| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
४. अच्चेन्तिसुत्तवण्णना
4. Accentisuttavaṇṇanā
४. चतुत्थे अच्चेन्तीति अतिक्कमन्ति। कालाति पुरेभत्तादयो काला। तरयन्ति रत्तियोति रत्तियो अतिक्कममाना पुग्गलं मरणूपगमनाय तरयन्ति सीघं सीघं गमयन्ति। वयोगुणाति पठममज्झिमपच्छिमवयानं गुणा, रासयोति अत्थो। ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, अहतानं वत्थानं दिगुणं सङ्घाटि’’न्ति (महाव॰ ३४८) एत्थ हि पटलट्ठो गुणट्ठो। ‘‘सतगुणा दक्खिणा पाटिकङ्खितब्बा’’ति (म॰ नि॰ ३.३७९) एत्थ आनिसंसट्ठो। ‘‘अन्तं अन्तगुण’’न्ति एत्थ कोट्ठासट्ठो। ‘‘कयिरा मालागुणे बहू’’ति (ध॰ प॰ ५३) एत्थ रासट्ठो। ‘‘पञ्च कामगुणा’’ति एत्थ बन्धनट्ठो। इध पन रासट्ठो गुणट्ठो। तस्मा वयोगुणाति वयोरासयो वेदितब्बा। अनुपुब्बं जहन्तीति अनुपटिपाटिया पुग्गलं जहन्ति। मज्झिमवये ठितं हि पठमवयो जहति, पच्छिमवये ठितं द्वे पठममज्झिमा जहन्ति, मरणक्खणे पन तयोपि वया जहन्तेव। एतं भयन्ति एतं कालानं अतिक्कमनं, रत्तिदिवानं तरितभावो, वयोगुणानं जहनभावोति तिविधं भयं। सेसं पुरिमसदिसमेवाति।
4. Catutthe accentīti atikkamanti. Kālāti purebhattādayo kālā. Tarayanti rattiyoti rattiyo atikkamamānā puggalaṃ maraṇūpagamanāya tarayanti sīghaṃ sīghaṃ gamayanti. Vayoguṇāti paṭhamamajjhimapacchimavayānaṃ guṇā, rāsayoti attho. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ahatānaṃ vatthānaṃ diguṇaṃ saṅghāṭi’’nti (mahāva. 348) ettha hi paṭalaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā’’ti (ma. ni. 3.379) ettha ānisaṃsaṭṭho. ‘‘Antaṃ antaguṇa’’nti ettha koṭṭhāsaṭṭho. ‘‘Kayirā mālāguṇe bahū’’ti (dha. pa. 53) ettha rāsaṭṭho. ‘‘Pañca kāmaguṇā’’ti ettha bandhanaṭṭho. Idha pana rāsaṭṭho guṇaṭṭho. Tasmā vayoguṇāti vayorāsayo veditabbā. Anupubbaṃjahantīti anupaṭipāṭiyā puggalaṃ jahanti. Majjhimavaye ṭhitaṃ hi paṭhamavayo jahati, pacchimavaye ṭhitaṃ dve paṭhamamajjhimā jahanti, maraṇakkhaṇe pana tayopi vayā jahanteva. Etaṃ bhayanti etaṃ kālānaṃ atikkamanaṃ, rattidivānaṃ taritabhāvo, vayoguṇānaṃ jahanabhāvoti tividhaṃ bhayaṃ. Sesaṃ purimasadisamevāti.
अच्चेन्तिसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Accentisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ४. अच्चेन्तिसुत्तं • 4. Accentisuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ४. अच्चेन्तिसुत्तवण्णना • 4. Accentisuttavaṇṇanā
