Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
၈. အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
၆၄၆. အဋ္ဌမေ အသမ္မောဟတ္ထန္တိ ဒသာဟာနာဂတပဒေ အသမ္မောဟတ္ထံ။ ပဌမပဒသ္သာတိ ဒသာဟာနာဂတပဒသ္သ။ တာနိ ဒိဝသာနီတိ တေသု ဒိဝသေသု။ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယာတိ သင္ဃတော ဝာ ဂဏတော ဝာ ဥဇုကံ အတ္တနောယေဝ ဝာ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ။ ပဉ္စမိတောတိ ဧတ္ထ ဝသ္သံ ဝသန္တသ္သ သင္ဃသ္သ ပဉ္စမိတော ပုဗ္ဗေ ဥပ္ပန္နံ အစ္စေကစီဝရံ ပဉ္စမိယံ ဝိဘဇိတ္ဝာ ဂဟိတံ အစ္စေကစီဝရပရိဟာရမေဝ လဘတိ။ ဥဇုကံ အတ္တနောယေဝ ဥပ္ပန္နံ စေ, ပဉ္စမိယံ ဥပ္ပန္နမေဝ အစ္စေကစီဝရပရိဟာရံ လဘတိ, န တတော ပုဗ္ဗေတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
646. Aṭṭhame asammohatthanti dasāhānāgatapade asammohatthaṃ. Paṭhamapadassāti dasāhānāgatapadassa. Tāni divasānīti tesu divasesu. Uppajjeyyāti saṅghato vā gaṇato vā ujukaṃ attanoyeva vā uppajjeyya. Pañcamitoti ettha vassaṃ vasantassa saṅghassa pañcamito pubbe uppannaṃ accekacīvaraṃ pañcamiyaṃ vibhajitvā gahitaṃ accekacīvaraparihārameva labhati. Ujukaṃ attanoyeva uppannaṃ ce, pañcamiyaṃ uppannameva accekacīvaraparihāraṃ labhati, na tato pubbeti daṭṭhabbaṃ.
သဒ္ဓာမတ္တကန္တိ ဓမ္မသ္သဝနာဒီဟိ တင္ခဏုပ္ပန္နံ သဒ္ဓာမတ္တကံ။ အာရောစိတံ စီဝရန္တိ အာရောစေတ္ဝာ ဒိန္နစီဝရံ။ ဆဋ္ဌိယံ ဥပ္ပန္နစီဝရသ္သ ဧကာဒသမော အရုဏော စီဝရကာလေ ဥဋ္ဌာတီတိ အာဟ ‘‘ဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိအာဒိ။ ဌပိတစီဝရမ္ပီတိ ပဓာနစီဝရဒသ္သနမုခေန သဗ္ဗမ္ပိ အတိရေကစီဝရံ ဝုတ္တံ။ အထ ‘‘စီဝရမာသေပိ အတိရေကစီဝရံ နိက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣဒံ ကုတော လဒ္ဓန္တိ စေ? ‘‘ဝိသုံ အနနုညာတေပိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ ‘စီဝရကာလသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝသ္သာနသ္သ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စ မာသာ’တိ ဝဒန္တေန တတိယကထိနသိက္ခာပဒေ ‘အကာလစီဝရံ နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္နံ, အတ္ထတေ ကထိနေ သတ္တမာသေ ဥပ္ပန္န’န္တိ ဝဒန္တေန စ အနုညာတမေဝ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အဋ္ဌကထာဝစနပ္ပမာဏေန ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ စ ကေစိ။
Saddhāmattakanti dhammassavanādīhi taṅkhaṇuppannaṃ saddhāmattakaṃ. Ārocitaṃ cīvaranti ārocetvā dinnacīvaraṃ. Chaṭṭhiyaṃ uppannacīvarassa ekādasamo aruṇo cīvarakāle uṭṭhātīti āha ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāyā’’tiādi. Ṭhapitacīvarampīti padhānacīvaradassanamukhena sabbampi atirekacīvaraṃ vuttaṃ. Atha ‘‘cīvaramāsepi atirekacīvaraṃ nikkhipituṃ vaṭṭatī’’ti idaṃ kuto laddhanti ce? ‘‘Visuṃ ananuññātepi imasmiṃ sikkhāpade ‘cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso, atthate kathine pañca māsā’ti vadantena tatiyakathinasikkhāpade ‘akālacīvaraṃ nāma anatthate kathine ekādasamāse uppannaṃ, atthate kathine sattamāse uppanna’nti vadantena ca anuññātameva hotī’’ti vadanti. ‘‘Aṭṭhakathāvacanappamāṇena gahetabba’’nti ca keci.
၆၅၀. ဣဒာနိ ပဌမကထိနာဒိသိက္ခာပဒေဟိ တသ္သ တသ္သ စီဝရသ္သ လဗ္ဘမာနံ ပရိဟာရံ ဣဓေဝ ဥပသံဟရိတ္ဝာ ဒသ္သေန္တော ‘‘ဣတိ အတိရေကစီဝရသ္သ ဒသာဟံ ပရိဟာရော’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသဒိဝသာဓိကော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသဒိဝသာဓိကာ ပဉ္စ မာသာ’’တိ အယမေဝ ပာဌော ဂဟေတဗ္ဗော။ ကေစိ ပနေတ္ထ ‘‘ကာမဉ္စေသ ‘ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ’န္တိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓော, အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန ပန အပုဗ္ဗံ ဝိယ အတ္ထံ ဒသ္သေတ္ဝာ သိက္ခာပဒံ ဌပိတ’’န္တိ ပာဌံ ဝတ္ဝာ ‘‘ဒသဒိဝသာဓိကော မာသော, ဒသဒိဝသာဓိကာ ပဉ္စ မာသာတိ ပာဌေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ တသ္သ ပမာဒပာဌတ္တာ။ န ဟိ ဒသာဟေန အသမ္ပတ္တာယ ကတ္တိကတေမာသိကပုဏ္ဏမာယ စီဝရကာလတော ပုဗ္ဗေ ဒသ ဒိဝသာ အဓိကာ ဟောန္တိ။ ဧဝဉ္ဟိ သတိ ‘‘နဝာဟာနာဂတံ ကတ္တိကတေမာသိကပုဏ္ဏမ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
650. Idāni paṭhamakathinādisikkhāpadehi tassa tassa cīvarassa labbhamānaṃ parihāraṃ idheva upasaṃharitvā dassento ‘‘iti atirekacīvarassa dasāhaṃ parihāro’’tiādimāha. ‘‘Anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañca māsā’’ti ayameva pāṭho gahetabbo. Keci panettha ‘‘kāmañcesa ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭhaṃ vatvā ‘‘dasadivasādhiko māso, dasadivasādhikā pañca māsāti pāṭhena bhavitabba’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ tassa pamādapāṭhattā. Na hi dasāhena asampattāya kattikatemāsikapuṇṇamāya cīvarakālato pubbe dasa divasā adhikā honti. Evañhi sati ‘‘navāhānāgataṃ kattikatemāsikapuṇṇama’’nti vattabbaṃ.
မာတိကာဋ္ဌကထာယမ္ပိ (ကင္ခာ. အဋ္ဌ. အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘ပဝာရဏမာသသ္သ ဇုဏ္ဟပက္ခပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နသ္သ စီဝရသ္သ နိဓာနကာလော ဒသ္သိတော ဟောတီ’’တိ ဝတ္ဝာ ‘‘ကာမဉ္စေသ ‘ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ’န္တိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓော, အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန ပန အပုဗ္ဗံ ဝိယ အတ္ထံ ဒသ္သေတ္ဝာ သိက္ခာပဒံ ဌပိတ’’န္တိ ပာဌော ဒသ္သိတော, သောပိ ပမာဒပာဌောယေဝ။ ‘‘ဇုဏ္ဟပက္ခပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ စ ဝုတ္တတ္တာ တတ္ထေဝ ပုဗ္ဗာပရဝိရောဓောပိ သိယာ, ဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္ဟိ သတိ ‘‘ဒသာဟပရမသိက္ခာပဒေနေဝ သိဒ္ဓ’’န္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဣမမေဝ စ ပမာဒပာဌံ ဂဟေတ္ဝာ ဘဒန္တဗုဒ္ဓဒတ္တာစရိယေန စ –
Mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘pavāraṇamāsassa juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāya uppannassa cīvarassa nidhānakālo dassito hotī’’ti vatvā ‘‘kāmañcesa ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭho dassito, sopi pamādapāṭhoyeva. ‘‘Juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāyā’’ti ca vuttattā tattheva pubbāparavirodhopi siyā, chaṭṭhito paṭṭhāyāti vattabbaṃ. Evañhi sati ‘‘dasāhaparamasikkhāpadeneva siddha’’nti sakkā vattuṃ. Imameva ca pamādapāṭhaṃ gahetvā bhadantabuddhadattācariyena ca –
‘‘တသ္သာစ္စာယိကဝတ္ထသ္သ၊ ကထိနေ တု အနတ္ထတေ။
‘‘Tassāccāyikavatthassa, kathine tu anatthate;
ပရိဟာရေကမာသောဝ၊ ဒသာဟပရမော မတော။
Parihārekamāsova, dasāhaparamo mato.
‘‘အတ္ထတေ ကထိနေ တသ္သ၊ ပဉ္စ မာသာ ပကာသိတာ။
‘‘Atthate kathine tassa, pañca māsā pakāsitā;
ပရိဟာရော မုနိန္ဒေန၊ ဒသာဟပရမာ ပနာ’’တိ။ –
Parihāro munindena, dasāhaparamā panā’’ti. –
ဝုတ္တံ။
Vuttaṃ.
အစ္စေကစီဝရကာလေ ဥပ္ပန္နတ္တာ ‘‘အစ္စေကစီဝရသဒိသေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပဉ္စမိယံ ဥပ္ပန္နံ အနစ္စေကစီဝရံ ဒသာဟံ အတိက္ကာမယတော စီဝရကာလတော ပုဗ္ဗေယေဝ အာပတ္တိ ဟောတိ, န စီဝရကာလာတိက္ကမေ, တသ္မာ စီဝရကာလာတိက္ကမေ ပုန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာယ အာပတ္တိယာ အဘာဝံ သန္ဓာယ ‘အနစ္စေကစီဝရေ အနစ္စေကစီဝရသညီ အနာပတ္တီ’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမပ္ပမာဏသ္သ အစ္စေကစီဝရသ္သ အတ္တနော သန္တကတာ, ဒသာဟာနာဂတာယ ကတ္တိကတေမာသိကပုဏ္ဏမာယ ဥပ္ပန္နဘာဝော, အနဓိဋ္ဌိတအဝိကပ္ပိတတာ, စီဝရကာလာတိက္ကမောတိ ဣမာနေတ္ထ စတ္တာရိ အင္ဂာနိ။
Accekacīvarakāle uppannattā ‘‘accekacīvarasadise’’ti vuttaṃ. ‘‘Pañcamiyaṃ uppannaṃ anaccekacīvaraṃ dasāhaṃ atikkāmayato cīvarakālato pubbeyeva āpatti hoti, na cīvarakālātikkame, tasmā cīvarakālātikkame puna āpajjitabbāya āpattiyā abhāvaṃ sandhāya ‘anaccekacīvare anaccekacīvarasaññī anāpattī’ti vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Vikappanupagapacchimappamāṇassa accekacīvarassa attano santakatā, dasāhānāgatāya kattikatemāsikapuṇṇamāya uppannabhāvo, anadhiṭṭhitaavikappitatā, cīvarakālātikkamoti imānettha cattāri aṅgāni.
အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၈. အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒံ • 8. Accekacīvarasikkhāpadaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၈. အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၈. အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၈. အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā