| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
11. ආචරියානාචරියපඤ්‌හො
11. Ācariyānācariyapañho
11. ‘‘භන්‌තෙ, නාගසෙන, භාසිතම්‌පෙතං භගවතා –
11. ‘‘Bhante, nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā –
‘‘‘න මෙ ආචරියො අත්‌ථි, සදිසො මෙ න විජ්‌ජති;
‘‘‘Na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati;
සදෙවකස්‌මිං ලොකස්‌මිං, නත්‌ථි මෙ පටිපුග්‌ගලො’ති 1.
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti 2.
‘‘පුන ච භණිතං ‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, ආළාරො කාලාමො ආචරියො මෙ සමානො අන්‌තෙවාසිං මං සමානං අත්‌තනා සමසමං ඨපෙසි, උළාරාය ච මං පූජාය පූජෙසී’ති. යදි, භන්‌තෙ නාගසෙන, තථාගතෙන භණිතං ‘න මෙ ආචරියො අත්‌ථි, සදිසො මෙ න විජ්‌ජති. සදෙවකස්‌මිං ලොකස්‌මිං, නත්‌ථි මෙ පටිපුග්‌ගලො’ති, තෙන හි ‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, ආළාරො කාලාමො ආචරියො මෙ සමානො අන්‌තෙවාසිං මං සමානං අත්‌තනා සමසමං ඨපෙසී’ති යං වචනං, තං මිච්‌ඡා. යදි තථාගතෙන භණිතං ‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, ආළාරො කාලාමො ආචරියො මෙ සමානො අන්‌තෙවාසිං මං සමානං අත්‌තනා සමසමං ඨපෙසී’ති, තෙන හි ‘න මෙ ආචරියො අත්‌ථි, සදිසො මෙ න විජ්‌ජති. සදෙවකස්‌මිං ලොකස්‌මිං, නත්‌ථි මෙ පටිපුග්‌ගලො’ති තම්‌පි වචනං මිච්‌ඡා. අයම්‌පි උභතො කොටිකො පඤ්‌හො තවානුප්‌පත්‌තො, සො තයා නිබ්‌බාහිතබ්‌බො’’ති.
‘‘Puna ca bhaṇitaṃ ‘iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesī’ti. Yadi, bhante nāgasena, tathāgatena bhaṇitaṃ ‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati. Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti, tena hi ‘iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesī’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesī’ti, tena hi ‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati. Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘භාසිතම්‌පෙතං , මහාරාජ, තථාගතෙන ‘න මෙ ආචරියො අත්‌ථි, සදිසො මෙ න විජ්‌ජති. සදෙවකස්‌මිං ලොකස්‌මිං, නත්‌ථි මෙ පටිපුග්‌ගලො’ති, භණිතඤ්‌ච ‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, ආළාරො කාලාමො ආචරියො මෙ සමානො අන්‌තෙවාසිං මං සමානං අත්‌තනා සමසමං ඨපෙසි, උළාරාය ච මං පූජාය පූජෙසී’ති.
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, tathāgatena ‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati. Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti, bhaṇitañca ‘iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesī’ti.
‘‘තඤ්‌ච පන වචනං පුබ්‌බෙව සම්‌බොධා අනභිසම්‌බුද්‌ධස්‌ස බොධිසත්‌තස්‌සෙව සතො ආචරියභාවං සන්‌ධාය භාසිතං.
‘‘Tañca pana vacanaṃ pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ācariyabhāvaṃ sandhāya bhāsitaṃ.
‘පඤ්‌චිමෙ, මහාරාජ, පුබ්‌බෙව සම්‌බොධා අනභිසම්‌බුද්‌ධස්‌ස බොධිසත්‌තස්‌ස සතො ආචරියා, යෙහි අනුසිට්‌ඨො බොධිසත්‌තො තත්‌ථ තත්‌ථ දිවසං වීතිනාමෙසි. කතමෙ පඤ්‌ච? යෙ තෙ, මහාරාජ, අට්‌ඨ බ්‍රාහ්‌මණා ජාතමත්‌තෙ බොධිසත්‌තෙ ලක්‌ඛණානි පරිග්‌ගණ්‌හිංසු, සෙය්‍යථීදං, රාමො ධජො ලක්‌ඛණො මන්‌තී යඤ්‌ඤො සුයාමො සුභොජො සුදත්‌තොති. තෙ තස්‌ස සොත්‌ථිං පවෙදයිත්‌වා රක්‌ඛාකම්‌මං අකංසු, තෙ ච පඨමං ආචරියා.
‘Pañcime, mahārāja, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattassa sato ācariyā, yehi anusiṭṭho bodhisatto tattha tattha divasaṃ vītināmesi. Katame pañca? Ye te, mahārāja, aṭṭha brāhmaṇā jātamatte bodhisatte lakkhaṇāni pariggaṇhiṃsu, seyyathīdaṃ, rāmo dhajo lakkhaṇo mantī yañño suyāmo subhojo sudattoti. Te tassa sotthiṃ pavedayitvā rakkhākammaṃ akaṃsu, te ca paṭhamaṃ ācariyā.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, බොධිසත්‌තස්‌ස පිතා සුද්‌ධොදනො රාජා යං තෙන සමයෙන අභිජාතං උදිච්‌චජාතිමන්‌තං පදකං වෙය්‍යාකරණං ඡළඞ්‌ගවන්‌තං සබ්‌බමිත්‌තං නාම බ්‍රාහ්‌මණං උපනෙත්‌වා සොවණ්‌ණෙන භිඞ්‌ගාරෙන 3 උදකං ඔණොජෙත්‌වා ‘ඉමං කුමාරං සික්‌ඛාපෙහී’ති අදාසි, අයං දුතියො ආචරියො.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, bodhisattassa pitā suddhodano rājā yaṃ tena samayena abhijātaṃ udiccajātimantaṃ padakaṃ veyyākaraṇaṃ chaḷaṅgavantaṃ sabbamittaṃ nāma brāhmaṇaṃ upanetvā sovaṇṇena bhiṅgārena 4 udakaṃ oṇojetvā ‘imaṃ kumāraṃ sikkhāpehī’ti adāsi, ayaṃ dutiyo ācariyo.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, යා සා දෙවතා බොධිසත්‌තං සංවෙජෙසී, යස්‌සා වචනං සුත්‌වා බොධිසත්‌තො සංවිග්‌ගො උබ්‌බිග්‌ගො තස්‌මිං යෙව ඛණෙ නෙක්‌ඛම්‌මං නික්‌ඛමිත්‌වා පබ්‌බජි, අයං තතියො ආචරියො.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, yā sā devatā bodhisattaṃ saṃvejesī, yassā vacanaṃ sutvā bodhisatto saṃviggo ubbiggo tasmiṃ yeva khaṇe nekkhammaṃ nikkhamitvā pabbaji, ayaṃ tatiyo ācariyo.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, ආළාරො කාලාමො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනස්‌ස පරිකම්‌මං ආචික්‌ඛි, අයං චතුත්‌ථො ආචරියො.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanassa parikammaṃ ācikkhi, ayaṃ catuttho ācariyo.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, උදකො රාමපුත්‌තො නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනස්‌ස පරිකම්‌මං ආචික්‌ඛි 5, අයං පඤ්‌චමො ආචරියො. ඉමෙ ඛො, මහාරාජ, පුබ්‌බෙව සම්‌බොධා අනභිසම්‌බුද්‌ධස්‌ස බොධිසත්‌තස්‌ස සතො පඤ්‌ච ආචරියා. තෙ ච පන ආචරියා ලොකියෙ ධම්‌මෙ. ඉමස්‌මිඤ්‌ච පන, මහාරාජ, ලොකුත්‌තරෙ ධම්‌මෙ සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤාණප්‌පටිවෙධාය නත්‌ථි තථාගතස්‌ස අනුත්‌තරො අනුසාසකො, සයම්‌භූ , මහාරාජ, තථාගතො අනාචරියකො, තස්‌මා කාරණා තථාගතෙන භණිතං ‘න මෙ ආචරියො අත්‌ථි, සදිසො මෙ න විජ්‌ජති. සදෙවකස්‌මිං ලොකස්‌මිං, නත්‌ථි මෙ පටිපුග්‌ගලො’ති. ‘‘සාධු, භන්‌තෙ නාගසෙන, එවමෙතං තථා සම්‌පටිච්‌ඡාමී’’ති.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanassa parikammaṃ ācikkhi 6, ayaṃ pañcamo ācariyo. Ime kho, mahārāja, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattassa sato pañca ācariyā. Te ca pana ācariyā lokiye dhamme. Imasmiñca pana, mahārāja, lokuttare dhamme sabbaññutañāṇappaṭivedhāya natthi tathāgatassa anuttaro anusāsako, sayambhū , mahārāja, tathāgato anācariyako, tasmā kāraṇā tathāgatena bhaṇitaṃ ‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati. Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ආචරියානාචරියපඤ්‌හො එකාදසමො.
Ācariyānācariyapañho ekādasamo.
සන්‌ථවවග්‌ගො පඤ්‌චමො.
Santhavavaggo pañcamo.
ඉමස්‌මිං වග්‌ගෙ එකාදස පඤ්‌හො.
Imasmiṃ vagge ekādasa pañho.
මෙණ්‌ඩකපඤ්‌හො නිට්‌ඨිතො.
Meṇḍakapañho niṭṭhito.
Footnotes:
