Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ౨. దుకనిపాతో

    2. Dukanipāto

    ౧. అభిరూపనన్దాథేరీగాథావణ్ణనా

    1. Abhirūpanandātherīgāthāvaṇṇanā

    దుకనిపాతే ఆతురం అసుచిం పూతిన్తిఆదికా అభిరూపనన్దాయ సిక్ఖమానాయ గాథా. అయం కిర విపస్సిస్స భగవతో కాలే బన్ధుమతీనగరే గహపతిమహాసాలస్స ధీతా హుత్వా సత్థు సన్తికే ధమ్మం సుత్వా సరణేసు చ సీలేసు చ పతిట్ఠితా సత్థరి పరినిబ్బుతే ధాతుచేతియం రతనపటిమణ్డితేన సువణ్ణచ్ఛత్తేన పూజం కత్వా, కాలఙ్కత్వా సగ్గే నిబ్బత్తిత్వా అపరాపరం సుగతీసుయేవ సంసరన్తీ ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే కపిలవత్థునగరే ఖేమకస్స సక్కస్స అగ్గమహేసియా కుచ్ఛిస్మిం నిబ్బత్తి. నన్దాతిస్సా నామం అహోసి. సా అత్తభావస్స అతివియ రూపసోభగ్గప్పత్తియా అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా అభిరూపనన్దాత్వేవ పఞ్ఞాయిత్థ. తస్సా వయప్పత్తాయ వారేయ్యదివసేయేవ వరభూతో సక్యకుమారో కాలమకాసి. అథ నం మాతాపితరో అకామం పబ్బాజేసుం.

    Dukanipāte āturaṃ asuciṃ pūtintiādikā abhirūpanandāya sikkhamānāya gāthā. Ayaṃ kira vipassissa bhagavato kāle bandhumatīnagare gahapatimahāsālassa dhītā hutvā satthu santike dhammaṃ sutvā saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhitā satthari parinibbute dhātucetiyaṃ ratanapaṭimaṇḍitena suvaṇṇacchattena pūjaṃ katvā, kālaṅkatvā sagge nibbattitvā aparāparaṃ sugatīsuyeva saṃsarantī imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthunagare khemakassa sakkassa aggamahesiyā kucchismiṃ nibbatti. Nandātissā nāmaṃ ahosi. Sā attabhāvassa ativiya rūpasobhaggappattiyā abhirūpā dassanīyā pāsādikā abhirūpanandātveva paññāyittha. Tassā vayappattāya vāreyyadivaseyeva varabhūto sakyakumāro kālamakāsi. Atha naṃ mātāpitaro akāmaṃ pabbājesuṃ.

    సా పబ్బజిత్వాపి రూపం నిస్సాయ ఉప్పన్నమదా ‘‘సత్థా రూపం వివణ్ణేతి గరహతి అనేకపరియాయేన రూపే ఆదీనవం దస్సేతీ’’తి బుద్ధుపట్ఠానం న గచ్ఛతి. భగవా తస్సా ఞాణపరిపాకం ఞత్వా మహాపజాపతిం ఆణాపేసి ‘‘సబ్బాపి భిక్ఖునియో పటిపాటియా ఓవాదం ఆగచ్ఛన్తూ’’తి. సా అత్తనో వారే సమ్పత్తే అఞ్ఞం పేసేసి. భగవా ‘‘వారే సమ్పత్తే అత్తనావ ఆగన్తబ్బం, న అఞ్ఞా పేసేతబ్బా’’తి ఆహ. సా సత్థు ఆణం లఙ్ఘితుం అసక్కోన్తీ భిక్ఖునీహి సద్ధిం బుద్ధుపట్ఠానం అగమాసి. భగవా ఇద్ధియా ఏకం అభిరూపం ఇత్థిరూపం మాపేత్వా పున జరాజిణ్ణం దస్సేత్వా సంవేగం ఉప్పాదేత్వా –

    Sā pabbajitvāpi rūpaṃ nissāya uppannamadā ‘‘satthā rūpaṃ vivaṇṇeti garahati anekapariyāyena rūpe ādīnavaṃ dassetī’’ti buddhupaṭṭhānaṃ na gacchati. Bhagavā tassā ñāṇaparipākaṃ ñatvā mahāpajāpatiṃ āṇāpesi ‘‘sabbāpi bhikkhuniyo paṭipāṭiyā ovādaṃ āgacchantū’’ti. Sā attano vāre sampatte aññaṃ pesesi. Bhagavā ‘‘vāre sampatte attanāva āgantabbaṃ, na aññā pesetabbā’’ti āha. Sā satthu āṇaṃ laṅghituṃ asakkontī bhikkhunīhi saddhiṃ buddhupaṭṭhānaṃ agamāsi. Bhagavā iddhiyā ekaṃ abhirūpaṃ itthirūpaṃ māpetvā puna jarājiṇṇaṃ dassetvā saṃvegaṃ uppādetvā –

    ౧౯.

    19.

    ‘‘ఆతురం అసుచిం పూతిం, పస్స నన్దే సముస్సయం;

    ‘‘Āturaṃ asuciṃ pūtiṃ, passa nande samussayaṃ;

    అసుభాయ చిత్తం భావేహి, ఏకగ్గం సుసమాహితం.

    Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ.

    ౨౦.

    20.

    ‘‘అనిమిత్తఞ్చ భావేహి, మానానుసయముజ్జహ;

    ‘‘Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;

    తతో మానాభిసమయా, ఉపసన్తా చరిస్ససీ’’తి. –

    Tato mānābhisamayā, upasantā carissasī’’ti. –

    ఇమా ద్వే గాథా అభాసి. తాసం అత్థో హేట్ఠా వుత్తనయో ఏవ. గాథాపరియోసానే అభిరూపనన్దా అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే

    Imā dve gāthā abhāsi. Tāsaṃ attho heṭṭhā vuttanayo eva. Gāthāpariyosāne abhirūpanandā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne

    ‘‘నగరే బన్ధుమతియా, బన్ధుమా నామ ఖత్తియో;

    ‘‘Nagare bandhumatiyā, bandhumā nāma khattiyo;

    తస్స రఞ్ఞో అహుం భరియా, ఏకజ్ఝం చారయామహం.

    Tassa rañño ahuṃ bhariyā, ekajjhaṃ cārayāmahaṃ.

    ‘‘రహోగతా నిసీదిత్వా, ఏవం చిన్తేసహం తదా;

    ‘‘Rahogatā nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;

    ఆదాయ గమనీయఞ్హి, కుసలం నత్థి మే కతం.

    Ādāya gamanīyañhi, kusalaṃ natthi me kataṃ.

    ‘‘మహాభితాపం కటుకం, ఘోరరూపం సుదారుణం;

    ‘‘Mahābhitāpaṃ kaṭukaṃ, ghorarūpaṃ sudāruṇaṃ;

    నిరయం నూన గచ్ఛామి, ఏత్థ మే నత్థి సంసయో.

    Nirayaṃ nūna gacchāmi, ettha me natthi saṃsayo.

    ‘‘ఏవాహం చిన్తయిత్వాన, పహంసేత్వాన మానసం;

    ‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, pahaṃsetvāna mānasaṃ;

    రాజానం ఉపగన్త్వాన, ఇదం వచనమబ్రవిం.

    Rājānaṃ upagantvāna, idaṃ vacanamabraviṃ.

    ‘‘ఇత్థీ నామ మయం దేవ, పురిసానుగతా సదా;

    ‘‘Itthī nāma mayaṃ deva, purisānugatā sadā;

    ఏకం మే సమణం దేహి, భోజయిస్సామి ఖత్తియ.

    Ekaṃ me samaṇaṃ dehi, bhojayissāmi khattiya.

    ‘‘అదాసి మే మహారాజా, సమణం భావితిన్ద్రియం;

    ‘‘Adāsi me mahārājā, samaṇaṃ bhāvitindriyaṃ;

    తస్స పత్తం గహేత్వాన, పరమన్నేన పూరయిం.

    Tassa pattaṃ gahetvāna, paramannena pūrayiṃ.

    ‘‘పూరయిత్వా పరమన్నం, సహస్సగ్ఘనకేనహం;

    ‘‘Pūrayitvā paramannaṃ, sahassagghanakenahaṃ;

    వత్థయుగేన ఛాదేత్వా, అదాసిం తుట్ఠమానసా.

    Vatthayugena chādetvā, adāsiṃ tuṭṭhamānasā.

    ‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;

    ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘సహస్సం దేవరాజూనం, మహేసిత్తమకారయిం;

    ‘‘Sahassaṃ devarājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ;

    సహస్సం చక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం.

    Sahassaṃ cakkavattīnaṃ, mahesittamakārayiṃ.

    ‘‘పదేసరజ్జం విపులం, గణనాతో అసఙ్ఖియం;

    ‘‘Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ;

    నానావిధం బహుం పుఞ్ఞం, తస్స కమ్మఫలా తతో.

    Nānāvidhaṃ bahuṃ puññaṃ, tassa kammaphalā tato.

    ‘‘ఉప్పలస్సేవ మే వణ్ణా, అభిరూపా సుదస్సనా;

    ‘‘Uppalasseva me vaṇṇā, abhirūpā sudassanā;

    ఇత్థీ సబ్బఙ్గసమ్పన్నా, అభిజాతా జుతిన్ధరా.

    Itthī sabbaṅgasampannā, abhijātā jutindharā.

    ‘‘పచ్ఛిమే భవసమ్పత్తే, అజాయిం సాకియే కులే;

    ‘‘Pacchime bhavasampatte, ajāyiṃ sākiye kule;

    నారీసహస్సపామోక్ఖా, సుద్ధోదనసుతస్సహం.

    Nārīsahassapāmokkhā, suddhodanasutassahaṃ.

    ‘‘నిబ్బిన్దిత్వా అగారేహం, పబ్బజిం అనగారియం;

    ‘‘Nibbinditvā agārehaṃ, pabbajiṃ anagāriyaṃ;

    సత్తమిం రత్తిం సమ్పత్వా, చతుసచ్చం అపాపుణిం.

    Sattamiṃ rattiṃ sampatvā, catusaccaṃ apāpuṇiṃ.

    ‘‘చీవరపిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయఞ్చ సేనాసనం;

    ‘‘Cīvarapiṇḍapātañca, paccayañca senāsanaṃ;

    పరిమేతుం న సక్కోమి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.

    Parimetuṃ na sakkomi, piṇḍapātassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘యం మయ్హం పురిమం కమ్మం, కుసలం జనితం ముని;

    ‘‘Yaṃ mayhaṃ purimaṃ kammaṃ, kusalaṃ janitaṃ muni;

    తుయ్హత్థాయ మహావీర, పరిచిణ్ణం బహుం మయా.

    Tuyhatthāya mahāvīra, pariciṇṇaṃ bahuṃ mayā.

    ‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;

    ‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ dānamadadiṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, piṇḍapātassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘దువే గతీ పజానామి, దేవత్తం అథ మానుసం;

    ‘‘Duve gatī pajānāmi, devattaṃ atha mānusaṃ;

    అఞ్ఞం గతిం న జానామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.

    Aññaṃ gatiṃ na jānāmi, piṇḍapātassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ఉచ్చే కులే పజానామి, తయో సాలే మహాధనే;

    ‘‘Ucce kule pajānāmi, tayo sāle mahādhane;

    అఞ్ఞం కులం న జానామి, పిణ్డపాతస్సిదం ఫలం.

    Aññaṃ kulaṃ na jānāmi, piṇḍapātassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘భవాభవే సంసరిత్వా, సుక్కమూలేన చోదితా;

    ‘‘Bhavābhave saṃsaritvā, sukkamūlena coditā;

    అమనాపం న పస్సామి, సోమనస్సకతం ఫలం.

    Amanāpaṃ na passāmi, somanassakataṃ phalaṃ.

    ‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;

    ‘‘Iddhīsu ca vasī homi, dibbāya sotadhātuyā;

    చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.

    Cetopariyañāṇassa, vasī homi mahāmune.

    ‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;

    ‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;

    సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.

    Sabbāsavaparikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

    ‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;

    ‘‘Atthadhammaniruttīsu, paṭibhāne tatheva ca;

    ఞాణం మమ మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.

    Ñāṇaṃ mama mahāvīra, uppannaṃ tava santike.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పత్వా పన సా సయమ్పి ఉదానవసేన తాయేవ గాథా అభాసి, ఇదమేవ చస్సా అఞ్ఞాబ్యాకరణం అహోసీతి.

    Arahattaṃ patvā pana sā sayampi udānavasena tāyeva gāthā abhāsi, idameva cassā aññābyākaraṇaṃ ahosīti.

    అభిరూపనన్దాథేరీగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Abhirūpanandātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi / ౧. అభిరూపనన్దాథేరీగాథా • 1. Abhirūpanandātherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact