியங் வீரியிந்த்³ரியங்.
Vīrabhāvo vīriyaṃ, vīrānaṃ vā kammaṃ, vidhinā vā nayena īrayitabbaṃ pavattayitabbanti vīriyaṃ, kosajjassa abhibhavanato adhipatiatthena indriyaṃ, paggahaṇalakkhaṇe vā indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, vīriyameva indriyaṃ vīriyindriyaṃ.
ஸரந்தி தாய, ஸயங் வா ஸரதி, ஸரணமத்தமேவ வா ஏஸாதி ஸதி, முட்ட²ஸச்சஸ்ஸ அபி⁴ப⁴வனதோ அதி⁴பதிஅத்தே²ன இந்த்³ரியங், உபட்டா²னலக்க²ணே வா இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், ஸதி ஏவ இந்த்³ரியங் ஸதிந்த்³ரியங்.
Saranti tāya, sayaṃ vā sarati, saraṇamattameva vā esāti sati, muṭṭhasaccassa abhibhavanato adhipatiatthena indriyaṃ, upaṭṭhānalakkhaṇe vā indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, sati eva indriyaṃ satindriyaṃ.
ஆரம்மணே சித்தங் ஸம்மா ஆதி⁴யதி ட²பேதீதி ஸமாதி⁴, விக்கே²பஸ்ஸ அபி⁴ப⁴வனதோ அதி⁴பதிஅத்தே²ன இந்த்³ரியங், அவிக்கே²பலக்க²ணே வா இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், ஸமாதி⁴ ஏவ இந்த்³ரியங் ஸமாதி⁴ந்த்³ரியங்.
Ārammaṇe cittaṃ sammā ādhiyati ṭhapetīti samādhi, vikkhepassa abhibhavanato adhipatiatthena indriyaṃ, avikkhepalakkhaṇe vā indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, samādhi eva indriyaṃ samādhindriyaṃ.
‘‘இத³ங் து³க்க²’’ந்திஆதி³னா நயேன அரியஸச்சானி பஜானாதீதி பஞ்ஞா. அட்ட²கதா²யங் பன ‘‘அனிச்சங் து³க்க²மனத்தாதி பஞ்ஞாபனவஸேன பஞ்ஞா’’தி வுத்தங். அவிஜ்ஜாய அபி⁴ப⁴வனதோ அதி⁴பதிஅத்தே²ன இந்த்³ரியங், த³ஸ்ஸனலக்க²ணே வா இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி இந்த்³ரியங், பஞ்ஞா ஏவ இந்த்³ரியங் பஞ்ஞிந்த்³ரியங்.
‘‘Idaṃ dukkha’’ntiādinā nayena ariyasaccāni pajānātīti paññā. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘aniccaṃ dukkhamanattāti paññāpanavasena paññā’’ti vuttaṃ. Avijjāya abhibhavanato adhipatiatthena indriyaṃ, dassanalakkhaṇe vā indaṭṭhaṃ kāretīti indriyaṃ, paññā eva indriyaṃ paññindriyaṃ.
அனமதக்³கே³ ஸங்ஸாரவட்டே அனஞ்ஞாதங் அமதங் பத³ங் சதுஸச்சத⁴ம்மமேவ வா ஜானிஸ்ஸாமீதி படிபன்னஸ்ஸ உப்பஜ்ஜனதோ இந்த்³ரியட்ட²ஸம்ப⁴வதோ ச அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதிந்த்³ரியங். ஸோதாபத்திமக்³க³ஞாணஸ்ஸேதங் நாமங்.
Anamatagge saṃsāravaṭṭe anaññātaṃ amataṃ padaṃ catusaccadhammameva vā jānissāmīti paṭipannassa uppajjanato indriyaṭṭhasambhavato ca anaññātaññassāmītindriyaṃ. Sotāpattimaggañāṇassetaṃ nāmaṃ.
பட²மமக்³கே³ன ஞாதங் மரியாத³ங் அனதிக்கமித்வா தேஸங்யேவ தேன மக்³கே³ன ஞாதானங் சதுஸச்சத⁴ம்மானமேவ ஜானநதோ இந்த்³ரியட்ட²ஸம்ப⁴வதோ ச ஆஜானநகங் இந்த்³ரியங் அஞ்ஞிந்த்³ரியங். ஸோதாபத்திப²லாதீ³ஸு ச²ஸு டா²னேஸு ஞாணஸ்ஸேதங் நாமங்.
Paṭhamamaggena ñātaṃ mariyādaṃ anatikkamitvā tesaṃyeva tena maggena ñātānaṃ catusaccadhammānameva jānanato indriyaṭṭhasambhavato ca ājānanakaṃ indriyaṃ aññindriyaṃ. Sotāpattiphalādīsu chasu ṭhānesu ñāṇassetaṃ nāmaṃ.
அஞ்ஞாதாவினோ சதுஸச்சேஸு நிட்டி²தஞாணகிச்சஸ்ஸ கீ²ணாஸவஸ்ஸ உப்பஜ்ஜனதோ இந்த்³ரியட்ட²ஸம்ப⁴வதோ ச அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியங், அஞ்ஞாதாவீனங் வா சதூஸு ஸச்சேஸு நிட்டி²தகிச்சானங் சத்தாரி ஸச்சானி படிவிஜ்ஜி²த்வா டி²தானங் த⁴ம்மானங் அப்³ப⁴ந்தரே இந்த³ட்ட²ஸாத⁴னேன அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியங். அரஹத்தப²லஞாணஸ்ஸேதங் நாமங். ஸப்³பா³னிபேதானி யதா²யோக³ங் இந்த³லிங்க³ட்டே²ன இந்த³தே³ஸிதட்டே²ன இந்த³தி³ட்ட²ட்டே²ன இந்த³ஸிட்ட²ட்டே²ன இந்த³ஜுட்ட²ட்டே²ன ச இந்த்³ரியானி. ப⁴க³வா ஹி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ பரமிஸ்ஸரியபா⁴வதோ இந்தோ³, குஸலாகுஸலஞ்ச கம்மங் கம்மேஸு கஸ்ஸசி இஸ்ஸரியாபா⁴வதோ. தேனேவெத்த² கம்மஜனிதானி இந்த்³ரியானி குஸலாகுஸலகம்மங் உல்லிங்கெ³ந்தி , தேன ச ஸிட்டா²னீதி இந்த³லிங்க³ட்டே²ன இந்த³ஸிட்ட²ட்டே²ன ச இந்த்³ரியானி. ஸப்³பா³னேவ பனேதானி ப⁴க³வதா முனிந்தே³ன யதா²பூ⁴ததோ பகாஸிதானி அபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴னி சாதி இந்த³தே³ஸிதட்டே²ன இந்த³தி³ட்ட²ட்டே²ன ச இந்த்³ரியானி. தேனேவ ச ப⁴க³வதா முனிந்தே³ன கானிசி கோ³சராஸேவனாய, கானிசி பா⁴வனாஸேவனாய ஸேவிதானீதி இந்த³ஜுட்ட²ட்டே²னபி இந்த்³ரியானி. அபி ச ஆதி⁴பச்சஸங்கா²தேன இஸ்ஸரியட்டே²னபி ஏதானி இந்த்³ரியானி. சக்கு²விஞ்ஞாணாதி³பவத்தியஞ்ஹி சக்கா²தீ³னங் ஸித்³த⁴மாதி⁴பச்சங் தஸ்மிங் திக்கே² திக்க²த்தா மந்தே³ ச மந்த³த்தாதி.
Aññātāvino catusaccesu niṭṭhitañāṇakiccassa khīṇāsavassa uppajjanato indriyaṭṭhasambhavato ca aññātāvindriyaṃ, aññātāvīnaṃ vā catūsu saccesu niṭṭhitakiccānaṃ cattāri saccāni paṭivijjhitvā ṭhitānaṃ dhammānaṃ abbhantare indaṭṭhasādhanena aññātāvindriyaṃ. Arahattaphalañāṇassetaṃ nāmaṃ. Sabbānipetāni yathāyogaṃ indaliṅgaṭṭhena indadesitaṭṭhena indadiṭṭhaṭṭhena indasiṭṭhaṭṭhena indajuṭṭhaṭṭhena ca indriyāni. Bhagavā hi sammāsambuddho paramissariyabhāvato indo, kusalākusalañca kammaṃ kammesu kassaci issariyābhāvato. Tenevettha kammajanitāni indriyāni kusalākusalakammaṃ ulliṅgenti , tena ca siṭṭhānīti indaliṅgaṭṭhena indasiṭṭhaṭṭhena ca indriyāni. Sabbāneva panetāni bhagavatā munindena yathābhūtato pakāsitāni abhisambuddhāni cāti indadesitaṭṭhena indadiṭṭhaṭṭhena ca indriyāni. Teneva ca bhagavatā munindena kānici gocarāsevanāya, kānici bhāvanāsevanāya sevitānīti indajuṭṭhaṭṭhenapi indriyāni. Api ca ādhipaccasaṅkhātena issariyaṭṭhenapi etāni indriyāni. Cakkhuviññāṇādipavattiyañhi cakkhādīnaṃ siddhamādhipaccaṃ tasmiṃ tikkhe tikkhattā mande ca mandattāti.
5.
5.
காமதா⁴துஆதீ³னி த்³வாத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி ப⁴வப்பபே⁴த³வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. காமராக³ஸங்கா²தேன காமேன யுத்தா தா⁴து காமதா⁴து, காமஸங்கா²தா வா தா⁴து காமதா⁴து.
Kāmadhātuādīni dvādasa vissajjanāni bhavappabhedavasena niddiṭṭhāni. Kāmarāgasaṅkhātena kāmena yuttā dhātu kāmadhātu, kāmasaṅkhātā vā dhātu kāmadhātu.
காமங் பஹாய ரூபேன யுத்தா தா⁴து ரூபதா⁴து, ரூபஸங்கா²தா வா தா⁴து ரூபதா⁴து.
Kāmaṃ pahāya rūpena yuttā dhātu rūpadhātu, rūpasaṅkhātā vā dhātu rūpadhātu.
காமஞ்ச ரூபஞ்ச பஹாய அரூபேன யுத்தா தா⁴து அரூபதா⁴து, அரூபஸங்கா²தா வா தா⁴து அரூபதா⁴து.
Kāmañca rūpañca pahāya arūpena yuttā dhātu arūpadhātu, arūpasaṅkhātā vā dhātu arūpadhātu.
தா ஏவ தா⁴துயோ புன ப⁴வபரியாயேன வுத்தா. ப⁴வதீதி ஹி ப⁴வோதி வுச்சதி. ஸஞ்ஞாய யுத்தோ ப⁴வோ ஸஞ்ஞாப⁴வோ, ஸஞ்ஞாஸஹக³தோ வா ப⁴வோ ஸஞ்ஞாப⁴வோ, ஸஞ்ஞா வா எத்த² ப⁴வே அத்தீ²தி ஸஞ்ஞாப⁴வோ. ஸோ காமப⁴வோ ச அஸஞ்ஞாப⁴வமுத்தோ ரூபப⁴வோ ச நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாப⁴வமுத்தோ அரூபப⁴வோ ச ஹோதி.
Tā eva dhātuyo puna bhavapariyāyena vuttā. Bhavatīti hi bhavoti vuccati. Saññāya yutto bhavo saññābhavo, saññāsahagato vā bhavo saññābhavo, saññā vā ettha bhave atthīti saññābhavo. So kāmabhavo ca asaññābhavamutto rūpabhavo ca nevasaññānāsaññābhavamutto arūpabhavo ca hoti.
ந ஸஞ்ஞாப⁴வோ அஸஞ்ஞாப⁴வோ, ஸோ ரூபப⁴வேகதே³ஸோ.
Na saññābhavo asaññābhavo, so rūpabhavekadeso.
ஓளாரிகத்தாபா⁴வதோ நேவஸஞ்ஞா, ஸுகு²மத்தேன ஸம்ப⁴வதோ நாஸஞ்ஞாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞா, தாய யுத்தோ ப⁴வோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாப⁴வோ. அத² வா ஓளாரிகாய ஸஞ்ஞாய அபா⁴வா, ஸுகு²மாய ச பா⁴வா நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞா அஸ்மிங் ப⁴வேதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாப⁴வோ, ஸோ அரூபப⁴வேகதே³ஸோ.
Oḷārikattābhāvato nevasaññā, sukhumattena sambhavato nāsaññāti nevasaññānāsaññā, tāya yutto bhavo nevasaññānāsaññābhavo. Atha vā oḷārikāya saññāya abhāvā, sukhumāya ca bhāvā nevasaññānāsaññā asmiṃ bhaveti nevasaññānāsaññābhavo, so arūpabhavekadeso.
ஏகேன ரூபக்க²ந்தே⁴ன வோகிண்ணோ ப⁴வோ ஏகேன வோகாரோ அஸ்ஸ ப⁴வஸ்ஸாதி ஏகவோகாரப⁴வோ, ஸோ அஸஞ்ஞப⁴வோவ.
Ekena rūpakkhandhena vokiṇṇo bhavo ekena vokāro assa bhavassāti ekavokārabhavo, so asaññabhavova.
சதூஹி அரூபக்க²ந்தே⁴ஹி வோகிண்ணோ ப⁴வோ சதூஹி வோகாரோ அஸ்ஸ ப⁴வஸ்ஸாதி சதுவோகாரப⁴வோ , ஸோ அரூபப⁴வோ ஏவ.
Catūhi arūpakkhandhehi vokiṇṇo bhavo catūhi vokāro assa bhavassāti catuvokārabhavo, so arūpabhavo eva.
பஞ்சஹி க²ந்தே⁴ஹி வோகிண்ணோ ப⁴வோ பஞ்சஹி வோகாரோ அஸ்ஸ ப⁴வஸ்ஸாதி பஞ்சவோகாரப⁴வோ, ஸோ காமப⁴வோ ச ரூபப⁴வேகதே³ஸோ ச ஹோதி.
Pañcahi khandhehi vokiṇṇo bhavo pañcahi vokāro assa bhavassāti pañcavokārabhavo, so kāmabhavo ca rūpabhavekadeso ca hoti.
6. பட²மஜ்ஜா²னாதீ³னி த்³வாத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஜா²னஸமாபத்திவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஜா²னந்தி இத⁴ ப்³ரஹ்மவிஹாரமத்தங் அதி⁴ப்பேதங். விதக்கவிசாரபீதிஸுக²சித்தேகக்³க³தாஸம்பயுத்தங் பட²மங் ஜா²னங். பீதிஸுக²சித்தேகக்³க³தாஸம்பயுத்தங் து³தியங் ஜா²னங். ஸுக²சித்தேகக்³க³தாஸம்பயுத்தங் ததியங் ஜா²னங். உபெக்கா²சித்தேகக்³க³தாஸம்பயுத்தங் சதுத்த²ங் ஜா²னங்.
6.Paṭhamajjhānādīni dvādasa vissajjanāni jhānasamāpattivasena niddiṭṭhāni. Jhānanti idha brahmavihāramattaṃ adhippetaṃ. Vitakkavicārapītisukhacittekaggatāsampayuttaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ. Pītisukhacittekaggatāsampayuttaṃ dutiyaṃ jhānaṃ. Sukhacittekaggatāsampayuttaṃ tatiyaṃ jhānaṃ. Upekkhācittekaggatāsampayuttaṃ catutthaṃ jhānaṃ.
மேத³தி மேஜ்ஜதீதி மெத்தா, ஸினிய்ஹதீதி அத்தோ². மித்தே வா ப⁴வா, மித்தஸ்ஸ வா ஏஸா பவத்தீதி மெத்தா, பச்சனீகத⁴ம்மேஹி முத்தத்தா ஆரம்மணே சாதி⁴முத்தத்தா விமுத்தி, சேதஸோ விமுத்தி சேதோவிமுத்தி, மெத்தா ஏவ சேதோவிமுத்தி மெத்தாசேதோவிமுத்தி.
Medati mejjatīti mettā, siniyhatīti attho. Mitte vā bhavā, mittassa vā esā pavattīti mettā, paccanīkadhammehi muttattā ārammaṇe cādhimuttattā vimutti, cetaso vimutti cetovimutti, mettā eva cetovimutti mettācetovimutti.
கருணா வுத்தத்தா² ஏவ.
Karuṇā vuttatthā eva.
மோத³ந்தி தாய தங்ஸமங்கி³னோ, ஸயங் வா மோத³தி, மோத³னமத்தமேவ வா தந்தி முதி³தா. ‘‘அவேரா ஹொந்தூ’’திஆதி³ப்³யாபாரப்பஹானேன மஜ்ஜ²த்தபா⁴வூபக³மனேன ச உபெக்க²தீதி உபெக்கா². மெத்தாத³யோ தயோ ப்³ரஹ்மவிஹாரா பட²மாதீ³ஹி தீஹி ஜா²னேஹி யுத்தா. உபெக்கா²ப்³ரஹ்மவிஹாரோ சதுத்த²ஜ்ஜா²னேன யுத்தோ.
Modanti tāya taṃsamaṅgino, sayaṃ vā modati, modanamattameva vā tanti muditā. ‘‘Averā hontū’’tiādibyāpārappahānena majjhattabhāvūpagamanena ca upekkhatīti upekkhā. Mettādayo tayo brahmavihārā paṭhamādīhi tīhi jhānehi yuttā. Upekkhābrahmavihāro catutthajjhānena yutto.
ப²ரணவஸேன நத்தி² ஏதஸ்ஸ அந்தோதி அனந்தோ. ஆகாஸோ அனந்தோ ஆகாஸானந்தோ, கஸிணுக்³கா⁴டிமாகாஸோ . ஆகாஸானந்தோயேவ ஆகாஸானஞ்சங், தங் ஆகாஸானஞ்சங் அதி⁴ட்டா²னட்டே²ன ஆயதனமஸ்ஸ ஸஸம்பயுத்தத⁴ம்மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ ‘‘தே³வானங் தே³வாயதனமிவா’’தி ஆகாஸானஞ்சாயதனங். ஆகாஸானஞ்சாயதனமேவ ஸமாபத்தி ஆகாஸானஞ்சாயதனஸமாபத்தி. ப²ரணவஸேன ச நத்தி² ஏதஸ்ஸ அந்தோதி அனந்தங், தங் ஆகாஸாரம்மணங் விஞ்ஞாணங். அனந்தமேவ ஆனஞ்சங், விஞ்ஞாணங் ஆனஞ்சங் ‘‘விஞ்ஞாணானஞ்ச’’ந்தி அவத்வா ‘‘விஞ்ஞாணஞ்ச’’ந்தி வுத்தங். அயஞ்ஹெத்த² ருள்ஹிஸத்³தோ³. தங் விஞ்ஞாணஞ்சங் அதி⁴ட்டா²னட்டே²ன ஆயதனமஸ்ஸ ஸஸம்பயுத்தத⁴ம்மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ ‘‘தே³வானங் தே³வாயதனமிவா’’தி விஞ்ஞாணஞ்சாயதனங். நத்தி² ஏதஸ்ஸ கிஞ்சனந்தி அகிஞ்சனங், அந்தமஸோ ப⁴ங்க³மத்தம்பி அஸ்ஸ அவஸிட்ட²ங் நத்தீ²தி வுத்தங் ஹோதி. அகிஞ்சனஸ்ஸ பா⁴வோ ஆகிஞ்சஞ்ஞங். ஆகாஸானஞ்சாயதனவிஞ்ஞாணாபா⁴வஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். தங் ஆகிஞ்சஞ்ஞங். அதி⁴ட்டா²னட்டே²ன ஆயதனமஸ்ஸ ஸஸம்பயுத்தத⁴ம்மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ ‘‘தே³வானங் தே³வாயதனமிவா’’தி ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங். ஓளாரிகாய ஸஞ்ஞாய அபா⁴வதோ, ஸுகு²மாய ச பா⁴வதோ நேவஸ்ஸ ஸஸம்பயுத்தத⁴ம்மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ ஸஞ்ஞா நாஸஞ்ஞாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞங். நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞஞ்ச தங் மனாயதனத⁴ம்மாயதனபரியாபன்னத்தா ஆயதனஞ்சாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங். அத² வா யாயமெத்த² ஸஞ்ஞா ஸா படுஸஞ்ஞாகிச்சங் காதுங் அஸமத்த²தாய நேவஸஞ்ஞா, ஸங்கா²ராவஸேஸஸுகு²மபா⁴வேன விஜ்ஜமானத்தா நாஸஞ்ஞாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞா, நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞா ச ஸா ஸேஸத⁴ம்மானங் அதி⁴ட்டா²னட்டே²ன ஆயதனஞ்சாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங். ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனாரம்மணாய ஸமாபத்தியா ஏதங் அதி⁴வசனங். ந கேவலங் எத்த² ஸஞ்ஞா ஏதி³ஸீ, அத² கோ² வேத³னாபி நேவவேத³னா நாவேத³னா. சித்தம்பி நேவசித்தங் நாசித்தங். ப²ஸ்ஸோபி நேவப²ஸ்ஸோ நாப²ஸ்ஸோ. ஏஸ நயோ ஸேஸஸம்பயுத்தத⁴ம்மேஸு. ஸஞ்ஞாஸீஸேன பனாயங் தே³ஸனா கதாதி.
Pharaṇavasena natthi etassa antoti ananto. Ākāso ananto ākāsānanto, kasiṇugghāṭimākāso . Ākāsānantoyeva ākāsānañcaṃ, taṃ ākāsānañcaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena āyatanamassa sasampayuttadhammassa jhānassa ‘‘devānaṃ devāyatanamivā’’ti ākāsānañcāyatanaṃ. Ākāsānañcāyatanameva samāpatti ākāsānañcāyatanasamāpatti. Pharaṇavasena ca natthi etassa antoti anantaṃ, taṃ ākāsārammaṇaṃ viññāṇaṃ. Anantameva ānañcaṃ, viññāṇaṃ ānañcaṃ ‘‘viññāṇānañca’’nti avatvā ‘‘viññāṇañca’’nti vuttaṃ. Ayañhettha ruḷhisaddo. Taṃ viññāṇañcaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena āyatanamassa sasampayuttadhammassa jhānassa ‘‘devānaṃ devāyatanamivā’’ti viññāṇañcāyatanaṃ. Natthi etassa kiñcananti akiñcanaṃ, antamaso bhaṅgamattampi assa avasiṭṭhaṃ natthīti vuttaṃ hoti. Akiñcanassa bhāvo ākiñcaññaṃ. Ākāsānañcāyatanaviññāṇābhāvassetaṃ adhivacanaṃ. Taṃ ākiñcaññaṃ. Adhiṭṭhānaṭṭhena āyatanamassa sasampayuttadhammassa jhānassa ‘‘devānaṃ devāyatanamivā’’ti ākiñcaññāyatanaṃ. Oḷārikāya saññāya abhāvato, sukhumāya ca bhāvato nevassa sasampayuttadhammassa jhānassa saññā nāsaññāti nevasaññānāsaññaṃ. Nevasaññānāsaññañca taṃ manāyatanadhammāyatanapariyāpannattā āyatanañcāti nevasaññānāsaññāyatanaṃ. Atha vā yāyamettha saññā sā paṭusaññākiccaṃ kātuṃ asamatthatāya nevasaññā, saṅkhārāvasesasukhumabhāvena vijjamānattā nāsaññāti nevasaññānāsaññā, nevasaññānāsaññā ca sā sesadhammānaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena āyatanañcāti nevasaññānāsaññāyatanaṃ. Ākiñcaññāyatanārammaṇāya samāpattiyā etaṃ adhivacanaṃ. Na kevalaṃ ettha saññā edisī, atha kho vedanāpi nevavedanā nāvedanā. Cittampi nevacittaṃ nācittaṃ. Phassopi nevaphasso nāphasso. Esa nayo sesasampayuttadhammesu. Saññāsīsena panāyaṃ desanā katāti.
அவிஜ்ஜாதீ³னி த்³வாத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி படிச்சஸமுப்பாத³ங்க³வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. பூரேதுங் அயுத்தட்டே²ன காயது³ச்சரிதாதி³ அவிந்தி³யங் நாம, அலத்³த⁴ப்³ப³ந்தி அத்தோ². தங் அவிந்தி³யங் விந்த³தீதி அவிஜ்ஜா. தப்³பி³பரீததோ காயஸுசரிதாதி³ விந்தி³யங் நாம, தங் விந்தி³யங் ந விந்த³தீதி அவிஜ்ஜா. க²ந்தா⁴னங் ராஸட்ட²ங், ஆயதனானங் ஆயதனட்ட²ங், தா⁴தூனங் ஸுஞ்ஞட்ட²ங், இந்த்³ரியானங் அதி⁴பதியட்ட²ங், ஸச்சானங் தத²ட்ட²ங் அவிதி³தங் கரோதீதி அவிஜ்ஜா. து³க்கா²தீ³னங் பீளனாதி³வஸேன வுத்தங் சதுப்³பி³த⁴ங் சதுப்³பி³த⁴ங் அத்த²ங் அவிதி³தங் கரோதீதிபி அவிஜ்ஜா, அந்தவிரஹிதே ஸங்ஸாரே ஸப்³ப³யோனிக³திப⁴வவிஞ்ஞாணட்டி²திஸத்தாவாஸேஸு ஸத்தே ஜவாபேதீதி அவிஜ்ஜா, பரமத்த²தோ அவிஜ்ஜமானேஸு இத்தி²புரிஸாதீ³ஸு ஜவதி, விஜ்ஜமானேஸுபி க²ந்தா⁴தீ³ஸு ந ஜவதீதி அவிஜ்ஜா, அபி ச சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் வத்தா²ரம்மணானங் படிச்சஸமுப்பாத³படிச்சஸமுப்பன்னானஞ்ச த⁴ம்மானங் சா²த³னதோபி அவிஜ்ஜா. ஸங்க²தமபி⁴ஸங்க²ரொந்தீதி ஸங்கா²ரா. விஜானாதீதி விஞ்ஞாணங். நமதீதி நாமங், நாமயதீதி வா நாமங். ருப்பதீதி ரூபங். ஆயே தனோதி , ஆயதஞ்ச நயதீதி ஆயதனங். பு²ஸதீதி ப²ஸ்ஸோ. வேத³யதீதி வேத³னா. பரிதஸ்ஸதீதி தண்ஹா. உபாதி³யதி பு⁴ஸங் க³ண்ஹாதீதி உபாதா³னங். ப⁴வதி, பா⁴வயதீதி வா ப⁴வோ. ஜனநங் ஜாதி. ஜீரணங் ஜரா. மரந்தி ஏதேனாதி மரணங்.
Avijjādīni dvādasa vissajjanāni paṭiccasamuppādaṅgavasena niddiṭṭhāni. Pūretuṃ ayuttaṭṭhena kāyaduccaritādi avindiyaṃ nāma, aladdhabbanti attho. Taṃ avindiyaṃ vindatīti avijjā. Tabbiparītato kāyasucaritādi vindiyaṃ nāma, taṃ vindiyaṃ na vindatīti avijjā. Khandhānaṃ rāsaṭṭhaṃ, āyatanānaṃ āyatanaṭṭhaṃ, dhātūnaṃ suññaṭṭhaṃ, indriyānaṃ adhipatiyaṭṭhaṃ, saccānaṃ tathaṭṭhaṃ aviditaṃ karotīti avijjā. Dukkhādīnaṃ pīḷanādivasena vuttaṃ catubbidhaṃ catubbidhaṃ atthaṃ aviditaṃ karotītipi avijjā, antavirahite saṃsāre sabbayonigatibhavaviññāṇaṭṭhitisattāvāsesu satte javāpetīti avijjā, paramatthato avijjamānesu itthipurisādīsu javati, vijjamānesupi khandhādīsu na javatīti avijjā, api ca cakkhuviññāṇādīnaṃ vatthārammaṇānaṃ paṭiccasamuppādapaṭiccasamuppannānañca dhammānaṃ chādanatopi avijjā. Saṅkhatamabhisaṅkharontīti saṅkhārā. Vijānātīti viññāṇaṃ. Namatīti nāmaṃ, nāmayatīti vā nāmaṃ. Ruppatīti rūpaṃ. Āye tanoti , āyatañca nayatīti āyatanaṃ. Phusatīti phasso. Vedayatīti vedanā. Paritassatīti taṇhā. Upādiyati bhusaṃ gaṇhātīti upādānaṃ. Bhavati, bhāvayatīti vā bhavo. Jananaṃ jāti. Jīraṇaṃ jarā. Maranti etenāti maraṇaṃ.
7. து³க்கா²தீ³னி அட்ட²ஸதானி அட்ட² ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி சதுஸச்சயோஜனாவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ‘‘து³க்க²ங் அபி⁴ஞ்ஞெய்ய’’ந்திஆதீ³ஸு ஹி ச²ன்னங் சதுக்கானங் வஸேன சதுவீஸதி விஸ்ஸஜ்ஜனானி ‘‘சக்கு² ஜராமரண’’ந்தி பெய்யாலே ‘‘சக்கு² அபி⁴ஞ்ஞெய்யங் ஸோதங் அபி⁴ஞ்ஞெய்ய’’ந்திஆதி³னா ‘‘ஜாதி அபி⁴ஞ்ஞெய்யா’’தி பரியோஸானேன பஞ்சனவுதாதி⁴கேன விஸ்ஸஜ்ஜனஸதேன யோஜெத்வா வுத்தானி. பஞ்சனவுதாதி⁴கங் சதுக்கஸதங் ஹோதி, தேஸங் சதுக்கானங் வஸேன அஸீதிஅதி⁴கானி ஸத்த விஸ்ஸஜ்ஜனஸதானி. ‘‘ஜராமரணங் அபி⁴ஞ்ஞெய்ய’’ந்திஆதி³கே சதுக்கே ‘‘சத்தாரி விஸ்ஸஜ்ஜனானீ’’தி ஏவங் ஸப்³பா³னி அட்ட² ச ஸதானி அட்ட² ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஹொந்தி. எத்த² ச தஸ்ஸ தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ பதா⁴னபூ⁴தோ பச்சயோ ஸமுத³யோதி வேதி³தப்³போ³. ஸப்³ப³ஸங்கா²ரேஹி ஸுஞ்ஞங் நிப்³பா³னங் நிரோதோ⁴தி வேதி³தப்³ப³ங். அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதிந்த்³ரியாதீ³னங் திண்ணம்பி ஹி லோகுத்தரிந்த்³ரியானங் எத்த² அபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதிந்த்³ரியனிரோதோ⁴திஆதி³ யுஜ்ஜதி . நிரோத⁴கா³மினிபடிபதா³தி ச ஸப்³ப³த்த² அரியமக்³கோ³ ஏவ. ஏவஞ்ஹி வுச்சமானே ப²லேபி மக்³க³வோஹாரஸம்ப⁴வதோ அஞ்ஞிந்த்³ரியஅஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியானம்பி யுஜ்ஜதி. புன து³க்கா²தீ³னங் பரிஞ்ஞட்டா²தி³வஸேன அட்ட²ஸதானி அட்ட² ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி, புன து³க்கா²தீ³னங் பரிஞ்ஞாபடிவேத⁴ட்டா²தி³வஸேன அட்ட²ஸதானி அட்ட² ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி. பரிஞ்ஞா ச ஸா படிவிஜ்ஜி²தப்³ப³ட்டே²ன படிவேதோ⁴ சாதி பரிஞ்ஞாபடிவேதோ⁴. பரிஞ்ஞாபடிவேதோ⁴வ அத்தோ² பரிஞ்ஞாபடிவேத⁴ட்டோ².
7.Dukkhādīni aṭṭhasatāni aṭṭha ca vissajjanāni catusaccayojanāvasena niddiṭṭhāni. ‘‘Dukkhaṃ abhiññeyya’’ntiādīsu hi channaṃ catukkānaṃ vasena catuvīsati vissajjanāni ‘‘cakkhu jarāmaraṇa’’nti peyyāle ‘‘cakkhu abhiññeyyaṃ sotaṃ abhiññeyya’’ntiādinā ‘‘jāti abhiññeyyā’’ti pariyosānena pañcanavutādhikena vissajjanasatena yojetvā vuttāni. Pañcanavutādhikaṃ catukkasataṃ hoti, tesaṃ catukkānaṃ vasena asītiadhikāni satta vissajjanasatāni. ‘‘Jarāmaraṇaṃ abhiññeyya’’ntiādike catukke ‘‘cattāri vissajjanānī’’ti evaṃ sabbāni aṭṭha ca satāni aṭṭha ca vissajjanāni honti. Ettha ca tassa tassa dhammassa padhānabhūto paccayo samudayoti veditabbo. Sabbasaṅkhārehi suññaṃ nibbānaṃ nirodhoti veditabbaṃ. Anaññātaññassāmītindriyādīnaṃ tiṇṇampi hi lokuttarindriyānaṃ ettha abhāvaṃ sandhāya anaññātaññassāmītindriyanirodhotiādi yujjati . Nirodhagāminipaṭipadāti ca sabbattha ariyamaggo eva. Evañhi vuccamāne phalepi maggavohārasambhavato aññindriyaaññātāvindriyānampi yujjati. Puna dukkhādīnaṃ pariññaṭṭhādivasena aṭṭhasatāni aṭṭha ca vissajjanāni niddiṭṭhāni, puna dukkhādīnaṃ pariññāpaṭivedhaṭṭhādivasena aṭṭhasatāni aṭṭha ca vissajjanāni niddiṭṭhāni. Pariññā ca sā paṭivijjhitabbaṭṭhena paṭivedho cāti pariññāpaṭivedho. Pariññāpaṭivedhova attho pariññāpaṭivedhaṭṭho.
8. புன தானேவ து³க்கா²தீ³னி ஜராமரணபரியந்தானி த்³விஅதி⁴கானி த்³வே பத³ஸதானி ஸமுத³யாதீ³ஹி ஸத்தஹி ஸத்தஹி பதே³ஹி யோஜெத்வா த்³விஅதி⁴கானங் த்³வின்னங் அட்ட²கஸதானங் வஸேன ஸஹஸ்ஸஞ்ச ச² ச ஸதானி ஸோளஸ ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி. தத்த² பதா⁴னபூ⁴தோ பச்சயோ ஸமுத³யோ, தஸ்ஸ நிரோதோ⁴ ஸமுத³யனிரோதோ⁴. ச²ந்தோ³ ஏவ ராகோ³ ச²ந்த³ராகோ³, து³க்கே² ஸுக²ஸஞ்ஞாய து³க்க²ஸ்ஸ ச²ந்த³ராகோ³, தஸ்ஸ நிரோதோ⁴ ச²ந்த³ராக³னிரோதோ⁴. து³க்க²ங் படிச்ச உப்பஜ்ஜமானங் ஸுக²ங் ஸோமனஸ்ஸங் து³க்க²ஸ்ஸ அஸ்ஸாதோ³. து³க்க²ஸ்ஸ அனிச்சதா து³க்க²ஸ்ஸ விபரிணாமத⁴ம்மதா து³க்க²ஸ்ஸ ஆதீ³னவோ. து³க்கே² ச²ந்த³ராக³வினயோ ச²ந்த³ராக³ப்பஹானங் து³க்க²ஸ்ஸ நிஸ்ஸரணங். ‘‘யங் கோ² பன கிஞ்சி பூ⁴தங் ஸங்க²தங் படிச்சஸமுப்பன்னங் நிரோதோ⁴ தஸ்ஸ நிஸ்ஸரண’’ந்தி (படி॰ ம॰ 1.24) வசனதோ நிப்³பா³னமேவ து³க்க²ஸ்ஸ நிஸ்ஸரணங். ‘‘து³க்க²னிரோதோ⁴ ஸமுத³யனிரோதோ⁴ ச²ந்த³ராக³னிரோதோ⁴ து³க்க²ஸ்ஸ நிஸ்ஸரண’’ந்தி நானாஸங்க²தபடிபக்க²வஸேன நானாபரியாயவசனேஹி சதூஸு டா²னேஸு நிப்³பா³னமேவ வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். கேசி பன ‘‘ஆஹாரஸமுத³யா து³க்க²ஸமுத³யோ ஆஹாரனிரோதா⁴ து³க்க²னிரோதோ⁴ ஸரஸவஸேன ஸமுத³யனிரோதோ⁴, அத² வா உத³யப்³ப³யத³ஸ்ஸனேன ஸமுத³யனிரோதோ⁴ ஸஹ விபஸ்ஸனாய மக்³கோ³ ச²ந்த³ராக³னிரோதோ⁴’’தி வத³ந்தி. ஏவஞ்ச வுச்சமானே லோகுத்தரிந்த்³ரியானங் அவிபஸ்ஸனூபக³த்தா ந ஸப்³ப³ஸாதா⁴ரணங் ஹோதீதி பட²மங் வுத்தனயோவ க³ஹேதப்³போ³. லோகுத்தரிந்த்³ரியேஸு ஹி ச²ந்த³ராகா³பா⁴வதோயேவ ச²ந்த³ராக³னிரோதோ⁴தி யுஜ்ஜதி. ஸரீரே ச²ந்த³ராகே³னேவ ஸரீரேகதே³ஸேஸு கேஸாதீ³ஸுபி ச²ந்த³ராகோ³ கதோவ ஹோதி, ஜராமரணவந்தேஸு ச²ந்த³ராகே³னேவ ஜராமரணேஸுபி ச²ந்த³ராகோ³ கதோவ ஹோதி. ஏவங் அஸ்ஸாதா³தீ³னவாபி யோஜேதப்³பா³. புன து³க்கா²தீ³னி ஜராமரணபரியந்தானி த்³விஅதி⁴கானி த்³வே பத³ஸதானி ஸமுத³யாதீ³ஹி ச²ஹி ச²ஹி பதே³ஹி யோஜெத்வா த்³விஅதி⁴கானங் த்³வின்னங் ஸத்தகஸதானங் வஸேன நயஸஹஸ்ஸஞ்ச சத்தாரி ச ஸதானி சுத்³த³ஸ ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி.
8. Puna tāneva dukkhādīni jarāmaraṇapariyantāni dviadhikāni dve padasatāni samudayādīhi sattahi sattahi padehi yojetvā dviadhikānaṃ dvinnaṃ aṭṭhakasatānaṃ vasena sahassañca cha ca satāni soḷasa ca vissajjanāni niddiṭṭhāni. Tattha padhānabhūto paccayo samudayo, tassa nirodho samudayanirodho. Chando eva rāgo chandarāgo, dukkhe sukhasaññāya dukkhassa chandarāgo, tassa nirodho chandarāganirodho. Dukkhaṃ paṭicca uppajjamānaṃ sukhaṃ somanassaṃ dukkhassa assādo. Dukkhassa aniccatā dukkhassa vipariṇāmadhammatā dukkhassa ādīnavo. Dukkhe chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ dukkhassa nissaraṇaṃ. ‘‘Yaṃ kho pana kiñci bhūtaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ nirodho tassa nissaraṇa’’nti (paṭi. ma. 1.24) vacanato nibbānameva dukkhassa nissaraṇaṃ. ‘‘Dukkhanirodho samudayanirodho chandarāganirodho dukkhassa nissaraṇa’’nti nānāsaṅkhatapaṭipakkhavasena nānāpariyāyavacanehi catūsu ṭhānesu nibbānameva vuttanti veditabbaṃ. Keci pana ‘‘āhārasamudayā dukkhasamudayo āhāranirodhā dukkhanirodho sarasavasena samudayanirodho, atha vā udayabbayadassanena samudayanirodho saha vipassanāya maggo chandarāganirodho’’ti vadanti. Evañca vuccamāne lokuttarindriyānaṃ avipassanūpagattā na sabbasādhāraṇaṃ hotīti paṭhamaṃ vuttanayova gahetabbo. Lokuttarindriyesu hi chandarāgābhāvatoyeva chandarāganirodhoti yujjati. Sarīre chandarāgeneva sarīrekadesesu kesādīsupi chandarāgo katova hoti, jarāmaraṇavantesu chandarāgeneva jarāmaraṇesupi chandarāgo katova hoti. Evaṃ assādādīnavāpi yojetabbā. Puna dukkhādīni jarāmaraṇapariyantāni dviadhikāni dve padasatāni samudayādīhi chahi chahi padehi yojetvā dviadhikānaṃ dvinnaṃ sattakasatānaṃ vasena nayasahassañca cattāri ca satāni cuddasa ca vissajjanāni niddiṭṭhāni.
9. இதா³னி ரூபாதீ³னி ஜராமரணபரியந்தானி ஏகாதி⁴கானி த்³வே பத³ஸதானி ஸத்தஹி அனுபஸ்ஸனாஹி யோஜெத்வா நித்³தி³ஸிதுங் பட²மங் தாவ அனிச்சானுபஸ்ஸனாத³யோ ஸத்த அனுபஸ்ஸனா நித்³தி³ட்டா². தானி ஸப்³பா³னி ஸத்தஹி ஸுத்³தி⁴கஅனுபஸ்ஸனாவிஸ்ஸஜ்ஜனேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸஹஸ்ஸஞ்ச சத்தாரி ச ஸதானி சுத்³த³ஸ ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஹொந்தி. அனிச்சந்தி அனுபஸ்ஸனா அனிச்சானுபஸ்ஸனா. ஸா நிச்சஸஞ்ஞாபடிபக்கா². து³க்க²ந்தி அனுபஸ்ஸனா து³க்கா²னுபஸ்ஸனா. ஸா ஸுக²ஸஞ்ஞாபடிபக்கா². அனத்தாதி அனுபஸ்ஸனா அனத்தானுபஸ்ஸனா. ஸா அத்தஸஞ்ஞாபடிபக்கா². திஸ்ஸன்னங் அனுபஸ்ஸனானங் பரிபூரத்தா நிப்³பி³ந்த³தீதி நிப்³பி³தா³, நிப்³பி³தா³ ச ஸா அனுபஸ்ஸனா சாதி நிப்³பி³தா³னுபஸ்ஸனா. ஸா நந்தி³படிபக்கா². சதஸ்ஸன்னங் அனுபஸ்ஸனானங் பரிபூரத்தா விரஜ்ஜதீதி விராகோ³, விராகோ³ ச ஸோ அனுபஸ்ஸனா சாதி விராகா³னுபஸ்ஸனா. ஸா ராக³படிபக்கா². பஞ்சன்னங் அனுபஸ்ஸனானங் பரிபூரத்தா ராக³ங் நிரோதே⁴தீதி நிரோதோ⁴, நிரோதோ⁴ ச ஸோ அனுபஸ்ஸனா சாதி நிரோதா⁴னுபஸ்ஸனா. ஸா ஸமுத³யபடிபக்கா². ச²ன்னங் அனுபஸ்ஸனானங் பரிபூரத்தா படினிஸ்ஸஜ்ஜதீதி படினிஸ்ஸக்³கோ³, படினிஸ்ஸக்³கோ³ ச ஸோ அனுபஸ்ஸனா சாதி படினிஸ்ஸக்³கா³னுபஸ்ஸனா. ஸா ஆதா³னபடிபக்கா². லோகுத்தரிந்த்³ரியானங் அஸதிபி விபஸ்ஸனூபக³த்தே ‘‘ஸப்³பே³ ஸங்கா²ரா அனிச்சா, ஸப்³பே³ ஸங்கா²ரா து³க்கா², ஸப்³பே³ த⁴ம்மா அனத்தா’’தி (த⁴॰ ப॰ 277-279; படி॰ ம॰ 1.31) வசனதோ தேஸம்பி அனிச்சது³க்கா²னத்தத்தா தத்த² நிச்சஸுக²த்தஸஞ்ஞானங் நந்தி³யா ராக³ஸ்ஸ ச அபா⁴வா நிரோத⁴வந்தானீதி அனுபஸ்ஸனதோ பரிச்சாக³படினிஸ்ஸக்³க³பக்க²ந்த³னபடினிஸ்ஸக்³க³ஸம்ப⁴வதோ ச தேஹிபி ஸத்த அனுபஸ்ஸனா யோஜிதாதி வேதி³தப்³பா³. ஜராமரணவந்தேஸு அனிச்சாதி³தோ தி³ட்டே²ஸு ஜராமரணம்பி அனிச்சாதி³தோ தி³ட்ட²ங் நாம ஹோதி, ஜராமரணவந்தேஸு நிப்³பி³ந்த³ந்தோ விரஜ்ஜந்தோ ஜராமரணே நிப்³பி³ன்னோ ச விரத்தோ ச ஹோதி, ஜராமரணவந்தேஸு நிரோத⁴தோ தி³ட்டே²ஸு ஜராமரணம்பி நிரோத⁴தோ தி³ட்ட²ங் நாம ஹோதி, ஜராமரணவந்தேஸு படினிஸ்ஸஜ்ஜந்தோ ஜராமரணங் படினிஸ்ஸஜ்ஜந்தோவ ஹோதீதி ஜராமரணேஹி ஸத்த அனுபஸ்ஸனா யோஜிதாதி வேதி³தப்³பா³.
9. Idāni rūpādīni jarāmaraṇapariyantāni ekādhikāni dve padasatāni sattahi anupassanāhi yojetvā niddisituṃ paṭhamaṃ tāva aniccānupassanādayo satta anupassanā niddiṭṭhā. Tāni sabbāni sattahi suddhikaanupassanāvissajjanehi saddhiṃ sahassañca cattāri ca satāni cuddasa ca vissajjanāni honti. Aniccanti anupassanā aniccānupassanā. Sā niccasaññāpaṭipakkhā. Dukkhanti anupassanā dukkhānupassanā. Sā sukhasaññāpaṭipakkhā. Anattāti anupassanā anattānupassanā. Sā attasaññāpaṭipakkhā. Tissannaṃ anupassanānaṃ paripūrattā nibbindatīti nibbidā, nibbidā ca sā anupassanā cāti nibbidānupassanā. Sā nandipaṭipakkhā. Catassannaṃ anupassanānaṃ paripūrattā virajjatīti virāgo, virāgo ca so anupassanā cāti virāgānupassanā. Sā rāgapaṭipakkhā. Pañcannaṃ anupassanānaṃ paripūrattā rāgaṃ nirodhetīti nirodho, nirodho ca so anupassanā cāti nirodhānupassanā. Sā samudayapaṭipakkhā. Channaṃ anupassanānaṃ paripūrattā paṭinissajjatīti paṭinissaggo, paṭinissaggo ca so anupassanā cāti paṭinissaggānupassanā. Sā ādānapaṭipakkhā. Lokuttarindriyānaṃ asatipi vipassanūpagatte ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe saṅkhārā dukkhā, sabbe dhammā anattā’’ti (dha. pa. 277-279; paṭi. ma. 1.31) vacanato tesampi aniccadukkhānattattā tattha niccasukhattasaññānaṃ nandiyā rāgassa ca abhāvā nirodhavantānīti anupassanato pariccāgapaṭinissaggapakkhandanapaṭinissaggasambhavato ca tehipi satta anupassanā yojitāti veditabbā. Jarāmaraṇavantesu aniccādito diṭṭhesu jarāmaraṇampi aniccādito diṭṭhaṃ nāma hoti, jarāmaraṇavantesu nibbindanto virajjanto jarāmaraṇe nibbinno ca viratto ca hoti, jarāmaraṇavantesu nirodhato diṭṭhesu jarāmaraṇampi nirodhato diṭṭhaṃ nāma hoti, jarāmaraṇavantesu paṭinissajjanto jarāmaraṇaṃ paṭinissajjantova hotīti jarāmaraṇehi satta anupassanā yojitāti veditabbā.
10. இதா³னி ஆதீ³னவஞாணஸ்ஸ வத்து²பூ⁴தானங் உப்பாதா³தீ³னங் பஞ்சன்னங் ஆரம்மணானங் வஸேன உப்பாதா³தீ³னி தேஸங் வேவசனானி பஞ்சத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி, ஸந்திபத³ஞாணஸ்ஸ தப்படிபக்கா²ரம்மணவஸேன அனுப்பாதா³தீ³னி பஞ்சத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி, புன தானேவ உப்பாதா³னுப்பாதா³தீ³னி பதா³னி யுக³ளகவஸேன யோஜெத்வா திங்ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி. ஏவங் இமஸ்மிங் நயேவ ஸட்டி² விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஹொந்தி. தத்த² உப்பாதோ³தி புரிமகம்மபச்சயா இத⁴ உப்பத்தி. பவத்தந்தி ததா²உப்பன்னஸ்ஸ பவத்தி. நிமித்தந்தி ஸப்³ப³ம்பி ஸங்கா²ரனிமித்தங். யோகா³வசரஸ்ஸ ஹி ஸங்கா²ரா ஸஸண்டா²னா விய உபட்ட²ஹந்தி, தஸ்மா நிமித்தந்தி வுச்சந்தி. ஆயூஹனாதி ஆயதிங் படிஸந்தி⁴ஹேதுபூ⁴தங் கம்மங். தஞ்ஹி அபி⁴ஸங்க²ரணட்டே²ன ஆயூஹனாதி வுச்சதி.
10. Idāni ādīnavañāṇassa vatthubhūtānaṃ uppādādīnaṃ pañcannaṃ ārammaṇānaṃ vasena uppādādīni tesaṃ vevacanāni pañcadasa vissajjanāni niddiṭṭhāni, santipadañāṇassa tappaṭipakkhārammaṇavasena anuppādādīni pañcadasa vissajjanāni niddiṭṭhāni, puna tāneva uppādānuppādādīni padāni yugaḷakavasena yojetvā tiṃsa vissajjanāni niddiṭṭhāni. Evaṃ imasmiṃ nayeva saṭṭhi vissajjanāni honti. Tattha uppādoti purimakammapaccayā idha uppatti. Pavattanti tathāuppannassa pavatti. Nimittanti sabbampi saṅkhāranimittaṃ. Yogāvacarassa hi saṅkhārā sasaṇṭhānā viya upaṭṭhahanti, tasmā nimittanti vuccanti. Āyūhanāti āyatiṃ paṭisandhihetubhūtaṃ kammaṃ. Tañhi abhisaṅkharaṇaṭṭhena āyūhanāti vuccati.
படிஸந்தீ⁴தி ஆயதிங் உப்பத்தி. ஸா ஹி ப⁴வந்தரபடிஸந்தா⁴னதோ படிஸந்தீ⁴தி வுச்சதி. க³தீதி யாய க³தியா ஸா படிஸந்தி⁴ ஹோதி. ஸா ஹி க³ந்தப்³ப³தோ க³தீதி வுச்சதி. நிப்³ப³த்தீதி க²ந்தா⁴னங் நிப்³ப³த்தனங். உபபத்தீதி ‘‘ஸமாபன்னஸ்ஸ வா உபபன்னஸ்ஸ வா’’தி (படி॰ ம॰ 1.72) ஏவங் வுத்தா விபாகபவத்தி. ஜாதீதி ஜனநங். தத்த² தத்த² நிப்³ப³த்தமானானங் ஸத்தானங் யே யே க²ந்தா⁴ பாதுப⁴வந்தி, தேஸங் தேஸங் பட²மங் பாதுபா⁴வோ. ஜராதி ஜீரணங். ஸா து³விதா⁴ டி²தஞ்ஞத²த்தலக்க²ணஸங்கா²தங் ஸங்க²தலக்க²ணஞ்ச க²ண்டி³ச்சாதி³ஸம்மதோ ஸந்ததியங் ஏகப⁴வபரியாபன்னக²ந்தா⁴னங் புராணபா⁴வோ ச. ஸா இத⁴ அதி⁴ப்பேதா. ப்³யாதீ⁴தி தா⁴துக்கோ²ப⁴பச்சயஸமுட்டி²தோ பித்தஸெம்ஹவாதஸன்னிபாதஉதுவிபரிணாமவிஸமபரிஹாரஉபக்கமகம்மவிபாகவஸேன அட்ட²விதோ⁴ ஆபா³தோ⁴. விவித⁴ங் து³க்க²ங் ஆத³ஹதி வித³ஹதீதி ப்³யாதி⁴, ப்³யாத⁴யதி தாபேதி, கம்பயதீதி வா ப்³யாதி⁴. மரணந்தி மரந்தி ஏதேனாதி மரணங். தங் து³வித⁴ங் வயலக்க²ணஸங்கா²தங் ஸங்க²தலக்க²ணஞ்ச ஏகப⁴வபரியாபன்னஜீவிதிந்த்³ரியப்பப³ந்த⁴விச்சே²தோ³ ச. தங் இத⁴ அதி⁴ப்பேதங்.
Paṭisandhīti āyatiṃ uppatti. Sā hi bhavantarapaṭisandhānato paṭisandhīti vuccati. Gatīti yāya gatiyā sā paṭisandhi hoti. Sā hi gantabbato gatīti vuccati. Nibbattīti khandhānaṃ nibbattanaṃ. Upapattīti ‘‘samāpannassa vā upapannassa vā’’ti (paṭi. ma. 1.72) evaṃ vuttā vipākapavatti. Jātīti jananaṃ. Tattha tattha nibbattamānānaṃ sattānaṃ ye ye khandhā pātubhavanti, tesaṃ tesaṃ paṭhamaṃ pātubhāvo. Jarāti jīraṇaṃ. Sā duvidhā ṭhitaññathattalakkhaṇasaṅkhātaṃ saṅkhatalakkhaṇañca khaṇḍiccādisammato santatiyaṃ ekabhavapariyāpannakhandhānaṃ purāṇabhāvo ca. Sā idha adhippetā. Byādhīti dhātukkhobhapaccayasamuṭṭhito pittasemhavātasannipātautuvipariṇāmavisamaparihāraupakkamakammavipākavasena aṭṭhavidho ābādho. Vividhaṃ dukkhaṃ ādahati vidahatīti byādhi, byādhayati tāpeti, kampayatīti vā byādhi. Maraṇanti maranti etenāti maraṇaṃ. Taṃ duvidhaṃ vayalakkhaṇasaṅkhātaṃ saṅkhatalakkhaṇañca ekabhavapariyāpannajīvitindriyappabandhavicchedo ca. Taṃ idha adhippetaṃ.
ஸோகோதி ஸோசனங். ஞாதிபோ⁴க³ரோக³ஸீலதி³ட்டி²ப்³யஸனேஹி பு²ட்ட²ஸ்ஸ சித்தஸந்தாபோ. பரிதே³வோதி பரிதே³வனங். ஞாதிப்³யஸனாதீ³ஹியேவ பு²ட்ட²ஸ்ஸ வசீபலாபோ. உபாயாஸோதி பு⁴ஸோ ஆயாஸோ. ஞாதிப்³யஸனாதீ³ஹியேவ பு²ட்ட²ஸ்ஸ அதி⁴மத்தசேதோது³க்க²ப்பபா⁴விதோ தோ³ஸோயேவ. எத்த² ச உப்பாதா³த³யோ பஞ்சேவ ஆதீ³னவஞாணஸ்ஸ வத்து²வஸேன வுத்தா, ஸேஸா தேஸங் வேவசனவஸேன. ‘‘நிப்³ப³த்தீ’’தி ஹி உப்பாத³ஸ்ஸ, ‘‘ஜாதீ’’தி படிஸந்தி⁴யா வேவசனங், ‘‘க³தி உபபத்தீ’’தி இத³ங் த்³வயங் பவத்தஸ்ஸ, ஜராத³யோ நிமித்தஸ்ஸாதி. அனுப்பாதா³தி³வசனேஹி பன நிப்³பா³னமேவ வுத்தங்.
Sokoti socanaṃ. Ñātibhogarogasīladiṭṭhibyasanehi phuṭṭhassa cittasantāpo. Paridevoti paridevanaṃ. Ñātibyasanādīhiyeva phuṭṭhassa vacīpalāpo. Upāyāsoti bhuso āyāso. Ñātibyasanādīhiyeva phuṭṭhassa adhimattacetodukkhappabhāvito dosoyeva. Ettha ca uppādādayo pañceva ādīnavañāṇassa vatthuvasena vuttā, sesā tesaṃ vevacanavasena. ‘‘Nibbattī’’ti hi uppādassa, ‘‘jātī’’ti paṭisandhiyā vevacanaṃ, ‘‘gati upapattī’’ti idaṃ dvayaṃ pavattassa, jarādayo nimittassāti. Anuppādādivacanehi pana nibbānameva vuttaṃ.
புன தானேவ உப்பாதா³னுப்பாதா³தீ³னி ஸட்டி² பதா³னி து³க்க²ஸுக²பதே³ஹி யோஜெத்வா ஸட்டி² விஸ்ஸஜ்ஜனானி, ப⁴யகே²மபதே³ஹி யோஜெத்வா ஸட்டி² விஸ்ஸஜ்ஜனானி, ஸாமிஸனிராமிஸபதே³ஹி யோஜெத்வா ஸட்டி² விஸ்ஸஜ்ஜனானி, ஸங்கா²ரனிப்³பா³னபதே³ஹி யோஜெத்வா ஸட்டி² விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி. தத்த² து³க்க²ந்தி அனிச்சத்தா து³க்க²ங். து³க்க²படிபக்க²தோ ஸுக²ங். யங் து³க்க²ங், தங் ப⁴யங். ப⁴யபடிபக்க²தோ கே²மங். யங் ப⁴யங், தங் வட்டாமிஸலோகாமிஸேஹி அவிப்பமுத்தத்தா ஸாமிஸங். ஸாமிஸபடிபக்க²தோ நிராமிஸங். யங் ஸாமிஸங், தங் ஸங்கா²ரமத்தமேவ. ஸங்கா²ரபடிபக்க²தோ ஸந்தத்தா நிப்³பா³னங். ஸங்கா²ரா ஹி ஆதி³த்தா, நிப்³பா³னங் ஸந்தந்தி. து³க்கா²காரேன ப⁴யாகாரேன ஸாமிஸாகாரேன ஸங்கா²ராகாரேனாதி ஏவங் தேன தேன ஆகாரேன பவத்திங் ஸந்தா⁴ய ததா² ததா² வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ந்தி.
Puna tāneva uppādānuppādādīni saṭṭhi padāni dukkhasukhapadehi yojetvā saṭṭhi vissajjanāni, bhayakhemapadehi yojetvā saṭṭhi vissajjanāni, sāmisanirāmisapadehi yojetvā saṭṭhi vissajjanāni, saṅkhāranibbānapadehi yojetvā saṭṭhi vissajjanāni niddiṭṭhāni. Tattha dukkhanti aniccattā dukkhaṃ. Dukkhapaṭipakkhato sukhaṃ. Yaṃ dukkhaṃ, taṃ bhayaṃ. Bhayapaṭipakkhato khemaṃ. Yaṃ bhayaṃ, taṃ vaṭṭāmisalokāmisehi avippamuttattā sāmisaṃ. Sāmisapaṭipakkhato nirāmisaṃ. Yaṃ sāmisaṃ, taṃ saṅkhāramattameva. Saṅkhārapaṭipakkhato santattā nibbānaṃ. Saṅkhārā hi ādittā, nibbānaṃ santanti. Dukkhākārena bhayākārena sāmisākārena saṅkhārākārenāti evaṃ tena tena ākārena pavattiṃ sandhāya tathā tathā vuttanti veditabbanti.
11. பரிக்³க³ஹட்டா²தீ³னி ஏகதிங்ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி அரியமக்³க³க்க²ணவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. அரியமக்³க³ஸம்பயுத்தா ஹி த⁴ம்மா ஆதி³தோ பபு⁴தி உப்பாத³னத்த²ங் பரிக்³க³ய்ஹந்தே இதி பரிக்³க³ஹா, தேஸங் ஸபா⁴வோ பரிக்³க³ஹட்டோ². தேஸங்யேவ அஞ்ஞமஞ்ஞபரிவாரபா⁴வேன பரிவாரட்டோ². பா⁴வனாபாரிபூரிவஸேன பரிபூரட்டோ². தேஸங்யேவ ஸமாதி⁴வஸேன ஏகாரம்மணபரிக்³க³ஹமபெக்கி²த்வா ஏகக்³க³ட்டோ². நானாரம்மணவிக்கே²பாபா⁴வமபெக்கி²த்வா அவிக்கே²பட்டோ². வீரியவஸேன பக்³க³ஹட்டோ². ஸமாதி⁴வஸேன உத³கேன ந்ஹானீயசுண்ணானங் விய அவிப்பகிண்ணதா அவிஸாரட்டோ². ஸமாதி⁴யோகே³ன அலுலிதத்தா அனாவிலட்டோ². அவிகம்பிதத்தா அனிஞ்ஜனட்டோ². ஏகத்துபட்டா²னவஸேனாதி ஸமாதி⁴யோகே³ன ச ஏகாரம்மணே பு⁴ஸங் பதிட்டா²னவஸேன ச. டி²தட்டோ²தி ஆரம்மணே நிச்சலபா⁴வேன பதிட்டி²தட்டோ². தஸ்ஸ நிப்³பா³னாரம்மணஸ்ஸ ஆலம்ப³னபா⁴வேன ஆரம்மணட்டோ². தத்தே²வ நிகாமசாரபா⁴வேன கோ³சரட்டோ². நிஸ்ஸரணபஹானபா⁴வேன நிப்³பா³னஸ்ஸ பஹானட்டோ². கிலேஸபரிச்சாக³வஸேன அரியமக்³க³ஸ்ஸ பரிச்சாக³ட்டோ². து³ப⁴தோ வுட்டா²னவஸேன வுட்டா²னட்டோ². நிமித்தபவத்தேஹி நிவத்தனவஸேன நிவத்தனட்டோ². நிப்³பு³தத்தா ஸந்தட்டோ². அதப்பகத்தா உத்தமத்தா ச பணீதட்டோ². கிலேஸேஹி விமுத்தத்தா, ஆரம்மணே ச அதி⁴முத்தத்தா விமுத்தட்டோ². ஆஸவானங் அவிஸயபா⁴வேன பரிஸுத்³த⁴த்தா அனாஸவட்டோ². கிலேஸகந்தாரஸங்ஸாரகந்தாராதிக்கமனேன தரணட்டோ². ஸங்கா²ரனிமித்தாபா⁴வேன அனிமித்தட்டோ². தண்ஹாபணிதி⁴அபா⁴வேன அப்பணிஹிதட்டோ². அத்தஸாராபா⁴வேன ஸுஞ்ஞதட்டோ². விமுத்திரஸேன ஏகரஸதாய, ஸமத²விபஸ்ஸனானங் ஏகரஸதாய வா ஏகரஸட்டோ². ஸமத²விபஸ்ஸனானங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் அனதிவத்தனட்டோ². தேஸங்யேவ யுக³னத்³த⁴ட்டோ². அரியமக்³க³ஸ்ஸ ஸங்கா²ரதோ நிக்³க³மனே நிய்யானட்டோ². நிப்³பா³னஸம்பாபனேன ஹேதுட்டோ². நிப்³பா³னபச்சக்க²கரணேன த³ஸ்ஸனட்டோ². அதி⁴பதிபா⁴வேன ஆதி⁴பதெய்யட்டோ²தி.
11.Pariggahaṭṭhādīni ekatiṃsa vissajjanāni ariyamaggakkhaṇavasena niddiṭṭhāni. Ariyamaggasampayuttā hi dhammā ādito pabhuti uppādanatthaṃ pariggayhante iti pariggahā, tesaṃ sabhāvo pariggahaṭṭho. Tesaṃyeva aññamaññaparivārabhāvena parivāraṭṭho. Bhāvanāpāripūrivasena paripūraṭṭho. Tesaṃyeva samādhivasena ekārammaṇapariggahamapekkhitvā ekaggaṭṭho. Nānārammaṇavikkhepābhāvamapekkhitvā avikkhepaṭṭho. Vīriyavasena paggahaṭṭho. Samādhivasena udakena nhānīyacuṇṇānaṃ viya avippakiṇṇatā avisāraṭṭho. Samādhiyogena alulitattā anāvilaṭṭho. Avikampitattā aniñjanaṭṭho. Ekattupaṭṭhānavasenāti samādhiyogena ca ekārammaṇe bhusaṃ patiṭṭhānavasena ca. Ṭhitaṭṭhoti ārammaṇe niccalabhāvena patiṭṭhitaṭṭho. Tassa nibbānārammaṇassa ālambanabhāvena ārammaṇaṭṭho. Tattheva nikāmacārabhāvena gocaraṭṭho. Nissaraṇapahānabhāvena nibbānassa pahānaṭṭho. Kilesapariccāgavasena ariyamaggassa pariccāgaṭṭho. Dubhato vuṭṭhānavasena vuṭṭhānaṭṭho. Nimittapavattehi nivattanavasena nivattanaṭṭho. Nibbutattā santaṭṭho. Atappakattā uttamattā ca paṇītaṭṭho. Kilesehi vimuttattā, ārammaṇe ca adhimuttattā vimuttaṭṭho. Āsavānaṃ avisayabhāvena parisuddhattā anāsavaṭṭho. Kilesakantārasaṃsārakantārātikkamanena taraṇaṭṭho. Saṅkhāranimittābhāvena animittaṭṭho. Taṇhāpaṇidhiabhāvena appaṇihitaṭṭho. Attasārābhāvena suññataṭṭho. Vimuttirasena ekarasatāya, samathavipassanānaṃ ekarasatāya vā ekarasaṭṭho. Samathavipassanānaṃ aññamaññaṃ anativattanaṭṭho. Tesaṃyeva yuganaddhaṭṭho. Ariyamaggassa saṅkhārato niggamane niyyānaṭṭho. Nibbānasampāpanena hetuṭṭho. Nibbānapaccakkhakaraṇena dassanaṭṭho. Adhipatibhāvena ādhipateyyaṭṭhoti.
12. ஸமதா²தீ³னி சத்தாரி விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஸமத²விபஸ்ஸனாவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. அனிச்சாதி³வஸேன அனு அனு பஸ்ஸனதோ அனுபஸ்ஸனட்டோ². யுக³னத்³த⁴ஸ்ஸ ஸமத²விபஸ்ஸனாத்³வயஸ்ஸ ஏகரஸபா⁴வேன அனதிவத்தனட்டோ². ஸிக்கா²தீ³னி நவ விஸ்ஸஜ்ஜனானி அரியமக்³க³ஸ்ஸ ஆதி³மஜ்ஜ²பரியோஸானவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஸிக்கி²தப்³ப³த்தா ஸிக்கா² . தஸ்ஸா ஸமாதா³தப்³ப³தோ ஸமாதா³னட்டோ². ஸீலே பதிட்டா²ய கம்மட்டா²னவஸேன க³ஹிதஸ்ஸ ஆரம்மணஸ்ஸ பா⁴வனாபவத்திட்டா²னத்தா கோ³சரட்டா²னத்தா ச கோ³சரட்டோ². ஸமத²காலே விபஸ்ஸனாகாலே வா கோஸஜ்ஜவஸேன லீனஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ த⁴ம்மவிசயவீரியபீதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³பா⁴வனாவஸேன உஸ்ஸாஹனட்டோ² பக்³க³ஹட்டோ². உத்³த⁴ச்சவஸேன உத்³த⁴தஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ பஸ்ஸத்³தி⁴ஸமாதி⁴உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³பா⁴வனாவஸேன ஸன்னிஸீதா³பனட்டோ² நிக்³க³ஹட்டோ². உபோ⁴ விஸுத்³தா⁴னந்தி உப⁴தோ விஸுத்³தா⁴னங், லீனுத்³த⁴தபக்க²தோ நிவாரெத்வா விஸுத்³தா⁴னங் சித்தானந்தி அத்தோ². மஜ்ஜி²மபா⁴வே டி²தானங் ஸந்ததிவஸேன பவத்தமானானங் சித்தானங் வஸேன ப³ஹுவசனங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். உஸ்ஸாஹனஸன்னிஸீதா³பனேஸு ஸப்³யாபாராபா⁴வோ அஜ்ஜு²பெக்க²னட்டோ². ஸமப்பவத்தஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ வஸேன பா⁴வனா விஸேஸாதி⁴க³மட்டோ². அரியமக்³க³பாதுபா⁴வவஸேன உத்தரிபடிவேத⁴ட்டோ². அரியமக்³க³ஸித்³த⁴சதுஸச்சபடிவேத⁴வஸேன ஸச்சாபி⁴ஸமயட்டோ². ப²லஸமாபத்திவஸேன நிரோதே⁴ பதிட்டா²பகட்டோ². ஸா ஹி தங்ஸமங்கி³புக்³க³லங் நிரோத⁴ஸங்கா²தே நிப்³பா³னே பதிட்டா²பேதி.
12.Samathādīni cattāri vissajjanāni samathavipassanāvasena niddiṭṭhāni. Aniccādivasena anu anu passanato anupassanaṭṭho. Yuganaddhassa samathavipassanādvayassa ekarasabhāvena anativattanaṭṭho. Sikkhādīni nava vissajjanāni ariyamaggassa ādimajjhapariyosānavasena niddiṭṭhāni. Sikkhitabbattā sikkhā. Tassā samādātabbato samādānaṭṭho. Sīle patiṭṭhāya kammaṭṭhānavasena gahitassa ārammaṇassa bhāvanāpavattiṭṭhānattā gocaraṭṭhānattā ca gocaraṭṭho. Samathakāle vipassanākāle vā kosajjavasena līnassa cittassa dhammavicayavīriyapītisambojjhaṅgabhāvanāvasena ussāhanaṭṭho paggahaṭṭho. Uddhaccavasena uddhatassa cittassa passaddhisamādhiupekkhāsambojjhaṅgabhāvanāvasena sannisīdāpanaṭṭho niggahaṭṭho. Ubho visuddhānanti ubhato visuddhānaṃ, līnuddhatapakkhato nivāretvā visuddhānaṃ cittānanti attho. Majjhimabhāve ṭhitānaṃ santativasena pavattamānānaṃ cittānaṃ vasena bahuvacanaṃ katanti veditabbaṃ. Ussāhanasannisīdāpanesu sabyāpārābhāvo ajjhupekkhanaṭṭho. Samappavattassa cittassa vasena bhāvanā visesādhigamaṭṭho. Ariyamaggapātubhāvavasena uttaripaṭivedhaṭṭho. Ariyamaggasiddhacatusaccapaṭivedhavasena saccābhisamayaṭṭho. Phalasamāpattivasena nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭho. Sā hi taṃsamaṅgipuggalaṃ nirodhasaṅkhāte nibbāne patiṭṭhāpeti.
ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியாதீ³னி பஞ்ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி இந்த்³ரியட்ட²வஸேன வுத்தானி. அதி⁴மொக்க²ட்டோ²தி அதி⁴முச்சனட்டோ². உபட்டா²னட்டோ²தி ஆரம்மணங் உபேச்ச பதிட்டா²னட்டோ². த³ஸ்ஸனட்டோ²தி ஸபா⁴வபெக்க²னட்டோ². ஸத்³தா⁴ப³லாதீ³னி பஞ்ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி ப³லட்ட²வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. அகம்பியட்டே²ன ஸத்³தா⁴வ ப³லந்தி ஸத்³தா⁴ப³லங். அஸ்ஸத்³தி⁴யேதி அஸ்ஸத்³தி⁴யேன. அஸ்ஸத்³தி⁴யந்தி ச ஸத்³தா⁴படிபக்க²பூ⁴தோ சித்துப்பாதோ³. அகம்பியட்டோ²தி அகம்பேதப்³ப³ட்டோ², கம்பேதுங் ந ஸக்காதி அத்தோ². கோஸஜ்ஜேதி குஸீதபா⁴வஸங்கா²தேன தி²னமித்³தே⁴ன. பமாதே³தி ஸதிபடிபக்கே²ன சித்துப்பாதே³ன. உத்³த⁴ச்சேதி அவூபஸமஸங்கா²தேன உத்³த⁴ச்சேன. அவிஜ்ஜாயாதி மோஹேன. ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தீ³னி ஸத்த விஸ்ஸஜ்ஜனானி பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ட்ட²வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. பு³ஜ்ஜ²னகஸ்ஸ அங்கோ³ பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³. பஸத்தோ² ஸுந்த³ரோ ச பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³ ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, ஸதியேவ ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³ ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³. த⁴ம்மே விசினாதீதி த⁴ம்மவிசயோ. பஞ்ஞாயேதங் நாமங். பவிசயட்டோ²தி விசாரட்டோ². பீனயதீதி பீதி. ப²ரணட்டோ²தி விஸரணட்டோ². பஸ்ஸம்ப⁴னங் பஸ்ஸத்³தி⁴ . உபஸமட்டோ²தி நித்³த³ரத²ட்டோ². உபபத்திதோ இக்க²தீதி உபெக்கா², ஸமங் பெக்க²தி அபக்க²பதிதாவ ஹுத்வா பெக்க²தீதி அத்தோ². ஸா இத⁴ தத்ரமஜ்ஜ²த்துபெக்கா², பொ³ஜ்ஜ²ங்கு³பெக்கா²திபி தஸ்ஸா நாமங். ஸமவாஹிதலக்க²ணத்தா படிஸங்கா²னட்டோ².
Saddhindriyādīni pañca vissajjanāni indriyaṭṭhavasena vuttāni. Adhimokkhaṭṭhoti adhimuccanaṭṭho. Upaṭṭhānaṭṭhoti ārammaṇaṃ upecca patiṭṭhānaṭṭho. Dassanaṭṭhoti sabhāvapekkhanaṭṭho. Saddhābalādīni pañca vissajjanāni balaṭṭhavasena niddiṭṭhāni. Akampiyaṭṭhena saddhāva balanti saddhābalaṃ. Assaddhiyeti assaddhiyena. Assaddhiyanti ca saddhāpaṭipakkhabhūto cittuppādo. Akampiyaṭṭhoti akampetabbaṭṭho, kampetuṃ na sakkāti attho. Kosajjeti kusītabhāvasaṅkhātena thinamiddhena. Pamādeti satipaṭipakkhena cittuppādena. Uddhacceti avūpasamasaṅkhātena uddhaccena. Avijjāyāti mohena. Satisambojjhaṅgādīni satta vissajjanāni bojjhaṅgaṭṭhavasena niddiṭṭhāni. Bujjhanakassa aṅgo bojjhaṅgo. Pasattho sundaro ca bojjhaṅgo sambojjhaṅgo, satiyeva sambojjhaṅgo satisambojjhaṅgo. Dhamme vicinātīti dhammavicayo. Paññāyetaṃ nāmaṃ. Pavicayaṭṭhoti vicāraṭṭho. Pīnayatīti pīti. Pharaṇaṭṭhoti visaraṇaṭṭho. Passambhanaṃ passaddhi. Upasamaṭṭhoti niddarathaṭṭho. Upapattito ikkhatīti upekkhā, samaṃ pekkhati apakkhapatitāva hutvā pekkhatīti attho. Sā idha tatramajjhattupekkhā, bojjhaṅgupekkhātipi tassā nāmaṃ. Samavāhitalakkhaṇattā paṭisaṅkhānaṭṭho.
ஸம்மாதி³ட்டா²தீ³னி அட்ட² விஸ்ஸஜ்ஜனானி மக்³க³வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஸம்மா பஸ்ஸதி, ஸம்மா வா தாய பஸ்ஸந்தி, பஸத்தா² ஸுந்த³ரா வா தி³ட்டீ²தி ஸம்மாதி³ட்டி². தஸ்ஸா ஸம்மாதி³ட்டி²யா. ஸம்மா ஸங்கப்பேதி, ஸம்மா வா தேன ஸங்கப்பெந்தி, பஸத்தோ² ஸுந்த³ரோ வா ஸங்கப்போதி ஸம்மாஸங்கப்போ. அபி⁴ரோபனட்டோ²தி சித்தஸ்ஸ ஆரம்மணாரோபனட்டோ². ஆரம்மணாபி⁴னிரோபனட்டோ²திபி பாடோ². ஸம்மா வத³தி , ஸம்மா வா தாய வத³ந்தி, பஸத்தா² ஸுந்த³ரா வா வாசாதி ஸம்மாவாசா. மிச்சா²வாசாவிரதியா ஏதங் நாமங். பரிக்³க³ஹட்டோ²தி சதுப்³பி³த⁴வசீஸங்வரபரிக்³க³ஹட்டோ². ஸம்மா கரோதி, ஸம்மா வா தேன கரொந்தி, பஸத்த²ங் ஸுந்த³ரங் வா கம்மந்தி ஸம்மாகம்மங், ஸம்மாகம்மமேவ ஸம்மாகம்மந்தோ. மிச்சா²கம்மந்தவிரதியா ஏதங் நாமங். ஸமுட்டா²னட்டோ²தி திவித⁴காயஸங்வரஸமுட்டா²னட்டோ². ஸம்மா ஆஜீவதி, ஸம்மா வா தேன ஆஜீவந்தி, பஸத்தோ² ஸுந்த³ரோ வா ஆஜீவோதி ஸம்மாஆஜீவோ. மிச்சா²ஜீவவிரதியா ஏதங் நாமங். வோதா³னட்டோ²தி பரிஸுத்³த⁴ட்டோ². ஸம்மா வாயமதி, ஸம்மா வா தேன வாயமந்தி, பஸத்தோ² ஸுந்த³ரோ வா வாயாமோதி ஸம்மாவாயாமோ. ஸம்மா ஸரதி, ஸம்மா வா தாய ஸரந்தி, பஸத்தா² ஸுந்த³ரா வா ஸதீதி ஸம்மாஸதி. ஸம்மா ஸமாதி⁴யதி, ஸம்மா வா தேன ஸமாதி⁴யந்தி, பஸத்தோ² ஸுந்த³ரோ வா ஸமாதீ⁴தி ஸம்மாஸமாதி⁴.
Sammādiṭṭhādīni aṭṭha vissajjanāni maggavasena niddiṭṭhāni. Sammā passati, sammā vā tāya passanti, pasatthā sundarā vā diṭṭhīti sammādiṭṭhi. Tassā sammādiṭṭhiyā. Sammā saṅkappeti, sammā vā tena saṅkappenti, pasattho sundaro vā saṅkappoti sammāsaṅkappo. Abhiropanaṭṭhoti cittassa ārammaṇāropanaṭṭho. Ārammaṇābhiniropanaṭṭhotipi pāṭho. Sammā vadati , sammā vā tāya vadanti, pasatthā sundarā vā vācāti sammāvācā. Micchāvācāviratiyā etaṃ nāmaṃ. Pariggahaṭṭhoti catubbidhavacīsaṃvarapariggahaṭṭho. Sammā karoti, sammā vā tena karonti, pasatthaṃ sundaraṃ vā kammanti sammākammaṃ, sammākammameva sammākammanto. Micchākammantaviratiyā etaṃ nāmaṃ. Samuṭṭhānaṭṭhoti tividhakāyasaṃvarasamuṭṭhānaṭṭho. Sammā ājīvati, sammā vā tena ājīvanti, pasattho sundaro vā ājīvoti sammāājīvo. Micchājīvaviratiyā etaṃ nāmaṃ. Vodānaṭṭhoti parisuddhaṭṭho. Sammā vāyamati, sammā vā tena vāyamanti, pasattho sundaro vā vāyāmoti sammāvāyāmo. Sammā sarati, sammā vā tāya saranti, pasatthā sundarā vā satīti sammāsati. Sammā samādhiyati, sammā vā tena samādhiyanti, pasattho sundaro vā samādhīti sammāsamādhi.
13. இந்த்³ரியாதீ³னி த³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி ராஸிகத்வா அனுபுப்³ப³படிபாடிவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஆதி⁴பதெய்யட்டோ²தி இந்த³ட்ட²கரணவஸேன அதி⁴பதிஅத்தோ². அகம்பியட்டோ²தி படிபக்கே²ஹி கம்பேதுங் அஸக்குணெய்யட்டோ². நிய்யானட்டோ²தி லோகியலோகுத்தரானம்பி படிபக்க²தோ நிக்³க³மனட்டோ². ஹேதுட்டோ²தி மிச்சா²தி³ட்டா²தீ³னங் பஹானாய ஸம்மாதி³ட்டா²த³யோ ஹேதூதி வா ஸப்³பே³பி ஸம்மாதி³ட்டா²த³யோ நிப்³பா³னஸம்பாபகஹேதூதி வா ஹேதுட்டோ². ஸதிபட்டா²னேஸு ஆரம்மணேஸு ஒக்க²ந்தி³த்வா பக்க²ந்தி³த்வா உபட்டா²னதோ உபட்டா²னங், ஸதியேவ உபட்டா²னங் ஸதிபட்டா²னங். காயவேத³னாசித்தத⁴ம்மேஸு பனஸ்ஸா அஸுப⁴து³க்கா²னிச்சானத்தாகாரக³ஹணவஸே ஸுப⁴ஸுக²னிச்சத்தஸஞ்ஞாபஹானகிச்சஸாத⁴னவஸேன ச பவத்திதோ சதுதா⁴ பே⁴தோ³ ஹோதி. ஏதானி புப்³ப³பா⁴கே³ நானாசித்தேஸு லப்³ப⁴ந்தி, மக்³க³க்க²ணே பன ஏகாயேவ ஸதி சத்தாரி நாமானி லப⁴தி.
13.Indriyādīni dasa vissajjanāni rāsikatvā anupubbapaṭipāṭivasena niddiṭṭhāni. Ādhipateyyaṭṭhoti indaṭṭhakaraṇavasena adhipatiattho. Akampiyaṭṭhoti paṭipakkhehi kampetuṃ asakkuṇeyyaṭṭho. Niyyānaṭṭhoti lokiyalokuttarānampi paṭipakkhato niggamanaṭṭho. Hetuṭṭhoti micchādiṭṭhādīnaṃ pahānāya sammādiṭṭhādayo hetūti vā sabbepi sammādiṭṭhādayo nibbānasampāpakahetūti vā hetuṭṭho. Satipaṭṭhānesu ārammaṇesu okkhanditvā pakkhanditvā upaṭṭhānato upaṭṭhānaṃ, satiyeva upaṭṭhānaṃ satipaṭṭhānaṃ. Kāyavedanācittadhammesu panassā asubhadukkhāniccānattākāragahaṇavase subhasukhaniccattasaññāpahānakiccasādhanavasena ca pavattito catudhā bhedo hoti. Etāni pubbabhāge nānācittesu labbhanti, maggakkhaṇe pana ekāyeva sati cattāri nāmāni labhati.
ஸம்மப்பதா⁴னேஸு பத³ஹந்தி ஏதேனாதி பதா⁴னங், ஸோப⁴னங் பதா⁴னங் ஸம்மப்பதா⁴னங். ஸம்மா வா பத³ஹந்தி ஏதேனாதி ஸம்மப்பதா⁴னங், ஸோப⁴னங் வா தங் கிலேஸவிரூபத்தவிரஹதோ பதா⁴னஞ்ச ஹிதஸுக²னிப்பா²த³கத்தேன ஸெட்ட²பா⁴வாவஹனதோ பதா⁴னபா⁴வகரணதோ வா ஸம்மப்பதா⁴னங். வீரியஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். உப்பன்னானுப்பன்னானங் அனுப்பன்னுப்பன்னானஞ்ச அகுஸலகுஸலானங் த⁴ம்மானங் பஹானானுப்பத்திஉப்பாத³ட்டி²திகிச்சஸாத⁴னவஸேன பவத்திதோ பனஸ்ஸ சதுதா⁴ பே⁴தோ³ ஹோதி. ஏதானிபி புப்³ப³பா⁴கே³ நானாசித்தேஸு லப்³ப⁴ந்தி, மக்³க³க்க²ணே பன ஏகமேவ வீரியங் சத்தாரி நாமானி லப⁴தி. பத³ஹனட்டோ²தி உஸ்ஸாஹனட்டோ². பதா⁴னட்டோ²திபி பாடோ², ஸோயேவத்தோ².
Sammappadhānesu padahanti etenāti padhānaṃ, sobhanaṃ padhānaṃ sammappadhānaṃ. Sammā vā padahanti etenāti sammappadhānaṃ, sobhanaṃ vā taṃ kilesavirūpattavirahato padhānañca hitasukhanipphādakattena seṭṭhabhāvāvahanato padhānabhāvakaraṇato vā sammappadhānaṃ. Vīriyassetaṃ adhivacanaṃ. Uppannānuppannānaṃ anuppannuppannānañca akusalakusalānaṃ dhammānaṃ pahānānuppattiuppādaṭṭhitikiccasādhanavasena pavattito panassa catudhā bhedo hoti. Etānipi pubbabhāge nānācittesu labbhanti, maggakkhaṇe pana ekameva vīriyaṃ cattāri nāmāni labhati. Padahanaṭṭhoti ussāhanaṭṭho. Padhānaṭṭhotipi pāṭho, soyevattho.
இத்³தி⁴பாதா³னந்தி எத்த² ச²ந்த³வீரியசித்தவீமங்ஸாஸு ஏகேகோ இஜ்ஜ²தீதி இத்³தி⁴, ஸமிஜ்ஜ²தி நிப்ப²ஜ்ஜதீதி அத்தோ². இஜ்ஜ²ந்தி வா ஏதாய ஸத்தா இத்³தா⁴ வுத்³தா⁴ உக்கங்ஸக³தா ஹொந்தீதி இத்³தி⁴, பட²மேனத்தே²ன இத்³தி⁴ ஏவ பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³, இத்³தி⁴கொட்டா²ஸோதி அத்தோ². து³தியேனத்தே²ன இத்³தி⁴யா பாதோ³தி இத்³தி⁴பாதோ³. பாதோ³தி பதிட்டா², அதி⁴க³மூபாயோதி அத்தோ². தேன ஹி யஸ்மா உபரூபரி விஸேஸஸங்கா²தங் இத்³தி⁴ங் பஜ்ஜந்தி பாபுணந்தி, தஸ்மா பாதோ³தி வுச்சதி. ஏதே ச²ந்தா³த³யோ புப்³ப³பா⁴கே³ அதி⁴பதிவஸேன நானாசித்தேஸு லப்³ப⁴ந்தி, மக்³க³க்க²ணே பன ஸஹேவ லப்³ப⁴ந்தி. இஜ்ஜ²னட்டோ²தி நிப்ப²ஜ்ஜனட்டோ² பதிட்டா²னட்டோ² வா. ஸச்சானந்தி சதுன்னங் அரியஸச்சானங். தத²ட்டோ²தி யதா²ஸபா⁴வட்டோ². இமானி அட்ட² விஸ்ஸஜ்ஜனானி லோகியலோகுத்தரமிஸ்ஸகானி. பயோகா³னந்தி சதுன்னங் அரியமக்³க³பயோகா³னங். படிப்பஸ்ஸத்³த⁴ட்டோ²தி சதுன்னங் அரியப²லானங் படிப்பஸ்ஸத்³த⁴ட்டோ². மக்³க³பயோகோ³ ஹி ப²லக்க²ணே படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴ ஹோதி நிட்டி²தகிச்சத்தா. மக்³க³பயோகா³னங் ப²லோத³யேன படிப்பஸ்ஸத்³த⁴பா⁴வோ வா. ப²லானங் ஸச்சி²கிரியட்டோ²தி அரியப²லானங் பச்சவெக்க²ணவஸேன பச்சக்க²கரணட்டோ². ஆரம்மணஸச்சி²கிரியா வுத்தா ஹோதி, ப²லக்க²ணே படிலாப⁴ஸச்சி²கிரியா வா. விதக்காதீ³னி பஞ்ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஜா²னங்க³வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. விதக்கனங் விதக்கோ, ஊஹனந்தி வுத்தங் ஹோதி. விசரணங் விசாரோ, அனுஸஞ்சரணந்தி வுத்தங் ஹோதி. உபவிசாரட்டோ²தி அனுமஜ்ஜனட்டோ². அபி⁴ஸந்த³னட்டோ²தி தேமனட்டோ² ஸமாதி⁴வஸேன சித்தஸ்ஸ ஏகக்³க³ட்டோ².
Iddhipādānanti ettha chandavīriyacittavīmaṃsāsu ekeko ijjhatīti iddhi, samijjhati nipphajjatīti attho. Ijjhanti vā etāya sattā iddhā vuddhā ukkaṃsagatā hontīti iddhi, paṭhamenatthena iddhi eva pādo iddhipādo, iddhikoṭṭhāsoti attho. Dutiyenatthena iddhiyā pādoti iddhipādo. Pādoti patiṭṭhā, adhigamūpāyoti attho. Tena hi yasmā uparūpari visesasaṅkhātaṃ iddhiṃ pajjanti pāpuṇanti, tasmā pādoti vuccati. Ete chandādayo pubbabhāge adhipativasena nānācittesu labbhanti, maggakkhaṇe pana saheva labbhanti. Ijjhanaṭṭhoti nipphajjanaṭṭho patiṭṭhānaṭṭho vā. Saccānanti catunnaṃ ariyasaccānaṃ. Tathaṭṭhoti yathāsabhāvaṭṭho. Imāni aṭṭha vissajjanāni lokiyalokuttaramissakāni. Payogānanti catunnaṃ ariyamaggapayogānaṃ. Paṭippassaddhaṭṭhoti catunnaṃ ariyaphalānaṃ paṭippassaddhaṭṭho. Maggapayogo hi phalakkhaṇe paṭippassaddho hoti niṭṭhitakiccattā. Maggapayogānaṃ phalodayena paṭippassaddhabhāvo vā. Phalānaṃ sacchikiriyaṭṭhoti ariyaphalānaṃ paccavekkhaṇavasena paccakkhakaraṇaṭṭho. Ārammaṇasacchikiriyā vuttā hoti, phalakkhaṇe paṭilābhasacchikiriyā vā. Vitakkādīni pañca vissajjanāni jhānaṅgavasena niddiṭṭhāni. Vitakkanaṃ vitakko, ūhananti vuttaṃ hoti. Vicaraṇaṃ vicāro, anusañcaraṇanti vuttaṃ hoti. Upavicāraṭṭhoti anumajjanaṭṭho. Abhisandanaṭṭhoti temanaṭṭho samādhivasena cittassa ekaggaṭṭho.
ஆவஜ்ஜனாதீ³னி பஞ்சத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி பகிண்ணகவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. பஞ்சத்³வாரமனொத்³வாரேஸு ப⁴வங்கா³ரம்மணதோ அஞ்ஞாரம்மணே சித்தஸந்தானங் நமெந்தானங் த்³வின்னங் சித்தானங் ஆவஜ்ஜனட்டோ². விஞ்ஞாணஸ்ஸ விஜானநட்டோ². பஞ்ஞாய பஜானநட்டோ². ஸஞ்ஞாய ஸஞ்ஜானநட்டோ². ஸமாதி⁴ஸ்ஸ ஏகோத³ட்டோ². து³தியஜ்ஜா²னஸ்மிஞ்ஹி ஸமாதி⁴ ஏகோ உதே³தீதி ஏகோதீ³தி வுச்சதி, விதக்கவிசாரேஹி அனஜ்ஜா²ருள்ஹத்தா அக்³கோ³ ஸெட்டோ² ஹுத்வா உப்பஜ்ஜதீதி அத்தோ². ஸெட்டோ²பி ஹி லோகே ஏகோதி வுச்சதி. விதக்கவிசாரவிரஹிதோ வா ஏகோ அஸஹாயோ ஹுத்வா உதே³தீதிபி வட்டதி. ஸப்³போ³பி வா குஸலஸமாதி⁴ நீவரணாதீ³னங் உத்³த⁴ச்சஸ்ஸேவ வா படிபக்க²த்தா தேஹி அனஜ்ஜா²ருள்ஹோதி அக்³கோ³ ஹுத்வா உதே³தீதி வா தேஹி விரஹிதோதி அஸஹாயோ ஹுத்வா உதே³தீதி வா ஏகோதீ³தி யுஜ்ஜதி. அபி⁴ஞ்ஞாய ஞாதட்டோ²தி ஞாதபரிஞ்ஞாய ஸபா⁴வஜானநட்டோ². பரிஞ்ஞாய தீரணட்டோ²தி தீரணபரிஞ்ஞாய அனிச்சாதி³தோ உபபரிக்க²ணட்டோ². பஹானஸ்ஸ பரிச்சாக³ட்டோ²தி பஹானபரிஞ்ஞாய படிபக்க²பஜஹனட்டோ². ஸமப்பவத்தாய பா⁴வனாய ஏகரஸட்டோ². ப²ஸ்ஸனட்டோ²தி பு²ஸனட்டோ² விந்த³னட்டோ². பீளாபா⁴ரவஹனாதி³னா க²ந்த⁴ட்டோ². ஸுஞ்ஞாதி³னா தா⁴துட்டோ². ஸகஸகமரியாதா³யதனாதி³னா ஆயதனட்டோ². பச்சயேஹி ஸங்க³ம்ம கதவஸேன ஸங்க²தட்டோ². தப்³பி³பரீதேன அஸங்க²தட்டோ².
Āvajjanādīni pañcadasa vissajjanāni pakiṇṇakavasena niddiṭṭhāni. Pañcadvāramanodvāresu bhavaṅgārammaṇato aññārammaṇe cittasantānaṃ namentānaṃ dvinnaṃ cittānaṃ āvajjanaṭṭho. Viññāṇassa vijānanaṭṭho. Paññāya pajānanaṭṭho. Saññāya sañjānanaṭṭho. Samādhissa ekodaṭṭho. Dutiyajjhānasmiñhi samādhi eko udetīti ekodīti vuccati, vitakkavicārehi anajjhāruḷhattā aggo seṭṭho hutvā uppajjatīti attho. Seṭṭhopi hi loke ekoti vuccati. Vitakkavicāravirahito vā eko asahāyo hutvā udetītipi vaṭṭati. Sabbopi vā kusalasamādhi nīvaraṇādīnaṃ uddhaccasseva vā paṭipakkhattā tehi anajjhāruḷhoti aggo hutvā udetīti vā tehi virahitoti asahāyo hutvā udetīti vā ekodīti yujjati. Abhiññāya ñātaṭṭhoti ñātapariññāya sabhāvajānanaṭṭho. Pariññāya tīraṇaṭṭhoti tīraṇapariññāya aniccādito upaparikkhaṇaṭṭho. Pahānassa pariccāgaṭṭhoti pahānapariññāya paṭipakkhapajahanaṭṭho. Samappavattāya bhāvanāya ekarasaṭṭho. Phassanaṭṭhoti phusanaṭṭho vindanaṭṭho. Pīḷābhāravahanādinā khandhaṭṭho. Suññādinā dhātuṭṭho. Sakasakamariyādāyatanādinā āyatanaṭṭho. Paccayehi saṅgamma katavasena saṅkhataṭṭho. Tabbiparītena asaṅkhataṭṭho.
14. சித்தட்டா²தீ³னி பஞ்சத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி சித்தஸம்ப³ந்தே⁴ன நித்³தி³ட்டா²னி. சித்தட்டோ²தி எத்த² ஆரம்மணங் சிந்தேதீதி சித்தங், விஜானாதீதி அத்தோ². யங் பனெத்த² ஜவனங் ஹோதி, தங் ஜவனவீதி²வஸேன அத்தனோ ஸந்தானங் சினோதீதிபி சித்தங், யங் விபாகங் ஹோதி, தங் கம்மகிலேஸேஹி சிதந்திபி சித்தங், ஸப்³ப³ம்பி யதா²னுரூபங் சித்ததாய சித்தங், சித்தகரணதாய சித்தங், யங் வட்டஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி, தங் ஸங்ஸாரது³க்க²ங் சினோதீதிபி சித்தங். ஏவங் ஆரம்மணே சித்ததாதி³தோ சித்தட்டோ². சித்துப்பாத³னே ப²லுப்பாத³னே வா நாஸ்ஸ அந்தரமத்தீ²தி அனந்தரங், அனந்தரஸ்ஸ பா⁴வோ ஆனந்தரியங், சித்தஸ்ஸ ஆனந்தரியங் சித்தானந்தரியங், ஸோ சித்தானந்தரியட்டோ². அரஹதோ சுதிசித்தங் வஜ்ஜெத்வா யஸ்ஸ கஸ்ஸசி ஸமனந்தரனிருத்³த⁴ஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ அனந்தரசித்துப்பாத³னே ஸமத்த²பா⁴வோ மக்³க³சித்தஸ்ஸ அனந்தரங் ப²லுப்பாத³னே ஸமத்த²பா⁴வோதி அதி⁴ப்பாயோ. சித்தஸ்ஸ வுட்டா²னட்டோ²தி கொ³த்ரபு⁴சித்தஸ்ஸ நிமித்ததோ, மக்³க³சித்தஸ்ஸ நிமித்தபவத்ததோ வுட்டா²னட்டோ². சித்தஸ்ஸ விவட்டனட்டோ²தி தஸ்ஸேவ சித்தத்³வயஸ்ஸ யதா²வுத்ததோ வுட்டி²தஸ்ஸ நிப்³பா³னே விவட்டனட்டோ². சித்தஸ்ஸ ஹேதுட்டோ²தி சித்தஸ்ஸ ஹேதுபச்சயபூ⁴தானங் நவன்னங் ஹேதூனங் ஹேதுட்டோ². சித்தஸ்ஸ பச்சயட்டோ²தி சித்தஸ்ஸ வத்தா²ரம்மணாதீ³னங் அனேகேஸங் பச்சயானங் பச்சயட்டோ². சித்தஸ்ஸ வத்து²ட்டோ²தி சித்தஸ்ஸ வத்து²பூ⁴தானங் சக்கு²ஸோதகா⁴னஜிவ்ஹாகாயஹத³யவத்தூ²னங் வத்து²ட்டோ². சித்தஸ்ஸ பூ⁴மட்டோ²தி சித்தஸ்ஸ உப்பத்திதே³ஸவஸேன காமாவசராதி³பூ⁴மிஅத்தோ². சித்தஸ்ஸ ஆரம்மணட்டோ²தி ரூபாதி³ஆரம்மணட்டோ². பரிசிதஸ்ஸாரம்மணஸ்ஸ ஸஞ்சரணட்டா²னட்டே²ன கோ³சரட்டோ². உபரி வுத்தவிஞ்ஞாணசரியாவஸேன சரியட்டோ². அத² வா பயோக³ஸமுதா³சாரட்டோ² சரியட்டோ². சித்தஸ்ஸ க³மனாபா⁴வேபி தூ³ரஸந்திகாரம்மணக³ஹணவஸேன க³தட்டோ². அபி⁴னீஹாரட்டோ²தி க³ஹிதாரம்மணதோ அஞ்ஞாரம்மணமனஸிகாரத்த²ங் சித்தஸ்ஸ அபி⁴னீஹரணட்டோ². சித்தஸ்ஸ நிய்யானட்டோ²தி மக்³க³சித்தஸ்ஸ வட்டதோ நிய்யானட்டோ². ‘‘நெக்க²ம்மங் படிலத்³த⁴ஸ்ஸ காமச்ச²ந்த³தோ சித்தங் நிஸ்ஸடங் ஹோதீ’’திஆதி³னா (படி॰ ம॰ 1.24, 191 தோ²கங் விஸதி³ஸங்) நயேன சித்தஸ்ஸ நிஸ்ஸரணட்டோ².
14.Cittaṭṭhādīni pañcadasa vissajjanāni cittasambandhena niddiṭṭhāni. Cittaṭṭhoti ettha ārammaṇaṃ cintetīti cittaṃ, vijānātīti attho. Yaṃ panettha javanaṃ hoti, taṃ javanavīthivasena attano santānaṃ cinotītipi cittaṃ, yaṃ vipākaṃ hoti, taṃ kammakilesehi citantipi cittaṃ, sabbampi yathānurūpaṃ cittatāya cittaṃ, cittakaraṇatāya cittaṃ, yaṃ vaṭṭassa paccayo hoti, taṃ saṃsāradukkhaṃ cinotītipi cittaṃ. Evaṃ ārammaṇe cittatādito cittaṭṭho. Cittuppādane phaluppādane vā nāssa antaramatthīti anantaraṃ, anantarassa bhāvo ānantariyaṃ, cittassa ānantariyaṃ cittānantariyaṃ, so cittānantariyaṭṭho. Arahato cuticittaṃ vajjetvā yassa kassaci samanantaraniruddhassa cittassa anantaracittuppādane samatthabhāvo maggacittassa anantaraṃ phaluppādane samatthabhāvoti adhippāyo. Cittassa vuṭṭhānaṭṭhoti gotrabhucittassa nimittato, maggacittassa nimittapavattato vuṭṭhānaṭṭho. Cittassa vivaṭṭanaṭṭhoti tasseva cittadvayassa yathāvuttato vuṭṭhitassa nibbāne vivaṭṭanaṭṭho. Cittassa hetuṭṭhoti cittassa hetupaccayabhūtānaṃ navannaṃ hetūnaṃ hetuṭṭho. Cittassa paccayaṭṭhoti cittassa vatthārammaṇādīnaṃ anekesaṃ paccayānaṃ paccayaṭṭho. Cittassa vatthuṭṭhoti cittassa vatthubhūtānaṃ cakkhusotaghānajivhākāyahadayavatthūnaṃ vatthuṭṭho. Cittassa bhūmaṭṭhoti cittassa uppattidesavasena kāmāvacarādibhūmiattho. Cittassa ārammaṇaṭṭhoti rūpādiārammaṇaṭṭho. Paricitassārammaṇassa sañcaraṇaṭṭhānaṭṭhena gocaraṭṭho. Upari vuttaviññāṇacariyāvasena cariyaṭṭho. Atha vā payogasamudācāraṭṭho cariyaṭṭho. Cittassa gamanābhāvepi dūrasantikārammaṇagahaṇavasena gataṭṭho. Abhinīhāraṭṭhoti gahitārammaṇato aññārammaṇamanasikāratthaṃ cittassa abhinīharaṇaṭṭho. Cittassa niyyānaṭṭhoti maggacittassa vaṭṭato niyyānaṭṭho. ‘‘Nekkhammaṃ paṭiladdhassa kāmacchandato cittaṃ nissaṭaṃ hotī’’tiādinā (paṭi. ma. 1.24, 191 thokaṃ visadisaṃ) nayena cittassa nissaraṇaṭṭho.
15. ஏகத்தாதீ³னி த்³வாசத்தாலீஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஏகத்தஸம்ப³ந்தே⁴ன நித்³தி³ட்டா²னி. ஏகத்தேதி ஆரம்மணேகத்தே, ஏகாரம்மணேதி அத்தோ². பட²மஜ்ஜா²னவஸேன பக்க²ந்த³னட்டோ². து³தியஜ்ஜா²னவஸேன பஸீத³னட்டோ². ததியஜ்ஜா²னவஸேன ஸந்திட்ட²னட்டோ². சதுத்த²ஜ்ஜா²னவஸேன முச்சனட்டோ². பச்சவெக்க²ணவஸேன ஏதங் ஸந்தந்தி பஸ்ஸனட்டோ². யானீகதட்டா²த³யோ பஞ்ச ஸமாதி⁴ஸ்ஸ வஸீபா⁴வவிஸேஸா. யானீகதட்டோ²தி யுத்தயானஸதி³ஸகதட்டோ². வத்து²கதட்டோ²தி பதிட்ட²ட்டே²ன வத்து² விய கதட்டோ². அனுட்டி²தட்டோ²தி பச்சுபட்டி²தட்டோ². பரிசிதட்டோ²தி ஸமந்ததோ சிதட்டோ². ஸுஸமாரத்³த⁴ட்டோ²தி ஸுட்டு² ஸமாரத்³த⁴ட்டோ² , ஸுகதட்டோ²தி அத்தோ². ஆவஜ்ஜனஸமாபஜ்ஜனஅதி⁴ட்டா²னவுட்டா²னபச்சவெக்க²ணவஸிதாவஸேன வா படிபாடியா பஞ்ச பதா³னி யோஜேதப்³பா³னி. கஸிணாதி³ஆரம்மணபா⁴வனாய ஸிகா²ப்பத்தகாலே சித்தசேதஸிகானங் பரிக்³க³ஹபரிவாரபரிபூரட்டோ². தேஸங்யேவ ஸம்மா ஸமாஹிதத்தா ஏகாரம்மணே ஸமோஸரணேன ஸமோதா⁴னட்டோ². தேஸங்யேவ ப³லப்பத்தியா ஆரம்மணங் அபி⁴ப⁴வித்வா பதிட்டா²னவஸேன அதி⁴ட்டா²னட்டோ². ஸமத²ஸ்ஸ விபஸ்ஸனாய வா ஆதி³தோ, ஆத³ரேன வா ஸேவனவஸேன ஆஸேவனட்டோ². வட்³ட⁴னவஸேன பா⁴வனட்டோ² . புனப்புனங் கரணவஸேன ப³ஹுலீகம்மட்டோ². ப³ஹுலீகதஸ்ஸ ஸுட்டு² ஸமுட்டி²தவஸேன ஸுஸமுக்³க³தட்டோ². ஸுஸமுக்³க³தஸ்ஸ பச்சனீகேஹி ஸுட்டு² விமுத்திவஸேன ஆரம்மணே ச ஸுட்டு² அதி⁴முத்திவஸேன ஸுவிமுத்தட்டோ².
15.Ekattādīni dvācattālīsa vissajjanāni ekattasambandhena niddiṭṭhāni. Ekatteti ārammaṇekatte, ekārammaṇeti attho. Paṭhamajjhānavasena pakkhandanaṭṭho. Dutiyajjhānavasena pasīdanaṭṭho. Tatiyajjhānavasena santiṭṭhanaṭṭho. Catutthajjhānavasena muccanaṭṭho. Paccavekkhaṇavasena etaṃ santanti passanaṭṭho. Yānīkataṭṭhādayo pañca samādhissa vasībhāvavisesā. Yānīkataṭṭhoti yuttayānasadisakataṭṭho. Vatthukataṭṭhoti patiṭṭhaṭṭhena vatthu viya kataṭṭho. Anuṭṭhitaṭṭhoti paccupaṭṭhitaṭṭho. Paricitaṭṭhoti samantato citaṭṭho. Susamāraddhaṭṭhoti suṭṭhu samāraddhaṭṭho , sukataṭṭhoti attho. Āvajjanasamāpajjanaadhiṭṭhānavuṭṭhānapaccavekkhaṇavasitāvasena vā paṭipāṭiyā pañca padāni yojetabbāni. Kasiṇādiārammaṇabhāvanāya sikhāppattakāle cittacetasikānaṃ pariggahaparivāraparipūraṭṭho. Tesaṃyeva sammā samāhitattā ekārammaṇe samosaraṇena samodhānaṭṭho. Tesaṃyeva balappattiyā ārammaṇaṃ abhibhavitvā patiṭṭhānavasena adhiṭṭhānaṭṭho. Samathassa vipassanāya vā ādito, ādarena vā sevanavasena āsevanaṭṭho. Vaḍḍhanavasena bhāvanaṭṭho. Punappunaṃ karaṇavasena bahulīkammaṭṭho. Bahulīkatassa suṭṭhu samuṭṭhitavasena susamuggataṭṭho. Susamuggatassa paccanīkehi suṭṭhu vimuttivasena ārammaṇe ca suṭṭhu adhimuttivasena suvimuttaṭṭho.
பு³ஜ்ஜ²னட்டா²தீ³னி சத்தாரி பதா³னி பொ³ஜ்ஜ²ங்க³வஸேன வுத்தானி. ஸோதாபத்திமக்³க³பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் பு³ஜ்ஜ²னட்டோ². ஸகதா³கா³மிமக்³க³பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் அனுபு³ஜ்ஜ²னட்டோ². அனாகா³மிமக்³க³பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் படிபு³ஜ்ஜ²னட்டோ². அரஹத்தமக்³க³பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் ஸம்பு³ஜ்ஜ²னட்டோ². விபஸ்ஸனாபொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் வா பு³ஜ்ஜ²னட்டோ². த³ஸ்ஸனமக்³க³பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் அனுபு³ஜ்ஜ²னட்டோ². பா⁴வனாமக்³க³பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் படிபு³ஜ்ஜ²னட்டோ². ப²லபொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் ஸம்பு³ஜ்ஜ²னட்டோ². யதா²வுத்தனயேனேவ பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் தஸ்ஸ தஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ போ³த⁴னாதி³கரணேன போ³த⁴னட்டா²த³யோ சத்தாரோ அத்தா² வேதி³தப்³பா³. யதா²வுத்தானங்யேவ பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் பு³ஜ்ஜ²னட்டே²ன ‘‘போ³தோ⁴’’தி லத்³த⁴னாமஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ பக்கே² ப⁴வத்தா போ³தி⁴பக்கி²யா நாம. தேஸங் யதா²வுத்தானங்யேவ போ³தி⁴பக்கி²யட்டா²த³யோ சத்தாரோ அத்தா² வேதி³தப்³பா³. விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாவஸேன ஜோதனட்டோ². கமதோ சதுமக்³க³பஞ்ஞாவஸேன உஜ்ஜோதனானுஜ்ஜோதனபடிஜ்ஜோதனஸஞ்ஜோதனட்டோ². கமதோ சதுமக்³க³பஞ்ஞாவஸேன வா ஜோதனட்டா²த³யோ, ப²லபஞ்ஞாவஸேன ஸஞ்ஜோதனட்டோ² வேதி³தப்³போ³.
Bujjhanaṭṭhādīni cattāri padāni bojjhaṅgavasena vuttāni. Sotāpattimaggabojjhaṅgānaṃ bujjhanaṭṭho. Sakadāgāmimaggabojjhaṅgānaṃ anubujjhanaṭṭho. Anāgāmimaggabojjhaṅgānaṃ paṭibujjhanaṭṭho. Arahattamaggabojjhaṅgānaṃ sambujjhanaṭṭho. Vipassanābojjhaṅgānaṃ vā bujjhanaṭṭho. Dassanamaggabojjhaṅgānaṃ anubujjhanaṭṭho. Bhāvanāmaggabojjhaṅgānaṃ paṭibujjhanaṭṭho. Phalabojjhaṅgānaṃ sambujjhanaṭṭho. Yathāvuttanayeneva bojjhaṅgānaṃ tassa tassa puggalassa bodhanādikaraṇena bodhanaṭṭhādayo cattāro atthā veditabbā. Yathāvuttānaṃyeva bojjhaṅgānaṃ bujjhanaṭṭhena ‘‘bodho’’ti laddhanāmassa puggalassa pakkhe bhavattā bodhipakkhiyā nāma. Tesaṃ yathāvuttānaṃyeva bodhipakkhiyaṭṭhādayo cattāro atthā veditabbā. Vipassanāpaññāvasena jotanaṭṭho. Kamato catumaggapaññāvasena ujjotanānujjotanapaṭijjotanasañjotanaṭṭho. Kamato catumaggapaññāvasena vā jotanaṭṭhādayo, phalapaññāvasena sañjotanaṭṭho veditabbo.
16. பதாபனட்டா²தீ³னி அட்டா²ரஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி அரியமக்³க³வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. அரியமக்³கோ³ ஹி யஸ்ஸுப்பஜ்ஜதி, தங் பதாபேதி பபா⁴ஸேதி விரோசாபேதீதி பதாபனோ, தஸ்ஸ பதாபனட்டோ². தஸ்ஸேவ அதிபப⁴ஸ்ஸரபா⁴வேன ஸயங் விரோசனட்டோ². கிலேஸானங் விஸோஸனேன ஸந்தாபனட்டோ². அமலனிப்³பா³னாரம்மணத்தா அமலட்டோ². ஸம்பயுத்தமலாபா⁴வேன விமலட்டோ². ஆரம்மணகரணமலாபா⁴வே நிம்மலட்டோ². அத² வா ஸோதாபத்திமக்³க³ஸ்ஸ அமலட்டோ². ஸகதா³கா³மிஅனாகா³மிமக்³கா³னங் விமலட்டோ². அரஹத்தமக்³க³ஸ்ஸ நிம்மலட்டோ². அத² வா ஸாவகமக்³க³ஸ்ஸ அமலட்டோ². பச்சேகபு³த்³த⁴மக்³க³ஸ்ஸ விமலட்டோ². ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴மக்³க³ஸ்ஸ நிம்மலட்டோ². கிலேஸவிஸமாபா⁴வேன ஸமட்டோ². ‘‘ஸம்மா மானாபி⁴ஸமயா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.28; அ॰ நி॰ 3.33; 5.200) விய கிலேஸப்பஹானட்டே²ன ஸமயட்டோ². விக்க²ம்ப⁴னதத³ங்க³ஸமுச்சே²த³படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴னிஸ்ஸரணஸங்கா²தேஸு பஞ்சஸு விவேகேஸு ஸமுச்சே²த³விவேகத்தா விவேகட்டோ², வினாபா⁴வட்டோ². நிஸ்ஸரணவிவேகே நிப்³பா³னே சரணதோ விவேகசரியட்டோ². பஞ்சஸு விராகே³ஸு ஸமுச்சே²த³விராக³த்தா விராக³ட்டோ², விரஜ்ஜனட்டோ². நிஸ்ஸரணவிராகே³ நிப்³பா³னே சரணதோ விராக³சரியட்டோ². பஞ்சஸு நிரோதே⁴ஸு ஸமுச்சே²த³னிரோத⁴த்தா நிரோத⁴ட்டோ². து³க்க²னிரோதே⁴ நிப்³பா³னே சரணதோ நிரோத⁴சரியட்டோ². பரிச்சாக³பக்க²ந்த³னவோஸக்³க³த்தா வோஸக்³க³ட்டோ². அரியமக்³கோ³ ஹி ஸமுச்சே²த³வஸேன கிலேஸப்பஹானதோ பரிச்சாக³வோஸக்³கோ³, ஆரம்மணகரணேன நிப்³பா³னபக்க²ந்த³னதோ பக்க²ந்த³னவோஸக்³கோ³ ச. விபஸ்ஸனா பன தத³ங்க³வஸேன கிலேஸப்பஹானதோ பரிச்சாக³வோஸக்³கோ³, தன்னின்னபா⁴வேன நிப்³பா³னபக்க²ந்த³னதோ பக்க²ந்த³னவோஸக்³கோ³. ந ஸோ இத⁴ அதி⁴ப்பேதோ. வோஸக்³க³பா⁴வேன சரணதோ வோஸக்³க³சரியட்டோ². பஞ்சஸு விமுத்தீஸு ஸமுச்சே²த³விமுத்தித்தா விமுத்தட்டோ². நிஸ்ஸரணவிமுத்தியங் சரணதோ விமுத்திசரியட்டோ².
16.Patāpanaṭṭhādīni aṭṭhārasa vissajjanāni ariyamaggavasena niddiṭṭhāni. Ariyamaggo hi yassuppajjati, taṃ patāpeti pabhāseti virocāpetīti patāpano, tassa patāpanaṭṭho. Tasseva atipabhassarabhāvena sayaṃ virocanaṭṭho. Kilesānaṃ visosanena santāpanaṭṭho. Amalanibbānārammaṇattā amalaṭṭho. Sampayuttamalābhāvena vimalaṭṭho. Ārammaṇakaraṇamalābhāve nimmalaṭṭho. Atha vā sotāpattimaggassa amalaṭṭho. Sakadāgāmianāgāmimaggānaṃ vimalaṭṭho. Arahattamaggassa nimmalaṭṭho. Atha vā sāvakamaggassa amalaṭṭho. Paccekabuddhamaggassa vimalaṭṭho. Sammāsambuddhamaggassa nimmalaṭṭho. Kilesavisamābhāvena samaṭṭho. ‘‘Sammā mānābhisamayā’’tiādīsu (ma. ni. 1.28; a. ni. 3.33; 5.200) viya kilesappahānaṭṭhena samayaṭṭho. Vikkhambhanatadaṅgasamucchedapaṭippassaddhinissaraṇasaṅkhātesu pañcasu vivekesu samucchedavivekattā vivekaṭṭho, vinābhāvaṭṭho. Nissaraṇaviveke nibbāne caraṇato vivekacariyaṭṭho. Pañcasu virāgesu samucchedavirāgattā virāgaṭṭho, virajjanaṭṭho. Nissaraṇavirāge nibbāne caraṇato virāgacariyaṭṭho. Pañcasu nirodhesu samucchedanirodhattā nirodhaṭṭho. Dukkhanirodhe nibbāne caraṇato nirodhacariyaṭṭho. Pariccāgapakkhandanavosaggattā vosaggaṭṭho. Ariyamaggo hi samucchedavasena kilesappahānato pariccāgavosaggo, ārammaṇakaraṇena nibbānapakkhandanato pakkhandanavosaggo ca. Vipassanā pana tadaṅgavasena kilesappahānato pariccāgavosaggo, tanninnabhāvena nibbānapakkhandanato pakkhandanavosaggo. Na so idha adhippeto. Vosaggabhāvena caraṇato vosaggacariyaṭṭho. Pañcasu vimuttīsu samucchedavimuttittā vimuttaṭṭho. Nissaraṇavimuttiyaṃ caraṇato vimutticariyaṭṭho.
ச²ந்த³வீரியசித்தவீமங்ஸாஸங்கா²தேஸு சதூஸு இத்³தி⁴பாதே³ஸு ஏகேகஇத்³தி⁴பாத³வஸேன த³ஸ த³ஸ கத்வா சதுரித்³தி⁴பாத³வஸேன ச²ந்த³ட்டா²தீ³னி சத்தாலீஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி. கத்துகம்யதட்டோ² ச²ந்த³ட்டோ². ச²ந்த³ங் ஸீஸங் கத்வா பா⁴வனாரம்ப⁴காலே மூலட்டோ². ஸஹஜாதானங் பதிட்டா²பா⁴வேன பாத³ட்டோ². பத³ட்டோ²தி வா பாடோ². இத்³தி⁴பாத³த்தா அதி⁴பதிபா⁴வேன பதா⁴னட்டோ². பயோக³காலே இஜ்ஜ²னட்டோ². ஸத்³தா⁴ஸம்பயோகே³ன அதி⁴மொக்க²ட்டோ². வீரியஸம்பயோகே³ன பக்³க³ஹட்டோ². ஸதிஸம்பயோகே³ன உபட்டா²னட்டோ². ஸமாதி⁴ஸம்பயோகே³ன அவிக்கே²பட்டோ². பஞ்ஞாஸம்பயோகே³ன த³ஸ்ஸனட்டோ². பக்³க³ஹட்டோ² வீரியட்டோ². வீரியங் ஸீஸங் கத்வா பா⁴வனாரம்ப⁴காலே மூலட்டோ². ஸயங் வீரியத்தா பக்³க³ஹட்டோ². சிந்தனட்டா²தி³கோ சித்தட்டோ². சித்தங் ஸீஸங் கத்வா பா⁴வனாரம்ப⁴காலே மூலட்டோ². உபபரிக்க²னட்டோ² வீமங்ஸட்டோ². வீமங்ஸங் ஸீஸங் கத்வா பா⁴வனாரம்ப⁴காலே மூலட்டோ². ஸயங் வீமங்ஸத்தா த³ஸ்ஸனட்டோ².
Chandavīriyacittavīmaṃsāsaṅkhātesu catūsu iddhipādesu ekekaiddhipādavasena dasa dasa katvā caturiddhipādavasena chandaṭṭhādīni cattālīsa vissajjanāni niddiṭṭhāni. Kattukamyataṭṭho chandaṭṭho. Chandaṃ sīsaṃ katvā bhāvanārambhakāle mūlaṭṭho. Sahajātānaṃ patiṭṭhābhāvena pādaṭṭho. Padaṭṭhoti vā pāṭho. Iddhipādattā adhipatibhāvena padhānaṭṭho. Payogakāle ijjhanaṭṭho. Saddhāsampayogena adhimokkhaṭṭho. Vīriyasampayogena paggahaṭṭho. Satisampayogena upaṭṭhānaṭṭho. Samādhisampayogena avikkhepaṭṭho. Paññāsampayogena dassanaṭṭho. Paggahaṭṭho vīriyaṭṭho. Vīriyaṃ sīsaṃ katvā bhāvanārambhakāle mūlaṭṭho. Sayaṃ vīriyattā paggahaṭṭho. Cintanaṭṭhādiko cittaṭṭho. Cittaṃ sīsaṃ katvā bhāvanārambhakāle mūlaṭṭho. Upaparikkhanaṭṭho vīmaṃsaṭṭho. Vīmaṃsaṃ sīsaṃ katvā bhāvanārambhakāle mūlaṭṭho. Sayaṃ vīmaṃsattā dassanaṭṭho.
17. து³க்க²ஸ்ஸ பீளனட்டோ²திஆதீ³னி ஸோளஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஸச்சானங் தத²லக்க²ணவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. து³க்க²த³ஸ்ஸனேனேவ பீளனட்டோ². து³க்கா²யூஹனஸமுத³யத³ஸ்ஸனேன ஸங்க²தட்டோ². ஸப்³ப³கிலேஸஸந்தாபஹரஸுஸீதலமக்³க³த³ஸ்ஸனேன ஸந்தாபட்டோ². அவிபரிணாமத⁴ம்மனிரோத⁴த³ஸ்ஸனேன விபரிணாமட்டோ². ஸமுத³யத³ஸ்ஸனேனேவ ஆயூஹனட்டோ². ஸமுத³யாயூஹிதது³க்க²த³ஸ்ஸனேன நிதா³னட்டோ². விஸஞ்ஞோக³பூ⁴தனிரோத⁴த³ஸ்ஸனேன ஸஞ்ஞோக³ட்டோ². நிய்யானபூ⁴தமக்³க³த³ஸ்ஸனேன பலிபோ³த⁴ட்டோ². நிரோத⁴த³ஸ்ஸனேனேவ நிஸ்ஸரணட்டோ². அவிவேகபூ⁴தஸமுத³யத³ஸ்ஸனேன விவேகட்டோ². ஸங்க²தபூ⁴தமக்³க³த³ஸ்ஸனேன அஸங்க²தட்டோ². விஸபூ⁴தது³க்க²த³ஸ்ஸனேன அமதட்டோ². மக்³க³த³ஸ்ஸனேனேவ நிய்யானட்டோ². நிப்³பா³னஸம்பத்தியா அஹேதுபூ⁴தஸமுத³யத³ஸ்ஸனேன ஹேதுட்டோ². ஸுது³த்³த³ஸனிரோத⁴த³ஸ்ஸனேன த³ஸ்ஸனட்டோ². கபணஜனஸதி³ஸது³க்க²த³ஸ்ஸனேன உளாரகுலஸதி³ஸோ ஆதி⁴பதெய்யட்டோ² பாதுப⁴வதீதி. ஏவங் தங்தங்ஸச்சத³ஸ்ஸனேன தத³ஞ்ஞஸச்சத³ஸ்ஸனேன ச ஏகேகஸ்ஸ ஸச்சஸ்ஸ சத்தாரோ சத்தாரோ லக்க²ணட்டா² வுத்தா.
17.Dukkhassa pīḷanaṭṭhotiādīni soḷasa vissajjanāni saccānaṃ tathalakkhaṇavasena niddiṭṭhāni. Dukkhadassaneneva pīḷanaṭṭho. Dukkhāyūhanasamudayadassanena saṅkhataṭṭho. Sabbakilesasantāpaharasusītalamaggadassanena santāpaṭṭho. Avipariṇāmadhammanirodhadassanena vipariṇāmaṭṭho. Samudayadassaneneva āyūhanaṭṭho. Samudayāyūhitadukkhadassanena nidānaṭṭho. Visaññogabhūtanirodhadassanena saññogaṭṭho. Niyyānabhūtamaggadassanena palibodhaṭṭho. Nirodhadassaneneva nissaraṇaṭṭho. Avivekabhūtasamudayadassanena vivekaṭṭho. Saṅkhatabhūtamaggadassanena asaṅkhataṭṭho. Visabhūtadukkhadassanena amataṭṭho. Maggadassaneneva niyyānaṭṭho. Nibbānasampattiyā ahetubhūtasamudayadassanena hetuṭṭho. Sududdasanirodhadassanena dassanaṭṭho. Kapaṇajanasadisadukkhadassanena uḷārakulasadiso ādhipateyyaṭṭho pātubhavatīti. Evaṃ taṃtaṃsaccadassanena tadaññasaccadassanena ca ekekassa saccassa cattāro cattāro lakkhaṇaṭṭhā vuttā.
தத²ட்டா²தீ³னி த்³வாத³ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஸப்³ப³த⁴ம்மஸங்கா³ஹகத்³வாத³ஸபத³வஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. தத²ட்டோ²தி யதா²ஸபா⁴வட்டோ². அனத்தட்டோ²தி அத்தவிரஹிதட்டோ². ஸச்சட்டோ²தி அவிஸங்வாத³னட்டோ². படிவேத⁴ட்டோ²தி படிவிஜ்ஜி²தப்³ப³ட்டோ². அபி⁴ஜானநட்டோ²தி அபி⁴ஜானிதப்³ப³ட்டோ². பரிஜானநட்டோ²தி ஞாததீரணபரிஞ்ஞாய பரிஜானிதப்³ப³ட்டோ². த⁴ம்மட்டோ²தி ஸபா⁴வதா⁴ரணாதி³அத்தோ². தா⁴துட்டோ²தி ஸுஞ்ஞாதி³அத்தோ². ஞாதட்டோ²தி ஜானிதுங் ஸக்குணெய்யட்டோ². ஸச்சி²கிரியட்டோ²தி ஸச்சி²காதப்³ப³ட்டோ². ப²ஸ்ஸனட்டோ²தி ஞாணேன பு²ஸிதப்³ப³ட்டோ². அபி⁴ஸமயட்டோ²தி பச்சவெக்க²ணஞாணேன அபி⁴ஸம்மாக³ந்தப்³ப³ட்டோ², ஞாணேன படிலபி⁴தப்³ப³ட்டோ² வா. படிலாபோ⁴பி ஹி ‘‘அத்தா²பி⁴ஸமயா தீ⁴ரோ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.130) விய அபி⁴ஸமயோதி வுச்சதி.
Tathaṭṭhādīni dvādasa vissajjanāni sabbadhammasaṅgāhakadvādasapadavasena niddiṭṭhāni. Tathaṭṭhoti yathāsabhāvaṭṭho. Anattaṭṭhoti attavirahitaṭṭho. Saccaṭṭhoti avisaṃvādanaṭṭho. Paṭivedhaṭṭhoti paṭivijjhitabbaṭṭho. Abhijānanaṭṭhoti abhijānitabbaṭṭho. Parijānanaṭṭhoti ñātatīraṇapariññāya parijānitabbaṭṭho. Dhammaṭṭhoti sabhāvadhāraṇādiattho. Dhātuṭṭhoti suññādiattho. Ñātaṭṭhoti jānituṃ sakkuṇeyyaṭṭho. Sacchikiriyaṭṭhoti sacchikātabbaṭṭho. Phassanaṭṭhoti ñāṇena phusitabbaṭṭho. Abhisamayaṭṭhoti paccavekkhaṇañāṇena abhisammāgantabbaṭṭho, ñāṇena paṭilabhitabbaṭṭho vā. Paṭilābhopi hi ‘‘atthābhisamayā dhīro’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.130) viya abhisamayoti vuccati.
18. நெக்க²ம்மாதீ³னி ஸத்த விஸ்ஸஜ்ஜனானி உபசாரஜ்ஜா²னவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. நெக்க²ம்மந்தி காமச்ச²ந்த³ஸ்ஸ படிபக்கோ² அலோபோ⁴. ஆலோகஸஞ்ஞாதி தி²னமித்³த⁴ஸ்ஸ படிபக்கே² ஆலோகனிமித்தே ஸஞ்ஞா. அவிக்கே²போதி உத்³த⁴ச்சஸ்ஸ படிபக்கோ² ஸமாதி⁴. த⁴ம்மவவத்தா²னந்தி விசிகிச்சா²ய படிபக்க²ங் ஞாணங். ஞாணந்தி அவிஜ்ஜாய படிபக்க²ங் ஞாணங். பாமோஜ்ஜந்தி அரதிபடிபக்கா² பீதி. பட²மஜ்ஜா²னாதீ³னி அட்ட² விஸ்ஸஜ்ஜனானி ரூபாரூபஸமாபத்திவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஹெட்டா² பன ரூபஸமாபத்திஅனந்தரங் ரூபஜ்ஜா²னஸம்ப³ந்தே⁴ன சத்தாரோ ப்³ரஹ்மவிஹாரா நித்³தி³ட்டா².
18. Nekkhammādīni satta vissajjanāni upacārajjhānavasena niddiṭṭhāni. Nekkhammanti kāmacchandassa paṭipakkho alobho. Ālokasaññāti thinamiddhassa paṭipakkhe ālokanimitte saññā. Avikkhepoti uddhaccassa paṭipakkho samādhi. Dhammavavatthānanti vicikicchāya paṭipakkhaṃ ñāṇaṃ. Ñāṇanti avijjāya paṭipakkhaṃ ñāṇaṃ. Pāmojjanti aratipaṭipakkhā pīti. Paṭhamajjhānādīni aṭṭha vissajjanāni rūpārūpasamāpattivasena niddiṭṭhāni. Heṭṭhā pana rūpasamāpattianantaraṃ rūpajjhānasambandhena cattāro brahmavihārā niddiṭṭhā.
அனிச்சானுபஸ்ஸனாதீ³னி லோகுத்தரமக்³க³ஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴கே³ அட்டா²ரஸமஹாவிபஸ்ஸனாவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஹெட்டா² பன ரூபாதீ³ஹி யோஜனூபகா³ ஸத்த அனுபஸ்ஸனா ஏவ வுத்தா, இத⁴ பன ஸப்³பா³பி வுத்தா. கலாபஸம்மஸனஉத³யப்³ப³யானுபஸ்ஸனா கஸ்மா ந வுத்தாதி சே? தாஸங் த்³வின்னங் வஸேன அனிச்சானுபஸ்ஸனாதீ³னங் ஸிஜ்ஜ²னதோ இமாஸு வுத்தாஸு தா த்³வேபி வுத்தாவ ஹொந்தி, அனிச்சானுபஸ்ஸனாதீ³ஹி வா வினா தாஸங் த்³வின்னங் அப்பவத்திதோ இமாஸு வுத்தாஸு தா த்³வேபி வுத்தாவ ஹொந்தி. க²யானுபஸ்ஸனாதி பச்சுப்பன்னானங் ரூபக்க²ந்தா⁴தீ³னங் ப⁴ங்க³த³ஸ்ஸனஞாணஞ்ச தங்தங்க²ந்த⁴ப⁴ங்க³த³ஸ்ஸனானந்தரங் ததா³ரம்மணசித்தசேதஸிகப⁴ங்க³த³ஸ்ஸனஞாணஞ்ச. வயானுபஸ்ஸனாதி பச்சுப்பன்னானங் க²ந்தா⁴னங் ப⁴ங்க³த³ஸ்ஸனானந்தரங் தத³ன்வயேனேவ அதீதானாக³தக²ந்தா⁴னங் ப⁴ங்க³த³ஸ்ஸனஞாணங். விபரிணாமானுபஸ்ஸனாதி தஸ்மிங் ப⁴ங்க³ஸங்கா²தே நிரோதே⁴ அதி⁴முத்தத்தா, அத² ஸப்³பே³பி அதீதானாக³தபச்சுப்பன்னா க²ந்தா⁴ விபரிணாமவந்தோதி ஸப்³பே³ஸங் விபரிணாமத³ஸ்ஸனஞாணங். அனிமித்தானுபஸ்ஸனாதி ஏவங் ஸப்³ப³ஸங்கா²ரானங் விபரிணாமங் தி³ஸ்வா அனிச்சதோ விபஸ்ஸந்தஸ்ஸ அனிச்சானுபஸ்ஸனாவ நிச்சனிமித்தபஜஹனவஸேன நிச்சனிமித்தாபா⁴வா அனிமித்தானுபஸ்ஸனா நாம ஹோதி. அப்பணிஹிதானுபஸ்ஸனாதி அனிச்சானுபஸ்ஸனானந்தரங் பவத்தா து³க்கா²னுபஸ்ஸனாவ ஸுக²பத்த²னாபஜஹனவஸேன பணிதி⁴அபா⁴வா அப்பணிஹிதானுபஸ்ஸனா நாம ஹோதி.
Aniccānupassanādīni lokuttaramaggassa pubbabhāge aṭṭhārasamahāvipassanāvasena niddiṭṭhāni. Heṭṭhā pana rūpādīhi yojanūpagā satta anupassanā eva vuttā, idha pana sabbāpi vuttā. Kalāpasammasanaudayabbayānupassanā kasmā na vuttāti ce? Tāsaṃ dvinnaṃ vasena aniccānupassanādīnaṃ sijjhanato imāsu vuttāsu tā dvepi vuttāva honti, aniccānupassanādīhi vā vinā tāsaṃ dvinnaṃ appavattito imāsu vuttāsu tā dvepi vuttāva honti. Khayānupassanāti paccuppannānaṃ rūpakkhandhādīnaṃ bhaṅgadassanañāṇañca taṃtaṃkhandhabhaṅgadassanānantaraṃ tadārammaṇacittacetasikabhaṅgadassanañāṇañca. Vayānupassanāti paccuppannānaṃ khandhānaṃ bhaṅgadassanānantaraṃ tadanvayeneva atītānāgatakhandhānaṃ bhaṅgadassanañāṇaṃ. Vipariṇāmānupassanāti tasmiṃ bhaṅgasaṅkhāte nirodhe adhimuttattā, atha sabbepi atītānāgatapaccuppannā khandhā vipariṇāmavantoti sabbesaṃ vipariṇāmadassanañāṇaṃ. Animittānupassanāti evaṃ sabbasaṅkhārānaṃ vipariṇāmaṃ disvā aniccato vipassantassa aniccānupassanāva niccanimittapajahanavasena niccanimittābhāvā animittānupassanā nāma hoti. Appaṇihitānupassanāti aniccānupassanānantaraṃ pavattā dukkhānupassanāva sukhapatthanāpajahanavasena paṇidhiabhāvā appaṇihitānupassanā nāma hoti.
ஸுஞ்ஞதானுபஸ்ஸனாதி து³க்கா²னுபஸ்ஸனானந்தரங் பவத்தா அனத்தானுபஸ்ஸனாவ அத்தாபி⁴னிவேஸபஜஹனவஸேன அத்தஸுஞ்ஞதாத³ஸ்ஸனதோ ஸுஞ்ஞதானுபஸ்ஸனா நாம ஹோதி. அதி⁴பஞ்ஞாத⁴ம்மவிபஸ்ஸனாதி ஏவங் ஸங்கா²ரானங் ப⁴ங்க³ங் பஸ்ஸித்வா பஸ்ஸித்வா அனிச்சாதி³தோ விபஸ்ஸந்தஸ்ஸ ஸங்கா²ராவ பி⁴ஜ்ஜந்தி, ஸங்கா²ரானங் மரணங் ந அஞ்ஞோ கோசி அத்தீ²தி ப⁴ங்க³வஸேன ஸுஞ்ஞதங் க³ஹெத்வா பவத்தா விபஸ்ஸனா. ஸா ஹி அதி⁴பஞ்ஞா ச த⁴ம்மேஸு ச விபஸ்ஸனாதி கத்வா அதி⁴பஞ்ஞாத⁴ம்மவிபஸ்ஸனாதி வுச்சதி. யதா²பூ⁴தஞாணத³ஸ்ஸனந்தி ப⁴ங்க³ங் தி³ஸ்வா தி³ஸ்வா ‘‘ஸப⁴யா ஸங்கா²ரா’’தி பவத்தங் ப⁴யதுபட்டா²னஞாணங். ஆதீ³னவானுபஸ்ஸனாதி ப⁴யதுபட்டா²னவஸேன உப்பன்னங் ஸப்³ப³ப⁴வாதீ³ஸு ஆதீ³னவத³ஸ்ஸனஞாணங். ‘‘யா ச ப⁴யதுபட்டா²னே பஞ்ஞா யஞ்ச ஆதீ³னவே ஞாணங் யா ச நிப்³பி³தா³, இமே த⁴ம்மா ஏகத்தா², ப்³யஞ்ஜனமேவ நான’’ந்தி (படி॰ ம॰ 1.227) வசனதோ ப⁴யதுபட்டா²னாதீ³னவானுபஸ்ஸனாஸு வுத்தாஸு நிப்³பி³தா³னுபஸ்ஸனா இதா⁴பி வுத்தாவ ஹோதி. ஆதி³தோ சதுத்த²ங் கத்வா வுத்தத்தா பனித⁴ ந வுத்தா. படிஸங்கா²னுபஸ்ஸனாதி முஞ்சிதுகம்யதாஞாணவஸேன உப்பன்னங் முஞ்சனஸ்ஸ உபாயகரணங் படிஸங்கா²னுபஸ்ஸனாஸஞ்ஞிதங் அனிச்சது³க்கா²னத்தானுபஸ்ஸனாஞாணங். ‘‘யா ச முஞ்சிதுகம்யதா யா ச படிஸங்கா²னுபஸ்ஸனா யா ச ஸங்கா²ருபெக்கா², இமே த⁴ம்மா ஏகத்தா², ப்³யஞ்ஜனமேவ நான’’ந்தி (படி॰ ம॰ 1.227) வசனதோ படிஸங்கா²னுபஸ்ஸனாய வுத்தாய முஞ்சிதுகம்யதாஸங்கா²ருபெக்கா²ஞாணானி வுத்தானேவ ஹொந்தி. விவட்டனானுபஸ்ஸனாதி அனுலோமஞாணவஸேன உப்பன்னங் கொ³த்ரபு⁴ஞாணங். அனுலோமஞாணேன கொ³த்ரபு⁴ஞாணஸ்ஸ ஸிஜ்ஜ²னதோ கொ³த்ரபு⁴ஞாணே வுத்தே அனுலோமஞாணங் வுத்தமேவ ஹோதி. ஏவஞ்ஹி அட்டா²ரஸன்னங் மஹாவிபஸ்ஸனானங் படிபாடி வுச்சமானா பாளியா ஸமேதி. வுத்தஞ்ஹி இந்த்³ரியகதா²யங் –
Suññatānupassanāti dukkhānupassanānantaraṃ pavattā anattānupassanāva attābhinivesapajahanavasena attasuññatādassanato suññatānupassanā nāma hoti. Adhipaññādhammavipassanāti evaṃ saṅkhārānaṃ bhaṅgaṃ passitvā passitvā aniccādito vipassantassa saṅkhārāva bhijjanti, saṅkhārānaṃ maraṇaṃ na añño koci atthīti bhaṅgavasena suññataṃ gahetvā pavattā vipassanā. Sā hi adhipaññā ca dhammesu ca vipassanāti katvā adhipaññādhammavipassanāti vuccati. Yathābhūtañāṇadassananti bhaṅgaṃ disvā disvā ‘‘sabhayā saṅkhārā’’ti pavattaṃ bhayatupaṭṭhānañāṇaṃ. Ādīnavānupassanāti bhayatupaṭṭhānavasena uppannaṃ sabbabhavādīsu ādīnavadassanañāṇaṃ. ‘‘Yā ca bhayatupaṭṭhāne paññā yañca ādīnave ñāṇaṃ yā ca nibbidā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nāna’’nti (paṭi. ma. 1.227) vacanato bhayatupaṭṭhānādīnavānupassanāsu vuttāsu nibbidānupassanā idhāpi vuttāva hoti. Ādito catutthaṃ katvā vuttattā panidha na vuttā. Paṭisaṅkhānupassanāti muñcitukamyatāñāṇavasena uppannaṃ muñcanassa upāyakaraṇaṃ paṭisaṅkhānupassanāsaññitaṃ aniccadukkhānattānupassanāñāṇaṃ. ‘‘Yā ca muñcitukamyatā yā ca paṭisaṅkhānupassanā yā ca saṅkhārupekkhā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nāna’’nti (paṭi. ma. 1.227) vacanato paṭisaṅkhānupassanāya vuttāya muñcitukamyatāsaṅkhārupekkhāñāṇāni vuttāneva honti. Vivaṭṭanānupassanāti anulomañāṇavasena uppannaṃ gotrabhuñāṇaṃ. Anulomañāṇena gotrabhuñāṇassa sijjhanato gotrabhuñāṇe vutte anulomañāṇaṃ vuttameva hoti. Evañhi aṭṭhārasannaṃ mahāvipassanānaṃ paṭipāṭi vuccamānā pāḷiyā sameti. Vuttañhi indriyakathāyaṃ –
‘‘புப்³ப³பா⁴கே³ பஞ்சஹிந்த்³ரியேஹி பட²மஜ்ஜா²னவஸேன பஞ்சிந்த்³ரியானி நிஸ்ஸடானி ஹொந்தி, பட²மே ஜா²னே பஞ்சஹிந்த்³ரியேஹி து³தியஜ்ஜா²னவஸேன பஞ்சிந்த்³ரியானி நிஸ்ஸடானி ஹொந்தீ’’தி (படி॰ ம॰ 1.192) –
‘‘Pubbabhāge pañcahindriyehi paṭhamajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, paṭhame jhāne pañcahindriyehi dutiyajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni hontī’’ti (paṭi. ma. 1.192) –
ஆதி³னா நயேன யாவ அரஹத்தப²லா உத்தருத்தரிபடிபாடியா இந்த்³ரியானி வுத்தானி. தஸ்மா அட்டா²ரஸ மஹாவிபஸ்ஸனா யதா²வுத்தக்கமேன பாளியா யுஜ்ஜந்தி. விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ பன –
Ādinā nayena yāva arahattaphalā uttaruttaripaṭipāṭiyā indriyāni vuttāni. Tasmā aṭṭhārasa mahāvipassanā yathāvuttakkamena pāḷiyā yujjanti. Visuddhimagge pana –
‘‘க²யானுபஸ்ஸனாதி க⁴னவினிப்³போ⁴க³ங் கத்வா அனிச்சங் க²யட்டே²னாதி ஏவங் க²யங் பஸ்ஸதோ ஞாணங். விபரிணாமானுபஸ்ஸனாதி ரூபஸத்தகஅரூபஸத்தகாதி³வஸேன தங் தங் பரிச்சே²த³ங் அதிக்கம்ம அஞ்ஞதா² பவத்தித³ஸ்ஸனங். உப்பன்னஸ்ஸ வா ஜராய சேவ மரணேன ச த்³வீஹாகாரேஹி விபரிணாமத³ஸ்ஸனங். யதா²பூ⁴தஞாணத³ஸ்ஸனந்தி ஸபச்சயனாமரூபபரிக்³க³ஹோ’’தி (விஸுத்³தி⁴॰ 2.850) –
‘‘Khayānupassanāti ghanavinibbhogaṃ katvā aniccaṃ khayaṭṭhenāti evaṃ khayaṃ passato ñāṇaṃ. Vipariṇāmānupassanāti rūpasattakaarūpasattakādivasena taṃ taṃ paricchedaṃ atikkamma aññathā pavattidassanaṃ. Uppannassa vā jarāya ceva maraṇena ca dvīhākārehi vipariṇāmadassanaṃ. Yathābhūtañāṇadassananti sapaccayanāmarūpapariggaho’’ti (visuddhi. 2.850) –
வுத்தங். தங் தாய பாளியா விருத்³த⁴ங் விய தி³ஸ்ஸதி. விவட்டனானுபஸ்ஸனாதி ஸங்கா²ருபெக்கா² சேவ அனுலோமஞ்சாதி வுத்தங். தஞ்ச பாளியா விருத்³த⁴ங் விய தி³ஸ்ஸதி. சரியாகதா²யஞ்ஹி –
Vuttaṃ. Taṃ tāya pāḷiyā viruddhaṃ viya dissati. Vivaṭṭanānupassanāti saṅkhārupekkhā ceva anulomañcāti vuttaṃ. Tañca pāḷiyā viruddhaṃ viya dissati. Cariyākathāyañhi –
‘‘அனிச்சானுபஸ்ஸனத்தா²ய ஆவஜ்ஜனகிரியாப்³யாகதா விஞ்ஞாணசரியா. அனிச்சானுபஸ்ஸனா ஞாணசரியா…பே॰… படிஸங்கா²னுபஸ்ஸனத்தா²ய ஆவஜ்ஜனகிரியாப்³யாகதா விஞ்ஞாணசரியா. படிஸங்கா²னுபஸ்ஸனா ஞாணசரியா’’தி (படி॰ ம॰ 1.71) –
‘‘Aniccānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā. Aniccānupassanā ñāṇacariyā…pe… paṭisaṅkhānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā. Paṭisaṅkhānupassanā ñāṇacariyā’’ti (paṭi. ma. 1.71) –
யஸ்ஸ யஸ்ஸ ஞாணஸ்ஸ விஸுங் விஸுங் ஆவஜ்ஜனங் லப்³ப⁴தி, தஸ்ஸ தஸ்ஸ விஸுங் விஸுங் ஆவஜ்ஜனங் வுத்தங். விவட்டனானுபஸ்ஸனாய பன ஆவஜ்ஜனங் அவத்வாவ ‘‘விவட்டனானுபஸ்ஸனா ஞாணசரியா’’தி வுத்தங். யதி³ ஸங்கா²ருபெக்கா²னுலோமஞாணானி விவட்டனானுபஸ்ஸனா நாம ஸியுங், ததா³வஜ்ஜனஸம்ப⁴வா தத³த்தா²ய ச ஆவஜ்ஜனங் வதெ³ய்ய, ந ச தத³த்தா²ய ஆவஜ்ஜனங் வுத்தங். கொ³த்ரபு⁴ஞாணஸ்ஸ பன விஸுங் ஆவஜ்ஜனங் நத்தி² அனுலோமாவஜ்ஜனவீதி²யங்யேவ உப்பத்திதோ. தஸ்மா விவட்டனானுபஸ்ஸனத்தா²ய ஆவஜ்ஜனஸ்ஸ அவுத்தத்தா கொ³த்ரபு⁴ஞாணமேவ ‘‘விவட்டனானுபஸ்ஸனா’’தி யுஜ்ஜதி.
Yassa yassa ñāṇassa visuṃ visuṃ āvajjanaṃ labbhati, tassa tassa visuṃ visuṃ āvajjanaṃ vuttaṃ. Vivaṭṭanānupassanāya pana āvajjanaṃ avatvāva ‘‘vivaṭṭanānupassanā ñāṇacariyā’’ti vuttaṃ. Yadi saṅkhārupekkhānulomañāṇāni vivaṭṭanānupassanā nāma siyuṃ, tadāvajjanasambhavā tadatthāya ca āvajjanaṃ vadeyya, na ca tadatthāya āvajjanaṃ vuttaṃ. Gotrabhuñāṇassa pana visuṃ āvajjanaṃ natthi anulomāvajjanavīthiyaṃyeva uppattito. Tasmā vivaṭṭanānupassanatthāya āvajjanassa avuttattā gotrabhuñāṇameva ‘‘vivaṭṭanānupassanā’’ti yujjati.
19. ஸோதாபத்திமக்³கா³தீ³னி அட்ட² விஸ்ஸஜ்ஜனானி லோகுத்தரமக்³க³ப²லவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஸோதஸ்ஸ ஆபஜ்ஜனங் ஸோதாபத்தி, ஸோதாபத்தி ஏவ மக்³கோ³ ஸோதாபத்திமக்³கோ³. ஸோதாபத்தியா ப²லங் ஸோதாபத்திப²லங், ஸமாபஜ்ஜீயதீதி ஸமாபத்தி, ஸோதாபத்திப²லமேவ ஸமாபத்தி ஸோதாபத்திப²லஸமாபத்தி. படிஸந்தி⁴வஸேன ஸகிங்யேவ இமங் லோகங் ஆக³ச்ச²தீதி ஸகதா³கா³மீ, தஸ்ஸ மக்³கோ³ ஸகதா³கா³மிமக்³கோ³. ஸகதா³கா³மிஸ்ஸ ப²லங் ஸகதா³கா³மிப²லங். படிஸந்தி⁴வஸேனேவ காமப⁴வங் ந ஆக³ச்ச²தீதி அனாகா³மீ, தஸ்ஸ மக்³கோ³ அனாகா³மிமக்³கோ³. அனாகா³மிஸ்ஸ ப²லங் அனாகா³மிப²லங். கிலேஸேஹி ஆரகத்தா, கிலேஸாரீனங் ஹதத்தா, ஸங்ஸாரசக்கஸ்ஸ அரானங் ஹதத்தா, பாபகரணே ரஹாபா⁴வா, பச்சயாதீ³னங் அரஹத்தா அரஹங், அரஹதோ பா⁴வோ அரஹத்தங். கிங் தங்? அரஹத்தப²லங். அரஹத்தஸ்ஸ மக்³கோ³ அரஹத்தமக்³கோ³. அரஹத்தமேவ ப²லங் அரஹத்தப²லங்.
19.Sotāpattimaggādīni aṭṭha vissajjanāni lokuttaramaggaphalavasena niddiṭṭhāni. Sotassa āpajjanaṃ sotāpatti, sotāpatti eva maggo sotāpattimaggo. Sotāpattiyā phalaṃ sotāpattiphalaṃ, samāpajjīyatīti samāpatti, sotāpattiphalameva samāpatti sotāpattiphalasamāpatti. Paṭisandhivasena sakiṃyeva imaṃ lokaṃ āgacchatīti sakadāgāmī, tassa maggo sakadāgāmimaggo. Sakadāgāmissa phalaṃ sakadāgāmiphalaṃ. Paṭisandhivaseneva kāmabhavaṃ na āgacchatīti anāgāmī, tassa maggo anāgāmimaggo. Anāgāmissa phalaṃ anāgāmiphalaṃ. Kilesehi ārakattā, kilesārīnaṃ hatattā, saṃsāracakkassa arānaṃ hatattā, pāpakaraṇe rahābhāvā, paccayādīnaṃ arahattā arahaṃ, arahato bhāvo arahattaṃ. Kiṃ taṃ? Arahattaphalaṃ. Arahattassa maggo arahattamaggo. Arahattameva phalaṃ arahattaphalaṃ.
‘‘அதி⁴மொக்க²ட்டே²ன ஸத்³தி⁴ந்த்³ரிய’’ந்திஆதீ³னி ‘‘தத²ட்டே²ன ஸச்சா’’திபரியந்தானி தெத்திங்ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனானி நித்³தி³ட்டா²னி. ஹெட்டா² ‘‘ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ அதி⁴மொக்க²ட்டோ²’’திஆதீ³ஹி தெத்திங்ஸாய விஸ்ஸஜ்ஜனேஹி ஸமானானி. கேவலஞ்ஹி தத்த² த⁴ம்மேஹி அத்தா² நித்³தி³ட்டா², இத⁴ அத்தே²ஹி த⁴ம்மா நித்³தி³ட்டா²தி அயங் விஸேஸோ. ‘‘அவிக்கே²பட்டே²ன ஸமதோ²’’திஆதீ³னஞ்ச சதுன்னங் விஸ்ஸஜ்ஜனானங் ஹெட்டா² ‘‘ஸமத²ஸ்ஸ அவிக்கே²பட்டோ²’’திஆதீ³னஞ்ச சதுன்னங் விஸ்ஸஜ்ஜனானங் விஸேஸோ வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³.
‘‘Adhimokkhaṭṭhena saddhindriya’’ntiādīni ‘‘tathaṭṭhena saccā’’tipariyantāni tettiṃsa vissajjanāni niddiṭṭhāni. Heṭṭhā ‘‘saddhindriyassa adhimokkhaṭṭho’’tiādīhi tettiṃsāya vissajjanehi samānāni. Kevalañhi tattha dhammehi atthā niddiṭṭhā, idha atthehi dhammā niddiṭṭhāti ayaṃ viseso. ‘‘Avikkhepaṭṭhena samatho’’tiādīnañca catunnaṃ vissajjanānaṃ heṭṭhā ‘‘samathassa avikkhepaṭṭho’’tiādīnañca catunnaṃ vissajjanānaṃ viseso vuttanayeneva veditabbo.
ஸங்வரட்டே²னாதிஆதீ³னி அட்ட² விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஸீலாதி³ப³லபரியோஸானத⁴ம்மவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ஸீலவிஸுத்³தீ⁴தி ஸுபரிஸுத்³த⁴பாதிமொக்க²ஸங்வராதி³சதுப்³பி³த⁴ங் ஸீலங் து³ஸ்ஸீல்யமலவிஸோத⁴னதோ. சித்தவிஸுத்³தீ⁴தி ஸஉபசாரா அட்ட² ஸமாபத்தியோ. சித்தஸீஸேன ஹெத்த² ஸமாதி⁴ வுத்தோ. ஸோ சித்தமலவிஸோத⁴னதோ சித்தவிஸுத்³தி⁴. தி³ட்டி²விஸுத்³தீ⁴தி நாமரூபானங் யதா²ஸபா⁴வத³ஸ்ஸனங் ஸத்ததி³ட்டி²மலவிஸோத⁴னதோ தி³ட்டி²விஸுத்³தி⁴. முத்தட்டே²னாதி தத³ங்க³வஸேன உபக்கிலேஸதோ விமுத்தட்டே²ன ஆரம்மணே ச அதி⁴முத்தட்டே²ன. விமொக்கோ²தி தத³ங்க³விமொக்கோ². படிவேத⁴ட்டே²ன விஜ்ஜாதி புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணங் புரிமப⁴வபடிவேத⁴ட்டே²ன விஜ்ஜா, தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணங் ஸத்தானங் சுதூபபாதபடிவேத⁴ட்டே²ன விஜ்ஜா, ஆஸவானங் க²யே ஞாணங் ஸச்சபடிவேத⁴ட்டே²ன விஜ்ஜா. படிவேத⁴ட்டே²னாதி ஜானநட்டே²ன. பரிச்சாக³ட்டே²ன விமுத்தீதி யங் யங் பரிச்சத்தங், ததோ ததோ விமுத்தத்தா ப²லவிமுத்தி. ஸமுச்சே²த³ட்டே²ன க²யே ஞாணந்தி கிலேஸஸமுச்சி²ந்த³னத்தே²ன கிலேஸக்க²யகரே அரியமக்³கே³ ஞாணங். படிப்பஸ்ஸத்³த⁴ட்டே²ன அனுப்பாதே³ ஞாணந்தி மக்³க³கிச்சஸங்கா²தபயோக³படிப்பஸ்ஸத்³த⁴த்தா படிஸந்தி⁴வஸேன அனுப்பாத³பூ⁴தே தங்தங்மக்³க³வஜ்ஜ²கிலேஸானங் அனுப்பாத³பரியோஸானே உப்பன்னே அரியப²லே ஞாணங்.
Saṃvaraṭṭhenātiādīni aṭṭha vissajjanāni sīlādibalapariyosānadhammavasena niddiṭṭhāni. Sīlavisuddhīti suparisuddhapātimokkhasaṃvarādicatubbidhaṃ sīlaṃ dussīlyamalavisodhanato. Cittavisuddhīti saupacārā aṭṭha samāpattiyo. Cittasīsena hettha samādhi vutto. So cittamalavisodhanato cittavisuddhi. Diṭṭhivisuddhīti nāmarūpānaṃ yathāsabhāvadassanaṃ sattadiṭṭhimalavisodhanato diṭṭhivisuddhi. Muttaṭṭhenāti tadaṅgavasena upakkilesato vimuttaṭṭhena ārammaṇe ca adhimuttaṭṭhena. Vimokkhoti tadaṅgavimokkho. Paṭivedhaṭṭhena vijjāti pubbenivāsānussatiñāṇaṃ purimabhavapaṭivedhaṭṭhena vijjā, dibbacakkhuñāṇaṃ sattānaṃ cutūpapātapaṭivedhaṭṭhena vijjā, āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ saccapaṭivedhaṭṭhena vijjā. Paṭivedhaṭṭhenāti jānanaṭṭhena. Pariccāgaṭṭhena vimuttīti yaṃ yaṃ pariccattaṃ, tato tato vimuttattā phalavimutti. Samucchedaṭṭhena khaye ñāṇanti kilesasamucchindanatthena kilesakkhayakare ariyamagge ñāṇaṃ. Paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇanti maggakiccasaṅkhātapayogapaṭippassaddhattā paṭisandhivasena anuppādabhūte taṃtaṃmaggavajjhakilesānaṃ anuppādapariyosāne uppanne ariyaphale ñāṇaṃ.
20. ச²ந்தோ³ மூலட்டே²னாதிஆதீ³னி நவ விஸ்ஸஜ்ஜனானி அரியமக்³க³ஸ்ஸ ஆதி³மஜ்ஜ²பரியோஸானவஸேன நித்³தி³ட்டா²னி. ச²ந்தோ³ மூலட்டே²னாதி குஸலானங் த⁴ம்மானங் கத்துகம்யதாச²ந்தோ³ படிபத்தியா ச நிப்ப²த்தியா ச மூலத்தா மூலட்டே²ன. மனஸிகாரோ ஸமுட்டா²னட்டே²னாதி யோனிஸோமனஸிகாரோ ஸப்³ப³குஸலத⁴ம்மே ஸமுட்டா²பேதீதி ஸமுட்டா²னட்டே²ன. ப²ஸ்ஸோ ஸமோதா⁴னட்டே²னாதி யஸ்மா தண்ஹாய விஸேஸேன வேத³னா பதா⁴னகாரணங், தண்ஹா ச பஹீயமானா விஸேஸேன வேத³னாய பரிஞ்ஞாதாய பஹீயதி, தஸ்ஸா ச வேத³னாய ப²ஸ்ஸோவ பதா⁴னகாரணங், தஸ்மிங் பரிஞ்ஞாதே வேத³னா பரிஞ்ஞாதா ஹோதி, தஸ்மா ஸத்தஸு அபி⁴ஞ்ஞெய்யவத்தூ²ஸு ப²ஸ்ஸோ பட²மங் வுத்தோ. ஸோ ச திகஸன்னிபாதஸங்கா²தஸ்ஸ அத்தனோ காரணஸ்ஸ வஸேன பவேதி³தத்தா ‘‘திகஸன்னிபாதபச்சுபட்டா²னோ’’தி வுத்தத்தா ஸமோதா⁴னட்டே²ன அபி⁴ஞ்ஞெய்யோ. கேசி பன ‘‘ஞாணப²ஸ்ஸோ ப²ஸ்ஸோ’’தி வத³ந்தி.
20.Chando mūlaṭṭhenātiādīni nava vissajjanāni ariyamaggassa ādimajjhapariyosānavasena niddiṭṭhāni. Chando mūlaṭṭhenāti kusalānaṃ dhammānaṃ kattukamyatāchando paṭipattiyā ca nipphattiyā ca mūlattā mūlaṭṭhena. Manasikāro samuṭṭhānaṭṭhenāti yonisomanasikāro sabbakusaladhamme samuṭṭhāpetīti samuṭṭhānaṭṭhena. Phasso samodhānaṭṭhenāti yasmā taṇhāya visesena vedanā padhānakāraṇaṃ, taṇhā ca pahīyamānā visesena vedanāya pariññātāya pahīyati, tassā ca vedanāya phassova padhānakāraṇaṃ, tasmiṃ pariññāte vedanā pariññātā hoti, tasmā sattasu abhiññeyyavatthūsu phasso paṭhamaṃ vutto. So ca tikasannipātasaṅkhātassa attano kāraṇassa vasena paveditattā ‘‘tikasannipātapaccupaṭṭhāno’’ti vuttattā samodhānaṭṭhena abhiññeyyo. Keci pana ‘‘ñāṇaphasso phasso’’ti vadanti.
யஸ்மா பன வேத³னா சித்தசேதஸிகே அத்தனோ வஸே வத்தாபயமானா தத்த² ஸமோஸரதி பவிஸதி, சித்தஸந்தானமேவ வா பவிஸதி, தஸ்மா ஸமோஸரணட்டே²ன அபி⁴ஞ்ஞெய்யாதி வுத்தா. கேசி பன ‘‘ஸப்³பா³னிபி பரிஞ்ஞெய்யானி வேத³னாஸு ஸமோஸரந்தி, வேத³னாஸு பரிஞ்ஞாதாஸு ஸப்³ப³ங் தண்ஹாவத்து² பரிஞ்ஞாதங் ஹோதி. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? வேத³னாபச்சயா ஹி ஸப்³பா³பி தண்ஹா. தஸ்மா வேத³னா ஸமோஸரணட்டே²ன அபி⁴ஞ்ஞெய்யா’’தி வத³ந்தி. யஸ்மா ஸப்³ப³கோ³பானஸீனங் ஆப³ந்த⁴னதோ கூடாகா³ரகண்ணிகா விய சித்தசேதஸிகானங் ஸம்பிண்ட³னதோ ஸமாதி⁴ குஸலானங் த⁴ம்மானங் பமுகோ² ஹோதி ஜெட்ட²கோ, தஸ்மா ஸமாதி⁴ பமுக²ட்டே²னாதி வுத்தங். பாமுக²ட்டே²னாதிபி பாடோ². யஸ்மா ஸமத²விபஸ்ஸனங் பா⁴வெந்தஸ்ஸ ஆரம்மணூபட்டா²னாதி⁴பதி ஹோதி ஸதி, ஸதியா உபட்டி²தே ஆரம்மணே ஸப்³பே³பி குஸலா த⁴ம்மா ஸகங் ஸகங் கிச்சங் ஸாதெ⁴ந்தி, தஸ்மா ஸதி ஆதி⁴பதெய்யட்டே²னாதி வுத்தங். பஞ்ஞா தது³த்தரட்டே²னாதி அரியமக்³க³பஞ்ஞா தேஸங் குஸலானங் த⁴ம்மானங் உத்தரட்டே²ன ஸெட்ட²ட்டே²ன அபி⁴ஞ்ஞெய்யா. அத² வா ததோ கிலேஸேஹி, ஸங்ஸாரவட்டதோ வா உத்தரதி ஸமதிக்கமதீதி தது³த்தரா, தஸ்ஸா அத்தோ² தது³த்தரட்டோ². தேன தது³த்தரட்டே²ன. ததுத்தரட்டே²னாதிபி பாடோ², ததோ உத்தரட்டே²னாதி அத்தோ². விமுத்தி ஸாரட்டே²னாதி ப²லவிமுத்தி அபரிஹானிவஸேன தி²ரத்தா ஸாரோ, தங் அதிக்கமித்வா அஞ்ஞஸ்ஸ பரியேஸிதப்³ப³ஸ்ஸ அபா⁴வதோபி ஸாரோ. ஸா விமுத்தி தேன ஸாரட்டே²ன அபி⁴ஞ்ஞெய்யா. அமதோக³த⁴ங் நிப்³பா³னந்தி நத்தி² ஏதஸ்ஸ மரணஸங்கா²தங் மதந்தி அமதங், கிலேஸவிஸபடிபக்க²த்தா அக³த³ந்திபி அமதங் , ஸச்சி²கிரியாய ஸத்தானங் பதிட்டா²பூ⁴தந்தி ஓக³த⁴ங், ஸங்ஸாரது³க்க²ஸந்திபூ⁴தத்தா நிப்³பு³தந்தி நிப்³பா³னங், நத்தெ²த்த² தண்ஹாஸங்கா²தங் வானந்திபி நிப்³பா³னங். தங் ஸாஸனஸ்ஸ நிட்டா²பூ⁴தத்தா பரியோஸானட்டே²ன அபி⁴ஞ்ஞெய்யங். ஏவங் இமஸ்மிங் அபி⁴ஞ்ஞெய்யனித்³தே³ஸே ஸத்தஸஹஸ்ஸானி ஸத்தஸதானி சத்தாலீஸஞ்ச விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஹொந்தி.
Yasmā pana vedanā cittacetasike attano vase vattāpayamānā tattha samosarati pavisati, cittasantānameva vā pavisati, tasmā samosaraṇaṭṭhena abhiññeyyāti vuttā. Keci pana ‘‘sabbānipi pariññeyyāni vedanāsu samosaranti, vedanāsu pariññātāsu sabbaṃ taṇhāvatthu pariññātaṃ hoti. Taṃ kissa hetu? Vedanāpaccayā hi sabbāpi taṇhā. Tasmā vedanā samosaraṇaṭṭhena abhiññeyyā’’ti vadanti. Yasmā sabbagopānasīnaṃ ābandhanato kūṭāgārakaṇṇikā viya cittacetasikānaṃ sampiṇḍanato samādhi kusalānaṃ dhammānaṃ pamukho hoti jeṭṭhako, tasmā samādhi pamukhaṭṭhenāti vuttaṃ. Pāmukhaṭṭhenātipi pāṭho. Yasmā samathavipassanaṃ bhāventassa ārammaṇūpaṭṭhānādhipati hoti sati, satiyā upaṭṭhite ārammaṇe sabbepi kusalā dhammā sakaṃ sakaṃ kiccaṃ sādhenti, tasmā sati ādhipateyyaṭṭhenāti vuttaṃ. Paññā taduttaraṭṭhenāti ariyamaggapaññā tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uttaraṭṭhena seṭṭhaṭṭhena abhiññeyyā. Atha vā tato kilesehi, saṃsāravaṭṭato vā uttarati samatikkamatīti taduttarā, tassā attho taduttaraṭṭho. Tena taduttaraṭṭhena. Tatuttaraṭṭhenātipi pāṭho, tato uttaraṭṭhenāti attho. Vimutti sāraṭṭhenāti phalavimutti aparihānivasena thirattā sāro, taṃ atikkamitvā aññassa pariyesitabbassa abhāvatopi sāro. Sā vimutti tena sāraṭṭhena abhiññeyyā. Amatogadhaṃ nibbānanti natthi etassa maraṇasaṅkhātaṃ matanti amataṃ, kilesavisapaṭipakkhattā agadantipi amataṃ , sacchikiriyāya sattānaṃ patiṭṭhābhūtanti ogadhaṃ, saṃsāradukkhasantibhūtattā nibbutanti nibbānaṃ, natthettha taṇhāsaṅkhātaṃ vānantipi nibbānaṃ. Taṃ sāsanassa niṭṭhābhūtattā pariyosānaṭṭhena abhiññeyyaṃ. Evaṃ imasmiṃ abhiññeyyaniddese sattasahassāni sattasatāni cattālīsañca vissajjanāni honti.
இதா³னி தேஸங் ஏவங் நித்³தி³ட்டா²னங் த⁴ம்மானங் ‘‘யே யே த⁴ம்மா அபி⁴ஞ்ஞாதா, தே தே த⁴ம்மா ஞாதா ஹொந்தீ’’தி நிக³மனங் கரோதி, தஸ்ஸ அபி⁴முக²ங் கத்வா ஞாதா ஹொந்தீதி அதி⁴ப்பாயோ. தங்ஞாதட்டே²ன ஞாணந்தி தேஸங் வுத்தப்பகாரானங் த⁴ம்மானங் ஜானநட்டே²ன ஞாணங். பஜானநட்டே²ன பஞ்ஞாதி பகாரதோ ஜானநட்டே²ன பஞ்ஞா. தேன வுச்சதீதிஆதி³தோ புச்சி²தபுச்சா² நிக³மெத்வா த³ஸ்ஸிதா. தேன காரணேன ‘‘இமே த⁴ம்மா அபி⁴ஞ்ஞெய்யாதி ஸோதாவதா⁴னங், தங்பஜானநா பஞ்ஞா ஸுதமயே ஞாண’’ந்தி வுச்சதீதி அத்தோ²தி.
Idāni tesaṃ evaṃ niddiṭṭhānaṃ dhammānaṃ ‘‘ye ye dhammā abhiññātā, te te dhammā ñātā hontī’’ti nigamanaṃ karoti, tassa abhimukhaṃ katvā ñātā hontīti adhippāyo. Taṃñātaṭṭhena ñāṇanti tesaṃ vuttappakārānaṃ dhammānaṃ jānanaṭṭhena ñāṇaṃ. Pajānanaṭṭhena paññāti pakārato jānanaṭṭhena paññā. Tena vuccatītiādito pucchitapucchā nigametvā dassitā. Tena kāraṇena ‘‘ime dhammā abhiññeyyāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti vuccatīti atthoti.
ஸத்³த⁴ம்மப்பகாஸினியா படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³ட்ட²கதா²ய
Saddhammappakāsiniyā paṭisambhidāmaggaṭṭhakathāya
அபி⁴ஞ்ஞெய்யனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhiññeyyaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளி • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 1. ஸுதமயஞாணனித்³தே³ஸோ • 1. Sutamayañāṇaniddeso