| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா² • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
3. அபி⁴ஸமயகதா²
3. Abhisamayakathā
அபி⁴ஸமயகதா²வண்ணனா
Abhisamayakathāvaṇṇanā
19.
19.
இதா³னி இத்³தி⁴கதா²னந்தரங் பரமித்³தி⁴பூ⁴தங் அபி⁴ஸமயங் த³ஸ்ஸெந்தேன கதி²தாய அபி⁴ஸமயகதா²ய அபுப்³ப³த்தா²னுவண்ணனா. தத்த² அபி⁴ஸமயோதி ஸச்சானங் அபி⁴முகே²ன ஸமாக³மோ, படிவேதோ⁴தி அத்தோ². கேன அபி⁴ஸமேதீதி கிங் வுத்தங் ஹோதி? ‘‘ஏவங் மஹத்தி²யோ கோ², பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மாபி⁴ஸமயோ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 2.74) ஸுத்தபதே³ஸு யோ ஸோ அபி⁴ஸமயோதி வுத்தோ, தஸ்மிங் அபி⁴ஸமயே வத்தமானே அபி⁴ஸமேதா புக்³க³லோ கேன த⁴ம்மேன ஸச்சானி அபி⁴ஸமேதி, அபி⁴முகோ² ஹுத்வா ஸமாக³ச்ச²தி, படிவிஜ்ஜ²தீதி வுத்தங் ஹோதீதி. அயங் தாவ சோத³கஸ்ஸ புச்சா². சித்தேன அபி⁴ஸமேதீதி சித்தங் வினா அபி⁴ஸமயாபா⁴வதோ ததா² விஸ்ஸஜ்ஜனங். ஹஞ்சீதிஆதி³ புன சோத³னா. ஹஞ்சி யதீ³தி அத்தோ². ‘‘சித்தேனா’’தி வுத்தத்தா தேன ஹி அஞ்ஞாணீ அபி⁴ஸமேதீதி ஆஹ. ந அஞ்ஞாணீ அபி⁴ஸமேதீதி சித்தமத்தேனேவ அபி⁴ஸமயாபா⁴வதோ படிக்கே²போ. ஞாணேன அபி⁴ஸமேதீதி படிஞ்ஞா. புன ஹஞ்சீதிஆதி³ ‘‘ஞாணேனா’’தி வுத்தத்தா அஞ்ஞாணீ அசித்தகோதி சோத³னா. ந அசித்தகோ அபி⁴ஸமேதீதி அசித்தகஸ்ஸ அபி⁴ஸமயாபா⁴வதோ படிக்கே²போ. சித்தேன சாதிஆதி³ படிஞ்ஞா. புன ஹஞ்சீதிஆதி³ ஸப்³ப³சித்தஞாணஸாதா⁴ரணவஸேன சோத³னா. ஸேஸசோத³னாவிஸ்ஸஜ்ஜனேஸுபி ஏஸேவ நயோ.
Idāni iddhikathānantaraṃ paramiddhibhūtaṃ abhisamayaṃ dassentena kathitāya abhisamayakathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Tattha abhisamayoti saccānaṃ abhimukhena samāgamo, paṭivedhoti attho. Kenaabhisametīti kiṃ vuttaṃ hoti? ‘‘Evaṃ mahatthiyo kho, bhikkhave, dhammābhisamayo’’tiādīsu (saṃ. ni. 2.74) suttapadesu yo so abhisamayoti vutto, tasmiṃ abhisamaye vattamāne abhisametā puggalo kena dhammena saccāni abhisameti, abhimukho hutvā samāgacchati, paṭivijjhatīti vuttaṃ hotīti. Ayaṃ tāva codakassa pucchā. Cittena abhisametīti cittaṃ vinā abhisamayābhāvato tathā vissajjanaṃ. Hañcītiādi puna codanā. Hañci yadīti attho. ‘‘Cittenā’’ti vuttattā tena hi aññāṇī abhisametīti āha. Na aññāṇī abhisametīti cittamatteneva abhisamayābhāvato paṭikkhepo. Ñāṇena abhisametīti paṭiññā. Puna hañcītiādi ‘‘ñāṇenā’’ti vuttattā aññāṇī acittakoti codanā. Na acittako abhisametīti acittakassa abhisamayābhāvato paṭikkhepo. Cittena cātiādi paṭiññā. Puna hañcītiādi sabbacittañāṇasādhāraṇavasena codanā. Sesacodanāvissajjanesupi eseva nayo.
பரதோ பன கம்மஸ்ஸகதசித்தேன ச ஞாணேன சாதி கம்மஸ்ஸகா ஸத்தாதி ஏவங் கம்மஸ்ஸகதாய பவத்தசித்தேன ச ஞாணேன ச. ஸச்சானுலோமிகசித்தேன ச ஞாணேன சாதி ஸச்சபடிவேத⁴ஸ்ஸ அனுகூலத்தா ஸச்சானுலோமிகஸங்கா²தேன விபஸ்ஸனாஸம்பயுத்தசித்தேன ச விபஸ்ஸனாஞாணேன ச. கத²ந்தி யதா² அபி⁴ஸமயோ ஹோதி, ததா² கதே²துகம்யதா புச்சா². உப்பாதா³தி⁴பதெய்யந்தி யஸ்மா சித்தஸ்ஸ உப்பாதே³ அஸதி சேதஸிகானங் உப்பாதோ³ நத்தி². ஆரம்மணக்³க³ஹணஞ்ஹி சித்தங் தேன ஸஹ உப்பஜ்ஜமானா சேதஸிகா கத²ங் ஆரம்மணே அக்³க³ஹிதே உப்பஜ்ஜிஸ்ஸந்தி. அபி⁴த⁴ம்மேபி சித்துப்பாதே³னேவ சேதஸிகா விப⁴த்தா, தஸ்மா மக்³க³ஞாணஸ்ஸ உப்பாதே³ அதி⁴பதிபூ⁴தங் சித்தந்தி அத்தோ². ஞாணஸ்ஸாதி மக்³க³ஞாணஸ்ஸ. ஹேது பச்சயோ சாதி ஜனகோ ச உபத்த²ம்ப⁴கோ ச. தங்ஸம்பயுத்தந்தி தேன ஞாணேன ஸம்பயுத்தங். நிரோத⁴கோ³சரந்தி நிப்³பா³னாரம்மணங். த³ஸ்ஸனாதி⁴பதெய்யந்தி ஸேஸானங் த³ஸ்ஸனகிச்சாபா⁴வா நிப்³பா³னத³ஸ்ஸனே அதி⁴பதிபூ⁴தங். சித்தஸ்ஸாதி மக்³க³ஸம்பயுத்தசித்தஸ்ஸ. தங்ஸம்பயுத்தந்தி தேன சித்தேன ஸம்பயுத்தங்.
Parato pana kammassakatacittena ca ñāṇena cāti kammassakā sattāti evaṃ kammassakatāya pavattacittena ca ñāṇena ca. Saccānulomikacittena ca ñāṇena cāti saccapaṭivedhassa anukūlattā saccānulomikasaṅkhātena vipassanāsampayuttacittena ca vipassanāñāṇena ca. Kathanti yathā abhisamayo hoti, tathā kathetukamyatā pucchā. Uppādādhipateyyanti yasmā cittassa uppāde asati cetasikānaṃ uppādo natthi. Ārammaṇaggahaṇañhi cittaṃ tena saha uppajjamānā cetasikā kathaṃ ārammaṇe aggahite uppajjissanti. Abhidhammepi cittuppādeneva cetasikā vibhattā, tasmā maggañāṇassa uppāde adhipatibhūtaṃ cittanti attho. Ñāṇassāti maggañāṇassa. Hetu paccayo cāti janako ca upatthambhako ca. Taṃsampayuttanti tena ñāṇena sampayuttaṃ. Nirodhagocaranti nibbānārammaṇaṃ. Dassanādhipateyyanti sesānaṃ dassanakiccābhāvā nibbānadassane adhipatibhūtaṃ. Cittassāti maggasampayuttacittassa. Taṃsampayuttanti tena cittena sampayuttaṃ.
20.
20.
யஸ்மா ஏதம்பி பரியாயங், ந கேவலங் சித்தஞாணேஹியேவ அபி⁴ஸமயோ, அத² கோ² ஸப்³பே³பி மக்³க³ஸம்பயுத்தசித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா ஸச்சாபி⁴ஸமயகிச்சஸாத⁴னவஸேன அபி⁴ஸமயோ நாம ஹொந்தி, தஸ்மா தம்பி பரியாயங் த³ஸ்ஸேதுகாமோ கிங் நு எத்தகோயேவ அபி⁴ஸமயோதி புச்சி²த்வா ந ஹீதி தங் வசனங் படிக்கி²பித்வா லோகுத்தரமக்³க³க்க²ணேதிஆதி³மாஹ. த³ஸ்ஸனாபி⁴ஸமயோதி த³ஸ்ஸனபூ⁴தோ அபி⁴ஸமயோ. ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி. ஸச்சாதி ஸச்சஞாணானி. மக்³க³ஞாணமேவ நிப்³பா³னானுபஸ்ஸனட்டே²ன விபஸ்ஸனா. விமொக்கோ²தி மக்³க³விமொக்கோ². விஜ்ஜாதி மக்³க³ஞாணமேவ. விமுத்தீதி ஸமுச்சே²த³விமுத்தி. நிப்³பா³னங் அபி⁴ஸமீயதீதி அபி⁴ஸமயோ, ஸேஸா அபி⁴ஸமெந்தி ஏதேஹீதி அபி⁴ஸமயா.
Yasmā etampi pariyāyaṃ, na kevalaṃ cittañāṇehiyeva abhisamayo, atha kho sabbepi maggasampayuttacittacetasikā dhammā saccābhisamayakiccasādhanavasena abhisamayo nāma honti, tasmā tampi pariyāyaṃ dassetukāmo kiṃ nu ettakoyeva abhisamayoti pucchitvā na hīti taṃ vacanaṃ paṭikkhipitvā lokuttaramaggakkhaṇetiādimāha. Dassanābhisamayoti dassanabhūto abhisamayo. Esa nayo sesesupi. Saccāti saccañāṇāni. Maggañāṇameva nibbānānupassanaṭṭhena vipassanā. Vimokkhoti maggavimokkho. Vijjāti maggañāṇameva. Vimuttīti samucchedavimutti. Nibbānaṃ abhisamīyatīti abhisamayo, sesā abhisamenti etehīti abhisamayā.
21.
21.
புன மக்³க³ப²லவஸேன அபி⁴ஸமயங் பி⁴ந்தி³த்வா த³ஸ்ஸேதுங் கிங் நூதிஆதி³மாஹ. ப²லக்க²ணே பனெத்த² யஸ்மா ஸமுச்சே²த³னட்டே²ன க²யே ஞாணங் ந லப்³ப⁴தி, தஸ்மா படிப்பஸ்ஸத்³த⁴ட்டே²ன அனுப்பாதே³ ஞாணந்தி வுத்தங். ஸேஸங் பன யதா²னுரூபங் வேதி³தப்³ப³ந்தி. இதா³னி யஸ்மா கிலேஸப்பஹானே ஸதி அபி⁴ஸமயோ ஹோதி, அபி⁴ஸமயே ச ஸதி கிலேஸப்பஹானங் ஹோதி, தஸ்மா சோத³னாபுப்³ப³ங்க³மங் கிலேஸப்பஹானங் த³ஸ்ஸேதுகாமோ ய்வாயந்திஆதி³மாஹ. தத்த² ய்வாயந்தி யோ அயங் மக்³க³ட்டோ² அரியபுக்³க³லோ. ஏவமாதி³கானி பனெத்த² சத்தாரி வசனானி சோத³கஸ்ஸ புச்சா². புன அதீதே கிலேஸே பஜஹதீதி இத³ங் சோத³னாய ஓகாஸதா³னத்த²ங் விஸ்ஸஜ்ஜனங். கீ²ணந்தி ப⁴ங்க³வஸேன கீ²ணங். நிருத்³த⁴ந்தி ஸந்தானவஸேன புனப்புனங் அனுப்பத்தியா நிருத்³த⁴ங். விக³தந்தி வத்தமானக்க²ணதோ அபக³தங். விக³மேதீதி அபக³மயதி. அத்த²ங்க³தந்தி அபா⁴வங் க³தங். அத்த²ங்க³மேதீதி அபா⁴வங் க³மயதி. தத்த² தோ³ஸங் த³ஸ்ஸெத்வா ந அதீதே கிலேஸே பஜஹதீதி படிக்கி²த்தங். அனாக³தசோத³னாய அஜாதந்தி ஜாதிங் அப்பத்தங். அனிப்³ப³த்தந்தி ஸபா⁴வங் அப்பத்தங். அனுப்பன்னந்தி உப்பாத³தோ பபு⁴தி உத்³த⁴ங் ந படிபன்னங். அபாதுபூ⁴தந்தி பச்சுப்பன்னபா⁴வேன சித்தஸ்ஸ அபாதுபூ⁴தங். அதீதானாக³தே பஜஹதோ பஹாதப்³பா³னங் நத்தி²தாய அப²லோ வாயாமோ ஆபஜ்ஜதீதி தது³ப⁴யம்பி படிக்கி²த்தங். ரத்தோ ராக³ங் பஜஹதீதி வத்தமானேன ராகே³ன ரத்தோ தமேவ ராக³ங் பஜஹதி. வத்தமானகிலேஸேஸுபி ஏஸேவ நயோ. தா²மக³தோதி தி²ரஸபா⁴வங் க³தோ. கண்ஹஸுக்காதி அகுஸலா ச குஸலா ச த⁴ம்மா யுக³னத்³தா⁴ ஸமமேவ வத்தந்தீதி ஆபஜ்ஜதீதி அத்தோ². ஸங்கிலேஸிகாதி ஏவங் ஸங்கிலேஸானங் ஸம்பயுத்தபா⁴வே ஸதி ஸங்கிலேஸே நியுத்தா மக்³க³பா⁴வனா ஹோதீதி ஆபஜ்ஜதீதி அத்தோ². ஏவங் பச்சுப்பன்னே பஜஹதோ வாயாமேன ஸத்³தி⁴ங் பஹாதப்³பா³னங் அத்தி²தாய ஸங்கிலேஸிகா ச மக்³க³பா⁴வனா ஹோதி, வாயாமோ ச அப²லோ ஹோதி. ந ஹி பச்சுப்பன்னானங் கிலேஸானங் சித்தவிப்பயுத்ததா நாம அத்தீ²தி.
Puna maggaphalavasena abhisamayaṃ bhinditvā dassetuṃ kiṃ nūtiādimāha. Phalakkhaṇe panettha yasmā samucchedanaṭṭhena khaye ñāṇaṃ na labbhati, tasmā paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇanti vuttaṃ. Sesaṃ pana yathānurūpaṃ veditabbanti. Idāni yasmā kilesappahāne sati abhisamayo hoti, abhisamaye ca sati kilesappahānaṃ hoti, tasmā codanāpubbaṅgamaṃ kilesappahānaṃ dassetukāmo yvāyantiādimāha. Tattha yvāyanti yo ayaṃ maggaṭṭho ariyapuggalo. Evamādikāni panettha cattāri vacanāni codakassa pucchā. Puna atīte kilese pajahatīti idaṃ codanāya okāsadānatthaṃ vissajjanaṃ. Khīṇanti bhaṅgavasena khīṇaṃ. Niruddhanti santānavasena punappunaṃ anuppattiyā niruddhaṃ. Vigatanti vattamānakkhaṇato apagataṃ. Vigametīti apagamayati. Atthaṅgatanti abhāvaṃ gataṃ. Atthaṅgametīti abhāvaṃ gamayati. Tattha dosaṃ dassetvā na atīte kilese pajahatīti paṭikkhittaṃ. Anāgatacodanāya ajātanti jātiṃ appattaṃ. Anibbattanti sabhāvaṃ appattaṃ. Anuppannanti uppādato pabhuti uddhaṃ na paṭipannaṃ. Apātubhūtanti paccuppannabhāvena cittassa apātubhūtaṃ. Atītānāgate pajahato pahātabbānaṃ natthitāya aphalo vāyāmo āpajjatīti tadubhayampi paṭikkhittaṃ. Ratto rāgaṃ pajahatīti vattamānena rāgena ratto tameva rāgaṃ pajahati. Vattamānakilesesupi eseva nayo. Thāmagatoti thirasabhāvaṃ gato. Kaṇhasukkāti akusalā ca kusalā ca dhammā yuganaddhā samameva vattantīti āpajjatīti attho. Saṃkilesikāti evaṃ saṃkilesānaṃ sampayuttabhāve sati saṃkilese niyuttā maggabhāvanā hotīti āpajjatīti attho. Evaṃ paccuppanne pajahato vāyāmena saddhiṃ pahātabbānaṃ atthitāya saṃkilesikā ca maggabhāvanā hoti, vāyāmo ca aphalo hoti. Na hi paccuppannānaṃ kilesānaṃ cittavippayuttatā nāma atthīti.
ந ஹீதி சதுதா⁴ வுத்தஸ்ஸ வசனஸ்ஸ படிக்கே²போ. அத்தீ²தி படிஜானநங். யதா² கத²ங் வியாதி அத்தி²பா⁴வஸ்ஸ உதா³ஹரணத³ஸ்ஸனத்த²ங் புச்சா². யதா² அத்தி², தங் கேன பகாரேன விய அத்தி², கிங் விய அத்தீ²தி அத்தோ². ஸெய்யதா²பீதி யதா² நாம. தருணருக்கோ²தி ப²லதா³யகபா⁴வதீ³பனத்த²ங் தருணக்³க³ஹணங். அஜாதப²லோதி ப²லதா³யகத்தேபி ஸதி ப²லக்³க³ஹணதோ புரேகாலக்³க³ஹணங். தமேனந்தி தங் ருக்க²ங். ஏனந்தி நிபாதமத்தங், தங் ஏதந்தி வா அத்தோ². மூலங் சி²ந்தெ³ய்யாதி மூலதோ சி²ந்தெ³ய்ய. அஜாதப²லாதி அஜாதானி ப²லானி. ஏவமேவந்தி ஏவங் ஏவங். உப்பாதோ³ பவத்தங் நிமித்தங் ஆயூஹனாதி சதூஹிபி பச்சுப்பன்னக²ந்த⁴ஸந்தானமேவ வுத்தங். யஸ்மிஞ்ஹி க²ந்த⁴ஸந்தானே யங் யங் மக்³க³ஞாணங் உப்பஜ்ஜதி, தேன தேன மக்³க³ஞாணேன பஹாதப்³பா³னங் கிலேஸானங் தங் க²ந்த⁴ஸந்தானங் அபீ³ஜங் ஹோதி, தஸ்ஸ அபீ³ஜபூ⁴தத்தா தப்பச்சயா தே தே கிலேஸா அனுப்பன்னா ஏவ ந உப்பஜ்ஜந்தி. ஆதீ³னவங் தி³ஸ்வாதி அனிச்சாதி³தோ ஆதீ³னவங் தி³ஸ்வா. அனுப்பாதோ³திஆதீ³ஹி சதூஹி நிப்³பா³னமேவ வுத்தங். சித்தங் பக்க²ந்த³தீதி மக்³க³ஸம்பயுத்தங் சித்தங் பக்க²ந்த³தி. ஹேதுனிரோதா⁴ து³க்க²னிரோதோ⁴தி கிலேஸானங் பீ³ஜபூ⁴தஸ்ஸ ஸந்தானஸ்ஸ அனுப்பாத³னிரோதா⁴ அனாக³தக்க²ந்த⁴பூ⁴தஸ்ஸ து³க்க²ஸ்ஸ ஹேதுபூ⁴தானங் கிலேஸானங் அனுப்பாத³னிரோதோ⁴ ஹோதி. ஏவங் து³க்க²ஸ்ஸ ஹேதுபூ⁴தகிலேஸானங் அனுப்பாத³னிரோதா⁴ து³க்க²ஸ்ஸ அனுப்பாத³னிரோதோ⁴ ஹோதி. ஏவங் கிலேஸப்பஹானயுத்திஸப்³பா⁴வதோ ஏவ அத்தி² மக்³க³பா⁴வனாதிஆதி³மாஹ. அட்ட²கதா²யங் (விஸுத்³தி⁴॰ 2.832) பன ‘‘ஏதேன கிங் தீ³பிதங் ஹோதி? பூ⁴மிலத்³தா⁴னங் கிலேஸானங் பஹானங் தீ³பிதங் ஹோதி. பூ⁴மிலத்³தா⁴ பன கிங் அதீதா அனாக³தா, உதா³ஹு பச்சுப்பன்னாதி? பூ⁴மிலத்³து⁴ப்பன்னாயேவ நாமா’’தி வத்வா கதி²தகிலேஸப்பஹானஸ்ஸ வித்தா²ரகதா² ஸுதமயஞாணகதா²ய மக்³க³ஸச்சனித்³தே³ஸவண்ணனாயங் வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³பா³, இத⁴ பன மக்³க³ஞாணேன பஹாதப்³பா³ கிலேஸாயேவ அதி⁴ப்பேதாதி.
Na hīti catudhā vuttassa vacanassa paṭikkhepo. Atthīti paṭijānanaṃ. Yathā kathaṃ viyāti atthibhāvassa udāharaṇadassanatthaṃ pucchā. Yathā atthi, taṃ kena pakārena viya atthi, kiṃ viya atthīti attho. Seyyathāpīti yathā nāma. Taruṇarukkhoti phaladāyakabhāvadīpanatthaṃ taruṇaggahaṇaṃ. Ajātaphaloti phaladāyakattepi sati phalaggahaṇato purekālaggahaṇaṃ. Tamenanti taṃ rukkhaṃ. Enanti nipātamattaṃ, taṃ etanti vā attho. Mūlaṃ chindeyyāti mūlato chindeyya. Ajātaphalāti ajātāni phalāni. Evamevanti evaṃ evaṃ. Uppādo pavattaṃ nimittaṃ āyūhanāti catūhipi paccuppannakhandhasantānameva vuttaṃ. Yasmiñhi khandhasantāne yaṃ yaṃ maggañāṇaṃ uppajjati, tena tena maggañāṇena pahātabbānaṃ kilesānaṃ taṃ khandhasantānaṃ abījaṃ hoti, tassa abījabhūtattā tappaccayā te te kilesā anuppannā eva na uppajjanti. Ādīnavaṃ disvāti aniccādito ādīnavaṃ disvā. Anuppādotiādīhi catūhi nibbānameva vuttaṃ. Cittaṃ pakkhandatīti maggasampayuttaṃ cittaṃ pakkhandati. Hetunirodhā dukkhanirodhoti kilesānaṃ bījabhūtassa santānassa anuppādanirodhā anāgatakkhandhabhūtassa dukkhassa hetubhūtānaṃ kilesānaṃ anuppādanirodho hoti. Evaṃ dukkhassa hetubhūtakilesānaṃ anuppādanirodhā dukkhassa anuppādanirodho hoti. Evaṃ kilesappahānayuttisabbhāvato eva atthi maggabhāvanātiādimāha. Aṭṭhakathāyaṃ (visuddhi. 2.832) pana ‘‘etena kiṃ dīpitaṃ hoti? Bhūmiladdhānaṃ kilesānaṃ pahānaṃ dīpitaṃ hoti. Bhūmiladdhā pana kiṃ atītā anāgatā, udāhu paccuppannāti? Bhūmiladdhuppannāyeva nāmā’’ti vatvā kathitakilesappahānassa vitthārakathā sutamayañāṇakathāya maggasaccaniddesavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbā, idha pana maggañāṇena pahātabbā kilesāyeva adhippetāti.
அபி⁴ஸமயகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhisamayakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளி • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 3. அபி⁴ஸமயகதா² • 3. Abhisamayakathā
