| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Ācariyaparamparakathāvaṇṇanā
ਕੇਨਾਭਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੇਨ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਤਾવ ਯਾવ ਤਤਿਯਸਙ੍ਗੀਤਿ, ਤਾવ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਤਿਯਸਙ੍ਗਹਤੋ ਪਨ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਇਮਂ ਦੀਪਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪਂ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੀਪੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਕਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮਂ ਦੀਪ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਞ੍ਚਿ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ, ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪੋਰਾਣਾਤਿ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਸੀਹਲ਼ਟ੍ਠਕਥਾਕਾਰਕਾ। ਭਦ੍ਦਨਾਮੋਤਿ ਭਦ੍ਦਸਾਲਤ੍ਥੇਰੋ। ਆਗੁਂ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਗਾ। વਿਨਯਪਿਟਕਂ વਾਚਯਿਂਸੂਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਯਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮવਚਨਂ। ਨਿਕਾਯੇ ਪਞ੍ਚਾਤਿ વਿਨਯਾਭਿਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਸੁਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤਬ੍ਬਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚ ਨਿਕਾਯਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ। ਪਕਰਣੇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਕਰਣੇ વਾਚੇਸੁਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਸ੍વਾਗਤਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਤੇਪਿਟਕੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਤਿਪੇਟਕੋ’’ਤਿ ਛਨ੍ਦਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਾਰਕਰਾਜਾਤਿ ਚਨ੍ਦਿਮਾ। ਪੁਪ੍ਫਨਾਮੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰੋ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਞਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਪੁਪ੍ਫਨਾਮੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Kenābhatanti imaṃ pañhaṃ vissajjentena jambudīpe tāva yāva tatiyasaṅgīti, tāva dassetvā idāni sīhaḷadīpe ācariyaparamparaṃ dassetuṃ tatiyasaṅgahato pana uddhantiādi āraddhaṃ. Imaṃ dīpanti tambapaṇṇidīpaṃ. Tasmiṃ dīpe nisīditvā ācariyena aṭṭhakathāya katattā ‘‘imaṃ dīpa’’nti vuttaṃ. Kañci kālanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ, kismiñci kāleti attho. Porāṇāti sīhaḷadīpe sīhaḷaṭṭhakathākārakā. Bhaddanāmoti bhaddasālatthero. Āguṃ pāpaṃ na karontīti nāgā. Vinayapiṭakaṃ vācayiṃsūti sambandho. Tambapaṇṇiyāti bhummavacanaṃ. Nikāye pañcāti vinayābhidhammānaṃ visuṃ gahitattā tabbinimuttā pañca nikāyā gahetabbā. Pakaraṇeti abhidhammapakaraṇe vācesunti yojanā. Tīṇi piṭakāni svāgatāni assāti ‘‘tepiṭako’’ti vattabbe ‘‘tipeṭako’’ti chandānurakkhaṇatthaṃ vuttaṃ. Tārakarājāti candimā. Pupphanāmoti ettha mahāpadumatthero sumanatthero ca ñātabboti dvikkhattuṃ ‘‘pupphanāmo’’ti vuttaṃ.
વਨવਾਸਿਨ੍ਤਿ વਨવਾਸੀਰਟ੍ਠਂ। ਕਰਕવਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਹਿਮਪਾਤਨਕવਸ੍ਸਂ, ਕਰਕਧਾਰਾਸਦਿਸਂ વਾ વਸ੍ਸਂ। ਹਰਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਉਦਕੋਘੇਨ ਹਰਾਪੇਤ੍વਾ। ਛਿਨ੍ਨਭਿਨ੍ਨਪਟਧਰੋਤਿ ਸਤ੍ਥਕੇਨ ਛਿਨ੍ਨਂ ਰਙ੍ਗੇਨ ਭਿਨ੍ਨਂ ਪਟਂ ਧਾਰਣਕੋ। ਭਣ੍ਡੂਤਿ ਮੁਣ੍ਡਕੋ। ਮਕ੍ਖਂ ਅਸਹਮਾਨੋਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾવਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਰੇਸਂ ਗੁਣਮਕ੍ਖਨਲਕ੍ਖਣਂ ਮਕ੍ਖਂ ਤਥਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਕੋਧਂ ਅਸਹਮਾਨੋ। ਅਸਨਿਯੋ ਫਲਨ੍ਤੀਤਿ ਗਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਪਤਨ੍ਤਿ। ਮੇ ਮਮ ਭਯਭੇਰવਂ ਜਨੇਤੁਂ ਪਟਿਬਲੋ ਨ ਅਸ੍ਸ ਨ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੂਤਿ ਏਕਂਸੇਨ। ਕਸ੍ਮੀਰਗਨ੍ਧਾਰਾਤਿ ਕਸ੍ਮੀਰਗਨ੍ਧਾਰਰਟ੍ਠવਾਸਿਨੋ। ਇਸਿવਾਤਪਟਿવਾਤਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀવਰਚਲਨਕਾਯਚਲਨੇਹਿ ਸਞ੍ਜਨਿਤવਾਤੇਹਿ ਪਰਿਤੋ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਬੀਜਯਮਾਨਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇ ਞਾਣਂ। ਅਨਮਤਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਂ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੧੨੪ ਆਦਯੋ)। ਸਮਧਿਕਾਨੀਤਿ ਸਾਧਿਕਾਨਿ। ਪਞ੍ਚ ਰਟ੍ਠਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਚ ਚਿਨਰਟ੍ਠਾਨਿ। વੇਗਸਾਤਿ વੇਗੇਨ। ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਸੀਤਿ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪવੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਸਿ। ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਾਨਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਅਡ੍ਢੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥਾਨਿ ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਾਨਿ, ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਚਸਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦਿਯਡ੍ਢਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਡ੍ਢੇਨ ਦੁਤਿਯਂ ਦਿਯਡ੍ਢਂ, ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਚਸਤਿਕਂ ਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਦ੍ਧਮੇਤ੍વਾਨਾਤਿ ਪਲਾਪੇਤ੍વਾ।
Vanavāsinti vanavāsīraṭṭhaṃ. Karakavassanti himapātanakavassaṃ, karakadhārāsadisaṃ vā vassaṃ. Harāpetvāti udakoghena harāpetvā. Chinnabhinnapaṭadharoti satthakena chinnaṃ raṅgena bhinnaṃ paṭaṃ dhāraṇako. Bhaṇḍūti muṇḍako. Makkhaṃ asahamānoti therassa ānubhāvaṃ paṭicca attano uppannaṃ paresaṃ guṇamakkhanalakkhaṇaṃ makkhaṃ tathā pavattaṃ kodhaṃ asahamāno. Asaniyo phalantīti gajjantā patanti. Me mama bhayabheravaṃ janetuṃ paṭibalo na assa na bhaveyyāti yojanā. Aññadatthūti ekaṃsena. Kasmīragandhārāti kasmīragandhāraraṭṭhavāsino. Isivātapaṭivātāti bhikkhūnaṃ cīvaracalanakāyacalanehi sañjanitavātehi parito samantato bījayamānā ahesuṃ. Dhammacakkhunti heṭṭhāmaggattaye ñāṇaṃ. Anamataggiyanti anamataggasaṃyuttaṃ (saṃ. ni. 2.124 ādayo). Samadhikānīti sādhikāni. Pañca raṭṭhānīti pañca cinaraṭṭhāni. Vegasāti vegena. Samantato rakkhaṃ ṭhapesīti tesaṃ appavesanatthāya adhiṭṭhānavasena rakkhaṃ ṭhapesi. Aḍḍhuḍḍhāni sahassānīti aḍḍhena catutthāni aḍḍhuḍḍhāni, atirekapañcasatāni tīṇi sahassānīti attho. Diyaḍḍhasahassanti aḍḍhena dutiyaṃ diyaḍḍhaṃ, atirekapañcasatikaṃ sahassanti attho. Niddhametvānāti palāpetvā.
ਰਾਜਗਹਨਗਰਪਰਿવਤ੍ਤਕੇਨਾਤਿ ਰਾਜਗਹਨਗਰਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਬਹਿ ਤਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਗਤਮਗ੍ਗੇਨ, ਗਮਨੇਨ વਾ। ਆਰੋਪੇਸੀਤਿ ਪਟਿਪਾਦੇਸਿ। ਪਲ਼ਿਨਾਤਿ ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਂਸੁ। ਨਗੁਤ੍ਤਮੇਤਿ ਚੇਤਿਯਗਿਰਿਮਾਹ। ਪੁਰਤੋਤਿ ਪਾਚੀਨਦਿਸਾਭਾਗੇ। ਪੁਰਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨੁਰਾਧਪੁਰਸ੍ਸ। ਸਿਲਕੂਟਮ੍ਹੀਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੇ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟੇ। ਸੀਹਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਲਿਙ੍ਗਰਾਜਧੀਤੁ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਸੀਹਸ੍ਸ ਜਾਤੋ ਸੀਹਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਜੇਟ੍ਠਮਾਸਸ੍ਸ ਪੁਣ੍ਣਮਿਯਂ ਜੇਟ੍ਠਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ વਾ ਮੂਲਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ વਾ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਜੇਟ੍ਠਮੂਲਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਮਿਗਾਨਂ વਾਨਤੋ ਹਿਂਸਨਤੋ ਬਾਧਨਤੋ ਮਿਗવਂ, ਮਿਗવਿਜ੍ਝਨਕੀਲ਼ਾ। ਰੋਹਿਤਮਿਗਰੂਪਨ੍ਤਿ ਗੋਕਣ੍ਣਮਿਗવੇਸਂ। ਰਥਯਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਾਤਿ ਰਥਪਤੋਦਪ੍ਪਮਾਣਾ। ਏਕਾ ਲਤਾਯਟ੍ਠਿ ਨਾਮਾਤਿ ਏਕਾ ਰਜਤਮਯਾ ਕਞ੍ਚਨਲਤਾਯ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਤ੍ਤਾ ਏવਂ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ। ਪੁਪ੍ਫਯਟ੍ਠਿਯਂ ਨੀਲਾਦੀਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ, ਸਕੁਣਯਟ੍ਠਿਯਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਮਿਗਪਕ੍ਖਿਨੋ વਿਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਕਤਾ વਿਯ ਖਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਰਾਜਕਕੁਧਭਣ੍ਡਾਨੀਤਿ ਰਾਜਾਰਹਉਤ੍ਤਮਭਣ੍ਡਾਨਿ। ਸਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣਾવਟ੍ਟਂ ਅਭਿਸੇਕਸਙ੍ਖਂ। વਡ੍ਢਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਚੁਣ੍ਣਂ, ‘‘ਨਹਾਨਚੁਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ। વਟਂਸਕਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਂ વਟਂਸਕਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨਨ੍ਦਿਯਾવਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਨਨ੍ਦਿਯਾવਟ੍ਟਪੁਪ੍ਫਾਕਾਰੇਨ ਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਂ ਸੁવਣ੍ਣੇਨ ਕਤਂ। ਕਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਮਾਰਿਂ। ਹਤ੍ਥਪੁਞ੍ਛਨਨ੍ਤਿ ਪੀਤવਣ੍ਣਂ ਮਹਗ੍ਘਹਤ੍ਥਪੁਞ੍ਛਨવਤ੍ਥਂ। ਅਰੁਣવਣ੍ਣਮਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਨਾਗਭવਨਸਮ੍ਭવਂ। વਤ੍ਥਕੋਟਿਕਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥਯੁਗਮੇવ। ਨਾਗਮਾਹਟਨ੍ਤਿ ਨਾਗੇਹਿ ਆਹਟਂ। ਅਮਤੋਸਧਨ੍ਤਿ ਏવਂਨਾਮਿਕਾ ਗੁਲ਼ਿਕਜਾਤਿ। ਅਮਤਸਦਿਸਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਏવਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਸਙ੍ਖੇਪੇਨਾਤਿ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਾਕਾਰੇਨ। ਉਪ੍ਪਾਤਪਾਠਕਾਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਾਠਕਾ। ਅਲਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾਤਿ ‘‘ਪੁਰਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਆਹ। ਅਡ੍ਢਨવਮਾਨਂ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੬.੫੩) ਪਞ੍ਚਸਤਾਧਿਕਾਨਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ। ਅਪ੍ਪਮਾਦਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੇ ਮਹਾਅਪ੍ਪਮਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਰਾਜੋવਾਦਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
Rājagahanagaraparivattakenāti rājagahanagaraṃ parivattetvā tato bahi taṃ padakkhiṇaṃ katvā gatamaggena, gamanena vā. Āropesīti paṭipādesi. Paḷināti ākāsaṃ pakkhandiṃsu. Naguttameti cetiyagirimāha. Puratoti pācīnadisābhāge. Puraseṭṭhassāti seṭṭhassa anurādhapurassa. Silakūṭamhīti evaṃnāmake pabbatakūṭe. Sīhakumārassa puttoti ettha ‘‘kaliṅgarājadhītu kucchismiṃ sīhassa jāto sīhakumāro’’ti vadanti. Jeṭṭhamāsassa puṇṇamiyaṃ jeṭṭhanakkhattaṃ vā mūlanakkhattaṃ vā hotīti āha ‘‘jeṭṭhamūlanakkhattaṃ nāma hotī’’ti. Migānaṃ vānato hiṃsanato bādhanato migavaṃ, migavijjhanakīḷā. Rohitamigarūpanti gokaṇṇamigavesaṃ. Rathayaṭṭhippamāṇāti rathapatodappamāṇā. Ekā latāyaṭṭhi nāmāti ekā rajatamayā kañcanalatāya paṭimaṇḍitattā evaṃ laddhanāmā. Pupphayaṭṭhiyaṃ nīlādīni pupphāni, sakuṇayaṭṭhiyaṃ nānappakārā migapakkhino vicittakammakatā viya khāyantīti daṭṭhabbaṃ. Rājakakudhabhaṇḍānīti rājārahauttamabhaṇḍāni. Saṅkhanti dakkhiṇāvaṭṭaṃ abhisekasaṅkhaṃ. Vaḍḍhamānanti alaṅkāracuṇṇaṃ, ‘‘nahānacuṇṇa’’nti keci. Vaṭaṃsakanti kaṇṇapiḷandhanaṃ vaṭaṃsakanti vuttaṃ hoti. Nandiyāvaṭṭanti nandiyāvaṭṭapupphākārena maṅgalatthaṃ suvaṇṇena kataṃ. Kaññanti khattiyakumāriṃ. Hatthapuñchananti pītavaṇṇaṃ mahagghahatthapuñchanavatthaṃ. Aruṇavaṇṇamattikanti nāgabhavanasambhavaṃ. Vatthakoṭikanti vatthayugameva. Nāgamāhaṭanti nāgehi āhaṭaṃ. Amatosadhanti evaṃnāmikā guḷikajāti. Amatasadisakiccattā evaṃ vuccati. Bhūmattharaṇasaṅkhepenāti bhūmattharaṇākārena. Uppātapāṭhakāti nimittapāṭhakā. Alaṃ gacchāmāti ‘‘purassa accāsannattā sāruppaṃ na hotī’’ti paṭikkhipanto āha. Aḍḍhanavamānaṃ pāṇasahassānanti (a. ni. 6.53) pañcasatādhikānaṃ aṭṭhannaṃ pāṇasahassānaṃ. Appamādasuttanti aṅguttaranikāye mahāappamādasuttaṃ, rājovādasuttanti vuttaṃ hoti.
ਮਹਚ੍ਚਾਤਿ ਮਹਤਾ। ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤਿવਿਯ ਕਿਲਨ੍ਤਰੂਪੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੁਮ੍ਹੇ ਜਾਨਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਞ੍ਚਪਣ੍ਣਾਸਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਾਯਾਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਏવਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਉਪਰਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋਤਿ વਚਨਂ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ੧.ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ) વੁਤ੍ਤਂ। ਦਸਭਾਤਿਕਸਮਾਕੁਲਨ੍ਤਿ ਮੁਟਸਿવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਦੇવਾਨਂਪਿਯਤਿਸ੍ਸਾਦੀਹਿ ਦਸਹਿ ਭਾਤਿਕੇਹਿ ਸਮਾਕਿਣ੍ਣਂ। ਚਿਰਦਿਟ੍ਠੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਧਾਤੁਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ। ਸਬ੍ਬਤਾਲ਼ਾવਚਰੇਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤੁਰਿਯਭਣ੍ਡਾਨਿ, ਤਂਸਹਚਰਿਤੇ વਾ વਾਦਕੇ। ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਉਪਹਾਰਕਾਰਾਪਨવਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾ। વਡ੍ਢਮਾਨਕਚ੍ਛਾਯਾਯਾਤਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ। ਪੋਕ੍ਖਰવਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੋਕ੍ਖਰਪਤ੍ਤੇ વਿਯ ਅਤੇਮਿਤੁਕਾਮਾਨਂ ਉਪਰਿ ਅਤੇਮੇਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਨਕવਸ੍ਸਂ। ਮਹਾવੀਰੋਤਿ ਸਤ੍ਥੁવੋਹਾਰੇਨ ਧਾਤੁ ਏવ વੁਤ੍ਤਾ। ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਭਿਮੁਖੋવ ਹੁਤ੍વਾ ਅਪਸਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ ਠਿਤੋવ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਪਸਕ੍ਕਨੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਾਦਿਸੋਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਭਿਮੁਖੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ‘‘ਮਹੇਜવਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਏવਂਨਾਮਕਂ ਦੇવਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Mahaccāti mahatā. Upasaṅkamantoti ativiya kilantarūpo hutvā upasaṅkamīti attho. Tumhe jānanatthanti sambandho. Pañcapaṇṇāsāyāti ettha ‘‘catupaññāsāyāti vattabbaṃ. Evañhi sati upari vuccamānaṃ dvāsaṭṭhi arahantoti vacanaṃ sametī’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 1.ācariyaparamparakathāvaṇṇanā) vuttaṃ. Dasabhātikasamākulanti muṭasivassa puttehi devānaṃpiyatissādīhi dasahi bhātikehi samākiṇṇaṃ. Ciradiṭṭho sammāsambuddhoti dhātuyo sandhāyāha. Sabbatāḷāvacareti sabbāni turiyabhaṇḍāni, taṃsahacarite vā vādake. Upaṭṭhāpetvāti upahārakārāpanavasena sannipātetvā. Vaḍḍhamānakacchāyāyāti pacchābhattaṃ. Pokkharavassanti pokkharapatte viya atemitukāmānaṃ upari atemetvā pavattanakavassaṃ. Mahāvīroti satthuvohārena dhātu eva vuttā. Pacchimadisābhimukhova hutvā apasakkantoti ettha puratthābhimukho ṭhitova piṭṭhito apasakkanena pacchimadisāya gacchanto tādisopasaṅkamanaṃ sandhāya ‘‘pacchimadisābhimukho’’ti vutto. ‘‘Mahejavatthu nāma evaṃnāmakaṃ devaṭṭhāna’’nti vadanti.
ਪਜ੍ਜਰਕੇਨਾਤਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤੇਨ ਪਜ੍ਜਰਕਰੋਗੇਨ। ਦੇવੋਤਿ ਮੇਘੋ। ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛੀਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਿ। વਿવਾਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਰਿਯਾਕਾਲਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ વਤ੍ਤਮਾਨਪ੍ਪਯੋਗੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਏવਂ ਈਦਿਸੇਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਤਦੇਤਨ੍ਤਿ ਠਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ‘‘ਛਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਭੂਤਾਨਂ ਰਂਸਿਯੋ ਚਾ’’ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਛਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਉਦਕਧਾਰਾ ਚਾ’’ਤਿ ਏવਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਪਿ ਭਗવਤਿ ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾવੇਨ ਏવਰੂਪਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਅਹੋਸਿ ਏવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਏવਂ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਾਤਿਆਦਿਗਾਥਮਾਹ। ਰਕ੍ਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਪਲਾਪਿਤਾਨਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਪੁਨ ਅਪ੍ਪવਿਸਨਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ। ਆવਿਜ੍ਜੀਤਿ ਪਰਿਯਾਯਿ।
Pajjarakenāti amanussasamuṭṭhāpitena pajjarakarogena. Devoti megho. Anuppavecchīti vimucci. Vivādo hotīti ettha kiriyākālamapekkhitvā vattamānappayogo daṭṭhabbo. Evaṃ īdisesu sabbattha. Tadetanti ṭhānaṃ tiṭṭhatīti sambandho. ‘‘Channaṃ vaṇṇānaṃ sambandhabhūtānaṃ raṃsiyo cā’’ti ajjhāharitabbaṃ, ‘‘channaṃ vaṇṇānaṃ udakadhārā cā’’ti evampettha sambandhaṃ vadanti. Parinibbutepi bhagavati tassānubhāvena evarūpaṃ pāṭihāriyaṃ ahosi evāti dassetuṃ evaṃ acintiyātiādigāthamāha. Rakkhaṃ karontoti attanā upāyena palāpitānaṃ yakkhānaṃ puna appavisanatthāya parittānaṃ karonto. Āvijjīti pariyāyi.
ਰਞ੍ਞੋ ਭਾਤਾਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ। ਅਨੁਲ਼ਾਦੇવੀ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞੋ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤੁ ਜਾਯਾ। ਸਰਸਰਂਸਿਜਾਲવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕੇਨਾਤਿ ਸਿਨਿਦ੍ਧਤਾਯ ਰਸવਨ੍ਤਂ ਓਜવਨ੍ਤਂ ਰਂਸਿਜਾਲਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੇਨ। ਏਕਦਿવਸੇਨ ਅਗਮਾਸੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਪ੍ਪੇਸੀਤਿ ਲੇਖਸਾਸਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਉਦਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਤਿ ਪਤ੍ਥੇਤਿ। ਭਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਗਰੁਕਂ, ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਂ ਪਟਿਮਾਨੇਤੀਤਿ ਮਂ ਉਦਿਕ੍ਖਤਿ। ਕਮ੍ਮਾਰવਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਕਤਿਸੁવਣ੍ਣਕਾਰવਣ੍ਣਂ। ਤਿਹਤ੍ਥવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨ੍ਤਿ ਤਿਹਤ੍ਥવਿਤ੍ਥਾਰਂ। ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਰਜ੍ਜੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਞ੍ਞੋ ਇਦਨ੍ਤਿ ਰਜ੍ਜਂ, ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਆਯੋ ਚੇવ ਆਣਾਦਯੋ ਚ, ਤੇਨ ਪੂਜੇਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨ ਸਕਲਪਥવੀਪਾਸਾਦਾਦਿવਤ੍ਥੁਨਾ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਦੇਮੀਤਿਆਦਿਨਾ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍વਾ ਦਾਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਏવਞ੍ਹਿ ਦੇਨ੍ਤੋ ਤਾવਕਾਲਿਕਂ ਦੇਤਿ ਨਾਮ વਤ੍ਥੁਪਰਿਚ੍ਚਾਗਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਦਾਨਸ੍ਸ, ਪਥવਾਦਿવਤ੍ਥੁਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਚ ਪੁਨ ਗਹਣਸ੍ਸ ਅਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਨਿਯਮਿਤਕਾਲੇ ਪਨ ਆਯਾਦਯੋ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਏવਾਤਿ ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਤ੍ਥ ਇਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਆਯਾਦਿਦਾਨવਸੇਨੇવ ਰਜ੍ਜਦਾਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਪੁਪ੍ਫੁਲ਼ਕਾ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਕੇਤਕੀਪਾਰੋਹਙ੍ਕੁਰਾ વਿਯ ਉਦਕਪੁਪ੍ਫੁਲ਼ਕਾਕਾਰਾ ਹੁਤ੍વਾ। ਗવਕ੍ਖਜਾਲਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਭਾવਨਪੁਂਸਕਂ, વਾਤਪਾਨੇਸੁ ਜਾਲਾਕਾਰੇਨ ਠਪਿਤਦਾਰੁਪਟਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਗવਕ੍ਖੇਨ ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਮਯਜਾਲੇਨ ਚ ਸਦਿਸਨ੍ਤਿ વਾ ਅਤ੍ਥੋ।
Raññobhātāti rañño kaniṭṭhabhātā. Anuḷādevī nāma rañño jeṭṭhabhātu jāyā. Sarasaraṃsijālavissajjanakenāti siniddhatāya rasavantaṃ ojavantaṃ raṃsijālaṃ vissajjentena. Ekadivasena agamāsīti sambandho. Appesīti lekhasāsanaṃ patiṭṭhāpesi. Udikkhatīti apekkhati pattheti. Bhāriyanti garukaṃ, anatikkamanīyanti attho. Maṃ paṭimānetīti maṃ udikkhati. Kammāravaṇṇanti rañño pakatisuvaṇṇakāravaṇṇaṃ. Tihatthavikkhambhanti tihatthavitthāraṃ. Sakalajambudīparajjenāti ettha rañño idanti rajjaṃ, sakalajambudīpato uppajjanakaāyo ceva āṇādayo ca, tena pūjemīti attho, na sakalapathavīpāsādādivatthunā tassa sattāhaṃ demītiādinā kālaparicchedaṃ katvā dātuṃ ayuttattā. Evañhi dento tāvakālikaṃ deti nāma vatthupariccāgalakkhaṇattā dānassa, pathavādivatthupariccāgena ca puna gahaṇassa ayuttattā. Niyamitakāle pana āyādayo pariccattā evāti tato paraṃ apariccattattā gahetuṃ vaṭṭati. Tasmā vuttanayenettha ito parampi āyādidānavaseneva rajjadānaṃ veditabbaṃ. Pupphuḷakā hutvāti ketakīpārohaṅkurā viya udakapupphuḷakākārā hutvā. Gavakkhajālasadisanti bhāvanapuṃsakaṃ, vātapānesu jālākārena ṭhapitadārupaṭasadisanti attho, gavakkhena ca suttādimayajālena ca sadisanti vā attho.
ਦੇવਦੁਨ੍ਦੁਭਿਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੇવੋਤਿ ਮੇਘੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਚ੍ਛਸੁਕ੍ਖਤਾਯ ਆਕਾਸਮਿવ ਖਾਯਮਾਨਸ੍ਸ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਗਜ੍ਜਿਤਂ ਦੇવਦੁਨ੍ਦੁਭਿ ਨਾਮ, ਯਂ ‘‘ਆਕਾਸਦੁਨ੍ਦੁਭੀ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਫਲਿਂਸੂਤਿ ਥਨਿਂਸੁ। ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਨਚ੍ਚੇਹੀਤਿ ਪਥવੀਕਮ੍ਪੇਨ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਭਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਨਚ੍ਚੇਹਿ। વਿਮ੍ਹਯਜਾਤਾ ਯਕ੍ਖਾ ‘‘ਹਿ’’ਨ੍ਤਿਸਦ੍ਦਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਹਿਙ੍ਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ। ਸਕਸਕਪਟਿਭਾਨੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਪ੍ਪਕੋਸਲ੍ਲੇਹਿ। ਅਭਿਸੇਕਂ ਦਤ੍વਾਤਿ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹੋਦਕੇਨ ਅਭਿਸੇਕਂ ਦਤ੍વਾ।
Devadundubhiyoti ettha devoti megho, tassa acchasukkhatāya ākāsamiva khāyamānassa animittagajjitaṃ devadundubhi nāma, yaṃ ‘‘ākāsadundubhī’’tipi vadanti. Phaliṃsūti thaniṃsu. Pabbatānaṃnaccehīti pathavīkampena ito cito ca bhamantānaṃ pabbatānaṃ naccehi. Vimhayajātā yakkhā ‘‘hi’’ntisaddaṃ nicchārentīti āha ‘‘yakkhānaṃ hiṅkārehī’’ti. Sakasakapaṭibhānehīti attano attano sippakosallehi. Abhisekaṃ datvāti anotattadahodakena abhisekaṃ datvā.
ਦੇવਤਾਕੁਲਾਨੀਤਿ ਮਹਾਬੋਧਿਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਠਿਤਨਾਗਯਕ੍ਖਾਦਿਦੇવਤਾਕੁਲਾਨਿ ਦਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਗੋਪਕਰਾਜਕਮ੍ਮਿਨੋ ਤਥਾ ‘‘ਤਰਚ੍ਛਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਪਰਿવਾਰੇਨਾਤਿ ਸਹਤ੍ਥੇ ਕਰਣવਚਨਂ, ਇਮਿਨਾ ਪਰਿવਾਰੇਨ ਸਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਾਮਲਿਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏવਂਨਾਮਕਂ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ ਪਟ੍ਟਨਂ। ਇਦਮਸ੍ਸ ਤਤਿਯਨ੍ਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਕਟਾਹੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸਾਖਾਬੋਧਿਯਾ ਰਜ੍ਜਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤੋ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਕવਾਰਂ ਰਜ੍ਜਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਯ ਸਾਖਾਯ ਮਹਾਬੋਧਿਯਾ ਏવ ਕਤਂ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜੇਨ ਪੂਜੇਸਿ। ਰਜ੍ਜੇਨ ਪੂਜਿਤਦਿવਸੇਸੁ ਕਿਰ ਸਕਲਦੀਪਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਮਹਾਬੋਧਿਮੇવ ਪੂਜੇਸਿ।
Devatākulānīti mahābodhiṃ parivāretvā ṭhitanāgayakkhādidevatākulāni datvāti sambandho. Gopakarājakammino tathā ‘‘taracchā’’ti vadanti. Iminā parivārenāti sahatthe karaṇavacanaṃ, iminā parivārena sahāti attho. Tāmalittinti evaṃnāmakaṃ samuddatīre paṭṭanaṃ. Idamassa tatiyanti suvaṇṇakaṭāhe patiṭṭhitasākhābodhiyā rajjasampadānaṃ sandhāya vuttaṃ. Tato pana pubbe ekavāraṃ rajjasampadānaṃ acchinnāya sākhāya mahābodhiyā eva kataṃ, tena saddhiṃ catukkhattuṃ rājā rajjena pūjesi. Rajjena pūjitadivasesu kira sakaladīpato uppannaṃ āyaṃ gahetvā mahābodhimeva pūjesi.
ਪਠਮਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇਤਿ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ। ਤਞ੍ਹਿ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖਪਾਟਿਪਦਦਿવਸਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਪਠਮਪਾਟਿਪਦਦਿવਸ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪੇ વੋਹਾਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਪੁਣ੍ਣਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਅਪਰਾ ਪੁਣ੍ਣਮੀ, ਤਾવ ਏਕੋ ਮਾਸੋਤਿ વੋਹਾਰੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ વੋਹਾਰੇਨ ‘‘ਦੁਤਿਯਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖਪਾਟਿਪਦਸ੍ਸ ਇਧ ਪਠਮਪਾਟਿਪਦਤ੍ਤਾ। ਗਚ੍ਛਤਿ વਤਰੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਰੇਤਿ ਖੇਦੇ। ਸਮਨ੍ਤਾਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ, ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇ ਪਦੇਸੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਪਣ੍ਣਰੂਪੇਨਾਤਿ ਮਹਾਬੋਧਿਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਾਗਭવਨਂ ਨੇਤੁਕਾਮਾਨਿ ਨਾਗਰਾਜਕੁਲਾਨਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਗਹਿਤੇਨ ਗਰੁਲ਼ਰੂਪੇਨ ਸਨ੍ਤਾਸੇਤਿ। ਤਂ વਿਭੂਤਿਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾਤਿ ਦੇવਤਾਦੀਹਿ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਪੂਜਾਮਹਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਬੋਧਿਯਾ ਚ ਆਨੁਭਾવਮਹਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਪੂਜੇਤੁਕਾਮਾ ਥੇਰਿਂ ਯਾਚਿਤ੍વਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਸਮੁਦ੍ਦਸਾਲવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਠਤ੍વਾ ਰਾਜਾ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਬੋਧਿਂ ਥੇਰਾਨੁਭਾવੇਨ ਅਦ੍ਦਸ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਸਮੁਦ੍ਦਸਾਲਂ ਨਾਮ ਸਾਲਂ ਅਕਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮੁਦ੍ਦਸਾਲਾਯ વਤ੍ਥੁਭੂਤੇ ਪਦੇਸੇ। ਥੇਰਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਮਹਿਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ। ਪੁਪ੍ਫਅਗ੍ਘਿਯਾਨੀਤਿ ਕੂਟਾਗਾਰਸਦਿਸਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਚੇਤਿਯਾਨਿ। ਆਗਤੋ વਤਰੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਰੇਤਿ ਪਮੋਦੇ। ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਮਚ੍ਚਕੁਲੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇਹਿ ਚਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕੁਲੇਹਿ। ਰਜ੍ਜਂ વਿਚਾਰੇਸੀਤਿ ਰਜ੍ਜਂ વਿਚਾਰੇਤੁਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ। ਰਾਜવਤ੍ਥੁਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਰਾਜੁਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਟ੍ਠਾਨੇ। ਅਨੁਪੁਬ੍ਬવਿਪਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਦਿਅਨੁਪੁਬ੍ਬવਿਪਸ੍ਸਨਂ। ‘‘ਸਹ ਬੋਧਿਪਤਿਟ੍ਠਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਕਰਣવਚਨੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ વਿਭਤ੍ਤਿਪਰਿਣਾਮੇਨ ‘‘ਸਹ ਬੋਧਿਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕવਚਨਂ ਕਤਂ। ਸਤਿ ਹਿ ਸਹਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੇ ਕਰਣવਚਨੇਨੇવ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ। ਦਸ੍ਸਿਂਸੂਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਂਸੁ। ਮਹਾਆਸਨਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬਪਸ੍ਸੇ ਮਹਾਸਿਲਾਸਨੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਟ੍ਠਾਨੇ। ਪੂਜੇਤ੍વਾ વਨ੍ਦੀਤਿ ਆਗਾਮਿਨਂ ਮਹਾਚੇਤਿਯਂ વਨ੍ਦਿ। ਪੁਰਿਮੇ ਪਨ ਮਹਾવਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਪੂਜਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਤੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਪਿ ਨવਕਤਾ ਅવਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਤਾ ਚ ਪਕਾਸਿਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਨਾਗਤੇ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਦਿਬੁਦ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਭਾવਕ੍ਖਣਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ વਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾવ ਸਭਾવੇਨ વਿਸਿਟ੍ਠਪੁਗ੍ਗਲਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
Paṭhamapāṭipadadivaseti sukkapakkhapāṭipadadivase. Tañhi kaṇhapakkhapāṭipadadivasaṃ apekkhitvā ‘‘paṭhamapāṭipadadivasa’’nti vuttaṃ, idañca tasmiṃ tambapaṇṇidīpe vohāraṃ gahetvā vuttaṃ, idha pana puṇṇamito paṭṭhāya yāva aparā puṇṇamī, tāva eko māsoti vohāro. Tasmā iminā vohārena ‘‘dutiyapāṭipadadivase’’ti vattabbaṃ siyā kaṇhapakkhapāṭipadassa idha paṭhamapāṭipadattā. Gacchati vatareti ettha areti khede. Samantāyojananti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ, yojanappamāṇe padese sabbatthāti attho. Supaṇṇarūpenāti mahābodhiṃ balakkārena gahetvā nāgabhavanaṃ netukāmāni nāgarājakulāni iddhiyā gahitena garuḷarūpena santāseti. Taṃ vibhūtiṃ passitvāti devatādīhi karīyamānaṃ pūjāmahattaṃ, mahābodhiyā ca ānubhāvamahattaṃ disvā sayampi tathā pūjetukāmā theriṃ yācitvāti yojanā. Samuddasālavatthusminti yasmiṃ padese ṭhatvā rājā samudde āgacchantaṃ bodhiṃ therānubhāvena addasa, yattha ca pacchā samuddassa diṭṭhaṭṭhānanti pakāsetuṃ samuddasālaṃ nāma sālaṃ akaṃsu, tasmiṃ samuddasālāya vatthubhūte padese. Therassāti mahāmahindattherassa. Pupphaagghiyānīti kūṭāgārasadisāni pupphacetiyāni. Āgato vatareti ettha areti pamode. Aṭṭhahi amaccakulehi aṭṭhahi brāhmaṇakulehi cāti soḷasahi jātisampannakulehi. Rajjaṃ vicāresīti rajjaṃ vicāretuṃ vissajjesi. Rājavatthudvārakoṭṭhakaṭṭhāneti rājuyyānassa dvārakoṭṭhakaṭṭhāne. Anupubbavipassananti udayabbayādianupubbavipassanaṃ. ‘‘Saha bodhipatiṭṭhānenā’’ti karaṇavacanena vattabbe vibhattipariṇāmena ‘‘saha bodhipatiṭṭhānā’’ti nissakkavacanaṃ kataṃ. Sati hi sahasaddappayoge karaṇavacaneneva bhavitabbaṃ. Dassiṃsūti paññāyiṃsu. Mahāāsanaṭṭhāneti pubbapasse mahāsilāsanena patiṭṭhitaṭṭhāne. Pūjetvā vandīti āgāminaṃ mahācetiyaṃ vandi. Purime pana mahāvihāraṭṭhāne pūjāmattasseva katattā anāgate saṅghassapi navakatā avanditabbatā ca pakāsitāti veditabbā. Anāgate pana metteyyādibuddhā paccekabuddhā ca buddhabhāvakkhaṇaṃ uddissa vanditabbāva sabhāvena visiṭṭhapuggalattāti gahetabbaṃ.
ਮਹਾਅਰਿਟ੍ਠੋਤਿ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਭਾਤੁਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚੇਤਿਯਗਿਰਿਮ੍ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਮੇਘવਣ੍ਣਾਭਯਅਮਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਰਿવੇਣਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਮੇਘવਣ੍ਣਅਭਯਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਮਚ੍ਚੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਰਿવੇਣਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁਭੂਤੇ ਠਾਨੇ। ਮਙ੍ਗਲਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾવੇਨ ਆਕਾਸੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਨੋਹਰਸਦ੍ਦੋ ਆਕਾਸਸ੍ਸ ਰવੋ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਕਾਸਂ ਮਹਾવਿਰવਂ ਰવੀ’’ਤਿ। ਨ ਹਿ ਆਕਾਸੋ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੋ ਸਦ੍ਦਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯ, ਆਕਾਸਗਤਉਤੁવਿਸੇਸਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋવ ਸੋ ਸਦ੍ਦੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਪਠਮਕਤ੍ਤਿਕਪવਾਰਣਦਿવਸੇ…ਪੇ॰… વਿਨਯਪਿਟਕਂ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ ਇਦਂ વਿਨਯਂ વਾਚੇਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਦਿવਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਕਰਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨੀਕਰਾਨਂ। ਰਾਜਿਨੋਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ, ਦੇવਾਨਂਪਿਯਤਿਸ੍ਸਰਾਜਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਞੇਪੀਤਿ ਮਹਿਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਮਹਾਥੇਰੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਪਿ, ਤੇਸਂ ਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ਤੇਸਂ ਥੇਰਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਤੇਸਂ ਥੇਰਾਨਂ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾਤਿ ਮਹਿਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਂ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਮਹਾਥੇਰਾਨਂ ਅਰਿਟ੍ਠਾਦਯੋ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾ ਚ ਮਹਾਅਰਿਟ੍ਠਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾ ਤਿਸ੍ਸਦਤ੍ਤਕਾਲ਼ਸੁਮਨਾਦਯੋ ਚਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾਨਂ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾਤਿ ਉਭਯਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾਨਂ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਤਿ ਮਹਿਨ੍ਦੋ ਇਟ੍ਟਿਯੋ ਉਤ੍ਤਿਯੋਤਿਆਦਿਗਾਥਾਹਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.ਤਤਿਯਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ) ਪਕਾਸਿਤਾ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾ।
Mahāariṭṭhoti pañcapaññāsāya bhātukehi saddhiṃ cetiyagirimhi pabbajitaṃ sandhāya vuttaṃ. Meghavaṇṇābhayaamaccassa pariveṇaṭṭhāneti meghavaṇṇaabhayassa rañño amaccena kattabbassa pariveṇassa vatthubhūte ṭhāne. Maṅgalanimittabhāvena ākāse samuppanno manoharasaddo ākāsassa ravo viya hotīti vuttaṃ ‘‘ākāsaṃ mahāviravaṃ ravī’’ti. Na hi ākāso nāma koci dhammo atthi, yo saddaṃ samuṭṭhāpeyya, ākāsagatautuvisesasamuṭṭhitova so saddoti gahetabbo. Paṭhamakattikapavāraṇadivase…pe… vinayapiṭakaṃ pakāsesīti idaṃ vinayaṃ vācetuṃ āraddhadivasaṃ sandhāya vuttaṃ. Anusiṭṭhikarānanti anusāsanīkarānaṃ. Rājinoti upayogatthe sāmivacanaṃ, devānaṃpiyatissarājānanti attho. Aññepīti mahindādīhi aṭṭhasaṭṭhimahātherehi aññepi, tesaṃ sarūpaṃ dassento āha tesaṃ therānantiādi. Tattha tesaṃ therānaṃ antevāsikāti mahindattherādīnaṃ aṭṭhasaṭṭhimahātherānaṃ ariṭṭhādayo antevāsikā ca mahāariṭṭhattherassa antevāsikā tissadattakāḷasumanādayo cāti yojetabbaṃ. Antevāsikānaṃ antevāsikāti ubhayattha vuttaantevāsikānaṃ antevāsikaparamparā cāti attho. Pubbe vuttappakārāti mahindo iṭṭiyo uttiyotiādigāthāhi (pārā. aṭṭha. 1.tatiyasaṅgītikathā) pakāsitā ācariyaparamparā.
ਨ ਪਗ੍ਘਰਤੀਤਿ ਨ ਗਲ਼ਤਿ, ਨ ਪਮੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਤਿਗਤਿਧਿਤਿਮਨ੍ਤੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤੀਤਿ ਉਗ੍ਗਹਧਾਰਣੇ ਸਤਿ। ਗਤੀਤਿ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥવਿਭਾਗਗ੍ਗਹਣੇ ਞਾਣਂ। ਧਿਤੀਤਿ ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਹਰਣਾਦੀਸੁ વੀਰਿਯਂ। ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕੇਸੂਤਿ ‘‘ਕਪ੍ਪਤਿ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ વੀਮਂਸਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕਾਰੀਸੁ। ਮਾਤਾਪਿਤੁਟ੍ਠਾਨਿਯੋਤਿ વਤ੍વਾ ਤਮੇવਤ੍ਥਂ ਸਮਤ੍ਥੇਤੁਂ ਆਹ ਤਦਾਯਤ੍ਤਾਹੀਤਿਆਦਿ। વਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ વਿਨਯਪਿਟਕਪਰਿਯਾਪੁਣਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸੁਗੁਤ੍ਤੋਤਿ ਲਜ੍ਜਿਨੋ વਿਨਯਧਾਰਣਸ੍ਸ ਅਲਜ੍ਜਿਅਞ੍ਞਾਣਤਾਦੀਹਿ ਛਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਖਣ੍ਡਾਦਿਦੋਸવਿਰਹਿਤੋ ਸੁਗੁਤ੍ਤੋ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਕਤਾਨਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇਨ ਪਕਤਾਨਂ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾਨਂ ਅਭਿਭੂਤਾਨਂ ਯਥਾવਿਨਯਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨੇਨ ਪਟਿਸਰਣਂ ਹੋਤਿ। વਿਗਤੋ ਸਾਰਦੋ ਭਯਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ વਿਸਾਰਦੋ। ‘‘ਏવਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਏવਂ ਨ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾવ ਕਥਨਤੋ ਨਿਬ੍ਭਯੋવ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ વੋਹਰਤਿ । ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇਤਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਚੇવ વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਾਦਿਸਾਸਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਚ। ਸਹਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਸਕਾਰਣੇਨ વਚਨੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਯਥਾ ਤੇ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਸੁਨਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਟਿવੇਧਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਤਿવਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ, ਪવਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Na paggharatīti na gaḷati, na pamussatīti attho. Satigatidhitimantesūti ettha satīti uggahadhāraṇe sati. Gatīti saddatthavibhāgaggahaṇe ñāṇaṃ. Dhitīti uggahapariharaṇādīsu vīriyaṃ. Kukkuccakesūti ‘‘kappati na kappatī’’ti vīmaṃsakukkuccakārīsu. Mātāpituṭṭhāniyoti vatvā tamevatthaṃ samatthetuṃ āha tadāyattāhītiādi. Vinayapariyattiṃ nissāyāti vinayapiṭakapariyāpuṇanaṃ nissāya. Attano sīlakkhandho suguttoti lajjino vinayadhāraṇassa alajjiaññāṇatādīhi chahi ākārehi āpattiyā anāpajjanato attano sīlakkhandho khaṇḍādidosavirahito sugutto surakkhito hoti. Kukkuccapakatānanti kappiyākappiyaṃ nissāya uppannena kukkuccena pakatānaṃ upaddutānaṃ abhibhūtānaṃ yathāvinayaṃ kukkuccaṃ vinodetvā suddhante patiṭṭhāpanena paṭisaraṇaṃ hoti. Vigato sārado bhayametassāti visārado. ‘‘Evaṃ kathentassa doso evaṃ na doso’’ti ñatvāva kathanato nibbhayova saṅghamajjhe voharati. Paccatthiketi attapaccatthike ceva vajjiputtakādisāsanapaccatthike ca. Sahadhammenāti sakāraṇena vacanena sikkhāpadaṃ dassetvā yathā te asaddhammaṃ patiṭṭhāpetuṃ na sakkonti, evaṃ suniggahitaṃ katvā niggaṇhāti. Saddhammaṭṭhitiyāti pariyattipaṭipattipaṭivedhasaṅkhātassa tividhassāpi saddhammassa ṭhitiyā, pavattiyāti attho.
વਿਨਯੋ ਸਂવਰਤ੍ਥਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ વਿਨਯਪਰਿਯਾਪੁਣਨਂ વਿਨਯੋ, વਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ વਾ ਕਾਯવਚੀਦ੍વਾਰਸਂવਰਤ੍ਥਾਯ। ਅવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋਤਿ ਕਤਾਕਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਾਭਾવੋ ਸਨ੍ਤਾਪਾਭਾવੋ। ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਤਰੁਣਪੀਤਿ। ਪੀਤਿ ਨਾਮ ਬਲવਪੀਤਿ। ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ। ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾ। વਿਰਾਗੋਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ। વਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗਫਲਂ। વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ। ਅਨੁਪਾਦਾਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਪਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ। ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਾવੇਨ ਤਂਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਨਨ੍ਤਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ। ਏਤਦਤ੍ਥਾ ਕਥਾਤਿ ਅਯਂ વਿਨਯਕਥਾ ਨਾਮ ਏਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਨ੍ਤਨਾਤਿ વਿਨਯਮਨ੍ਤਨਾਯੇવ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ‘‘ਏવਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਏવਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਿਨਯਪਟਿਬਦ੍ਧਮਨ੍ਤਨਾ। ਉਪਨਿਸਾਤਿ ਉਪਨਿਸੀਦਤਿ ਏਤ੍ਥ ਫਲਨ੍ਤਿ ਉਪਨਿਸਾ, ਕਾਰਣਂ। વਿਨਯੋ ਸਂવਰਤ੍ਥਾਯਾਤਿਆਦਿਕਾਰਣਪਰਮ੍ਪਰਾਪਿ ਏਤਦਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋਤਾવਧਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਰਮ੍ਪਰਪਚ੍ਚਯਕਥਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨਤ੍ਥਾਯ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ। ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ। ਯੋ ਅਯਂ ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਅਨੁਪਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤੋ, ਤਪ੍ਫਲਸਙ੍ਖਾਤੋ વਾ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਸੋਪਿ ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਯ। ਅਥ વਾ ਯੋ ਅਯਂ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ વਿਮੁਚ੍ਚਨਂ વਿਗਮੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਏਤਦਤ੍ਥਾ ਕਥਾਤਿ ਏવਂ ਉਪਸਂਹਰਣવਸੇਨ ਯੋਜੇਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਆਯੋਗੋਤਿ ਉਗ੍ਗਹਣਾਦਿવਸੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਭਿਯੋਗੋ।
Vinayo saṃvaratthāyātiādīsu vinayapariyāpuṇanaṃ vinayo, vinayapaññatti vā kāyavacīdvārasaṃvaratthāya. Avippaṭisāroti katākataṃ nissāya vippaṭisārābhāvo santāpābhāvo. Pāmojjaṃ taruṇapīti. Pīti nāma balavapīti. Passaddhīti kāyacittapassaddhi. Yathābhūtañāṇadassananti sappaccayanāmarūpapariggaho. Nibbidāti vipassanā. Virāgoti ariyamaggo. Vimuttīti aggaphalaṃ. Vimuttiñāṇadassananti paccavekkhaṇañāṇaṃ. Anupādāti kañci dhammaṃ anupādiyitvā pariccajitvā. Parinibbānatthāyāti paccavekkhaṇañāṇe anuppanne antarā parinibbānābhāvena taṃparinibbānatthāyāti paccayattena vuttaṃ anantarādipaccayattā. Etadatthā kathāti ayaṃ vinayakathā nāma etassa anupādāparinibbānassa atthāyāti attho. Mantanāti vinayamantanāyeva, bhikkhūnaṃ ‘‘evaṃ karissāma, evaṃ na karissāmā’’ti vinayapaṭibaddhamantanā. Upanisāti upanisīdati ettha phalanti upanisā, kāraṇaṃ. Vinayo saṃvaratthāyātiādikāraṇaparamparāpi etadatthāti attho. Sotāvadhānanti imissā paramparapaccayakathāya attānaṃ samanatthāya sotāvadhānaṃ, tampi etamatthaṃ. Yadidanti nipāto. Yo ayaṃ catūhi upādānehi anupādiyitvā cittassa arahattamaggasaṅkhāto, tapphalasaṅkhāto vā vimokkho, sopi etadatthāya anupādāparinibbānatthāya. Atha vā yo ayaṃ kañci dhammaṃ anupādācittassa vimokkho vimuccanaṃ vigamo parinibbānaṃ etadatthā kathāti evaṃ upasaṃharaṇavasena yojetumpi vaṭṭati maggaphalavimokkhassa pubbe vuttattā. Āyogoti uggahaṇādivasena punappunaṃ abhiyogo.
ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾਨਯੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Ācariyaparamparakathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
ਇਤਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ વਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਯ વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ
Iti samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya vimativinodaniyaṃ
ਬਾਹਿਰਨਿਦਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾਨਯੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Bāhiranidānakathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
