| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
८. अच्चेकचीवरसिक्खापदवण्णना
8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
६४६. ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, अच्चेकचीवरं पटिग्गहेत्वा निक्खिपितु’’न्ति, ‘‘याव पवारणा पवारिता’’ति च यं वुत्तं, ते पन भिक्खू तस्स वचनस्स अत्थं मिच्छा गहेत्वा अच्चेकचीवरं निक्खिपन्ता चीवरकालसमयं अतिक्कामेसुं। किमिदं विभत्तं, उदाहु अविभत्तन्ति? विभत्तं, पुग्गलिकं वा। तेनेव परतो ‘‘अम्हाकं, आवुसो, अच्चेकचीवरानी’’ति वुत्तं, अविभत्तं पन सङ्घिकत्ता न कस्सचि निस्सग्गियं करोति।
646. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, accekacīvaraṃ paṭiggahetvā nikkhipitu’’nti, ‘‘yāva pavāraṇā pavāritā’’ti ca yaṃ vuttaṃ, te pana bhikkhū tassa vacanassa atthaṃ micchā gahetvā accekacīvaraṃ nikkhipantā cīvarakālasamayaṃ atikkāmesuṃ. Kimidaṃ vibhattaṃ, udāhu avibhattanti? Vibhattaṃ, puggalikaṃ vā. Teneva parato ‘‘amhākaṃ, āvuso, accekacīvarānī’’ti vuttaṃ, avibhattaṃ pana saṅghikattā na kassaci nissaggiyaṃ karoti.
अपिच ‘‘अच्चेकचीवरं पटिग्गहेत्वा निक्खिपितु’’न्ति इमिना सामञ्ञवचनेन वस्सूपनायिकदिवसतो पट्ठाय, पिट्ठिसमयतो पट्ठाय वा याव पवारणा निक्खिपितुं वट्टति एव सङ्घिकत्ता, पुग्गलिकम्पि ‘‘वस्संवुत्थकाले गण्हथा’’ति दिन्नत्ता। तादिसञ्हि याव वस्संवुत्थो होति, ताव न तस्सेव, दायकस्स सन्तकं होति, तथा इतो ततियवस्से, चतुत्थवस्से वा ‘‘पवारणाय गण्हथा’’तिआदिना दिन्नम्पि निक्खिपित्वा यथादानमेव गहेतब्बं। अयमत्थो अट्ठकथायं (पारा॰ अट्ठ॰ २.६४६-९ आदयो) पाकटो। तानि चीवरकालसमयातिक्कमे न निस्सग्गियानीति चे? न, उद्दिस्स दिन्नत्ता। यस्मा अयं समयो ‘‘कालेपि आदिस्स दिन्न’’न्ति एत्थ ‘‘कालो’’ति आगतो, गणभोजनसिक्खापदादीसु ‘‘समयो’’त्वेव आगतो, तस्मा इध तेसं एकत्थतादस्सनत्थं एकतो ‘‘चीवरकालसमयो’’ति वुत्तन्ति वेदितब्बं। मातिकायं पनेत्थ तादिसं चीवरं अत्तनो सन्तकभावं उपगतं पुग्गलिकं सन्धाय वुत्तं, तेनेवाह ‘‘भिक्खुनो पनेव अच्चेकचीवरं उप्पज्जेय्या’’ति। अत्तनो कुटिया वस्संवुत्थस्स भिक्खुनो हि दातुं अलभन्तो अन्तोवस्से एव दानकिच्चं परिनिट्ठापेत्वा गच्छति, तथा सङ्घस्स। तस्मा इदं अच्चेकचीवरं अत्थि उप्पन्नकालतो पट्ठाय सङ्घस्स वा पुग्गलस्स वा सन्तकभावं उपगच्छन्तं, यं न वस्सावासिकभावेन दिन्नं, अत्थि उप्पन्नकालतो पट्ठाय अनुपगन्त्वा वस्संवुत्थकालेयेव पुग्गलस्स वा सङ्घस्स वा उपगच्छन्तं, यं वस्सावासिकभावेन उप्पज्जित्वा समये दिन्नं, अत्थि समये दिन्नम्पि पुग्गलस्स सन्तकभावं अनुपगच्छन्तं, सङ्घसन्तकभावं वा दायकसन्तकभावं वा उपगच्छन्तं, ईदिसं सन्धाय ‘‘सञ्ञाणं कत्वा निक्खिपितब्ब’’न्ति वुत्तं। इदं अतिरेकसंवच्छरम्पि निक्खिपितुं लभति अत्तनो सन्तकभावं अनुपगतत्ता, तस्मा ‘‘दसाहानागत’’न्ति इतो अञ्ञं सन्धाय वुत्तन्ति सिद्धमेतन्ति। दसाहतो पुरेतरं लभित्वा याव पवारणा निक्खिपितुं न लभति, तस्मा सकभावूपगतमेव अधिट्ठातब्बं, तंयेव सन्धाय ‘‘दसाहानागत’’न्ति वुत्तं, यतो ‘‘अन्तोसमये अधिट्ठेति, विकप्पेती’’ति अनापत्तिवारे वुत्तं। सञ्ञाणं कत्वा निक्खिपितब्बकं पन परस्स दातब्बताय सकभावं अनुपगतं, न हि तं सन्धाय ‘‘अधिट्ठेति, विकप्पेती’’ति सक्का वत्तुं, न च तं इमस्मिं अत्थे निस्सग्गियं होति सङ्घस्स निस्सग्गियाभावतो, अट्ठकथायम्पि अयमत्थो सुट्ठु पाकटोव। कतमं सञ्ञाणं कत्वा निक्खिपितब्बन्ति चे? परसन्तकं चीवरं सङ्घिकमेव होति, ततो ‘‘सल्लक्खेत्वा सुखं दातुं भविस्सती’’ति इमिना हि परस्स सन्तकभावो दस्सितो।
Apica ‘‘accekacīvaraṃ paṭiggahetvā nikkhipitu’’nti iminā sāmaññavacanena vassūpanāyikadivasato paṭṭhāya, piṭṭhisamayato paṭṭhāya vā yāva pavāraṇā nikkhipituṃ vaṭṭati eva saṅghikattā, puggalikampi ‘‘vassaṃvutthakāle gaṇhathā’’ti dinnattā. Tādisañhi yāva vassaṃvuttho hoti, tāva na tasseva, dāyakassa santakaṃ hoti, tathā ito tatiyavasse, catutthavasse vā ‘‘pavāraṇāya gaṇhathā’’tiādinā dinnampi nikkhipitvā yathādānameva gahetabbaṃ. Ayamattho aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.646-9 ādayo) pākaṭo. Tāni cīvarakālasamayātikkame na nissaggiyānīti ce? Na, uddissa dinnattā. Yasmā ayaṃ samayo ‘‘kālepi ādissa dinna’’nti ettha ‘‘kālo’’ti āgato, gaṇabhojanasikkhāpadādīsu ‘‘samayo’’tveva āgato, tasmā idha tesaṃ ekatthatādassanatthaṃ ekato ‘‘cīvarakālasamayo’’ti vuttanti veditabbaṃ. Mātikāyaṃ panettha tādisaṃ cīvaraṃ attano santakabhāvaṃ upagataṃ puggalikaṃ sandhāya vuttaṃ, tenevāha ‘‘bhikkhuno paneva accekacīvaraṃ uppajjeyyā’’ti. Attano kuṭiyā vassaṃvutthassa bhikkhuno hi dātuṃ alabhanto antovasse eva dānakiccaṃ pariniṭṭhāpetvā gacchati, tathā saṅghassa. Tasmā idaṃ accekacīvaraṃ atthi uppannakālato paṭṭhāya saṅghassa vā puggalassa vā santakabhāvaṃ upagacchantaṃ, yaṃ na vassāvāsikabhāvena dinnaṃ, atthi uppannakālato paṭṭhāya anupagantvā vassaṃvutthakāleyeva puggalassa vā saṅghassa vā upagacchantaṃ, yaṃ vassāvāsikabhāvena uppajjitvā samaye dinnaṃ, atthi samaye dinnampi puggalassa santakabhāvaṃ anupagacchantaṃ, saṅghasantakabhāvaṃ vā dāyakasantakabhāvaṃ vā upagacchantaṃ, īdisaṃ sandhāya ‘‘saññāṇaṃ katvā nikkhipitabba’’nti vuttaṃ. Idaṃ atirekasaṃvaccharampi nikkhipituṃ labhati attano santakabhāvaṃ anupagatattā, tasmā ‘‘dasāhānāgata’’nti ito aññaṃ sandhāya vuttanti siddhametanti. Dasāhato puretaraṃ labhitvā yāva pavāraṇā nikkhipituṃ na labhati, tasmā sakabhāvūpagatameva adhiṭṭhātabbaṃ, taṃyeva sandhāya ‘‘dasāhānāgata’’nti vuttaṃ, yato ‘‘antosamaye adhiṭṭheti, vikappetī’’ti anāpattivāre vuttaṃ. Saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbakaṃ pana parassa dātabbatāya sakabhāvaṃ anupagataṃ, na hi taṃ sandhāya ‘‘adhiṭṭheti, vikappetī’’ti sakkā vattuṃ, na ca taṃ imasmiṃ atthe nissaggiyaṃ hoti saṅghassa nissaggiyābhāvato, aṭṭhakathāyampi ayamattho suṭṭhu pākaṭova. Katamaṃ saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbanti ce? Parasantakaṃ cīvaraṃ saṅghikameva hoti, tato ‘‘sallakkhetvā sukhaṃ dātuṃ bhavissatī’’ti iminā hi parassa santakabhāvo dassito.
‘‘ततो परं एकदिवसम्पि परिहारो नत्थीति दसाहपरमतो उद्धं अनुपगतत्ता’’ति लिखितं, इतो समयतो उद्धमेव दसाहस्स अनुपगतत्ता समयतो परं दसाहं न लभतीति किरस्स अधिप्पायो। ‘‘एतं परिहारं लभतियेवा’’ति एत्थ ‘‘एकादसमं अरुणं चीवरमासे उट्ठेती’’ति कारणं लिखितं। अनुगण्ठिपदे पन ‘‘अनधिट्ठहित्वा एकादसदिवसे निक्खिपितुं लभती’ति वदन्तो भगवा इतरम्पि अनच्चेकचीवरादिं अनुजानाति, अच्चेकचीवरमुखेनाति अपरे’’ति वुत्तं। एत्थ कतरं सुभासितं? उभयम्पीति एके। कथं? पठमं ‘‘अच्चेकचीवरस्स अनत्थते कथिने दसदिवसाधिको मासो, अत्थते कथिने दसदिवसाधिका पञ्चमासा’’ति इमिना समेति, अनुगण्ठिपदलद्धिया हि एत्थ ‘‘एकादसदिवसाधिको’’ति वत्तब्बतं आपज्जति, दुतियं ‘‘दसाहानागतन्ति…पे॰… दसाहेन असम्पत्ताति अत्थो’’ति इमिना समेति। इमस्स नयस्स वसेन ‘‘पञ्चमितो पट्ठाय उप्पन्नस्स चीवरस्स निधानकालो दस्सितो होती’’ति पाठो युज्जति। तथा गण्ठिपदलद्धिया ‘‘नवाहानागतं कत्तिकतेमासिकपुण्णम’’न्ति वत्तब्बतं आपज्जति, तस्स वसेन ‘‘कामञ्चेस दसाहपरमं अतिरेकचीवरं धारेतब्बन्ति इमिनाव सिद्धो, अट्ठुप्पत्तिवसेन पन अपुब्बं विय अत्थं दस्सेत्वा सिक्खापदं ठपित’’न्ति अयं पाठो युज्जति। को पनेत्थ सारोति? यो पच्छा वुत्तो, सोव सारो। तेनेव अट्ठकथाचरियेन ‘‘पञ्चमितो पट्ठाया’’ति वुत्तं। पोराणगण्ठिपदेहि अट्ठकथाय च सद्धिं संसन्दनतो, ‘‘दसाहानागत’’न्ति पाळिया संसन्दनतो च एत्थ गण्ठिपदलद्धिपि पाळिया समेति।
‘‘Tato paraṃ ekadivasampi parihāro natthīti dasāhaparamato uddhaṃ anupagatattā’’ti likhitaṃ, ito samayato uddhameva dasāhassa anupagatattā samayato paraṃ dasāhaṃ na labhatīti kirassa adhippāyo. ‘‘Etaṃ parihāraṃ labhatiyevā’’ti ettha ‘‘ekādasamaṃ aruṇaṃ cīvaramāse uṭṭhetī’’ti kāraṇaṃ likhitaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘anadhiṭṭhahitvā ekādasadivase nikkhipituṃ labhatī’ti vadanto bhagavā itarampi anaccekacīvarādiṃ anujānāti, accekacīvaramukhenāti apare’’ti vuttaṃ. Ettha kataraṃ subhāsitaṃ? Ubhayampīti eke. Kathaṃ? Paṭhamaṃ ‘‘accekacīvarassa anatthate kathine dasadivasādhiko māso, atthate kathine dasadivasādhikā pañcamāsā’’ti iminā sameti, anugaṇṭhipadaladdhiyā hi ettha ‘‘ekādasadivasādhiko’’ti vattabbataṃ āpajjati, dutiyaṃ ‘‘dasāhānāgatanti…pe… dasāhena asampattāti attho’’ti iminā sameti. Imassa nayassa vasena ‘‘pañcamito paṭṭhāya uppannassa cīvarassa nidhānakālo dassito hotī’’ti pāṭho yujjati. Tathā gaṇṭhipadaladdhiyā ‘‘navāhānāgataṃ kattikatemāsikapuṇṇama’’nti vattabbataṃ āpajjati, tassa vasena ‘‘kāmañcesa dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabbanti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti ayaṃ pāṭho yujjati. Ko panettha sāroti? Yo pacchā vutto, sova sāro. Teneva aṭṭhakathācariyena ‘‘pañcamito paṭṭhāyā’’ti vuttaṃ. Porāṇagaṇṭhipadehi aṭṭhakathāya ca saddhiṃ saṃsandanato, ‘‘dasāhānāgata’’nti pāḷiyā saṃsandanato ca ettha gaṇṭhipadaladdhipi pāḷiyā sameti.
कथं? यस्मा पवारणादिवसे अरुणुग्गमने भिक्खु वस्संवुत्थो होति, तस्मा इमिना दसमेन अहेन सद्धिं छट्ठितो पट्ठाय नवदिवसा दस अहानीति दसाहं, तेन दसाहेन, सहयोगत्थे करणवचनं। कत्तिकतेमासिकपुण्णमा चीवरसमयं असम्पत्ताति कत्वा ‘‘अनागता’’ति वुच्चति। यथा अपरकत्तिकपुण्णमाय वस्सिकसाटिकं पच्चुद्धरित्वा विकप्पेन्तो ‘‘चातुमासं अधिट्ठातुं ततो परं विकप्पेतु’’न्ति वुच्चति , एवंसम्पदमिदन्ति। एत्थ वुच्चतीति चे? न, इमस्स निप्पयोजनभावप्पसङ्गतो। अच्चेकचीवरपटिग्गहणकालं नियमितन्ति चे? न, ‘‘छट्ठितो पट्ठाय उप्पन्नचीवरं अच्चेकमेव न होति। पठमकथिनेन सिद्धत्ता’’ति पोराणट्ठकथागण्ठिपदेसु वुत्तत्ता ततो उपरि ‘‘अच्चेकचीवर’’न्ति वुच्चति, पटिग्गण्हन्तस्स आपत्तिसङ्गहो च। न च सा आपत्ति पाळिया, अट्ठकथाय, युत्तितो वा सम्भवति। अट्ठुप्पत्तिमत्तवसेन वुत्तन्ति चे? न, दसाहाधिच्चकारिका अट्ठुप्पत्तिपायं न दिस्सति। ‘‘भिक्खू अच्चेकचीवरं पटिग्गहेत्वा चीवरकालसमयं अतिक्कामेन्ती’’ति एत्थ एत्तिका एव हि अट्ठुप्पत्ति। तथा हि परिवारे (परि॰ ४७-५३) ‘‘किस्मिं वत्थुस्मि’’न्ति आरभित्वा एत्तकमेव वुत्तन्ति वेदितब्बं। अच्चेकचीवरं चीवरकालं नातिक्कामेतब्बं, इतरं अतिक्कामेतब्बन्ति दस्सनत्थं इदं पञ्ञत्तन्ति चे? न, अच्चेकचीवरस्सेव अपराधदस्सनतो, विसेसकारणाभावा , ‘‘कामञ्चेस दसाहपरमं अतिरेकचीवरं धारेतब्बन्ति इमिनाव सिद्धो’’तिआदिवचनविरोधतो च यथावुत्तवचनासम्भवतो च।
Kathaṃ? Yasmā pavāraṇādivase aruṇuggamane bhikkhu vassaṃvuttho hoti, tasmā iminā dasamena ahena saddhiṃ chaṭṭhito paṭṭhāya navadivasā dasa ahānīti dasāhaṃ, tena dasāhena, sahayogatthe karaṇavacanaṃ. Kattikatemāsikapuṇṇamā cīvarasamayaṃ asampattāti katvā ‘‘anāgatā’’ti vuccati. Yathā aparakattikapuṇṇamāya vassikasāṭikaṃ paccuddharitvā vikappento ‘‘cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’’nti vuccati , evaṃsampadamidanti. Ettha vuccatīti ce? Na, imassa nippayojanabhāvappasaṅgato. Accekacīvarapaṭiggahaṇakālaṃ niyamitanti ce? Na, ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāya uppannacīvaraṃ accekameva na hoti. Paṭhamakathinena siddhattā’’ti porāṇaṭṭhakathāgaṇṭhipadesu vuttattā tato upari ‘‘accekacīvara’’nti vuccati, paṭiggaṇhantassa āpattisaṅgaho ca. Na ca sā āpatti pāḷiyā, aṭṭhakathāya, yuttito vā sambhavati. Aṭṭhuppattimattavasena vuttanti ce? Na, dasāhādhiccakārikā aṭṭhuppattipāyaṃ na dissati. ‘‘Bhikkhū accekacīvaraṃ paṭiggahetvā cīvarakālasamayaṃ atikkāmentī’’ti ettha ettikā eva hi aṭṭhuppatti. Tathā hi parivāre (pari. 47-53) ‘‘kismiṃ vatthusmi’’nti ārabhitvā ettakameva vuttanti veditabbaṃ. Accekacīvaraṃ cīvarakālaṃ nātikkāmetabbaṃ, itaraṃ atikkāmetabbanti dassanatthaṃ idaṃ paññattanti ce? Na, accekacīvarasseva aparādhadassanato, visesakāraṇābhāvā , ‘‘kāmañcesa dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabbanti imināva siddho’’tiādivacanavirodhato ca yathāvuttavacanāsambhavato ca.
कथं? दसाहेन सह कत्तिकपुण्णमा ‘‘अनागता’’ति हि वुत्ते दसाहतो अञ्ञा सा पुण्णमाति आपज्जति। अनञ्ञा चे, सह-सद्दो न सम्भवति, न हि अत्तनाव अत्तनो योगो सम्भवति, अनागत-सद्दो च न सम्भवति। आगता सम्पत्ता एव हि सा पुण्णमा। चीवरसमयस्स अनन्तरत्ता एकीभावं अनागतत्ता अनागतायेवाति चे? न, तथापि अनागत-सद्दस्स सम्भवतो, आगमनसम्भवे सतियेव हि अनागत-सद्दो सम्भवति, न हि निब्बानं, पञ्ञत्ति वा ‘‘अनागता’’ति वुच्चति। निब्बानं विय खणत्तयं, सा च पुण्णमा न कदाचि समयभावं पापुणातीति अयुत्तमेव। ‘‘ततो परं विकप्पेतु’’न्ति पन वचनं पिट्ठिसमयं गहेत्वा ठितत्ता सम्भवति। अपिच पवारणायं अरुणे च उट्ठिते सा पुण्णमा चीवरसमयं एकाहानागता एवापज्जति पुब्बे सहयोगपत्तत्ता। एवं सन्ते एकीभावगतापि सा चीवरसमयं अनागता एव जाताति सब्बदा न तथाविग्गहकरणवचनत्थं कोचिदेव वचनतो दीपेतीति वेदितब्बं।
Kathaṃ? Dasāhena saha kattikapuṇṇamā ‘‘anāgatā’’ti hi vutte dasāhato aññā sā puṇṇamāti āpajjati. Anaññā ce, saha-saddo na sambhavati, na hi attanāva attano yogo sambhavati, anāgata-saddo ca na sambhavati. Āgatā sampattā eva hi sā puṇṇamā. Cīvarasamayassa anantarattā ekībhāvaṃ anāgatattā anāgatāyevāti ce? Na, tathāpi anāgata-saddassa sambhavato, āgamanasambhave satiyeva hi anāgata-saddo sambhavati, na hi nibbānaṃ, paññatti vā ‘‘anāgatā’’ti vuccati. Nibbānaṃ viya khaṇattayaṃ, sā ca puṇṇamā na kadāci samayabhāvaṃ pāpuṇātīti ayuttameva. ‘‘Tato paraṃ vikappetu’’nti pana vacanaṃ piṭṭhisamayaṃ gahetvā ṭhitattā sambhavati. Apica pavāraṇāyaṃ aruṇe ca uṭṭhite sā puṇṇamā cīvarasamayaṃ ekāhānāgatā evāpajjati pubbe sahayogapattattā. Evaṃ sante ekībhāvagatāpi sā cīvarasamayaṃ anāgatā eva jātāti sabbadā na tathāviggahakaraṇavacanatthaṃ kocideva vacanato dīpetīti veditabbaṃ.
किमत्थं पनेत्थ ‘‘दसदिवसाधिको मासो’’तिआदि वुत्तन्ति? तं पारिपूरिसम्भवतो। पञ्चमियञ्हि पुरे अरुणं उप्पन्नअच्चेकचीवरस्स दसदिवसाधिको मासोयेव परिपूरोति कत्वा तथा वुत्तं। अपिच तस्सा पञ्चमिया दिवसभागोपि सम्पत्ताय रत्तिया ‘‘हिय्यो’’ति वुच्चति, पगेव पुरे अरुणं, तेनेवाह ‘‘हिय्यो खो, आवुसो, अम्हाक’’न्तिआदि। ‘‘एवं सन्ते ‘छट्ठितो पट्ठाया’ति वुत्तपठमपाठस्स वसेन ‘अनच्चेकचीवरम्पि पच्चुद्धरित्वा ठपितं तिचीवरम्पि एतं परिहारं लभतियेवा’’’ति च ‘‘दसदिवसाधिको मासो’’तिआदि च यं लिखितं। तं न, ‘‘पञ्चमितो पट्ठाया’’ति पाठे सज्जितेव एतेन परियायेन यथावुत्तअत्थसम्भवतो, न तानि ठानानि पुन सज्जितानि। यथाठितवसेनेव अज्झुपेक्खितब्बानीति नो तक्कोति आचरियो। इदं सिक्खापदं पुण्णमायं अनिस्सग्गियत्थमेवाति उपतिस्सत्थेरो। ‘‘पवारणामासस्स जुण्हपक्खपञ्चमितो पट्ठाया’’ति पाठे सज्जिते एतेन परियायेन यथावुत्तो उप्पन्नस्स चीवरस्स निधानकालो दस्सितो होति, ‘‘अच्चेकचीवरन्ति अच्चायिकचीवरं वुच्चती’’तिआदि पाठो। ‘‘छट्ठितो पट्ठाया’’ति च ‘‘कामञ्चेस दसाहपरम’’न्तिआदि च यं लिखितं, तं न पाठो, तस्मा एकादसदिवसं परिहारं लभतीति कत्वा आचरियेन ‘‘पञ्चमितो पट्ठाया’’ति लिखापितो किर। ‘‘पवारणामासस्स जुण्हपक्खछट्ठितो पट्ठाय पन उप्पन्नं अनच्चेकचीवरम्पि पच्चुद्धरित्वा ठपितं तिचीवरम्पि एतं परिहारं लभतियेवाति पाठो’’ति च ‘‘अच्चेकचीवरस्स अनत्थते कथिने एकादसदिवसाधिको मासो, अत्थते कथिने एकादसदिवसाधिका पञ्चमासाति पाठो’’ति च एत्थ पपञ्चेन्ति, तस्मा सुट्ठु सल्लक्खेत्वा कथेतब्बं, तुण्हीभूतेन वा भवितब्बं।
Kimatthaṃ panettha ‘‘dasadivasādhiko māso’’tiādi vuttanti? Taṃ pāripūrisambhavato. Pañcamiyañhi pure aruṇaṃ uppannaaccekacīvarassa dasadivasādhiko māsoyeva paripūroti katvā tathā vuttaṃ. Apica tassā pañcamiyā divasabhāgopi sampattāya rattiyā ‘‘hiyyo’’ti vuccati, pageva pure aruṇaṃ, tenevāha ‘‘hiyyo kho, āvuso, amhāka’’ntiādi. ‘‘Evaṃ sante ‘chaṭṭhito paṭṭhāyā’ti vuttapaṭhamapāṭhassa vasena ‘anaccekacīvarampi paccuddharitvā ṭhapitaṃ ticīvarampi etaṃ parihāraṃ labhatiyevā’’’ti ca ‘‘dasadivasādhiko māso’’tiādi ca yaṃ likhitaṃ. Taṃ na, ‘‘pañcamito paṭṭhāyā’’ti pāṭhe sajjiteva etena pariyāyena yathāvuttaatthasambhavato, na tāni ṭhānāni puna sajjitāni. Yathāṭhitavaseneva ajjhupekkhitabbānīti no takkoti ācariyo. Idaṃ sikkhāpadaṃ puṇṇamāyaṃ anissaggiyatthamevāti upatissatthero. ‘‘Pavāraṇāmāsassa juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāyā’’ti pāṭhe sajjite etena pariyāyena yathāvutto uppannassa cīvarassa nidhānakālo dassito hoti, ‘‘accekacīvaranti accāyikacīvaraṃ vuccatī’’tiādi pāṭho. ‘‘Chaṭṭhito paṭṭhāyā’’ti ca ‘‘kāmañcesa dasāhaparama’’ntiādi ca yaṃ likhitaṃ, taṃ na pāṭho, tasmā ekādasadivasaṃ parihāraṃ labhatīti katvā ācariyena ‘‘pañcamito paṭṭhāyā’’ti likhāpito kira. ‘‘Pavāraṇāmāsassa juṇhapakkhachaṭṭhito paṭṭhāya pana uppannaṃ anaccekacīvarampi paccuddharitvā ṭhapitaṃ ticīvarampi etaṃ parihāraṃ labhatiyevāti pāṭho’’ti ca ‘‘accekacīvarassa anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañcamāsāti pāṭho’’ti ca ettha papañcenti, tasmā suṭṭhu sallakkhetvā kathetabbaṃ, tuṇhībhūtena vā bhavitabbaṃ.
अच्चेकचीवरसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ८. अच्चेकचीवरसिक्खापदं • 8. Accekacīvarasikkhāpadaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ८. अच्चेकचीवरसिक्खापदवण्णना • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ८. अच्चेकचीवरसिक्खापदवण्णना • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / ८. अच्चेकचीवरसिक्खापदवण्णना • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
