| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
ආචරියගුණං
Ācariyaguṇaṃ
‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, අයං භූමිභාගො අට්‌ඨ මන්‌තදොසවිවජ්‌ජිතො, අහඤ්‌ච ලොකෙ පරමො මන්‌තිසහායො 1, ගුය්‌හමනුරක්‌ඛී චාහං යාවාහං ජීවිස්‌සාමි තාව ගුය්‌හමනුරක්‌ඛිස්‌සාමි, අට්‌ඨහි ච මෙ කාරණෙහි බුද්‌ධි පරිණාමං ගතා, දුල්‌ලභො එතරහි මාදිසො අන්‌තෙවාසී, සම්‌මා පටිපන්‌නෙ අන්‌තෙවාසිකෙ යෙ ආචරියානං පඤ්‌චවීසති ආචරියගුණා, තෙහි ගුණෙහි ආචරියෙන සම්‌මා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බං. කතමෙ පඤ්‌චවීසති ගුණා?
‘‘Bhante nāgasena, ayaṃ bhūmibhāgo aṭṭha mantadosavivajjito, ahañca loke paramo mantisahāyo 2, guyhamanurakkhī cāhaṃ yāvāhaṃ jīvissāmi tāva guyhamanurakkhissāmi, aṭṭhahi ca me kāraṇehi buddhi pariṇāmaṃ gatā, dullabho etarahi mādiso antevāsī, sammā paṭipanne antevāsike ye ācariyānaṃ pañcavīsati ācariyaguṇā, tehi guṇehi ācariyena sammā paṭipajjitabbaṃ. Katame pañcavīsati guṇā?
‘‘ඉධ, භන්‌තෙ නාගසෙන, ආචරියෙන අන්‌තෙවාසිම්‌හි සතතං සමිතං ආරක්‌ඛා උපට්‌ඨපෙතබ්‌බා, අසෙවනසෙවනා ජානිතබ්‌බා, පමත්‌තාප්‌පමත්‌තා ජානිතබ්‌බා, සෙය්‍යවකාසො ජානිතබ්‌බො, ගෙලඤ්‌ඤං ජානිතබ්‌බං, භොජනස්‌ස 3 ලද්‌ධාලද්‌ධං ජානිතබ්‌බං, විසෙසො ජානිතබ්‌බො, පත්‌තගතං සංවිභජිතබ්‌බං, අස්‌සාසිතබ්‌බො ‘මා භායි, අත්‌ථො තෙ අභික්‌කමතී’ති, ‘ඉමිනා පුග්‌ගලෙන පටිචරතී’ති 4 පටිචාරො ජානිතබ්‌බො, ගාමෙ පටිචාරො ජානිතබ්‌බො, විහාරෙ පටිචාරො ජානිතබ්‌බො, න තෙන හාසො දවො කාතබ්‌බො 5, තෙන සහ ආලාපො කාතබ්‌බො, ඡිද්‌දං දිස්‌වා අධිවාසෙතබ්‌බං, සක්‌කච්‌චකාරිනා භවිතබ්‌බං, අඛණ්‌ඩකාරිනා භවිතබ්‌බං, අරහස්‌සකාරිනා භවිතබ්‌බං, නිරවසෙසකාරිනා භවිතබ්‌බං, ‘ජනෙමිමං 6 සිප්‌පෙසූ’ති ජනකචිත්‌තං උපට්‌ඨපෙතබ්‌බං, ‘කථං අයං න පරිහායෙය්‍යා’ති වඩ්‌ඪිචිත්‌තං උපට්‌ඨපෙතබ්‌බං, ‘බලවං ඉමං කරොමි සික්‌ඛාබලෙනා’ති චිත්‌තං උපට්‌ඨපෙතබ්‌බං, මෙත්‌තචිත්‌තං උපට්‌ඨපෙතබ්‌බං, ආපදාසු න විජහිතබ්‌බං, කරණීයෙ නප්‌පමජ්‌ජිතබ්‌බං, ඛලිතෙ ධම්‌මෙන පග්‌ගහෙතබ්‌බොති. ඉමෙ ඛො, භන්‌තෙ, පඤ්‌චවීසති ආචරියස්‌ස ආචරියගුණා, තෙහි ගුණෙහි මයි සම්‌මා පටිපජ්‌ජස්‌සු, සංසයො මෙ, භන්‌තෙ, උප්‌පන්‌නො, අත්‌ථි මෙණ්‌ඩකපඤ්‌හා ජිනභාසිතා , අනාගතෙ අද්‌ධානෙ තත්‌ථ විග්‌ගහො උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති, අනාගතෙ ච අද්‌ධානෙ දුල්‌ලභා භවිස්‌සන්‌ති තුම්‌හාදිසා බුද්‌ධිමන්‌තො, තෙසු මෙ පඤ්‌හෙසු චක්‌ඛුං දෙහි පරවාදානං නිග්‌ගහායා’’ති.
‘‘Idha, bhante nāgasena, ācariyena antevāsimhi satataṃ samitaṃ ārakkhā upaṭṭhapetabbā, asevanasevanā jānitabbā, pamattāppamattā jānitabbā, seyyavakāso jānitabbo, gelaññaṃ jānitabbaṃ, bhojanassa 7 laddhāladdhaṃ jānitabbaṃ, viseso jānitabbo, pattagataṃ saṃvibhajitabbaṃ, assāsitabbo ‘mā bhāyi, attho te abhikkamatī’ti, ‘iminā puggalena paṭicaratī’ti 8 paṭicāro jānitabbo, gāme paṭicāro jānitabbo, vihāre paṭicāro jānitabbo, na tena hāso davo kātabbo 9, tena saha ālāpo kātabbo, chiddaṃ disvā adhivāsetabbaṃ, sakkaccakārinā bhavitabbaṃ, akhaṇḍakārinā bhavitabbaṃ, arahassakārinā bhavitabbaṃ, niravasesakārinā bhavitabbaṃ, ‘janemimaṃ 10 sippesū’ti janakacittaṃ upaṭṭhapetabbaṃ, ‘kathaṃ ayaṃ na parihāyeyyā’ti vaḍḍhicittaṃ upaṭṭhapetabbaṃ, ‘balavaṃ imaṃ karomi sikkhābalenā’ti cittaṃ upaṭṭhapetabbaṃ, mettacittaṃ upaṭṭhapetabbaṃ, āpadāsu na vijahitabbaṃ, karaṇīye nappamajjitabbaṃ, khalite dhammena paggahetabboti. Ime kho, bhante, pañcavīsati ācariyassa ācariyaguṇā, tehi guṇehi mayi sammā paṭipajjassu, saṃsayo me, bhante, uppanno, atthi meṇḍakapañhā jinabhāsitā , anāgate addhāne tattha viggaho uppajjissati, anāgate ca addhāne dullabhā bhavissanti tumhādisā buddhimanto, tesu me pañhesu cakkhuṃ dehi paravādānaṃ niggahāyā’’ti.
Footnotes:
