Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā

    8. අච්‌චෙකචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා

    8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā

    646. ‘‘අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, අච්‌චෙකචීවරං පටිග්‌ගහෙත්‌වා නික්‌ඛිපිතු’’න්‌ති, ‘‘යාව පවාරණා පවාරිතා’’ති ච යං වුත්‌තං, තෙ පන භික්‌ඛූ තස්‌ස වචනස්‌ස අත්‌ථං මිච්‌ඡා ගහෙත්‌වා අච්‌චෙකචීවරං නික්‌ඛිපන්‌තා චීවරකාලසමයං අතික්‌කාමෙසුං. කිමිදං විභත්‌තං, උදාහු අවිභත්‌තන්‌ති? විභත්‌තං, පුග්‌ගලිකං වා. තෙනෙව පරතො ‘‘අම්‌හාකං, ආවුසො, අච්‌චෙකචීවරානී’’ති වුත්‌තං, අවිභත්‌තං පන සඞ්‌ඝිකත්‌තා න කස්‌සචි නිස්‌සග්‌ගියං කරොති.

    646. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, accekacīvaraṃ paṭiggahetvā nikkhipitu’’nti, ‘‘yāva pavāraṇā pavāritā’’ti ca yaṃ vuttaṃ, te pana bhikkhū tassa vacanassa atthaṃ micchā gahetvā accekacīvaraṃ nikkhipantā cīvarakālasamayaṃ atikkāmesuṃ. Kimidaṃ vibhattaṃ, udāhu avibhattanti? Vibhattaṃ, puggalikaṃ vā. Teneva parato ‘‘amhākaṃ, āvuso, accekacīvarānī’’ti vuttaṃ, avibhattaṃ pana saṅghikattā na kassaci nissaggiyaṃ karoti.

    අපිච ‘‘අච්‌චෙකචීවරං පටිග්‌ගහෙත්‌වා නික්‌ඛිපිතු’’න්‌ති ඉමිනා සාමඤ්‌ඤවචනෙන වස්‌සූපනායිකදිවසතො පට්‌ඨාය, පිට්‌ඨිසමයතො පට්‌ඨාය වා යාව පවාරණා නික්‌ඛිපිතුං වට්‌ටති එව සඞ්‌ඝිකත්‌තා, පුග්‌ගලිකම්‌පි ‘‘වස්‌සංවුත්‌ථකාලෙ ගණ්‌හථා’’ති දින්‌නත්‌තා. තාදිසඤ්‌හි යාව වස්‌සංවුත්‌ථො හොති, තාව න තස්‌සෙව, දායකස්‌ස සන්‌තකං හොති, තථා ඉතො තතියවස්‌සෙ, චතුත්‌ථවස්‌සෙ වා ‘‘පවාරණාය ගණ්‌හථා’’තිආදිනා දින්‌නම්‌පි නික්‌ඛිපිත්‌වා යථාදානමෙව ගහෙතබ්‌බං. අයමත්‌ථො අට්‌ඨකථායං (පාරා. අට්‌ඨ. 2.646-9 ආදයො) පාකටො. තානි චීවරකාලසමයාතික්‌කමෙ න නිස්‌සග්‌ගියානීති චෙ? න, උද්‌දිස්‌ස දින්‌නත්‌තා. යස්‌මා අයං සමයො ‘‘කාලෙපි ආදිස්‌ස දින්‌න’’න්‌ති එත්‌ථ ‘‘කාලො’’ති ආගතො, ගණභොජනසික්‌ඛාපදාදීසු ‘‘සමයො’’ත්‌වෙව ආගතො, තස්‌මා ඉධ තෙසං එකත්‌ථතාදස්‌සනත්‌ථං එකතො ‘‘චීවරකාලසමයො’’ති වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. මාතිකායං පනෙත්‌ථ තාදිසං චීවරං අත්‌තනො සන්‌තකභාවං උපගතං පුග්‌ගලිකං සන්‌ධාය වුත්‌තං, තෙනෙවාහ ‘‘භික්‌ඛුනො පනෙව අච්‌චෙකචීවරං උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යා’’ති. අත්‌තනො කුටියා වස්‌සංවුත්‌ථස්‌ස භික්‌ඛුනො හි දාතුං අලභන්‌තො අන්‌තොවස්‌සෙ එව දානකිච්‌චං පරිනිට්‌ඨාපෙත්‌වා ගච්‌ඡති, තථා සඞ්‌ඝස්‌ස. තස්‌මා ඉදං අච්‌චෙකචීවරං අත්‌ථි උප්‌පන්‌නකාලතො පට්‌ඨාය සඞ්‌ඝස්‌ස වා පුග්‌ගලස්‌ස වා සන්‌තකභාවං උපගච්‌ඡන්‌තං, යං න වස්‌සාවාසිකභාවෙන දින්‌නං, අත්‌ථි උප්‌පන්‌නකාලතො පට්‌ඨාය අනුපගන්‌ත්‌වා වස්‌සංවුත්‌ථකාලෙයෙව පුග්‌ගලස්‌ස වා සඞ්‌ඝස්‌ස වා උපගච්‌ඡන්‌තං, යං වස්‌සාවාසිකභාවෙන උප්‌පජ්‌ජිත්‌වා සමයෙ දින්‌නං, අත්‌ථි සමයෙ දින්‌නම්‌පි පුග්‌ගලස්‌ස සන්‌තකභාවං අනුපගච්‌ඡන්‌තං, සඞ්‌ඝසන්‌තකභාවං වා දායකසන්‌තකභාවං වා උපගච්‌ඡන්‌තං, ඊදිසං සන්‌ධාය ‘‘සඤ්‌ඤාණං කත්‌වා නික්‌ඛිපිතබ්‌බ’’න්‌ති වුත්‌තං. ඉදං අතිරෙකසංවච්‌ඡරම්‌පි නික්‌ඛිපිතුං ලභති අත්‌තනො සන්‌තකභාවං අනුපගතත්‌තා, තස්‌මා ‘‘දසාහානාගත’’න්‌ති ඉතො අඤ්‌ඤං සන්‌ධාය වුත්‌තන්‌ති සිද්‌ධමෙතන්‌ති. දසාහතො පුරෙතරං ලභිත්‌වා යාව පවාරණා නික්‌ඛිපිතුං න ලභති, තස්‌මා සකභාවූපගතමෙව අධිට්‌ඨාතබ්‌බං, තංයෙව සන්‌ධාය ‘‘දසාහානාගත’’න්‌ති වුත්‌තං, යතො ‘‘අන්‌තොසමයෙ අධිට්‌ඨෙති, විකප්‌පෙතී’’ති අනාපත්‌තිවාරෙ වුත්‌තං. සඤ්‌ඤාණං කත්‌වා නික්‌ඛිපිතබ්‌බකං පන පරස්‌ස දාතබ්‌බතාය සකභාවං අනුපගතං, න හි තං සන්‌ධාය ‘‘අධිට්‌ඨෙති, විකප්‌පෙතී’’ති සක්‌කා වත්‌තුං, න ච තං ඉමස්‌මිං අත්‌ථෙ නිස්‌සග්‌ගියං හොති සඞ්‌ඝස්‌ස නිස්‌සග්‌ගියාභාවතො, අට්‌ඨකථායම්‌පි අයමත්‌ථො සුට්‌ඨු පාකටොව. කතමං සඤ්‌ඤාණං කත්‌වා නික්‌ඛිපිතබ්‌බන්‌ති චෙ? පරසන්‌තකං චීවරං සඞ්‌ඝිකමෙව හොති, තතො ‘‘සල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා සුඛං දාතුං භවිස්‌සතී’’ති ඉමිනා හි පරස්‌ස සන්‌තකභාවො දස්‌සිතො.

    Apica ‘‘accekacīvaraṃ paṭiggahetvā nikkhipitu’’nti iminā sāmaññavacanena vassūpanāyikadivasato paṭṭhāya, piṭṭhisamayato paṭṭhāya vā yāva pavāraṇā nikkhipituṃ vaṭṭati eva saṅghikattā, puggalikampi ‘‘vassaṃvutthakāle gaṇhathā’’ti dinnattā. Tādisañhi yāva vassaṃvuttho hoti, tāva na tasseva, dāyakassa santakaṃ hoti, tathā ito tatiyavasse, catutthavasse vā ‘‘pavāraṇāya gaṇhathā’’tiādinā dinnampi nikkhipitvā yathādānameva gahetabbaṃ. Ayamattho aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.646-9 ādayo) pākaṭo. Tāni cīvarakālasamayātikkame na nissaggiyānīti ce? Na, uddissa dinnattā. Yasmā ayaṃ samayo ‘‘kālepi ādissa dinna’’nti ettha ‘‘kālo’’ti āgato, gaṇabhojanasikkhāpadādīsu ‘‘samayo’’tveva āgato, tasmā idha tesaṃ ekatthatādassanatthaṃ ekato ‘‘cīvarakālasamayo’’ti vuttanti veditabbaṃ. Mātikāyaṃ panettha tādisaṃ cīvaraṃ attano santakabhāvaṃ upagataṃ puggalikaṃ sandhāya vuttaṃ, tenevāha ‘‘bhikkhuno paneva accekacīvaraṃ uppajjeyyā’’ti. Attano kuṭiyā vassaṃvutthassa bhikkhuno hi dātuṃ alabhanto antovasse eva dānakiccaṃ pariniṭṭhāpetvā gacchati, tathā saṅghassa. Tasmā idaṃ accekacīvaraṃ atthi uppannakālato paṭṭhāya saṅghassa vā puggalassa vā santakabhāvaṃ upagacchantaṃ, yaṃ na vassāvāsikabhāvena dinnaṃ, atthi uppannakālato paṭṭhāya anupagantvā vassaṃvutthakāleyeva puggalassa vā saṅghassa vā upagacchantaṃ, yaṃ vassāvāsikabhāvena uppajjitvā samaye dinnaṃ, atthi samaye dinnampi puggalassa santakabhāvaṃ anupagacchantaṃ, saṅghasantakabhāvaṃ vā dāyakasantakabhāvaṃ vā upagacchantaṃ, īdisaṃ sandhāya ‘‘saññāṇaṃ katvā nikkhipitabba’’nti vuttaṃ. Idaṃ atirekasaṃvaccharampi nikkhipituṃ labhati attano santakabhāvaṃ anupagatattā, tasmā ‘‘dasāhānāgata’’nti ito aññaṃ sandhāya vuttanti siddhametanti. Dasāhato puretaraṃ labhitvā yāva pavāraṇā nikkhipituṃ na labhati, tasmā sakabhāvūpagatameva adhiṭṭhātabbaṃ, taṃyeva sandhāya ‘‘dasāhānāgata’’nti vuttaṃ, yato ‘‘antosamaye adhiṭṭheti, vikappetī’’ti anāpattivāre vuttaṃ. Saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbakaṃ pana parassa dātabbatāya sakabhāvaṃ anupagataṃ, na hi taṃ sandhāya ‘‘adhiṭṭheti, vikappetī’’ti sakkā vattuṃ, na ca taṃ imasmiṃ atthe nissaggiyaṃ hoti saṅghassa nissaggiyābhāvato, aṭṭhakathāyampi ayamattho suṭṭhu pākaṭova. Katamaṃ saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbanti ce? Parasantakaṃ cīvaraṃ saṅghikameva hoti, tato ‘‘sallakkhetvā sukhaṃ dātuṃ bhavissatī’’ti iminā hi parassa santakabhāvo dassito.

    ‘‘තතො පරං එකදිවසම්‌පි පරිහාරො නත්‌ථීති දසාහපරමතො උද්‌ධං අනුපගතත්‌තා’’ති ලිඛිතං, ඉතො සමයතො උද්‌ධමෙව දසාහස්‌ස අනුපගතත්‌තා සමයතො පරං දසාහං න ලභතීති කිරස්‌ස අධිප්‌පායො. ‘‘එතං පරිහාරං ලභතියෙවා’’ති එත්‌ථ ‘‘එකාදසමං අරුණං චීවරමාසෙ උට්‌ඨෙතී’’ති කාරණං ලිඛිතං. අනුගණ්‌ඨිපදෙ පන ‘‘අනධිට්‌ඨහිත්‌වා එකාදසදිවසෙ නික්‌ඛිපිතුං ලභතී’ති වදන්‌තො භගවා ඉතරම්‌පි අනච්‌චෙකචීවරාදිං අනුජානාති, අච්‌චෙකචීවරමුඛෙනාති අපරෙ’’ති වුත්‌තං. එත්‌ථ කතරං සුභාසිතං? උභයම්‌පීති එකෙ. කථං? පඨමං ‘‘අච්‌චෙකචීවරස්‌ස අනත්‌ථතෙ කථිනෙ දසදිවසාධිකො මාසො, අත්‌ථතෙ කථිනෙ දසදිවසාධිකා පඤ්‌චමාසා’’ති ඉමිනා සමෙති, අනුගණ්‌ඨිපදලද්‌ධියා හි එත්‌ථ ‘‘එකාදසදිවසාධිකො’’ති වත්‌තබ්‌බතං ආපජ්‌ජති, දුතියං ‘‘දසාහානාගතන්‌ති…පෙ.… දසාහෙන අසම්‌පත්‌තාති අත්‌ථො’’ති ඉමිනා සමෙති. ඉමස්‌ස නයස්‌ස වසෙන ‘‘පඤ්‌චමිතො පට්‌ඨාය උප්‌පන්‌නස්‌ස චීවරස්‌ස නිධානකාලො දස්‌සිතො හොතී’’ති පාඨො යුජ්‌ජති. තථා ගණ්‌ඨිපදලද්‌ධියා ‘‘නවාහානාගතං කත්‌තිකතෙමාසිකපුණ්‌ණම’’න්‌ති වත්‌තබ්‌බතං ආපජ්‌ජති, තස්‌ස වසෙන ‘‘කාමඤ්‌චෙස දසාහපරමං අතිරෙකචීවරං ධාරෙතබ්‌බන්‌ති ඉමිනාව සිද්‌ධො, අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිවසෙන පන අපුබ්‌බං විය අත්‌ථං දස්‌සෙත්‌වා සික්‌ඛාපදං ඨපිත’’න්‌ති අයං පාඨො යුජ්‌ජති. කො පනෙත්‌ථ සාරොති? යො පච්‌ඡා වුත්‌තො, සොව සාරො. තෙනෙව අට්‌ඨකථාචරියෙන ‘‘පඤ්‌චමිතො පට්‌ඨායා’’ති වුත්‌තං. පොරාණගණ්‌ඨිපදෙහි අට්‌ඨකථාය ච සද්‌ධිං සංසන්‌දනතො, ‘‘දසාහානාගත’’න්‌ති පාළියා සංසන්‌දනතො ච එත්‌ථ ගණ්‌ඨිපදලද්‌ධිපි පාළියා සමෙති.

    ‘‘Tato paraṃ ekadivasampi parihāro natthīti dasāhaparamato uddhaṃ anupagatattā’’ti likhitaṃ, ito samayato uddhameva dasāhassa anupagatattā samayato paraṃ dasāhaṃ na labhatīti kirassa adhippāyo. ‘‘Etaṃ parihāraṃ labhatiyevā’’ti ettha ‘‘ekādasamaṃ aruṇaṃ cīvaramāse uṭṭhetī’’ti kāraṇaṃ likhitaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘anadhiṭṭhahitvā ekādasadivase nikkhipituṃ labhatī’ti vadanto bhagavā itarampi anaccekacīvarādiṃ anujānāti, accekacīvaramukhenāti apare’’ti vuttaṃ. Ettha kataraṃ subhāsitaṃ? Ubhayampīti eke. Kathaṃ? Paṭhamaṃ ‘‘accekacīvarassa anatthate kathine dasadivasādhiko māso, atthate kathine dasadivasādhikā pañcamāsā’’ti iminā sameti, anugaṇṭhipadaladdhiyā hi ettha ‘‘ekādasadivasādhiko’’ti vattabbataṃ āpajjati, dutiyaṃ ‘‘dasāhānāgatanti…pe… dasāhena asampattāti attho’’ti iminā sameti. Imassa nayassa vasena ‘‘pañcamito paṭṭhāya uppannassa cīvarassa nidhānakālo dassito hotī’’ti pāṭho yujjati. Tathā gaṇṭhipadaladdhiyā ‘‘navāhānāgataṃ kattikatemāsikapuṇṇama’’nti vattabbataṃ āpajjati, tassa vasena ‘‘kāmañcesa dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabbanti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti ayaṃ pāṭho yujjati. Ko panettha sāroti? Yo pacchā vutto, sova sāro. Teneva aṭṭhakathācariyena ‘‘pañcamito paṭṭhāyā’’ti vuttaṃ. Porāṇagaṇṭhipadehi aṭṭhakathāya ca saddhiṃ saṃsandanato, ‘‘dasāhānāgata’’nti pāḷiyā saṃsandanato ca ettha gaṇṭhipadaladdhipi pāḷiyā sameti.

    කථං? යස්‌මා පවාරණාදිවසෙ අරුණුග්‌ගමනෙ භික්‌ඛු වස්‌සංවුත්‌ථො හොති, තස්‌මා ඉමිනා දසමෙන අහෙන සද්‌ධිං ඡට්‌ඨිතො පට්‌ඨාය නවදිවසා දස අහානීති දසාහං, තෙන දසාහෙන, සහයොගත්‌ථෙ කරණවචනං. කත්‌තිකතෙමාසිකපුණ්‌ණමා චීවරසමයං අසම්‌පත්‌තාති කත්‌වා ‘‘අනාගතා’’ති වුච්‌චති. යථා අපරකත්‌තිකපුණ්‌ණමාය වස්‌සිකසාටිකං පච්‌චුද්‌ධරිත්‌වා විකප්‌පෙන්‌තො ‘‘චාතුමාසං අධිට්‌ඨාතුං තතො පරං විකප්‌පෙතු’’න්‌ති වුච්‌චති , එවංසම්‌පදමිදන්‌ති. එත්‌ථ වුච්‌චතීති චෙ? න, ඉමස්‌ස නිප්‌පයොජනභාවප්‌පසඞ්‌ගතො. අච්‌චෙකචීවරපටිග්‌ගහණකාලං නියමිතන්‌ති චෙ? න, ‘‘ඡට්‌ඨිතො පට්‌ඨාය උප්‌පන්‌නචීවරං අච්‌චෙකමෙව න හොති. පඨමකථිනෙන සිද්‌ධත්‌තා’’ති පොරාණට්‌ඨකථාගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තත්‌තා තතො උපරි ‘‘අච්‌චෙකචීවර’’න්‌ති වුච්‌චති, පටිග්‌ගණ්‌හන්‌තස්‌ස ආපත්‌තිසඞ්‌ගහො ච. න ච සා ආපත්‌ති පාළියා, අට්‌ඨකථාය, යුත්‌තිතො වා සම්‌භවති. අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිමත්‌තවසෙන වුත්‌තන්‌ති චෙ? න, දසාහාධිච්‌චකාරිකා අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිපායං න දිස්‌සති. ‘‘භික්‌ඛූ අච්‌චෙකචීවරං පටිග්‌ගහෙත්‌වා චීවරකාලසමයං අතික්‌කාමෙන්‌තී’’ති එත්‌ථ එත්‌තිකා එව හි අට්‌ඨුප්‌පත්‌ති. තථා හි පරිවාරෙ (පරි. 47-53) ‘‘කිස්‌මිං වත්‌ථුස්‌මි’’න්‌ති ආරභිත්‌වා එත්‌තකමෙව වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. අච්‌චෙකචීවරං චීවරකාලං නාතික්‌කාමෙතබ්‌බං, ඉතරං අතික්‌කාමෙතබ්‌බන්‌ති දස්‌සනත්‌ථං ඉදං පඤ්‌ඤත්‌තන්‌ති චෙ? න, අච්‌චෙකචීවරස්‌සෙව අපරාධදස්‌සනතො, විසෙසකාරණාභාවා , ‘‘කාමඤ්‌චෙස දසාහපරමං අතිරෙකචීවරං ධාරෙතබ්‌බන්‌ති ඉමිනාව සිද්‌ධො’’තිආදිවචනවිරොධතො ච යථාවුත්‌තවචනාසම්‌භවතො ච.

    Kathaṃ? Yasmā pavāraṇādivase aruṇuggamane bhikkhu vassaṃvuttho hoti, tasmā iminā dasamena ahena saddhiṃ chaṭṭhito paṭṭhāya navadivasā dasa ahānīti dasāhaṃ, tena dasāhena, sahayogatthe karaṇavacanaṃ. Kattikatemāsikapuṇṇamā cīvarasamayaṃ asampattāti katvā ‘‘anāgatā’’ti vuccati. Yathā aparakattikapuṇṇamāya vassikasāṭikaṃ paccuddharitvā vikappento ‘‘cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’’nti vuccati , evaṃsampadamidanti. Ettha vuccatīti ce? Na, imassa nippayojanabhāvappasaṅgato. Accekacīvarapaṭiggahaṇakālaṃ niyamitanti ce? Na, ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāya uppannacīvaraṃ accekameva na hoti. Paṭhamakathinena siddhattā’’ti porāṇaṭṭhakathāgaṇṭhipadesu vuttattā tato upari ‘‘accekacīvara’’nti vuccati, paṭiggaṇhantassa āpattisaṅgaho ca. Na ca sā āpatti pāḷiyā, aṭṭhakathāya, yuttito vā sambhavati. Aṭṭhuppattimattavasena vuttanti ce? Na, dasāhādhiccakārikā aṭṭhuppattipāyaṃ na dissati. ‘‘Bhikkhū accekacīvaraṃ paṭiggahetvā cīvarakālasamayaṃ atikkāmentī’’ti ettha ettikā eva hi aṭṭhuppatti. Tathā hi parivāre (pari. 47-53) ‘‘kismiṃ vatthusmi’’nti ārabhitvā ettakameva vuttanti veditabbaṃ. Accekacīvaraṃ cīvarakālaṃ nātikkāmetabbaṃ, itaraṃ atikkāmetabbanti dassanatthaṃ idaṃ paññattanti ce? Na, accekacīvarasseva aparādhadassanato, visesakāraṇābhāvā , ‘‘kāmañcesa dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabbanti imināva siddho’’tiādivacanavirodhato ca yathāvuttavacanāsambhavato ca.

    කථං? දසාහෙන සහ කත්‌තිකපුණ්‌ණමා ‘‘අනාගතා’’ති හි වුත්‌තෙ දසාහතො අඤ්‌ඤා සා පුණ්‌ණමාති ආපජ්‌ජති. අනඤ්‌ඤා චෙ, සහ-සද්‌දො න සම්‌භවති, න හි අත්‌තනාව අත්‌තනො යොගො සම්‌භවති, අනාගත-සද්‌දො ච න සම්‌භවති. ආගතා සම්‌පත්‌තා එව හි සා පුණ්‌ණමා. චීවරසමයස්‌ස අනන්‌තරත්‌තා එකීභාවං අනාගතත්‌තා අනාගතායෙවාති චෙ? න, තථාපි අනාගත-සද්‌දස්‌ස සම්‌භවතො, ආගමනසම්‌භවෙ සතියෙව හි අනාගත-සද්‌දො සම්‌භවති, න හි නිබ්‌බානං, පඤ්‌ඤත්‌ති වා ‘‘අනාගතා’’ති වුච්‌චති. නිබ්‌බානං විය ඛණත්‌තයං, සා ච පුණ්‌ණමා න කදාචි සමයභාවං පාපුණාතීති අයුත්‌තමෙව. ‘‘තතො පරං විකප්‌පෙතු’’න්‌ති පන වචනං පිට්‌ඨිසමයං ගහෙත්‌වා ඨිතත්‌තා සම්‌භවති. අපිච පවාරණායං අරුණෙ ච උට්‌ඨිතෙ සා පුණ්‌ණමා චීවරසමයං එකාහානාගතා එවාපජ්‌ජති පුබ්‌බෙ සහයොගපත්‌තත්‌තා. එවං සන්‌තෙ එකීභාවගතාපි සා චීවරසමයං අනාගතා එව ජාතාති සබ්‌බදා න තථාවිග්‌ගහකරණවචනත්‌ථං කොචිදෙව වචනතො දීපෙතීති වෙදිතබ්‌බං.

    Kathaṃ? Dasāhena saha kattikapuṇṇamā ‘‘anāgatā’’ti hi vutte dasāhato aññā sā puṇṇamāti āpajjati. Anaññā ce, saha-saddo na sambhavati, na hi attanāva attano yogo sambhavati, anāgata-saddo ca na sambhavati. Āgatā sampattā eva hi sā puṇṇamā. Cīvarasamayassa anantarattā ekībhāvaṃ anāgatattā anāgatāyevāti ce? Na, tathāpi anāgata-saddassa sambhavato, āgamanasambhave satiyeva hi anāgata-saddo sambhavati, na hi nibbānaṃ, paññatti vā ‘‘anāgatā’’ti vuccati. Nibbānaṃ viya khaṇattayaṃ, sā ca puṇṇamā na kadāci samayabhāvaṃ pāpuṇātīti ayuttameva. ‘‘Tato paraṃ vikappetu’’nti pana vacanaṃ piṭṭhisamayaṃ gahetvā ṭhitattā sambhavati. Apica pavāraṇāyaṃ aruṇe ca uṭṭhite sā puṇṇamā cīvarasamayaṃ ekāhānāgatā evāpajjati pubbe sahayogapattattā. Evaṃ sante ekībhāvagatāpi sā cīvarasamayaṃ anāgatā eva jātāti sabbadā na tathāviggahakaraṇavacanatthaṃ kocideva vacanato dīpetīti veditabbaṃ.

    කිමත්‌ථං පනෙත්‌ථ ‘‘දසදිවසාධිකො මාසො’’තිආදි වුත්‌තන්‌ති? තං පාරිපූරිසම්‌භවතො. පඤ්‌චමියඤ්‌හි පුරෙ අරුණං උප්‌පන්‌නඅච්‌චෙකචීවරස්‌ස දසදිවසාධිකො මාසොයෙව පරිපූරොති කත්‌වා තථා වුත්‌තං. අපිච තස්‌සා පඤ්‌චමියා දිවසභාගොපි සම්‌පත්‌තාය රත්‌තියා ‘‘හිය්‍යො’’ති වුච්‌චති, පගෙව පුරෙ අරුණං, තෙනෙවාහ ‘‘හිය්‍යො ඛො, ආවුසො, අම්‌හාක’’න්‌තිආදි. ‘‘එවං සන්‌තෙ ‘ඡට්‌ඨිතො පට්‌ඨායා’ති වුත්‌තපඨමපාඨස්‌ස වසෙන ‘අනච්‌චෙකචීවරම්‌පි පච්‌චුද්‌ධරිත්‌වා ඨපිතං තිචීවරම්‌පි එතං පරිහාරං ලභතියෙවා’’’ති ච ‘‘දසදිවසාධිකො මාසො’’තිආදි ච යං ලිඛිතං. තං න, ‘‘පඤ්‌චමිතො පට්‌ඨායා’’ති පාඨෙ සජ්‌ජිතෙව එතෙන පරියායෙන යථාවුත්‌තඅත්‌ථසම්‌භවතො, න තානි ඨානානි පුන සජ්‌ජිතානි. යථාඨිතවසෙනෙව අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිතබ්‌බානීති නො තක්‌කොති ආචරියො. ඉදං සික්‌ඛාපදං පුණ්‌ණමායං අනිස්‌සග්‌ගියත්‌ථමෙවාති උපතිස්‌සත්‌ථෙරො. ‘‘පවාරණාමාසස්‌ස ජුණ්‌හපක්‌ඛපඤ්‌චමිතො පට්‌ඨායා’’ති පාඨෙ සජ්‌ජිතෙ එතෙන පරියායෙන යථාවුත්‌තො උප්‌පන්‌නස්‌ස චීවරස්‌ස නිධානකාලො දස්‌සිතො හොති, ‘‘අච්‌චෙකචීවරන්‌ති අච්‌චායිකචීවරං වුච්‌චතී’’තිආදි පාඨො. ‘‘ඡට්‌ඨිතො පට්‌ඨායා’’ති ච ‘‘කාමඤ්‌චෙස දසාහපරම’’න්‌තිආදි ච යං ලිඛිතං, තං න පාඨො, තස්‌මා එකාදසදිවසං පරිහාරං ලභතීති කත්‌වා ආචරියෙන ‘‘පඤ්‌චමිතො පට්‌ඨායා’’ති ලිඛාපිතො කිර. ‘‘පවාරණාමාසස්‌ස ජුණ්‌හපක්‌ඛඡට්‌ඨිතො පට්‌ඨාය පන උප්‌පන්‌නං අනච්‌චෙකචීවරම්‌පි පච්‌චුද්‌ධරිත්‌වා ඨපිතං තිචීවරම්‌පි එතං පරිහාරං ලභතියෙවාති පාඨො’’ති ච ‘‘අච්‌චෙකචීවරස්‌ස අනත්‌ථතෙ කථිනෙ එකාදසදිවසාධිකො මාසො, අත්‌ථතෙ කථිනෙ එකාදසදිවසාධිකා පඤ්‌චමාසාති පාඨො’’ති ච එත්‌ථ පපඤ්‌චෙන්‌ති, තස්‌මා සුට්‌ඨු සල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා කථෙතබ්‌බං, තුණ්‌හීභූතෙන වා භවිතබ්‌බං.

    Kimatthaṃ panettha ‘‘dasadivasādhiko māso’’tiādi vuttanti? Taṃ pāripūrisambhavato. Pañcamiyañhi pure aruṇaṃ uppannaaccekacīvarassa dasadivasādhiko māsoyeva paripūroti katvā tathā vuttaṃ. Apica tassā pañcamiyā divasabhāgopi sampattāya rattiyā ‘‘hiyyo’’ti vuccati, pageva pure aruṇaṃ, tenevāha ‘‘hiyyo kho, āvuso, amhāka’’ntiādi. ‘‘Evaṃ sante ‘chaṭṭhito paṭṭhāyā’ti vuttapaṭhamapāṭhassa vasena ‘anaccekacīvarampi paccuddharitvā ṭhapitaṃ ticīvarampi etaṃ parihāraṃ labhatiyevā’’’ti ca ‘‘dasadivasādhiko māso’’tiādi ca yaṃ likhitaṃ. Taṃ na, ‘‘pañcamito paṭṭhāyā’’ti pāṭhe sajjiteva etena pariyāyena yathāvuttaatthasambhavato, na tāni ṭhānāni puna sajjitāni. Yathāṭhitavaseneva ajjhupekkhitabbānīti no takkoti ācariyo. Idaṃ sikkhāpadaṃ puṇṇamāyaṃ anissaggiyatthamevāti upatissatthero. ‘‘Pavāraṇāmāsassa juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāyā’’ti pāṭhe sajjite etena pariyāyena yathāvutto uppannassa cīvarassa nidhānakālo dassito hoti, ‘‘accekacīvaranti accāyikacīvaraṃ vuccatī’’tiādi pāṭho. ‘‘Chaṭṭhito paṭṭhāyā’’ti ca ‘‘kāmañcesa dasāhaparama’’ntiādi ca yaṃ likhitaṃ, taṃ na pāṭho, tasmā ekādasadivasaṃ parihāraṃ labhatīti katvā ācariyena ‘‘pañcamito paṭṭhāyā’’ti likhāpito kira. ‘‘Pavāraṇāmāsassa juṇhapakkhachaṭṭhito paṭṭhāya pana uppannaṃ anaccekacīvarampi paccuddharitvā ṭhapitaṃ ticīvarampi etaṃ parihāraṃ labhatiyevāti pāṭho’’ti ca ‘‘accekacīvarassa anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañcamāsāti pāṭho’’ti ca ettha papañcenti, tasmā suṭṭhu sallakkhetvā kathetabbaṃ, tuṇhībhūtena vā bhavitabbaṃ.

    අච්‌චෙකචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 8. අච්‌චෙකචීවරසික්‌ඛාපදං • 8. Accekacīvarasikkhāpadaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 8. අච්‌චෙකචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. අච්‌චෙකචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 8. අච්‌චෙකචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact