| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā |
ஆசரியபரம்பரகதா²வண்ணனா
Ācariyaparamparakathāvaṇṇanā
கேனாப⁴தந்தி இமங் பஞ்ஹங் விஸ்ஸஜ்ஜெந்தேன ஜம்பு³தீ³பே தாவ யாவ ததியஸங்கீ³தி, தாவ த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி ஸீஹளதீ³பே ஆசரியபரம்பரங் த³ஸ்ஸேதுங் ததியஸங்க³ஹதோ பன உத்³த⁴ந்திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். இமங் தீ³பந்தி தம்ப³பண்ணிதீ³பங். தஸ்மிங் தீ³பே நிஸீதி³த்வா ஆசரியேன அட்ட²கதா²ய கதத்தா ‘‘இமங் தீ³ப’’ந்தி வுத்தங். கஞ்சி காலந்தி அச்சந்தஸங்யோகே³ உபயோக³வசனங், கிஸ்மிஞ்சி காலேதி அத்தோ². போராணாதி ஸீஹளதீ³பே ஸீஹளட்ட²கதா²காரகா. ப⁴த்³த³னாமோதி ப⁴த்³த³ஸாலத்தே²ரோ. ஆகு³ங் பாபங் ந கரொந்தீதி நாகா³. வினயபிடகங் வாசயிங்ஸூதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தம்ப³பண்ணியாதி பு⁴ம்மவசனங். நிகாயே பஞ்சாதி வினயாபி⁴த⁴ம்மானங் விஸுங் க³ஹிதத்தா தப்³பி³னிமுத்தா பஞ்ச நிகாயா க³ஹேதப்³பா³. பகரணேதி அபி⁴த⁴ம்மபகரணே வாசேஸுந்தி யோஜனா. தீணி பிடகானி ஸ்வாக³தானி அஸ்ஸாதி ‘‘தேபிடகோ’’தி வத்தப்³பே³ ‘‘திபேடகோ’’தி ச²ந்தா³னுரக்க²ணத்த²ங் வுத்தங். தாரகராஜாதி சந்தி³மா. புப்ப²னாமோதி எத்த² மஹாபது³மத்தே²ரோ ஸுமனத்தே²ரோ ச ஞாதப்³போ³தி த்³விக்க²த்துங் ‘‘புப்ப²னாமோ’’தி வுத்தங்.
Kenābhatanti imaṃ pañhaṃ vissajjentena jambudīpe tāva yāva tatiyasaṅgīti, tāva dassetvā idāni sīhaḷadīpe ācariyaparamparaṃ dassetuṃ tatiyasaṅgahato pana uddhantiādi āraddhaṃ. Imaṃ dīpanti tambapaṇṇidīpaṃ. Tasmiṃ dīpe nisīditvā ācariyena aṭṭhakathāya katattā ‘‘imaṃ dīpa’’nti vuttaṃ. Kañci kālanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ, kismiñci kāleti attho. Porāṇāti sīhaḷadīpe sīhaḷaṭṭhakathākārakā. Bhaddanāmoti bhaddasālatthero. Āguṃ pāpaṃ na karontīti nāgā. Vinayapiṭakaṃ vācayiṃsūti sambandho. Tambapaṇṇiyāti bhummavacanaṃ. Nikāye pañcāti vinayābhidhammānaṃ visuṃ gahitattā tabbinimuttā pañca nikāyā gahetabbā. Pakaraṇeti abhidhammapakaraṇe vācesunti yojanā. Tīṇi piṭakāni svāgatāni assāti ‘‘tepiṭako’’ti vattabbe ‘‘tipeṭako’’ti chandānurakkhaṇatthaṃ vuttaṃ. Tārakarājāti candimā. Pupphanāmoti ettha mahāpadumatthero sumanatthero ca ñātabboti dvikkhattuṃ ‘‘pupphanāmo’’ti vuttaṃ.
வனவாஸிந்தி வனவாஸீரட்ட²ங். கரகவஸ்ஸந்தி ஹிமபாதனகவஸ்ஸங், கரகதா⁴ராஸதி³ஸங் வா வஸ்ஸங். ஹராபெத்வாதி உத³கோகே⁴ன ஹராபெத்வா. சி²ன்னபி⁴ன்னபடத⁴ரோதி ஸத்த²கேன சி²ன்னங் ரங்கே³ன பி⁴ன்னங் படங் தா⁴ரணகோ. ப⁴ண்டூ³தி முண்ட³கோ. மக்க²ங் அஸஹமானோதி தே²ரஸ்ஸ ஆனுபா⁴வங் படிச்ச அத்தனோ உப்பன்னங் பரேஸங் கு³ணமக்க²னலக்க²ணங் மக்க²ங் ததா² பவத்தங் கோத⁴ங் அஸஹமானோ. அஸனியோ ப²லந்தீதி க³ஜ்ஜந்தா பதந்தி. மே மம ப⁴யபே⁴ரவங் ஜனேதுங் படிப³லோ ந அஸ்ஸ ந ப⁴வெய்யாதி யோஜனா. அஞ்ஞத³த்தூ²தி ஏகங்ஸேன. கஸ்மீரக³ந்தா⁴ராதி கஸ்மீரக³ந்தா⁴ரரட்ட²வாஸினோ. இஸிவாதபடிவாதாதி பி⁴க்கூ²னங் சீவரசலனகாயசலனேஹி ஸஞ்ஜனிதவாதேஹி பரிதோ ஸமந்ததோ பீ³ஜயமானா அஹேஸுங். த⁴ம்மசக்கு²ந்தி ஹெட்டா²மக்³க³த்தயே ஞாணங். அனமதக்³கி³யந்தி அனமதக்³க³ஸங்யுத்தங் (ஸங்॰ நி॰ 2.124 ஆத³யோ). ஸமதி⁴கானீதி ஸாதி⁴கானி. பஞ்ச ரட்டா²னீதி பஞ்ச சினரட்டா²னி. வேக³ஸாதி வேகே³ன. ஸமந்ததோ ரக்க²ங் ட²பேஸீதி தேஸங் அப்பவேஸனத்தா²ய அதி⁴ட்டா²னவஸேன ரக்க²ங் ட²பேஸி. அட்³டு⁴ட்³டா⁴னி ஸஹஸ்ஸானீதி அட்³டே⁴ன சதுத்தா²னி அட்³டு⁴ட்³டா⁴னி, அதிரேகபஞ்சஸதானி தீணி ஸஹஸ்ஸானீதி அத்தோ². தி³யட்³ட⁴ஸஹஸ்ஸந்தி அட்³டே⁴ன து³தியங் தி³யட்³ட⁴ங், அதிரேகபஞ்சஸதிகங் ஸஹஸ்ஸந்தி அத்தோ². நித்³த⁴மெத்வானாதி பலாபெத்வா.
Vanavāsinti vanavāsīraṭṭhaṃ. Karakavassanti himapātanakavassaṃ, karakadhārāsadisaṃ vā vassaṃ. Harāpetvāti udakoghena harāpetvā. Chinnabhinnapaṭadharoti satthakena chinnaṃ raṅgena bhinnaṃ paṭaṃ dhāraṇako. Bhaṇḍūti muṇḍako. Makkhaṃ asahamānoti therassa ānubhāvaṃ paṭicca attano uppannaṃ paresaṃ guṇamakkhanalakkhaṇaṃ makkhaṃ tathā pavattaṃ kodhaṃ asahamāno. Asaniyo phalantīti gajjantā patanti. Me mama bhayabheravaṃ janetuṃ paṭibalo na assa na bhaveyyāti yojanā. Aññadatthūti ekaṃsena. Kasmīragandhārāti kasmīragandhāraraṭṭhavāsino. Isivātapaṭivātāti bhikkhūnaṃ cīvaracalanakāyacalanehi sañjanitavātehi parito samantato bījayamānā ahesuṃ. Dhammacakkhunti heṭṭhāmaggattaye ñāṇaṃ. Anamataggiyanti anamataggasaṃyuttaṃ (saṃ. ni. 2.124 ādayo). Samadhikānīti sādhikāni. Pañca raṭṭhānīti pañca cinaraṭṭhāni. Vegasāti vegena. Samantato rakkhaṃ ṭhapesīti tesaṃ appavesanatthāya adhiṭṭhānavasena rakkhaṃ ṭhapesi. Aḍḍhuḍḍhāni sahassānīti aḍḍhena catutthāni aḍḍhuḍḍhāni, atirekapañcasatāni tīṇi sahassānīti attho. Diyaḍḍhasahassanti aḍḍhena dutiyaṃ diyaḍḍhaṃ, atirekapañcasatikaṃ sahassanti attho. Niddhametvānāti palāpetvā.
ராஜக³ஹனக³ரபரிவத்தகேனாதி ராஜக³ஹனக³ரங் பரிவத்தெத்வா ததோ ப³ஹி தங் பத³க்கி²ணங் கத்வா க³தமக்³கே³ன, க³மனேன வா. ஆரோபேஸீதி படிபாதே³ஸி. பளினாதி ஆகாஸங் பக்க²ந்தி³ங்ஸு. நகு³த்தமேதி சேதியகி³ரிமாஹ. புரதோதி பாசீனதி³ஸாபா⁴கே³. புரஸெட்ட²ஸ்ஸாதி ஸெட்ட²ஸ்ஸ அனுராத⁴புரஸ்ஸ. ஸிலகூடம்ஹீதி ஏவங்னாமகே பப்³ப³தகூடே. ஸீஹகுமாரஸ்ஸ புத்தோதி எத்த² ‘‘கலிங்க³ராஜதீ⁴து குச்சி²ஸ்மிங் ஸீஹஸ்ஸ ஜாதோ ஸீஹகுமாரோ’’தி வத³ந்தி. ஜெட்ட²மாஸஸ்ஸ புண்ணமியங் ஜெட்ட²னக்க²த்தங் வா மூலனக்க²த்தங் வா ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ஜெட்ட²மூலனக்க²த்தங் நாம ஹோதீ’’தி. மிகா³னங் வானதோ ஹிங்ஸனதோ பா³த⁴னதோ மிக³வங், மிக³விஜ்ஜ²னகீளா. ரோஹிதமிக³ரூபந்தி கோ³கண்ணமிக³வேஸங். ரத²யட்டி²ப்பமாணாதி ரத²பதோத³ப்பமாணா. ஏகா லதாயட்டி² நாமாதி ஏகா ரஜதமயா கஞ்சனலதாய படிமண்டி³தத்தா ஏவங் லத்³த⁴னாமா. புப்ப²யட்டி²யங் நீலாதீ³னி புப்பா²னி, ஸகுணயட்டி²யங் நானப்பகாரா மிக³பக்கி²னோ விசித்தகம்மகதா விய கா²யந்தீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ராஜககுத⁴ப⁴ண்டா³னீதி ராஜாரஹஉத்தமப⁴ண்டா³னி. ஸங்க²ந்தி த³க்கி²ணாவட்டங் அபி⁴ஸேகஸங்க²ங். வட்³ட⁴மானந்தி அலங்காரசுண்ணங், ‘‘நஹானசுண்ண’’ந்தி கேசி. வடங்ஸகந்தி கண்ணபிளந்த⁴னங் வடங்ஸகந்தி வுத்தங் ஹோதி. நந்தி³யாவட்டந்தி நந்தி³யாவட்டபுப்பா²காரேன மங்க³லத்த²ங் ஸுவண்ணேன கதங். கஞ்ஞந்தி க²த்தியகுமாரிங். ஹத்த²புஞ்ச²னந்தி பீதவண்ணங் மஹக்³க⁴ஹத்த²புஞ்ச²னவத்த²ங். அருணவண்ணமத்திகந்தி நாக³ப⁴வனஸம்ப⁴வங். வத்த²கோடிகந்தி வத்த²யுக³மேவ. நாக³மாஹடந்தி நாகே³ஹி ஆஹடங். அமதோஸத⁴ந்தி ஏவங்னாமிகா கு³ளிகஜாதி. அமதஸதி³ஸகிச்சத்தா ஏவங் வுச்சதி. பூ⁴மத்த²ரணஸங்கே²பேனாதி பூ⁴மத்த²ரணாகாரேன. உப்பாதபாட²காதி நிமித்தபாட²கா. அலங் க³ச்சா²மாதி ‘‘புரஸ்ஸ அச்சாஸன்னத்தா ஸாருப்பங் ந ஹோதீ’’தி படிக்கி²பந்தோ ஆஹ. அட்³ட⁴னவமானங் பாணஸஹஸ்ஸானந்தி (அ॰ நி॰ 6.53) பஞ்சஸதாதி⁴கானங் அட்ட²ன்னங் பாணஸஹஸ்ஸானங். அப்பமாத³ஸுத்தந்தி அங்கு³த்தரனிகாயே மஹாஅப்பமாத³ஸுத்தங், ராஜோவாத³ஸுத்தந்தி வுத்தங் ஹோதி.
Rājagahanagaraparivattakenāti rājagahanagaraṃ parivattetvā tato bahi taṃ padakkhiṇaṃ katvā gatamaggena, gamanena vā. Āropesīti paṭipādesi. Paḷināti ākāsaṃ pakkhandiṃsu. Naguttameti cetiyagirimāha. Puratoti pācīnadisābhāge. Puraseṭṭhassāti seṭṭhassa anurādhapurassa. Silakūṭamhīti evaṃnāmake pabbatakūṭe. Sīhakumārassa puttoti ettha ‘‘kaliṅgarājadhītu kucchismiṃ sīhassa jāto sīhakumāro’’ti vadanti. Jeṭṭhamāsassa puṇṇamiyaṃ jeṭṭhanakkhattaṃ vā mūlanakkhattaṃ vā hotīti āha ‘‘jeṭṭhamūlanakkhattaṃ nāma hotī’’ti. Migānaṃ vānato hiṃsanato bādhanato migavaṃ, migavijjhanakīḷā. Rohitamigarūpanti gokaṇṇamigavesaṃ. Rathayaṭṭhippamāṇāti rathapatodappamāṇā. Ekā latāyaṭṭhi nāmāti ekā rajatamayā kañcanalatāya paṭimaṇḍitattā evaṃ laddhanāmā. Pupphayaṭṭhiyaṃ nīlādīni pupphāni, sakuṇayaṭṭhiyaṃ nānappakārā migapakkhino vicittakammakatā viya khāyantīti daṭṭhabbaṃ. Rājakakudhabhaṇḍānīti rājārahauttamabhaṇḍāni. Saṅkhanti dakkhiṇāvaṭṭaṃ abhisekasaṅkhaṃ. Vaḍḍhamānanti alaṅkāracuṇṇaṃ, ‘‘nahānacuṇṇa’’nti keci. Vaṭaṃsakanti kaṇṇapiḷandhanaṃ vaṭaṃsakanti vuttaṃ hoti. Nandiyāvaṭṭanti nandiyāvaṭṭapupphākārena maṅgalatthaṃ suvaṇṇena kataṃ. Kaññanti khattiyakumāriṃ. Hatthapuñchananti pītavaṇṇaṃ mahagghahatthapuñchanavatthaṃ. Aruṇavaṇṇamattikanti nāgabhavanasambhavaṃ. Vatthakoṭikanti vatthayugameva. Nāgamāhaṭanti nāgehi āhaṭaṃ. Amatosadhanti evaṃnāmikā guḷikajāti. Amatasadisakiccattā evaṃ vuccati. Bhūmattharaṇasaṅkhepenāti bhūmattharaṇākārena. Uppātapāṭhakāti nimittapāṭhakā. Alaṃ gacchāmāti ‘‘purassa accāsannattā sāruppaṃ na hotī’’ti paṭikkhipanto āha. Aḍḍhanavamānaṃ pāṇasahassānanti (a. ni. 6.53) pañcasatādhikānaṃ aṭṭhannaṃ pāṇasahassānaṃ. Appamādasuttanti aṅguttaranikāye mahāappamādasuttaṃ, rājovādasuttanti vuttaṃ hoti.
மஹச்சாதி மஹதா. உபஸங்கமந்தோதி அதிவிய கிலந்தரூபோ ஹுத்வா உபஸங்கமீதி அத்தோ². தும்ஹே ஜானநத்த²ந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. பஞ்சபண்ணாஸாயாதி எத்த² ‘‘சதுபஞ்ஞாஸாயாதி வத்தப்³ப³ங். ஏவஞ்ஹி ஸதி உபரி வுச்சமானங் த்³வாஸட்டி² அரஹந்தோதி வசனங் ஸமேதீ’’தி ஸாரத்த²தீ³பனியங் (ஸாரத்த²॰ டீ॰ 1.ஆசரியபரம்பரகதா²வண்ணனா) வுத்தங். த³ஸபா⁴திகஸமாகுலந்தி முடஸிவஸ்ஸ புத்தேஹி தே³வானங்பியதிஸ்ஸாதீ³ஹி த³ஸஹி பா⁴திகேஹி ஸமாகிண்ணங். சிரதி³ட்டோ² ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴தி தா⁴துயோ ஸந்தா⁴யாஹ. ஸப்³ப³தாளாவசரேதி ஸப்³பா³னி துரியப⁴ண்டா³னி, தங்ஸஹசரிதே வா வாத³கே. உபட்டா²பெத்வாதி உபஹாரகாராபனவஸேன ஸன்னிபாதெத்வா. வட்³ட⁴மானகச்சா²யாயாதி பச்சா²ப⁴த்தங். பொக்க²ரவஸ்ஸந்தி பொக்க²ரபத்தே விய அதேமிதுகாமானங் உபரி அதேமெத்வா பவத்தனகவஸ்ஸங். மஹாவீரோதி ஸத்து²வோஹாரேன தா⁴து ஏவ வுத்தா. பச்சி²மதி³ஸாபி⁴முகோ²வ ஹுத்வா அபஸக்கந்தோதி எத்த² புரத்தா²பி⁴முகோ² டி²தோவ பிட்டி²தோ அபஸக்கனேன பச்சி²மதி³ஸாய க³ச்ச²ந்தோ தாதி³ஸோபஸங்கமனங் ஸந்தா⁴ய ‘‘பச்சி²மதி³ஸாபி⁴முகோ²’’தி வுத்தோ. ‘‘மஹேஜவத்து² நாம ஏவங்னாமகங் தே³வட்டா²ன’’ந்தி வத³ந்தி.
Mahaccāti mahatā. Upasaṅkamantoti ativiya kilantarūpo hutvā upasaṅkamīti attho. Tumhe jānanatthanti sambandho. Pañcapaṇṇāsāyāti ettha ‘‘catupaññāsāyāti vattabbaṃ. Evañhi sati upari vuccamānaṃ dvāsaṭṭhi arahantoti vacanaṃ sametī’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 1.ācariyaparamparakathāvaṇṇanā) vuttaṃ. Dasabhātikasamākulanti muṭasivassa puttehi devānaṃpiyatissādīhi dasahi bhātikehi samākiṇṇaṃ. Ciradiṭṭho sammāsambuddhoti dhātuyo sandhāyāha. Sabbatāḷāvacareti sabbāni turiyabhaṇḍāni, taṃsahacarite vā vādake. Upaṭṭhāpetvāti upahārakārāpanavasena sannipātetvā. Vaḍḍhamānakacchāyāyāti pacchābhattaṃ. Pokkharavassanti pokkharapatte viya atemitukāmānaṃ upari atemetvā pavattanakavassaṃ. Mahāvīroti satthuvohārena dhātu eva vuttā. Pacchimadisābhimukhova hutvā apasakkantoti ettha puratthābhimukho ṭhitova piṭṭhito apasakkanena pacchimadisāya gacchanto tādisopasaṅkamanaṃ sandhāya ‘‘pacchimadisābhimukho’’ti vutto. ‘‘Mahejavatthu nāma evaṃnāmakaṃ devaṭṭhāna’’nti vadanti.
பஜ்ஜரகேனாதி அமனுஸ்ஸஸமுட்டா²பிதேன பஜ்ஜரகரோகே³ன. தே³வோதி மேகோ⁴. அனுப்பவெச்சீ²தி விமுச்சி. விவாதோ³ ஹோதீதி எத்த² கிரியாகாலமபெக்கி²த்வா வத்தமானப்பயோகோ³ த³ட்ட²ப்³போ³. ஏவங் ஈதி³ஸேஸு ஸப்³ப³த்த². ததே³தந்தி டா²னங் திட்ட²தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ‘‘ச²ன்னங் வண்ணானங் ஸம்ப³ந்த⁴பூ⁴தானங் ரங்ஸியோ சா’’தி அஜ்ஜா²ஹரிதப்³ப³ங், ‘‘ச²ன்னங் வண்ணானங் உத³கதா⁴ரா சா’’தி ஏவம்பெத்த² ஸம்ப³ந்த⁴ங் வத³ந்தி. பரினிப்³பு³தேபி ப⁴க³வதி தஸ்ஸானுபா⁴வேன ஏவரூபங் பாடிஹாரியங் அஹோஸி ஏவாதி த³ஸ்ஸேதுங் ஏவங் அசிந்தியாதிஆதி³கா³த²மாஹ. ரக்க²ங் கரொந்தோதி அத்தனா உபாயேன பலாபிதானங் யக்கா²னங் புன அப்பவிஸனத்தா²ய பரித்தானங் கரொந்தோ. ஆவிஜ்ஜீதி பரியாயி.
Pajjarakenāti amanussasamuṭṭhāpitena pajjarakarogena. Devoti megho. Anuppavecchīti vimucci. Vivādo hotīti ettha kiriyākālamapekkhitvā vattamānappayogo daṭṭhabbo. Evaṃ īdisesu sabbattha. Tadetanti ṭhānaṃ tiṭṭhatīti sambandho. ‘‘Channaṃ vaṇṇānaṃ sambandhabhūtānaṃ raṃsiyo cā’’ti ajjhāharitabbaṃ, ‘‘channaṃ vaṇṇānaṃ udakadhārā cā’’ti evampettha sambandhaṃ vadanti. Parinibbutepi bhagavati tassānubhāvena evarūpaṃ pāṭihāriyaṃ ahosi evāti dassetuṃ evaṃ acintiyātiādigāthamāha. Rakkhaṃ karontoti attanā upāyena palāpitānaṃ yakkhānaṃ puna appavisanatthāya parittānaṃ karonto. Āvijjīti pariyāyi.
ரஞ்ஞோ பா⁴தாதி ரஞ்ஞோ கனிட்ட²பா⁴தா. அனுளாதே³வீ நாம ரஞ்ஞோ ஜெட்ட²பா⁴து ஜாயா. ஸரஸரங்ஸிஜாலவிஸ்ஸஜ்ஜனகேனாதி ஸினித்³த⁴தாய ரஸவந்தங் ஓஜவந்தங் ரங்ஸிஜாலங் விஸ்ஸஜ்ஜெந்தேன. ஏகதி³வஸேன அக³மாஸீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. அப்பேஸீதி லேக²ஸாஸனங் பதிட்டா²பேஸி. உதி³க்க²தீதி அபெக்க²தி பத்தே²தி. பா⁴ரியந்தி க³ருகங், அனதிக்கமனீயந்தி அத்தோ². மங் படிமானேதீதி மங் உதி³க்க²தி. கம்மாரவண்ணந்தி ரஞ்ஞோ பகதிஸுவண்ணகாரவண்ணங். திஹத்த²விக்க²ம்ப⁴ந்தி திஹத்த²வித்தா²ரங். ஸகலஜம்பு³தீ³பரஜ்ஜேனாதி எத்த² ரஞ்ஞோ இத³ந்தி ரஜ்ஜங், ஸகலஜம்பு³தீ³பதோ உப்பஜ்ஜனகஆயோ சேவ ஆணாத³யோ ச, தேன பூஜேமீதி அத்தோ², ந ஸகலபத²வீபாஸாதா³தி³வத்து²னா தஸ்ஸ ஸத்தாஹங் தே³மீதிஆதி³னா காலபரிச்சே²த³ங் கத்வா தா³துங் அயுத்தத்தா. ஏவஞ்ஹி தெ³ந்தோ தாவகாலிகங் தே³தி நாம வத்து²பரிச்சாக³லக்க²ணத்தா தா³னஸ்ஸ, பத²வாதி³வத்து²பரிச்சாகே³ன ச புன க³ஹணஸ்ஸ அயுத்தத்தா. நியமிதகாலே பன ஆயாத³யோ பரிச்சத்தா ஏவாதி ததோ பரங் அபரிச்சத்தத்தா க³ஹேதுங் வட்டதி. தஸ்மா வுத்தனயேனெத்த² இதோ பரம்பி ஆயாதி³தா³னவஸேனேவ ரஜ்ஜதா³னங் வேதி³தப்³ப³ங். புப்பு²ளகா ஹுத்வாதி கேதகீபாரோஹங்குரா விய உத³கபுப்பு²ளகாகாரா ஹுத்வா. க³வக்க²ஜாலஸதி³ஸந்தி பா⁴வனபுங்ஸகங், வாதபானேஸு ஜாலாகாரேன ட²பிததா³ருபடஸதி³ஸந்தி அத்தோ², க³வக்கே²ன ச ஸுத்தாதி³மயஜாலேன ச ஸதி³ஸந்தி வா அத்தோ².
Raññobhātāti rañño kaniṭṭhabhātā. Anuḷādevī nāma rañño jeṭṭhabhātu jāyā. Sarasaraṃsijālavissajjanakenāti siniddhatāya rasavantaṃ ojavantaṃ raṃsijālaṃ vissajjentena. Ekadivasena agamāsīti sambandho. Appesīti lekhasāsanaṃ patiṭṭhāpesi. Udikkhatīti apekkhati pattheti. Bhāriyanti garukaṃ, anatikkamanīyanti attho. Maṃ paṭimānetīti maṃ udikkhati. Kammāravaṇṇanti rañño pakatisuvaṇṇakāravaṇṇaṃ. Tihatthavikkhambhanti tihatthavitthāraṃ. Sakalajambudīparajjenāti ettha rañño idanti rajjaṃ, sakalajambudīpato uppajjanakaāyo ceva āṇādayo ca, tena pūjemīti attho, na sakalapathavīpāsādādivatthunā tassa sattāhaṃ demītiādinā kālaparicchedaṃ katvā dātuṃ ayuttattā. Evañhi dento tāvakālikaṃ deti nāma vatthupariccāgalakkhaṇattā dānassa, pathavādivatthupariccāgena ca puna gahaṇassa ayuttattā. Niyamitakāle pana āyādayo pariccattā evāti tato paraṃ apariccattattā gahetuṃ vaṭṭati. Tasmā vuttanayenettha ito parampi āyādidānavaseneva rajjadānaṃ veditabbaṃ. Pupphuḷakā hutvāti ketakīpārohaṅkurā viya udakapupphuḷakākārā hutvā. Gavakkhajālasadisanti bhāvanapuṃsakaṃ, vātapānesu jālākārena ṭhapitadārupaṭasadisanti attho, gavakkhena ca suttādimayajālena ca sadisanti vā attho.
தே³வது³ந்து³பி⁴யோதி எத்த² தே³வோதி மேகோ⁴, தஸ்ஸ அச்ச²ஸுக்க²தாய ஆகாஸமிவ கா²யமானஸ்ஸ அனிமித்தக³ஜ்ஜிதங் தே³வது³ந்து³பி⁴ நாம, யங் ‘‘ஆகாஸது³ந்து³பீ⁴’’திபி வத³ந்தி. ப²லிங்ஸூதி த²னிங்ஸு. பப்³ப³தானங் நச்சேஹீதி பத²வீகம்பேன இதோ சிதோ ச ப⁴மந்தானங் பப்³ப³தானங் நச்சேஹி. விம்ஹயஜாதா யக்கா² ‘‘ஹி’’ந்திஸத்³த³ங் நிச்சா²ரெந்தீதி ஆஹ ‘‘யக்கா²னங் ஹிங்காரேஹீ’’தி. ஸகஸகபடிபா⁴னேஹீதி அத்தனோ அத்தனோ ஸிப்பகோஸல்லேஹி. அபி⁴ஸேகங் த³த்வாதி அனோதத்தத³ஹோத³கேன அபி⁴ஸேகங் த³த்வா.
Devadundubhiyoti ettha devoti megho, tassa acchasukkhatāya ākāsamiva khāyamānassa animittagajjitaṃ devadundubhi nāma, yaṃ ‘‘ākāsadundubhī’’tipi vadanti. Phaliṃsūti thaniṃsu. Pabbatānaṃnaccehīti pathavīkampena ito cito ca bhamantānaṃ pabbatānaṃ naccehi. Vimhayajātā yakkhā ‘‘hi’’ntisaddaṃ nicchārentīti āha ‘‘yakkhānaṃ hiṅkārehī’’ti. Sakasakapaṭibhānehīti attano attano sippakosallehi. Abhisekaṃ datvāti anotattadahodakena abhisekaṃ datvā.
தே³வதாகுலானீதி மஹாபோ³தி⁴ங் பரிவாரெத்வா டி²தனாக³யக்கா²தி³தே³வதாகுலானி த³த்வாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. கோ³பகராஜகம்மினோ ததா² ‘‘தரச்சா²’’தி வத³ந்தி. இமினா பரிவாரேனாதி ஸஹத்தே² கரணவசனங், இமினா பரிவாரேன ஸஹாதி அத்தோ². தாமலித்திந்தி ஏவங்னாமகங் ஸமுத்³த³தீரே பட்டனங். இத³மஸ்ஸ ததியந்தி ஸுவண்ணகடாஹே பதிட்டி²தஸாகா²போ³தி⁴யா ரஜ்ஜஸம்பதா³னங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ததோ பன புப்³பே³ ஏகவாரங் ரஜ்ஜஸம்பதா³னங் அச்சி²ன்னாய ஸாகா²ய மஹாபோ³தி⁴யா ஏவ கதங், தேன ஸத்³தி⁴ங் சதுக்க²த்துங் ராஜா ரஜ்ஜேன பூஜேஸி. ரஜ்ஜேன பூஜிததி³வஸேஸு கிர ஸகலதீ³பதோ உப்பன்னங் ஆயங் க³ஹெத்வா மஹாபோ³தி⁴மேவ பூஜேஸி.
Devatākulānīti mahābodhiṃ parivāretvā ṭhitanāgayakkhādidevatākulāni datvāti sambandho. Gopakarājakammino tathā ‘‘taracchā’’ti vadanti. Iminā parivārenāti sahatthe karaṇavacanaṃ, iminā parivārena sahāti attho. Tāmalittinti evaṃnāmakaṃ samuddatīre paṭṭanaṃ. Idamassa tatiyanti suvaṇṇakaṭāhe patiṭṭhitasākhābodhiyā rajjasampadānaṃ sandhāya vuttaṃ. Tato pana pubbe ekavāraṃ rajjasampadānaṃ acchinnāya sākhāya mahābodhiyā eva kataṃ, tena saddhiṃ catukkhattuṃ rājā rajjena pūjesi. Rajjena pūjitadivasesu kira sakaladīpato uppannaṃ āyaṃ gahetvā mahābodhimeva pūjesi.
பட²மபாடிபத³தி³வஸேதி ஸுக்கபக்க²பாடிபத³தி³வஸே. தஞ்ஹி கண்ஹபக்க²பாடிபத³தி³வஸங் அபெக்கி²த்வா ‘‘பட²மபாடிபத³தி³வஸ’’ந்தி வுத்தங், இத³ஞ்ச தஸ்மிங் தம்ப³பண்ணிதீ³பே வோஹாரங் க³ஹெத்வா வுத்தங், இத⁴ பன புண்ணமிதோ பட்டா²ய யாவ அபரா புண்ணமீ, தாவ ஏகோ மாஸோதி வோஹாரோ. தஸ்மா இமினா வோஹாரேன ‘‘து³தியபாடிபத³தி³வஸே’’தி வத்தப்³ப³ங் ஸியா கண்ஹபக்க²பாடிபத³ஸ்ஸ இத⁴ பட²மபாடிபத³த்தா. க³ச்ச²தி வதரேதி எத்த² அரேதி கே²தே³. ஸமந்தாயோஜனந்தி அச்சந்தஸங்யோகே³ உபயோக³வசனங், யோஜனப்பமாணே பதே³ஸே ஸப்³ப³த்தா²தி அத்தோ². ஸுபண்ணரூபேனாதி மஹாபோ³தி⁴ங் ப³லக்காரேன க³ஹெத்வா நாக³ப⁴வனங் நேதுகாமானி நாக³ராஜகுலானி இத்³தி⁴யா க³ஹிதேன க³ருளரூபேன ஸந்தாஸேதி. தங் விபூ⁴திங் பஸ்ஸித்வாதி தே³வதாதீ³ஹி கரீயமானங் பூஜாமஹத்தங், மஹாபோ³தி⁴யா ச ஆனுபா⁴வமஹத்தங் தி³ஸ்வா ஸயம்பி ததா² பூஜேதுகாமா தே²ரிங் யாசித்வாதி யோஜனா. ஸமுத்³த³ஸாலவத்து²ஸ்மிந்தி யஸ்மிங் பதே³ஸே ட²த்வா ராஜா ஸமுத்³தே³ ஆக³ச்ச²ந்தங் போ³தி⁴ங் தே²ரானுபா⁴வேன அத்³த³ஸ, யத்த² ச பச்சா² ஸமுத்³த³ஸ்ஸ தி³ட்ட²ட்டா²னந்தி பகாஸேதுங் ஸமுத்³த³ஸாலங் நாம ஸாலங் அகங்ஸு, தஸ்மிங் ஸமுத்³த³ஸாலாய வத்து²பூ⁴தே பதே³ஸே. தே²ரஸ்ஸாதி மஹாமஹிந்த³த்தே²ரஸ்ஸ. புப்ப²அக்³கி⁴யானீதி கூடாகா³ரஸதி³ஸானி புப்ப²சேதியானி. ஆக³தோ வதரேதி எத்த² அரேதி பமோதே³. அட்ட²ஹி அமச்சகுலேஹி அட்ட²ஹி ப்³ராஹ்மணகுலேஹி சாதி ஸோளஸஹி ஜாதிஸம்பன்னகுலேஹி. ரஜ்ஜங் விசாரேஸீதி ரஜ்ஜங் விசாரேதுங் விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. ராஜவத்து²த்³வாரகொட்ட²கட்டா²னேதி ராஜுய்யானஸ்ஸ த்³வாரகொட்ட²கட்டா²னே. அனுபுப்³ப³விபஸ்ஸனந்தி உத³யப்³ப³யாதி³அனுபுப்³ப³விபஸ்ஸனங். ‘‘ஸஹ போ³தி⁴பதிட்டா²னேனா’’தி கரணவசனேன வத்தப்³பே³ விப⁴த்திபரிணாமேன ‘‘ஸஹ போ³தி⁴பதிட்டா²னா’’தி நிஸ்ஸக்கவசனங் கதங். ஸதி ஹி ஸஹஸத்³த³ப்பயோகே³ கரணவசனேனேவ ப⁴விதப்³ப³ங். த³ஸ்ஸிங்ஸூதி பஞ்ஞாயிங்ஸு. மஹாஆஸனட்டா²னேதி புப்³ப³பஸ்ஸே மஹாஸிலாஸனேன பதிட்டி²தட்டா²னே. பூஜெத்வா வந்தீ³தி ஆகா³மினங் மஹாசேதியங் வந்தி³. புரிமே பன மஹாவிஹாரட்டா²னே பூஜாமத்தஸ்ஸேவ கதத்தா அனாக³தே ஸங்க⁴ஸ்ஸபி நவகதா அவந்தி³தப்³ப³தா ச பகாஸிதாதி வேதி³தப்³பா³. அனாக³தே பன மெத்தெய்யாதி³பு³த்³தா⁴ பச்சேகபு³த்³தா⁴ ச பு³த்³த⁴பா⁴வக்க²ணங் உத்³தி³ஸ்ஸ வந்தி³தப்³பா³வ ஸபா⁴வேன விஸிட்ட²புக்³க³லத்தாதி க³ஹேதப்³ப³ங்.
Paṭhamapāṭipadadivaseti sukkapakkhapāṭipadadivase. Tañhi kaṇhapakkhapāṭipadadivasaṃ apekkhitvā ‘‘paṭhamapāṭipadadivasa’’nti vuttaṃ, idañca tasmiṃ tambapaṇṇidīpe vohāraṃ gahetvā vuttaṃ, idha pana puṇṇamito paṭṭhāya yāva aparā puṇṇamī, tāva eko māsoti vohāro. Tasmā iminā vohārena ‘‘dutiyapāṭipadadivase’’ti vattabbaṃ siyā kaṇhapakkhapāṭipadassa idha paṭhamapāṭipadattā. Gacchati vatareti ettha areti khede. Samantāyojananti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ, yojanappamāṇe padese sabbatthāti attho. Supaṇṇarūpenāti mahābodhiṃ balakkārena gahetvā nāgabhavanaṃ netukāmāni nāgarājakulāni iddhiyā gahitena garuḷarūpena santāseti. Taṃ vibhūtiṃ passitvāti devatādīhi karīyamānaṃ pūjāmahattaṃ, mahābodhiyā ca ānubhāvamahattaṃ disvā sayampi tathā pūjetukāmā theriṃ yācitvāti yojanā. Samuddasālavatthusminti yasmiṃ padese ṭhatvā rājā samudde āgacchantaṃ bodhiṃ therānubhāvena addasa, yattha ca pacchā samuddassa diṭṭhaṭṭhānanti pakāsetuṃ samuddasālaṃ nāma sālaṃ akaṃsu, tasmiṃ samuddasālāya vatthubhūte padese. Therassāti mahāmahindattherassa. Pupphaagghiyānīti kūṭāgārasadisāni pupphacetiyāni. Āgato vatareti ettha areti pamode. Aṭṭhahi amaccakulehi aṭṭhahi brāhmaṇakulehi cāti soḷasahi jātisampannakulehi. Rajjaṃ vicāresīti rajjaṃ vicāretuṃ vissajjesi. Rājavatthudvārakoṭṭhakaṭṭhāneti rājuyyānassa dvārakoṭṭhakaṭṭhāne. Anupubbavipassananti udayabbayādianupubbavipassanaṃ. ‘‘Saha bodhipatiṭṭhānenā’’ti karaṇavacanena vattabbe vibhattipariṇāmena ‘‘saha bodhipatiṭṭhānā’’ti nissakkavacanaṃ kataṃ. Sati hi sahasaddappayoge karaṇavacaneneva bhavitabbaṃ. Dassiṃsūti paññāyiṃsu. Mahāāsanaṭṭhāneti pubbapasse mahāsilāsanena patiṭṭhitaṭṭhāne. Pūjetvā vandīti āgāminaṃ mahācetiyaṃ vandi. Purime pana mahāvihāraṭṭhāne pūjāmattasseva katattā anāgate saṅghassapi navakatā avanditabbatā ca pakāsitāti veditabbā. Anāgate pana metteyyādibuddhā paccekabuddhā ca buddhabhāvakkhaṇaṃ uddissa vanditabbāva sabhāvena visiṭṭhapuggalattāti gahetabbaṃ.
மஹாஅரிட்டோ²தி பஞ்சபஞ்ஞாஸாய பா⁴துகேஹி ஸத்³தி⁴ங் சேதியகி³ரிம்ஹி பப்³ப³ஜிதங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். மேக⁴வண்ணாப⁴யஅமச்சஸ்ஸ பரிவேணட்டா²னேதி மேக⁴வண்ணஅப⁴யஸ்ஸ ரஞ்ஞோ அமச்சேன கத்தப்³ப³ஸ்ஸ பரிவேணஸ்ஸ வத்து²பூ⁴தே டா²னே. மங்க³லனிமித்தபா⁴வேன ஆகாஸே ஸமுப்பன்னோ மனோஹரஸத்³தோ³ ஆகாஸஸ்ஸ ரவோ விய ஹோதீதி வுத்தங் ‘‘ஆகாஸங் மஹாவிரவங் ரவீ’’தி. ந ஹி ஆகாஸோ நாம கோசி த⁴ம்மோ அத்தி², யோ ஸத்³த³ங் ஸமுட்டா²பெய்ய, ஆகாஸக³தஉதுவிஸேஸஸமுட்டி²தோவ ஸோ ஸத்³தோ³தி க³ஹேதப்³போ³. பட²மகத்திகபவாரணதி³வஸே…பே॰… வினயபிடகங் பகாஸேஸீதி இத³ங் வினயங் வாசேதுங் ஆரத்³த⁴தி³வஸங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். அனுஸிட்டி²கரானந்தி அனுஸாஸனீகரானங். ராஜினோதி உபயோக³த்தே² ஸாமிவசனங், தே³வானங்பியதிஸ்ஸராஜானந்தி அத்தோ². அஞ்ஞேபீதி மஹிந்தா³தீ³ஹி அட்ட²ஸட்டி²மஹாதே²ரேஹி அஞ்ஞேபி, தேஸங் ஸரூபங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ தேஸங் தே²ரானந்திஆதி³. தத்த² தேஸங் தே²ரானங் அந்தேவாஸிகாதி மஹிந்த³த்தே²ராதீ³னங் அட்ட²ஸட்டி²மஹாதே²ரானங் அரிட்டா²த³யோ அந்தேவாஸிகா ச மஹாஅரிட்ட²த்தே²ரஸ்ஸ அந்தேவாஸிகா திஸ்ஸத³த்தகாளஸுமனாத³யோ சாதி யோஜேதப்³ப³ங். அந்தேவாஸிகானங் அந்தேவாஸிகாதி உப⁴யத்த² வுத்தஅந்தேவாஸிகானங் அந்தேவாஸிகபரம்பரா சாதி அத்தோ². புப்³பே³ வுத்தப்பகாராதி மஹிந்தோ³ இட்டியோ உத்தியோதிஆதி³கா³தா²ஹி (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.ததியஸங்கீ³திகதா²) பகாஸிதா ஆசரியபரம்பரா.
Mahāariṭṭhoti pañcapaññāsāya bhātukehi saddhiṃ cetiyagirimhi pabbajitaṃ sandhāya vuttaṃ. Meghavaṇṇābhayaamaccassa pariveṇaṭṭhāneti meghavaṇṇaabhayassa rañño amaccena kattabbassa pariveṇassa vatthubhūte ṭhāne. Maṅgalanimittabhāvena ākāse samuppanno manoharasaddo ākāsassa ravo viya hotīti vuttaṃ ‘‘ākāsaṃ mahāviravaṃ ravī’’ti. Na hi ākāso nāma koci dhammo atthi, yo saddaṃ samuṭṭhāpeyya, ākāsagatautuvisesasamuṭṭhitova so saddoti gahetabbo. Paṭhamakattikapavāraṇadivase…pe… vinayapiṭakaṃ pakāsesīti idaṃ vinayaṃ vācetuṃ āraddhadivasaṃ sandhāya vuttaṃ. Anusiṭṭhikarānanti anusāsanīkarānaṃ. Rājinoti upayogatthe sāmivacanaṃ, devānaṃpiyatissarājānanti attho. Aññepīti mahindādīhi aṭṭhasaṭṭhimahātherehi aññepi, tesaṃ sarūpaṃ dassento āha tesaṃ therānantiādi. Tattha tesaṃ therānaṃ antevāsikāti mahindattherādīnaṃ aṭṭhasaṭṭhimahātherānaṃ ariṭṭhādayo antevāsikā ca mahāariṭṭhattherassa antevāsikā tissadattakāḷasumanādayo cāti yojetabbaṃ. Antevāsikānaṃ antevāsikāti ubhayattha vuttaantevāsikānaṃ antevāsikaparamparā cāti attho. Pubbe vuttappakārāti mahindo iṭṭiyo uttiyotiādigāthāhi (pārā. aṭṭha. 1.tatiyasaṅgītikathā) pakāsitā ācariyaparamparā.
ந பக்³க⁴ரதீதி ந க³ளதி, ந பமுஸ்ஸதீதி அத்தோ². ஸதிக³திதி⁴திமந்தேஸூதி எத்த² ஸதீதி உக்³க³ஹதா⁴ரணே ஸதி. க³தீதி ஸத்³த³த்த²விபா⁴க³க்³க³ஹணே ஞாணங். தி⁴தீதி உக்³க³ஹபரிஹரணாதீ³ஸு வீரியங். குக்குச்சகேஸூதி ‘‘கப்பதி ந கப்பதீ’’தி வீமங்ஸகுக்குச்சகாரீஸு. மாதாபிதுட்டா²னியோதி வத்வா தமேவத்த²ங் ஸமத்தே²துங் ஆஹ ததா³யத்தாஹீதிஆதி³. வினயபரியத்திங் நிஸ்ஸாயாதி வினயபிடகபரியாபுணனங் நிஸ்ஸாய. அத்தனோ ஸீலக்க²ந்தோ⁴ ஸுகு³த்தோதி லஜ்ஜினோ வினயதா⁴ரணஸ்ஸ அலஜ்ஜிஅஞ்ஞாணதாதீ³ஹி ச²ஹி ஆகாரேஹி ஆபத்தியா அனாபஜ்ஜனதோ அத்தனோ ஸீலக்க²ந்தோ⁴ க²ண்டா³தி³தோ³ஸவிரஹிதோ ஸுகு³த்தோ ஸுரக்கி²தோ ஹோதி. குக்குச்சபகதானந்தி கப்பியாகப்பியங் நிஸ்ஸாய உப்பன்னேன குக்குச்சேன பகதானங் உபத்³து³தானங் அபி⁴பூ⁴தானங் யதா²வினயங் குக்குச்சங் வினோதெ³த்வா ஸுத்³த⁴ந்தே பதிட்டா²பனேன படிஸரணங் ஹோதி. விக³தோ ஸாரதோ³ ப⁴யமேதஸ்ஸாதி விஸாரதோ³. ‘‘ஏவங் கதெ²ந்தஸ்ஸ தோ³ஸோ ஏவங் ந தோ³ஸோ’’தி ஞத்வாவ கத²னதோ நிப்³ப⁴யோவ ஸங்க⁴மஜ்ஜே² வோஹரதி . பச்சத்தி²கேதி அத்தபச்சத்தி²கே சேவ வஜ்ஜிபுத்தகாதி³ஸாஸனபச்சத்தி²கே ச. ஸஹத⁴ம்மேனாதி ஸகாரணேன வசனேன ஸிக்கா²பத³ங் த³ஸ்ஸெத்வா யதா² தே அஸத்³த⁴ம்மங் பதிட்டா²பேதுங் ந ஸக்கொந்தி, ஏவங் ஸுனிக்³க³ஹிதங் கத்வா நிக்³க³ண்ஹாதி. ஸத்³த⁴ம்மட்டி²தியாதி பரியத்திபடிபத்திபடிவேத⁴ஸங்கா²தஸ்ஸ திவித⁴ஸ்ஸாபி ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸ டி²தியா, பவத்தியாதி அத்தோ².
Na paggharatīti na gaḷati, na pamussatīti attho. Satigatidhitimantesūti ettha satīti uggahadhāraṇe sati. Gatīti saddatthavibhāgaggahaṇe ñāṇaṃ. Dhitīti uggahapariharaṇādīsu vīriyaṃ. Kukkuccakesūti ‘‘kappati na kappatī’’ti vīmaṃsakukkuccakārīsu. Mātāpituṭṭhāniyoti vatvā tamevatthaṃ samatthetuṃ āha tadāyattāhītiādi. Vinayapariyattiṃ nissāyāti vinayapiṭakapariyāpuṇanaṃ nissāya. Attano sīlakkhandho suguttoti lajjino vinayadhāraṇassa alajjiaññāṇatādīhi chahi ākārehi āpattiyā anāpajjanato attano sīlakkhandho khaṇḍādidosavirahito sugutto surakkhito hoti. Kukkuccapakatānanti kappiyākappiyaṃ nissāya uppannena kukkuccena pakatānaṃ upaddutānaṃ abhibhūtānaṃ yathāvinayaṃ kukkuccaṃ vinodetvā suddhante patiṭṭhāpanena paṭisaraṇaṃ hoti. Vigato sārado bhayametassāti visārado. ‘‘Evaṃ kathentassa doso evaṃ na doso’’ti ñatvāva kathanato nibbhayova saṅghamajjhe voharati. Paccatthiketi attapaccatthike ceva vajjiputtakādisāsanapaccatthike ca. Sahadhammenāti sakāraṇena vacanena sikkhāpadaṃ dassetvā yathā te asaddhammaṃ patiṭṭhāpetuṃ na sakkonti, evaṃ suniggahitaṃ katvā niggaṇhāti. Saddhammaṭṭhitiyāti pariyattipaṭipattipaṭivedhasaṅkhātassa tividhassāpi saddhammassa ṭhitiyā, pavattiyāti attho.
வினயோ ஸங்வரத்தா²யாதிஆதீ³ஸு வினயபரியாபுணனங் வினயோ, வினயபஞ்ஞத்தி வா காயவசீத்³வாரஸங்வரத்தா²ய. அவிப்படிஸாரோதி கதாகதங் நிஸ்ஸாய விப்படிஸாராபா⁴வோ ஸந்தாபாபா⁴வோ. பாமோஜ்ஜங் தருணபீதி. பீதி நாம ப³லவபீதி. பஸ்ஸத்³தீ⁴தி காயசித்தபஸ்ஸத்³தி⁴. யதா²பூ⁴தஞாணத³ஸ்ஸனந்தி ஸப்பச்சயனாமரூபபரிக்³க³ஹோ. நிப்³பி³தா³தி விபஸ்ஸனா. விராகோ³தி அரியமக்³கோ³. விமுத்தீதி அக்³க³ப²லங். விமுத்திஞாணத³ஸ்ஸனந்தி பச்சவெக்க²ணஞாணங். அனுபாதா³தி கஞ்சி த⁴ம்மங் அனுபாதி³யித்வா பரிச்சஜித்வா. பரினிப்³பா³னத்தா²யாதி பச்சவெக்க²ணஞாணே அனுப்பன்னே அந்தரா பரினிப்³பா³னாபா⁴வேன தங்பரினிப்³பா³னத்தா²யாதி பச்சயத்தேன வுத்தங் அனந்தராதி³பச்சயத்தா. ஏதத³த்தா² கதா²தி அயங் வினயகதா² நாம ஏதஸ்ஸ அனுபாதா³பரினிப்³பா³னஸ்ஸ அத்தா²யாதி அத்தோ². மந்தனாதி வினயமந்தனாயேவ, பி⁴க்கூ²னங் ‘‘ஏவங் கரிஸ்ஸாம, ஏவங் ந கரிஸ்ஸாமா’’தி வினயபடிப³த்³த⁴மந்தனா. உபனிஸாதி உபனிஸீத³தி எத்த² ப²லந்தி உபனிஸா, காரணங். வினயோ ஸங்வரத்தா²யாதிஆதி³காரணபரம்பராபி ஏதத³த்தா²தி அத்தோ². ஸோதாவதா⁴னந்தி இமிஸ்ஸா பரம்பரபச்சயகதா²ய அத்தானங் ஸமனத்தா²ய ஸோதாவதா⁴னங், தம்பி ஏதமத்த²ங். யதி³த³ந்தி நிபாதோ. யோ அயங் சதூஹி உபாதா³னேஹி அனுபாதி³யித்வா சித்தஸ்ஸ அரஹத்தமக்³க³ஸங்கா²தோ, தப்ப²லஸங்கா²தோ வா விமொக்கோ², ஸோபி ஏதத³த்தா²ய அனுபாதா³பரினிப்³பா³னத்தா²ய. அத² வா யோ அயங் கஞ்சி த⁴ம்மங் அனுபாதா³சித்தஸ்ஸ விமொக்கோ² விமுச்சனங் விக³மோ பரினிப்³பா³னங் ஏதத³த்தா² கதா²தி ஏவங் உபஸங்ஹரணவஸேன யோஜேதும்பி வட்டதி மக்³க³ப²லவிமொக்க²ஸ்ஸ புப்³பே³ வுத்தத்தா. ஆயோகோ³தி உக்³க³ஹணாதி³வஸேன புனப்புனங் அபி⁴யோகோ³.
Vinayo saṃvaratthāyātiādīsu vinayapariyāpuṇanaṃ vinayo, vinayapaññatti vā kāyavacīdvārasaṃvaratthāya. Avippaṭisāroti katākataṃ nissāya vippaṭisārābhāvo santāpābhāvo. Pāmojjaṃ taruṇapīti. Pīti nāma balavapīti. Passaddhīti kāyacittapassaddhi. Yathābhūtañāṇadassananti sappaccayanāmarūpapariggaho. Nibbidāti vipassanā. Virāgoti ariyamaggo. Vimuttīti aggaphalaṃ. Vimuttiñāṇadassananti paccavekkhaṇañāṇaṃ. Anupādāti kañci dhammaṃ anupādiyitvā pariccajitvā. Parinibbānatthāyāti paccavekkhaṇañāṇe anuppanne antarā parinibbānābhāvena taṃparinibbānatthāyāti paccayattena vuttaṃ anantarādipaccayattā. Etadatthā kathāti ayaṃ vinayakathā nāma etassa anupādāparinibbānassa atthāyāti attho. Mantanāti vinayamantanāyeva, bhikkhūnaṃ ‘‘evaṃ karissāma, evaṃ na karissāmā’’ti vinayapaṭibaddhamantanā. Upanisāti upanisīdati ettha phalanti upanisā, kāraṇaṃ. Vinayo saṃvaratthāyātiādikāraṇaparamparāpi etadatthāti attho. Sotāvadhānanti imissā paramparapaccayakathāya attānaṃ samanatthāya sotāvadhānaṃ, tampi etamatthaṃ. Yadidanti nipāto. Yo ayaṃ catūhi upādānehi anupādiyitvā cittassa arahattamaggasaṅkhāto, tapphalasaṅkhāto vā vimokkho, sopi etadatthāya anupādāparinibbānatthāya. Atha vā yo ayaṃ kañci dhammaṃ anupādācittassa vimokkho vimuccanaṃ vigamo parinibbānaṃ etadatthā kathāti evaṃ upasaṃharaṇavasena yojetumpi vaṭṭati maggaphalavimokkhassa pubbe vuttattā. Āyogoti uggahaṇādivasena punappunaṃ abhiyogo.
ஆசரியபரம்பரகதா²வண்ணனானயோ நிட்டி²தோ.
Ācariyaparamparakathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
இதி ஸமந்தபாஸாதி³காய வினயட்ட²கதா²ய விமதிவினோத³னியங்
Iti samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya vimativinodaniyaṃ
பா³ஹிரனிதா³னகதா²வண்ணனானயோ நிட்டி²தோ.
Bāhiranidānakathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
