Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ఆచరియవత్తకథావణ్ణనా

    Ācariyavattakathāvaṇṇanā

    ౭౫. ఉపసేనవత్థుమ్హి ఆచిణ్ణన్తి చరితం వత్తం అనుధమ్మతా. కచ్చి భిక్ఖు ఖమనీయన్తి భిక్ఖు కచ్చి తుయ్హం ఇదం చతుచక్కం నవద్వారం సరీరయన్తం ఖమనీయం సక్కా ఖమితుం సహితుం పరిహరితుం, న కిఞ్చి దుక్ఖం ఉప్పాదేతీతి. కచ్చి యాపనీయన్తి కచ్చి సబ్బకిచ్చేసు యాపేతుం సక్కా, న కిఞ్చి అన్తరాయం దస్సేతీతి. జానన్తాపి తథాగతాతిఏవమాది యం పరతో ‘‘కతి వస్సోసి త్వం భిక్ఖూ’’తిఆదినా పుచ్ఛి, తస్స పరిహారదస్సనత్థం వుత్తం. తత్రాయం సఙ్ఖేపత్థో – తథాగతా నామ జానన్తాపి సచే తాదిసం పుచ్ఛాకారణం హోతి, పుచ్ఛన్తి. సచే పన తాదిసం పుచ్ఛాకారణం నత్థి, జానన్తాపి న పుచ్ఛన్తి. యస్మా పన బుద్ధానం అజాననం నామ నత్థి, తస్మా ‘‘అజానన్తాపీ’’తి న వుత్తం. కాలం విదిత్వా పుచ్ఛన్తీతి సచే తస్సా పుచ్ఛాయ సో కాలో హోతి, ఏవం తం కాలం విదిత్వా పుచ్ఛన్తి. సచే న హోతి, ఏవమ్పి కాలం విదిత్వావ న పుచ్ఛన్తి. ఏవం పుచ్ఛన్తాపి చ అత్థసంహితం తథాగతా పుచ్ఛన్తి, యం అత్థనిస్సితం కారణనిస్సితం, తదేవ పుచ్ఛన్తి, నో అనత్థసంహితం. కస్మా? యస్మా అనత్థసంహితే సేతుఘాతో తథాగతానం. సేతు వుచ్చతి మగ్గో, మగ్గేనేవ తాదిసస్స వచనస్స ఘాతో సముచ్ఛేదోతి వుత్తం హోతి.

    75. Upasenavatthumhi āciṇṇanti caritaṃ vattaṃ anudhammatā. Kacci bhikkhu khamanīyanti bhikkhu kacci tuyhaṃ idaṃ catucakkaṃ navadvāraṃ sarīrayantaṃ khamanīyaṃ sakkā khamituṃ sahituṃ pariharituṃ, na kiñci dukkhaṃ uppādetīti. Kacci yāpanīyanti kacci sabbakiccesu yāpetuṃ sakkā, na kiñci antarāyaṃ dassetīti. Jānantāpi tathāgatātievamādi yaṃ parato ‘‘kati vassosi tvaṃ bhikkhū’’tiādinā pucchi, tassa parihāradassanatthaṃ vuttaṃ. Tatrāyaṃ saṅkhepattho – tathāgatā nāma jānantāpi sace tādisaṃ pucchākāraṇaṃ hoti, pucchanti. Sace pana tādisaṃ pucchākāraṇaṃ natthi, jānantāpi na pucchanti. Yasmā pana buddhānaṃ ajānanaṃ nāma natthi, tasmā ‘‘ajānantāpī’’ti na vuttaṃ. Kālaṃ viditvā pucchantīti sace tassā pucchāya so kālo hoti, evaṃ taṃ kālaṃ viditvā pucchanti. Sace na hoti, evampi kālaṃ viditvāva na pucchanti. Evaṃ pucchantāpi ca atthasaṃhitaṃ tathāgatā pucchanti, yaṃ atthanissitaṃ kāraṇanissitaṃ, tadeva pucchanti, no anatthasaṃhitaṃ. Kasmā? Yasmā anatthasaṃhite setughāto tathāgatānaṃ. Setu vuccati maggo, maggeneva tādisassa vacanassa ghāto samucchedoti vuttaṃ hoti.

    ఇదాని అత్థసంహితన్తి ఏత్థ యం అత్థనిస్సితం వచనం తథాగతా పుచ్ఛన్తి, తం దస్సేన్తో ‘‘ద్వీహి ఆకారేహీ’’తిఆదిమాహ. తత్థ ఆకారేహీతి కారణేహి . ధమ్మం వా దేసేస్సామాతి అట్ఠుప్పత్తియుత్తం సుత్తం వా పుబ్బచరితకారణయుత్తం జాతకం వా కథయిస్సామ. సావకానం వా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేస్సామాతి సావకానం వా తాయ పుచ్ఛాయ వీతిక్కమం పాకటం కత్వా గరుకం వా లహుకం వా సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేస్సామ ఆణం ఠపేస్సామ. అతిలహున్తి అతిసీఘం.

    Idāni atthasaṃhitanti ettha yaṃ atthanissitaṃ vacanaṃ tathāgatā pucchanti, taṃ dassento ‘‘dvīhi ākārehī’’tiādimāha. Tattha ākārehīti kāraṇehi . Dhammaṃ vā desessāmāti aṭṭhuppattiyuttaṃ suttaṃ vā pubbacaritakāraṇayuttaṃ jātakaṃ vā kathayissāma. Sāvakānaṃ vā sikkhāpadaṃ paññapessāmāti sāvakānaṃ vā tāya pucchāya vītikkamaṃ pākaṭaṃ katvā garukaṃ vā lahukaṃ vā sikkhāpadaṃ paññapessāma āṇaṃ ṭhapessāma. Atilahunti atisīghaṃ.

    ౭౬. అఞ్ఞతిత్థియవత్థుమ్హి అఞ్ఞతిత్థియపుబ్బోతి పుబ్బే అఞ్ఞతిత్థియో భూతోతి అఞ్ఞతిత్థియపుబ్బో. ఏత్థ (అ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౩.౬౨) చ తిత్థం జానితబ్బం, తిత్థకరో జానితబ్బో , తిత్థియా జానితబ్బా, తిత్థియసావకా జానితబ్బా. తత్థ తిత్థం నామ ద్వాసట్ఠి దిట్ఠియో. ఏత్థ హి సత్తా తరన్తి ఉప్పిలవన్తి ఉమ్ముజ్జనిముజ్జం కరోన్తి, తస్మా ‘‘తిత్థ’’న్తి వుచ్చన్తి. తాసం దిట్ఠీనం ఉప్పాదేతా తిత్థకరో నామ పూరణకస్సపాదికో. తస్స లద్ధిం గహేత్వా పబ్బజితా తిత్థియా నామ. తే హి తిత్థే జాతాతి తిత్థియా, యథావుత్తం వా దిట్ఠిగతసఙ్ఖాతం తిత్థం ఏతేసం అత్థీతి తిత్థికా, తిత్థికా ఏవ తిత్థియా. తేసం పచ్చయదాయకా తిత్థియసావకాతి వేదితబ్బా. సహధమ్మికం వుచ్చమానోతి సహధమ్మికేన వుచ్చమానో, కరణత్థే ఉపయోగవచనం. పఞ్చహి సహధమ్మికేహి సిక్ఖితబ్బత్తా, తేసం వా సన్తకత్తా ‘‘సహధమ్మిక’’న్తి లద్ధనామేన బుద్ధపఞ్ఞత్తేన సిక్ఖాపదేన వుచ్చమానోతి అత్థో. పసూరోతి తస్స నామం. పరిబ్బాజకోతి గిహిబన్ధనం పహాయ పబ్బజ్జుపగతో.

    76. Aññatitthiyavatthumhi aññatitthiyapubboti pubbe aññatitthiyo bhūtoti aññatitthiyapubbo. Ettha (a. ni. aṭṭha. 2.3.62) ca titthaṃ jānitabbaṃ, titthakaro jānitabbo , titthiyā jānitabbā, titthiyasāvakā jānitabbā. Tattha titthaṃ nāma dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo. Ettha hi sattā taranti uppilavanti ummujjanimujjaṃ karonti, tasmā ‘‘tittha’’nti vuccanti. Tāsaṃ diṭṭhīnaṃ uppādetā titthakaro nāma pūraṇakassapādiko. Tassa laddhiṃ gahetvā pabbajitā titthiyā nāma. Te hi titthe jātāti titthiyā, yathāvuttaṃ vā diṭṭhigatasaṅkhātaṃ titthaṃ etesaṃ atthīti titthikā, titthikā eva titthiyā. Tesaṃ paccayadāyakā titthiyasāvakāti veditabbā. Sahadhammikaṃ vuccamānoti sahadhammikena vuccamāno, karaṇatthe upayogavacanaṃ. Pañcahi sahadhammikehi sikkhitabbattā, tesaṃ vā santakattā ‘‘sahadhammika’’nti laddhanāmena buddhapaññattena sikkhāpadena vuccamānoti attho. Pasūroti tassa nāmaṃ. Paribbājakoti gihibandhanaṃ pahāya pabbajjupagato.

    తంయేవ తిత్థాయతనన్తి ఏత్థ ద్వాసట్ఠిదిట్ఠిసఙ్ఖాతం తిత్థమేవ ఆయతనన్తి తిత్థాయతనం, తిత్థం వా ఏతేసం అత్థీతి తిత్థినో, తిత్థియా, తేసం ఆయతనన్తిపి తిత్థాయతనం. ఆయతనన్తి చ ‘‘అస్సానం కమ్బోజో ఆయతనం, గున్నం దక్ఖిణపథో ఆయతన’’న్తి ఏత్థ సఞ్జాతిట్ఠానం ఆయతనం నామ.

    Taṃyeva titthāyatananti ettha dvāsaṭṭhidiṭṭhisaṅkhātaṃ titthameva āyatananti titthāyatanaṃ, titthaṃ vā etesaṃ atthīti titthino, titthiyā, tesaṃ āyatanantipi titthāyatanaṃ. Āyatananti ca ‘‘assānaṃ kambojo āyatanaṃ, gunnaṃ dakkhiṇapatho āyatana’’nti ettha sañjātiṭṭhānaṃ āyatanaṃ nāma.

    ‘‘మనోరమే ఆయతనే, సేవన్తి నం విహఙ్గమా;

    ‘‘Manorame āyatane, sevanti naṃ vihaṅgamā;

    ఛాయం ఛాయత్థినో యన్తి, ఫలత్థం ఫలభోజినో’’తి. (అ॰ ని॰ ౫.౩౮) –

    Chāyaṃ chāyatthino yanti, phalatthaṃ phalabhojino’’ti. (a. ni. 5.38) –

    ఏత్థ సమోసరణట్ఠానం. ‘‘పఞ్చిమాని, భిక్ఖవే, విముత్తాయతనానీ’’తి (అ॰ ని॰ ౫.౨౬) ఏత్థ కారణం, తం ఇధ సబ్బమ్పి లబ్భతి. సబ్బేపి హి దిట్ఠిగతికా సఞ్జాయమానా ఇమాసుయేవ ద్వాసట్ఠియా దిట్ఠీసు సఞ్జాయన్తి, సమోసరమానాపి ఏతాసుయేవ సమోసరన్తి సన్నిపతన్తి, దిట్ఠిగతికభావే చ నేసం ఇమాయేవ ద్వాసట్ఠి దిట్ఠియో కారణం, తస్మా యథావుత్తం తిత్థమేవ సఞ్జాతిఆదినా అత్థేన ఆయతనన్తి తిత్థాయతనం, తేనేవత్థేన తిత్థీనం ఆయతనన్తిపి తిత్థాయతనం.

    Ettha samosaraṇaṭṭhānaṃ. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, vimuttāyatanānī’’ti (a. ni. 5.26) ettha kāraṇaṃ, taṃ idha sabbampi labbhati. Sabbepi hi diṭṭhigatikā sañjāyamānā imāsuyeva dvāsaṭṭhiyā diṭṭhīsu sañjāyanti, samosaramānāpi etāsuyeva samosaranti sannipatanti, diṭṭhigatikabhāve ca nesaṃ imāyeva dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo kāraṇaṃ, tasmā yathāvuttaṃ titthameva sañjātiādinā atthena āyatananti titthāyatanaṃ, tenevatthena titthīnaṃ āyatanantipi titthāyatanaṃ.

    ఆయస్మతో నిస్సాయ వచ్ఛామీతి ఏత్థ ఆయస్మతోతి ఉపయోగత్థే సామివచనం, ఆయస్మన్తం నిస్సాయ వసిస్సామీతి అత్థో. బ్యత్తో…పే॰… వుత్తలక్ఖణోయేవాతి పరిసుపట్ఠాపకబహుస్సుతం సన్ధాయ వదతి. పఞ్చహుపాలి అఙ్గేహీతిఆదీసు యం వత్తబ్బం, తం పరతో ఆవి భవిస్సతి.

    Āyasmato nissāya vacchāmīti ettha āyasmatoti upayogatthe sāmivacanaṃ, āyasmantaṃ nissāya vasissāmīti attho. Byatto…pe… vuttalakkhaṇoyevāti parisupaṭṭhāpakabahussutaṃ sandhāya vadati. Pañcahupāli aṅgehītiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ parato āvi bhavissati.

    ఆచరియవత్తకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Ācariyavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౧౮. ఆచరియవత్తకథా • 18. Ācariyavattakathā

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ఆచరియవత్తకథా • Ācariyavattakathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ఆచరియవత్తకథావణ్ణనా • Ācariyavattakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ఆచరియవత్తకథావణ్ణనా • Ācariyavattakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౧౮. ఆచరియవత్తకథా • 18. Ācariyavattakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact