| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
८. अच्चेकचीवरसिक्खापदवण्णना
8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
पठमपदस्साति ‘‘दसाहानागत’’न्ति पदस्स। पुरिमनयेनेवाति अच्चन्तसंयोगवसेनेव। तानि दिवसानीति तेसु दिवसेसु। अच्चन्तमेवाति निरन्तरमेव, तेसु दसाहेसु यत्थ कत्थचि दिवसेति वुत्तं होति। पवारणामासस्साति पुब्बकत्तिकमासस्स। सो हि इध पठमपवारणायोगतो ‘‘पवारणामासो’’ति वुत्तो। जुण्हपक्खपञ्चमितो पट्ठायाति सुक्कपक्खपञ्चमिं आदिं कत्वा। पवारणामासस्स जुण्हपक्खपञ्चमितोति वा पवारणामासस्स पकासनतो पुरिमस्स जुण्हपक्खस्स पञ्चमितो पट्ठायाति अत्थो। यो पनेत्थ ‘‘कामञ्चेस (सारत्थ॰ टी॰ २.६५०) ‘दसाहपरमं अतिरेकचीवरं धारेतब्ब’न्ति (पारा॰ ४६३) इमिनाव सिद्धो, अट्ठुप्पत्तिवसेन पन अपुब्बं विय अत्थं दस्सेत्वा सिक्खापदं ठपित’’न्ति पाठो दिस्सति, सो पमादपाठो ‘‘दसाहानागत’’न्ति इमिना विरोधतोति दट्ठब्बं। किञ्च ‘‘जुण्हपक्खपञ्चमितो पट्ठाया’’ति वुत्तत्ता अट्ठकथायेव पुब्बापरविरोधोपि सिया।
Paṭhamapadassāti ‘‘dasāhānāgata’’nti padassa. Purimanayenevāti accantasaṃyogavaseneva. Tāni divasānīti tesu divasesu. Accantamevāti nirantarameva, tesu dasāhesu yattha katthaci divaseti vuttaṃ hoti. Pavāraṇāmāsassāti pubbakattikamāsassa. So hi idha paṭhamapavāraṇāyogato ‘‘pavāraṇāmāso’’ti vutto. Juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāyāti sukkapakkhapañcamiṃ ādiṃ katvā. Pavāraṇāmāsassa juṇhapakkhapañcamitoti vā pavāraṇāmāsassa pakāsanato purimassa juṇhapakkhassa pañcamito paṭṭhāyāti attho. Yo panettha ‘‘kāmañcesa (sārattha. ṭī. 2.650) ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti (pārā. 463) imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭho dissati, so pamādapāṭho ‘‘dasāhānāgata’’nti iminā virodhatoti daṭṭhabbaṃ. Kiñca ‘‘juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāyā’’ti vuttattā aṭṭhakathāyeva pubbāparavirodhopi siyā.
अच्चेकचीवरन्ति अच्चायिकचीवरं वुच्चति, सो च अच्चायिकभावो दायकस्स गमिकादिभावेनाति दस्सेतुं ‘‘गमिकगिलानगब्भिनिअभिनवुप्पन्नसद्धानं पुग्गलान’’न्तिआदि वुत्तं। तत्थ गमिको नाम ‘‘सेनाय वा गन्तुकामो होति, पवासं वा गन्तुकामो होती’’ति (पारा॰ ६४९) वुत्तो। अञ्ञतरेन ‘‘वस्सावासिकं दस्सामी’’ति एवं आरोचेत्वा दिन्नन्ति गमिकादीनं अञ्ञतरेन गमनादीहि कारणेहि दातुकामेन दूतं वा पेसेत्वा, सयं वा आगन्त्वा ‘‘वस्सावासिकं दस्सामी’’ति एवं आरोचेत्वा दिन्नं चीवरं। एत्थ च ‘‘इदं मे, भन्ते, अच्चेकचीवरं चीवरकालसमयं अतिक्कामितं निस्सग्गिय’’न्ति (पारा॰ ६४९) इमिना नयेन निस्सज्जनविधानं वेदितब्बं।
Accekacīvaranti accāyikacīvaraṃ vuccati, so ca accāyikabhāvo dāyakassa gamikādibhāvenāti dassetuṃ ‘‘gamikagilānagabbhiniabhinavuppannasaddhānaṃ puggalāna’’ntiādi vuttaṃ. Tattha gamiko nāma ‘‘senāya vā gantukāmo hoti, pavāsaṃ vā gantukāmo hotī’’ti (pārā. 649) vutto. Aññatarena ‘‘vassāvāsikaṃ dassāmī’’ti evaṃ ārocetvā dinnanti gamikādīnaṃ aññatarena gamanādīhi kāraṇehi dātukāmena dūtaṃ vā pesetvā, sayaṃ vā āgantvā ‘‘vassāvāsikaṃ dassāmī’’ti evaṃ ārocetvā dinnaṃ cīvaraṃ. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, accekacīvaraṃ cīvarakālasamayaṃ atikkāmitaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 649) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
सेसन्ति ‘‘साधारणपञ्ञत्ती’’तिआदिकं। अयं पन विसेसो – तत्थ अतिरेकचीवरे अतिरेकचीवरसञ्ञिआदिनो दसाहातिक्कमो, इध अच्चेकचीवरे अच्चेकचीवरसञ्ञिआदिनो चीवरकालातिक्कमो। तथा अनच्चेकचीवरे अच्चेकचीवरसञ्ञिनो, वेमतिकस्स च दुक्कटं। जातिप्पमाणसम्पन्नस्स अच्चेकचीवरस्स अत्तनो सन्तकता, दसाहानागताय कत्तिकतेमासिकपुण्णमाय उप्पन्नभावो, अनधिट्ठितअविकप्पितता, चीवरकालातिक्कमोति चतुरङ्गभावोव एत्थ विसेसो।
Sesanti ‘‘sādhāraṇapaññattī’’tiādikaṃ. Ayaṃ pana viseso – tattha atirekacīvare atirekacīvarasaññiādino dasāhātikkamo, idha accekacīvare accekacīvarasaññiādino cīvarakālātikkamo. Tathā anaccekacīvare accekacīvarasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Jātippamāṇasampannassa accekacīvarassa attano santakatā, dasāhānāgatāya kattikatemāsikapuṇṇamāya uppannabhāvo, anadhiṭṭhitaavikappitatā, cīvarakālātikkamoti caturaṅgabhāvova ettha viseso.
अच्चेकचीवरसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
