Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౭. అచ్చన్తనియామకథావణ్ణనా
7. Accantaniyāmakathāvaṇṇanā
౮౪౭. ఇదాని అచ్చన్తనియామకథా నామ హోతి. తత్థ యేసం ‘‘సకిం నిముగ్గో నిముగ్గోవ హోతీ’’తి (అ॰ ని॰ ౭.౧౫) సుత్తం నిస్సాయ ‘‘అత్థి పుథుజ్జనస్స అచ్చన్తనియామతా’’తి లద్ధి, సేయ్యథాపి ఏకచ్చానం ఉత్తరాపథకానం, తే సన్ధాయ పుచ్ఛా సకవాదిస్స, పటిఞ్ఞా ఇతరస్స. మాతుఘాతకోతిఆది ‘‘నియతమిచ్ఛాదిట్ఠికస్స చ మాతుఘాతకాదీనఞ్చ సమానే మిచ్ఛత్తనియామే మాతుఘాతకాదీహిపి తే అచ్చన్తనియతేహి భవితబ్బ’’న్తి చోదనత్థం వుత్తం. ఇతరో ‘‘నియతమిచ్ఛాదిట్ఠికో సంసారఖాణుకో భవన్తరేపి నియతోవ ఇమే పన ఏకస్మిఞ్ఞేవ అత్తభావే’’తి లద్ధియా న హేవన్తి పటిక్ఖిపతి .
847. Idāni accantaniyāmakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘sakiṃ nimuggo nimuggova hotī’’ti (a. ni. 7.15) suttaṃ nissāya ‘‘atthi puthujjanassa accantaniyāmatā’’ti laddhi, seyyathāpi ekaccānaṃ uttarāpathakānaṃ, te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Mātughātakotiādi ‘‘niyatamicchādiṭṭhikassa ca mātughātakādīnañca samāne micchattaniyāme mātughātakādīhipi te accantaniyatehi bhavitabba’’nti codanatthaṃ vuttaṃ. Itaro ‘‘niyatamicchādiṭṭhiko saṃsārakhāṇuko bhavantarepi niyatova ime pana ekasmiññeva attabhāve’’ti laddhiyā na hevanti paṭikkhipati .
౮౪౮. విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జేయ్యాతి ‘‘అయం నియతో వా నో వా’’తి ఏవం ఉప్పజ్జేయ్యాతి పుచ్ఛతి. ఇతరో అనుప్పత్తికారణం అపస్సన్తో పటిజానాతి. నుప్పజ్జేయ్యాతి పుట్ఠో పన యం దిట్ఠిం ఆసేవన్తో నియామం ఓక్కన్తో, తత్థ అనుప్పత్తిం సన్ధాయ పటిజానాతి. తతో పహీనాతి పుట్ఠో మగ్గేన అప్పహీనత్తా పటిక్ఖిపతి, తం దిట్ఠిం ఆరబ్భ అసముదాచారతో పటిజానాతి. అథ నం యస్మా పహానం నామ వినా అరియమగ్గేన నత్థి, తస్మా తస్స వసేన చోదేతుం సోతాపత్తిమగ్గేనాతిఆదిమాహ. సో ఏకమగ్గేనాపి అప్పహీనత్తా పటిక్ఖిపతి. పున కతమేనాతి పుట్ఠో మిచ్ఛామగ్గం సన్ధాయ అకుసలేనాతిఆదిమాహ.
848. Vicikicchā uppajjeyyāti ‘‘ayaṃ niyato vā no vā’’ti evaṃ uppajjeyyāti pucchati. Itaro anuppattikāraṇaṃ apassanto paṭijānāti. Nuppajjeyyāti puṭṭho pana yaṃ diṭṭhiṃ āsevanto niyāmaṃ okkanto, tattha anuppattiṃ sandhāya paṭijānāti. Tato pahīnāti puṭṭho maggena appahīnattā paṭikkhipati, taṃ diṭṭhiṃ ārabbha asamudācārato paṭijānāti. Atha naṃ yasmā pahānaṃ nāma vinā ariyamaggena natthi, tasmā tassa vasena codetuṃ sotāpattimaggenātiādimāha. So ekamaggenāpi appahīnattā paṭikkhipati. Puna katamenāti puṭṭho micchāmaggaṃ sandhāya akusalenātiādimāha.
౮౪౯. ఉచ్ఛేదదిట్ఠి ఉప్పజ్జేయ్యాతి దుతియనియాముప్పత్తిం పుచ్ఛతి. ఇతరో యస్మా ‘‘యేపి తే ఓక్కలా వయభిఞ్ఞా నత్థికవాదా అకిరియవాదా అహేతుకవాదా’’తి (మ॰ ని॰ ౩.౧౪౩) వచనతో తిస్సోపి నియతమిచ్ఛాదిట్ఠియో ఏకస్స ఉప్పజ్జన్తి, తస్మా పటిజానాతి.
849. Ucchedadiṭṭhi uppajjeyyāti dutiyaniyāmuppattiṃ pucchati. Itaro yasmā ‘‘yepi te okkalā vayabhiññā natthikavādā akiriyavādā ahetukavādā’’ti (ma. ni. 3.143) vacanato tissopi niyatamicchādiṭṭhiyo ekassa uppajjanti, tasmā paṭijānāti.
౮౫౦. అథ నం ‘‘న చ నామ సో అచ్చన్తనియామో’’తి చోదేతుం హఞ్చీతిఆదిమాహ. అచ్చన్తనియతస్స హి దుతియనియామో నిరత్థకో. నుప్పజ్జేయ్యాతి పఞ్హే యం సస్సతదిట్ఠియా సస్సతన్తి గహితం, తదేవ ఉచ్ఛిజ్జిస్సతీతి గహేత్వా అనుప్పత్తిం సన్ధాయ పటిజానాతి. పహీనాతి పుట్ఠో మగ్గేన అప్పహీనత్తా పటిక్ఖిపతి, వుత్తనయేన అనుప్పజ్జనతో పటిజానాతి. సస్సతదిట్ఠి ఉప్పజ్జేయ్యాతిఆదీసుపి ఏసేవ నయో. సేసం విచికిచ్ఛావారే వుత్తనయమేవ.
850. Atha naṃ ‘‘na ca nāma so accantaniyāmo’’ti codetuṃ hañcītiādimāha. Accantaniyatassa hi dutiyaniyāmo niratthako. Nuppajjeyyāti pañhe yaṃ sassatadiṭṭhiyā sassatanti gahitaṃ, tadeva ucchijjissatīti gahetvā anuppattiṃ sandhāya paṭijānāti. Pahīnāti puṭṭho maggena appahīnattā paṭikkhipati, vuttanayena anuppajjanato paṭijānāti. Sassatadiṭṭhi uppajjeyyātiādīsupi eseva nayo. Sesaṃ vicikicchāvāre vuttanayameva.
౮౫౧-౮౫౨. న వత్తబ్బన్తి పుచ్ఛా పరవాదిస్స, సుత్తస్స అత్థితాయ పటిఞ్ఞా సకవాదిస్స. న పన సో భవన్తరేపి నిముగ్గోవ. ఇమస్మిఞ్ఞేవ హి భవే అభబ్బో సో తం దిట్ఠిం పజహితున్తి అయమేత్థ అధిప్పాయో, తస్మా అసాధకమేతన్తి. సబ్బకాలం ఉమ్ముజ్జిత్వా నిముజ్జతీతిఆది వచనమత్తే అభినివేసం అకత్వా అత్థో పరియేసితబ్బోతి దస్సనత్థం వుత్తన్తి.
851-852. Na vattabbanti pucchā paravādissa, suttassa atthitāya paṭiññā sakavādissa. Na pana so bhavantarepi nimuggova. Imasmiññeva hi bhave abhabbo so taṃ diṭṭhiṃ pajahitunti ayamettha adhippāyo, tasmā asādhakametanti. Sabbakālaṃ ummujjitvā nimujjatītiādi vacanamatte abhinivesaṃ akatvā attho pariyesitabboti dassanatthaṃ vuttanti.
అచ్చన్తనియామకథావణ్ణనా.
Accantaniyāmakathāvaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / కథావత్థుపాళి • Kathāvatthupāḷi / (౧౯౨) ౭. అచ్చన్తనియామకథా • (192) 7. Accantaniyāmakathā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౭. అచ్చన్తనియామకథావణ్ణనా • 7. Accantaniyāmakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౭. అచ్చన్తనియామకథావణ్ణనా • 7. Accantaniyāmakathāvaṇṇanā