Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    ੬. ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ

    6. Accharāsaṅghātavaggavaṇṇanā

    ੫੧. ਛਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਤਂ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ ਤਂ ਭવਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਤવਿਰਹਿਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ। ਤਤ੍ਥ ਆਗਮਾਧਿਗਮਾਭਾવਾ ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਇਤਿ। ਯੋ ਹਿ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਥવਸੇਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਭવਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਪਕਤਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਜવਨਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਲੋਭਾਦੀਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਨੇવ ਆਗਮવਸੇਨ ਨ ਅਧਿਗਮવਸੇਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਚ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾવਿਨਿਚ੍ਛਯવਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਪਟਿવੇਧਸਾਧਕੋ ਨੇવ ਆਗਮੋ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਨ ਅਧਿਗਮੋ ਅਤ੍ਥਿ। ਸੋ ਆਗਮਾਧਿਗਮਾਭਾવਾ ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਇਤਿ। ਸ੍વਾਯਂ –

    51. Chaṭṭhassa paṭhame taṃ assutavā puthujjanoti taṃ bhavaṅgacittaṃ sutavirahito puthujjano. Tattha āgamādhigamābhāvā ñeyyo assutavā iti. Yo hi idaṃ suttaṃ ādito paṭṭhāya atthavasena upaparikkhanto ‘‘idaṃ bhavaṅgacittaṃ nāma pakatiparisuddhampi javanakkhaṇe uppannehi lobhādīhi upakkilesehi upakkiliṭṭha’’nti neva āgamavasena na adhigamavasena jānāti, yassa ca khandhadhātuāyatanapaccayākārasatipaṭṭhānādīsu uggahaparipucchāvinicchayavirahitattā yathābhūtañāṇapaṭivedhasādhako neva āgamo, paṭipattiyā adhigantabbassa anadhigatattā na adhigamo atthi. So āgamādhigamābhāvā ñeyyo assutavā iti. Svāyaṃ –

    ‘‘ਪੁਥੂਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ।

    ‘‘Puthūnaṃ jananādīhi, kāraṇehi puthujjano;

    ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ, ਪੁਥੁવਾਯਂ ਜਨੋ ਇਤਿ’’॥

    Puthujjanantogadhattā, puthuvāyaṃ jano iti’’.

    ਸੋ ਹਿ ਪੁਥੂਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਦੀਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ। ਯਥਾਹ –

    So hi puthūnaṃ nānappakārānaṃ kilesādīnaṃ jananādīhi kāraṇehi puthujjano. Yathāha –

    ‘‘ਪੁਥੁ ਕਿਲੇਸੇ ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਅવਿਹਤਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਮੁਖੁਲ੍ਲੋਕਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਬ੍ਬਗਤੀਹਿ ਅવੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਓਘੇਹਿ વੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਸਨ੍ਤਾਪੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ ਪਰਿਡਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਪਨ੍ਨਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਆવੁਤਾ ਨਿવੁਤਾ ਓવੁਤਾ ਪਿਹਿਤਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ॰ ੫੧, ੯੪)।

    ‘‘Puthu kilese janentīti puthujjanā, puthu avihatasakkāyadiṭṭhikāti puthujjanā, puthu satthārānaṃ mukhullokikāti puthujjanā, puthu sabbagatīhi avuṭṭhitāti puthujjanā, puthu nānābhisaṅkhāre abhisaṅkharontīti puthujjanā, puthu nānāoghehi vuyhantīti puthujjanā, puthu nānāsantāpehi santappantīti puthujjanā, puthu nānāpariḷāhehi pariḍayhantīti puthujjanā, puthu pañcasu kāmaguṇesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhopannā laggā laggitā palibuddhāti puthujjanā, puthu pañcahi nīvaraṇehi āvutā nivutā ovutā pihitā paṭicchannā paṭikujjitāti puthujjanā’’ti (mahāni. 51, 94).

    ਪੁਥੂਨਂ વਾ ਗਣਨਪਥਮਤੀਤਾਨਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਪਰਮ੍ਮੁਖਾਨਂ ਨੀਚਧਮ੍ਮਸਮਾਚਾਰਾਨਂ ਜਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ, ਪੁਥੁ વਾ ਅਯਂ વਿਸੁਂਯੇવ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ, વਿਸਂਸਟ੍ਠੋ ਸੀਲਸੁਤਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਜਨੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ। ਏવਮੇਤੇਹਿ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ ਦ੍વੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯੇ ਤੇ –

    Puthūnaṃ vā gaṇanapathamatītānaṃ ariyadhammaparammukhānaṃ nīcadhammasamācārānaṃ janānaṃ antogadhattāpi puthujjano, puthu vā ayaṃ visuṃyeva saṅkhaṃ gato, visaṃsaṭṭho sīlasutādiguṇayuttehi ariyehi janoti puthujjano. Evametehi ‘‘assutavā puthujjano’’ti dvīhi padehi ye te –

    ‘‘ਦੁવੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ।

    ‘‘Duve puthujjanā vuttā, buddhenādiccabandhunā;

    ਅਨ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਕੋ, ਕਲ੍ਯਾਣੇਕੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ॥ –

    Andho puthujjano eko, kalyāṇeko puthujjano’’ti. –

    ਦ੍વੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ વੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

    Dve puthujjanā vuttā, tesu andhaputhujjano vutto hotīti veditabbo.

    ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਭવਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਏવਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਏવਂ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਯਥਾਸਭਾવਤੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ। ਚਿਤ੍ਤਭਾવਨਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਤ੍ਥਿਭਾવੇਨੇવ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વਦਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।

    Yathābhūtaṃ nappajānātīti ‘‘idañca bhavaṅgacittaṃ evaṃ āgantukehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ nāma hoti, evaṃ vippamuttaṃ nāmā’’ti yathāsabhāvato na jānāti. Tasmāti yasmā na jānāti, tasmā. Cittabhāvanā natthīti cittaṭṭhiti cittapariggaho natthi, natthibhāveneva ‘‘natthī’’ti vadāmīti dasseti.

    ੫੨. ਦੁਤਿਯੇ ਸੁਤવਾਤਿ ਸੁਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸੁਤવਾਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖવਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਰਿਯਸਾવਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਰਿਯੋ ਨ ਸਾવਕੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚੇવ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ; ਅਤ੍ਥਿ ਸਾવਕੋ ਨ ਅਰਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਗਿਹੀ ਅਨਾਗਤਫਲੋ; ਅਤ੍ਥਿ ਨੇવ ਅਰਿਯੋ ਨ ਸਾવਕੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਥੁਤਿਤ੍ਥਿਯਾ। ਅਤ੍ਥਿ ਅਰਿਯੋਚੇવ ਸਾવਕੋ ਚ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ ਆਗਤਫਲਾ વਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨਾ। ਇਧ ਪਨ ਗਿਹੀ વਾ ਹੋਤੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ વਾ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਸੁਤવਾਤਿ ਏਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸੁਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਯਂ ਅਰਿਯਸਾવਕੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ‘‘ਏવਮਿਦਂ ਭવਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾવਤੋ ਜਾਨਾਤਿ। ਚਿਤ੍ਤਭਾવਨਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿਭਾવੇਨੇવ ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વਦਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਬਲવવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾ। ਕੇਚਿ ਤਰੁਣવਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।

    52. Dutiye sutavāti sutasampanno. Vitthārato panettha assutavāti padassa paṭipakkhavasena attho veditabbo. Ariyasāvakoti atthi ariyo na sāvako, seyyathāpi buddhā ceva paccekabuddhā ca; atthi sāvako na ariyo, seyyathāpi gihī anāgataphalo; atthi neva ariyo na sāvako seyyathāpi puthutitthiyā. Atthi ariyoceva sāvako ca, seyyathāpi samaṇā sakyaputtiyā āgataphalā viññātasāsanā. Idha pana gihī vā hotu pabbajito vā, yo koci sutavāti ettha vuttassa atthassa vasena sutasampanno, ayaṃ ariyasāvakoti veditabbo. Yathābhūtaṃ pajānātīti ‘‘evamidaṃ bhavaṅgacittaṃ āgantukehi upakkilesehi vippamuttaṃ hoti, evaṃ upakkiliṭṭha’’nti yathāsabhāvato jānāti. Cittabhāvanā atthīti cittaṭṭhiti cittapariggaho atthi, atthibhāveneva ‘‘atthī’’ti vadāmīti dasseti. Imasmiṃ sutte balavavipassanā kathitā. Keci taruṇavipassanāti vadanti.

    ੫੩. ਤਤਿਯਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਕਥਿਤਂ। ਕਤਰਾਯਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ? ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋਪਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ। ਭਗવਾ ਕਿਰ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੇਤવਨਮਹਾવਿਹਾਰੇ ਪਟਿવਸਤਿ। ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਟਿવਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚવਿਧਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅવਿਜਹਿਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਪਞ੍ਚ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚਾਨਿ – ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ, ਪੁਰਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ।

    53. Tatiyaṃ aṭṭhuppattiyaṃ kathitaṃ. Katarāyaṃ pana aṭṭhuppattiyaṃ? Aggikkhandhopamasuttantaaṭṭhuppattiyaṃ. Bhagavā kira ekasmiṃ samaye sāvatthiṃ upanissāya jetavanamahāvihāre paṭivasati. Buddhānañca yattha katthaci paṭivasantānaṃ pañcavidhaṃ kiccaṃ avijahitameva hoti. Pañca hi buddhakiccāni – purebhattakiccaṃ, pacchābhattakiccaṃ, purimayāmakiccaṃ, majjhimayāmakiccaṃ, pacchimayāmakiccanti.

    ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ – ਭਗવਾ ਹਿ ਪਾਤੋવ વੁਟ੍ਠਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਸਰੀਰਫਾਸੁਕਤ੍ਥਞ੍ਚ ਮੁਖਧੋવਨਾਦਿਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰવੇਲਾ ਤਾવ વਿવਿਤ੍ਤਾਸਨੇ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰવੇਲਾਯ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਚੀવਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਕਦਾਚਿ ਏਕਕੋવ, ਕਦਾਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવੁਤੋ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਤਿ ਕਦਾਚਿ ਪਕਤਿਯਾ, ਕਦਾਚਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਹਿ વਤ੍ਤਮਾਨੇਹਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਤੋ ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮੁਦੁਗਤવਾਤਾ ਪਥવਿਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ, વਲਾਹਕਾ ਉਦਕਫੁਸਿਤਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੇ ਰੇਣੁਂ વੂਪਸਮੇਤ੍વਾ ਉਪਰਿ વਿਤਾਨਂ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ વਾਤਾ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਉਪਸਂਹਰਿਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗੇ ਓਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਉਨ੍ਨਤਾ ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸਾ ਓਨਮਨ੍ਤਿ, ਓਨਤਾ ਉਨ੍ਨਮਨ੍ਤਿ, ਪਾਦਨਿਕ੍ਖੇਪਸਮਯੇ ਸਮਾવ ਭੂਮਿ ਹੋਤਿ, ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨਿ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਾਨਿ વਾ ਪਾਦੇ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਇਨ੍ਦਖੀਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤੇ ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦੇ ਸਰੀਰਤੋ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਰਸਪਿਞ੍ਜਰਾਨਿ વਿਯ ਚਿਤ੍ਰਪਟਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ વਿਯ ਚ ਪਾਸਾਦਕੂਟਾਗਾਰਾਦੀਨਿ ਅਲਙ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਧਾવਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸવਿਹਙ੍ਗਾਦਯੋ ਸਕਸਕਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਠਿਤਾਯੇવ ਮਧੁਰੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਭੇਰਿવੀਣਾਦੀਨਿ ਤੂਰਿਯਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਕਾਯੂਪਗਾਨਿ ਆਭਰਣਾਨਿ। ਤੇਨ ਸਞ੍ਞਾਣੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਭਗવਾ ਇਧ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ। ਤੇ ਸੁਨਿવਤ੍ਥਾ ਸੁਪਾਰੁਤਾ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਰવੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪੂਜੇਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ વੀਸਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਸਂ…ਪੇ॰… ਸਤਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋਪਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਟਿਮਾਨੇਨ੍ਤਿ। ਭਗવਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਤੇਸਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਾਨਿ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਯਥਾ ਕੇਚਿ ਸਰਣਗਮਨੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੀਲੇਸੁ, ਕੇਚਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ, ਕੇਚਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇਤਿ। ਏવਂ ਮਹਾਜਨਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ વਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਗਨ੍ਧਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤવਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ। ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਭਗવਤੋ ਨਿવੇਦੇਤਿ। ਅਥ ਭਗવਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪવਿਸਤਿ। ਇਦਂ ਤਾવ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ

    Tatridaṃ purebhattakiccaṃ – bhagavā hi pātova vuṭṭhāya upaṭṭhākānuggahatthaṃ sarīraphāsukatthañca mukhadhovanādisarīraparikammaṃ katvā yāva bhikkhācāravelā tāva vivittāsane vītināmetvā bhikkhācāravelāya nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā cīvaraṃ pārupitvā pattamādāya kadāci ekakova, kadāci bhikkhusaṅghaparivuto gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati kadāci pakatiyā, kadāci anekehi pāṭihāriyehi vattamānehi. Seyyathidaṃ – piṇḍāya pavisato lokanāthassa purato purato gantvā mudugatavātā pathaviṃ sodhenti, valāhakā udakaphusitāni muñcantā magge reṇuṃ vūpasametvā upari vitānaṃ hutvā tiṭṭhanti, apare vātā pupphāni upasaṃharitvā magge okiranti, unnatā bhūmippadesā onamanti, onatā unnamanti, pādanikkhepasamaye samāva bhūmi hoti, sukhasamphassāni padumapupphāni vā pāde sampaṭicchanti. Indakhīlassa anto ṭhapitamatte dakkhiṇapāde sarīrato chabbaṇṇarasmiyo nikkhamitvā suvaṇṇarasapiñjarāni viya citrapaṭaparikkhittāni viya ca pāsādakūṭāgārādīni alaṅkarontiyo ito cito ca dhāvanti, hatthiassavihaṅgādayo sakasakaṭṭhānesu ṭhitāyeva madhurenākārena saddaṃ karonti, tathā bherivīṇādīni tūriyāni manussānañca kāyūpagāni ābharaṇāni. Tena saññāṇena manussā jānanti ‘‘ajja bhagavā idha piṇḍāya paviṭṭho’’ti. Te sunivatthā supārutā gandhapupphādīni ādāya gharā nikkhamitvā antaravīthiṃ paṭipajjitvā bhagavantaṃ gandhapupphādīhi sakkaccaṃ pūjetvā vanditvā ‘‘amhākaṃ, bhante, dasa bhikkhū, amhākaṃ vīsati, paññāsaṃ…pe… sataṃ dethā’’ti yācitvā bhagavatopi pattaṃ gahetvā āsanaṃ paññāpetvā sakkaccaṃ piṇḍapātena paṭimānenti. Bhagavā katabhattakicco tesaṃ upanissayacittasantānāni oloketvā tathā dhammaṃ deseti, yathā keci saraṇagamanesu patiṭṭhahanti, keci pañcasu sīlesu, keci sotāpattisakadāgāmianāgāmiphalānaṃ aññatarasmiṃ, keci pabbajitvā aggaphale arahatteti. Evaṃ mahājanaṃ anuggahetvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ gacchati. Tattha gantvā gandhamaṇḍalamāḷe paññattavarabuddhāsane nisīdati bhikkhūnaṃ bhattakiccapariyosānaṃ āgamayamāno. Tato bhikkhūnaṃ bhattakiccapariyosāne upaṭṭhāko bhagavato nivedeti. Atha bhagavā gandhakuṭiṃ pavisati. Idaṃ tāva purebhattakiccaṃ.

    ਅਥ ਭਗવਾ ਏવਂ ਕਤਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲੇਤ੍વਾ ਪਾਦਪੀਠੇ ਠਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਓવਦਤਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਥ, ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭੋ, ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਖਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਦੁਲ੍ਲਭਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਭਗવਾ ਤੇਸਂ ਚਰਿਯਾਨੁਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦੇਤਿ। ਤਤੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿવਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਕੇਚਿ ਅਰਞ੍ਞਂ, ਕੇਚਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਕੇਚਿ ਪਬ੍ਬਤਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਕੇਚਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਭવਨਂ…ਪੇ॰… ਕੇਚਿ વਸવਤ੍ਤਿਭવਨਨ੍ਤਿ । ਤਤੋ ਭਗવਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਅਥ ਸਮਸ੍ਸਾਸਿਤਕਾਯੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਭਾਗੇ ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਤਿ। ਤਤਿਯਭਾਗੇ ਯਂ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਜਨੋ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਸੁਨਿવਤ੍ਥੋ ਸੁਪਾਰੁਤੋ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ વਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਤਿ। ਤਤੋ ਭਗવਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯ ਅਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤવਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸਜ੍ਜ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਂ ਸਮਯਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਾਲਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਪਰਿਸਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ। ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ

    Atha bhagavā evaṃ katapurebhattakicco gandhakuṭiyā upaṭṭhāne nisīditvā pāde pakkhāletvā pādapīṭhe ṭhatvā bhikkhusaṅghaṃ ovadati – ‘‘bhikkhave, appamādena sampādetha, dullabho buddhuppādo lokasmiṃ, dullabho manussattapaṭilābho, dullabhā khaṇasampatti, dullabhā pabbajjā, dullabhaṃ saddhammassavana’’nti. Tattha keci bhagavantaṃ kammaṭṭhānaṃ pucchanti. Bhagavā tesaṃ cariyānurūpaṃ kammaṭṭhānaṃ deti. Tato sabbepi bhagavantaṃ vanditvā attano attano rattiṭṭhānadivāṭṭhānāni gacchanti. Keci araññaṃ, keci rukkhamūlaṃ, keci pabbatādīnaṃ aññataraṃ, keci cātumahārājikabhavanaṃ…pe… keci vasavattibhavananti . Tato bhagavā gandhakuṭiṃ pavisitvā sace ākaṅkhati, dakkhiṇena passena sato sampajāno muhuttaṃ sīhaseyyaṃ kappeti. Atha samassāsitakāyo uṭṭhahitvā dutiyabhāge lokaṃ voloketi. Tatiyabhāge yaṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati, tattha mahājano purebhattaṃ dānaṃ datvā pacchābhattaṃ sunivattho supāruto gandhapupphādīni ādāya vihāre sannipatati. Tato bhagavā sampattaparisāya anurūpena pāṭihāriyena gantvā dhammasabhāyaṃ paññattavarabuddhāsane nisajja dhammaṃ deseti kālayuttaṃ samayayuttaṃ, atha kālaṃ viditvā parisaṃ uyyojeti, manussā bhagavantaṃ vanditvā pakkamanti. Idaṃ pacchābhattakiccaṃ.

    ਸੋ ਏવਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਸਚੇ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਓਸਿਞ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਨ੍ਹਾਨਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇਨ ਪਟਿਯਾਦਿਤਉਦਕੇਨ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਉਤੁਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਿ। ਉਪਟ੍ਠਾਕੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿવੇਣੇ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ। ਭਗવਾ ਸੁਰਤ੍ਤਦੁਪਟ੍ਟਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਏਕਂਸਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਏਕਕੋવ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ, ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ਭਗવਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਯਾਚਨ੍ਤਿ। ਭਗવਾ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਯਾਮਂ વਿਤਿਨਾਮੇਤਿ। ਇਦਂ ਪੁਰਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ

    So evaṃ niṭṭhitapacchābhattakicco sace gattāni osiñcitukāmo hoti, buddhāsanā uṭṭhāya nhānakoṭṭhakaṃ pavisitvā upaṭṭhākena paṭiyāditaudakena gattāni utuṃ gaṇhāpeti. Upaṭṭhākopi buddhāsanaṃ ānetvā gandhakuṭipariveṇe paññapeti. Bhagavā surattadupaṭṭaṃ nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā uttarāsaṅgaṃ ekaṃsaṃ katvā tattha āgantvā nisīdati ekakova muhuttaṃ paṭisallīno, atha bhikkhū tato tato āgamma bhagavato upaṭṭhānaṃ āgacchanti. Tattha ekacce pañhaṃ pucchanti, ekacce kammaṭṭhānaṃ, ekacce dhammassavanaṃ yācanti. Bhagavā tesaṃ adhippāyaṃ sampādento purimayāmaṃ vitināmeti. Idaṃ purimayāmakiccaṃ.

    ਪੁਰਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਸਕਲਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਦੇવਤਾਯੋ ਓਕਾਸਂ ਲਭਮਾਨਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਰਕ੍ਖਰਮ੍ਪਿ। ਭਗવਾ ਤਾਸਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਪਞ੍ਹਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਂ વੀਤਿਨਾਮੇਤਿ। ਇਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ

    Purimayāmakiccapariyosāne pana bhikkhūsu bhagavantaṃ vanditvā pakkantesu sakaladasasahassilokadhātudevatāyo okāsaṃ labhamānā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchanti yathābhisaṅkhataṃ antamaso caturakkharampi. Bhagavā tāsaṃ devatānaṃ pañhaṃ vissajjento majjhimayāmaṃ vītināmeti. Idaṃ majjhimayāmakiccaṃ.

    ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਂ ਪਨ ਤਯੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍વਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸਜ੍ਜਾਪੀਲ਼ਿਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਕਿਲਾਸੁਭਾવਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਏਕਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ વੀਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਦੁਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦਾਨਸੀਲਾਦਿવਸੇਨ ਕਤਾਧਿਕਾਰਪੁਗ੍ਗਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਤਿ। ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ

    Pacchimayāmaṃ pana tayo koṭṭhāse katvā purebhattato paṭṭhāya nisajjāpīḷitassa sarīrassa kilāsubhāvamocanatthaṃ ekaṃ koṭṭhāsaṃ caṅkamena vītināmeti, dutiyakoṭṭhāse gandhakuṭiṃ pavisitvā dakkhiṇena passena sato sampajāno sīhaseyyaṃ kappeti. Tatiyakoṭṭhāse paccuṭṭhāya nisīditvā purimabuddhānaṃ santike dānasīlādivasena katādhikārapuggaladassanatthaṃ buddhacakkhunā lokaṃ voloketi. Idaṃ pacchimayāmakiccaṃ.

    ਤਮ੍ਪਿ ਦਿવਸਂ ਭਗવਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਕਿਚ੍ਚੇ ਠਿਤੋ ਲੋਕਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਇਦਂ ਅਦ੍ਦਸ – ਮਯਾ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੇਨ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਉਪਮੇਤ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਦੇਸਿਤੇ ਸਟ੍ਠਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾ ਗਿਹਿਭਾવਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤੇવ। ਇਤਰੇਸਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍વਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ।

    Tampi divasaṃ bhagavā imasmiṃyeva kicce ṭhito lokaṃ olokento idaṃ addasa – mayā kosalaraṭṭhe cārikaṃ carantena aggikkhandhena upametvā ekasmiṃ sutte desite saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pāpuṇissanti, saṭṭhimattānaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggacchissati, saṭṭhimattā gihibhāvaṃ gamissanti. Tattha ye arahattaṃ pāpuṇissanti, te yaṃkiñci dhammadesanaṃ sutvā pāpuṇissanteva. Itaresaṃ pana bhikkhūnaṃ saṅgahatthāya cārikaṃ caritukāmo hutvā, ‘‘ānanda, bhikkhūnaṃ ārocehī’’ti āha.

    ਥੇਰੋ ਅਨੁਪਰਿવੇਣਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ‘‘ਆવੁਸੋ, ਸਤ੍ਥਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤੁਕਾਮੋ, ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਹਾਲਾਭਂ ਲਭਿਤ੍વਾ વਿਯ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ‘‘ਲਭਿਸ੍ਸਾਮ વਤ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਮਧੁਰਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੋਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰੁਲ਼੍ਹਕੇਸਾ ਕੇਸੇ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਪਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤੇ ਪਚਿਤ੍વਾ ਕਿਲਿਟ੍ਠਚੀવਰਾ ਚੀવਰਾਨਿ ਧੋવਿਤ੍વਾ ਗਮਨਸਜ੍ਜਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਸਤ੍ਥਾ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਪਰਿવੁਤੋ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠਂ ਚਾਰਿਕਾਯ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਕਦਿવਸਂ ਗਾવੁਤਅਡ੍ਢਯੋਜਨਤਿਗਾવੁਤਯੋਜਨਪਰਮਂ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੁਸਿਰਰੁਕ੍ਖਂ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਮਮੇવ વਤ੍ਥੁਂ ਕਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਮਨਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਸਜ੍ਜਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਕਾਰਣਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਅਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਾ ਗਮਨਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ ਨੋ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਮੁਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋਪਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੭.੭੨) ਦੇਸੇਤਿ।

    Thero anupariveṇaṃ gantvā, ‘‘āvuso, satthā mahājanassa saṅgahatthāya cārikaṃ caritukāmo, gantukāmā āgacchathā’’ti āha. Bhikkhū mahālābhaṃ labhitvā viya tuṭṭhamānasā ‘‘labhissāma vata mahājanassa dhammaṃ desentassa bhagavato suvaṇṇavaṇṇaṃ sarīraṃ oloketuṃ madhurañca dhammakathaṃ sotu’’nti paruḷhakesā kese ohāretvā malaggahitapattā patte pacitvā kiliṭṭhacīvarā cīvarāni dhovitvā gamanasajjā ahesuṃ. Satthā aparicchinnena bhikkhusaṅghena parivuto kosalaraṭṭhaṃ cārikāya nikkhanto gāmanigamapaṭipāṭiyā ekadivasaṃ gāvutaaḍḍhayojanatigāvutayojanaparamaṃ cārikaṃ caranto ekasmiṃ padese mahantaṃ susirarukkhaṃ agginā sampajjalitaṃ disvā ‘‘imameva vatthuṃ katvā sattahi aṅgehi paṭimaṇḍetvā dhammadesanaṃ kathessāmī’’ti gamanaṃ pacchinditvā aññataraṃ rukkhamūlaṃ upasaṅkamitvā nisajjākāraṃ dassesi. Ānandatthero satthu adhippāyaṃ ñatvā ‘‘addhā kāraṇaṃ bhavissati, na akāraṇena tathāgatā gamanaṃ pacchinditvā nisīdantī’’ti catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpesi. Satthā nisīditvā bhikkhū āmantetvā ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, amuṃ mahantaṃ aggikkhandha’’nti aggikkhandhopamasuttantaṃ (a. ni. 7.72) deseti.

    ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਞ੍ਛਿ, ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ વਿਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ। ਤਞ੍ਹਿ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਾਮਕਾਯੋ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ, ਨਾਮਕਾਯੇ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੇ ਕਰਜਕਾਯੋ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ, ਕਰਜਕਾਯੇ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੇ ਨਿਧਾਨਗਤਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਞ੍ਛਿ। ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ વਤ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਯਾવਜੀવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਾ, ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਦੇਸਨਾਭਿਮੁਖਂ ਞਾਣਂ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ।

    Imasmiñca pana veyyākaraṇe bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggañchi, saṭṭhimattā bhikkhū sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattiṃsu, saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu. Tañhi veyyākaraṇaṃ sutvā saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ nāmakāyo santatto, nāmakāye santatte karajakāyo santatto, karajakāye santatte nidhānagataṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggañchi. Saṭṭhimattā bhikkhū ‘‘dukkaraṃ vata buddhasāsane yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ caritu’’nti sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattā, saṭṭhimattā bhikkhū satthu desanābhimukhaṃ ñāṇaṃ pesetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pattā.

    ਤਤ੍ਥ ਯੇਸਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਞ੍ਛਿ, ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਯੇ ਗਿਹਿਭਾવਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ વਿਚਰਿਂਸੁ। ਯੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾવ ਅਹੇਸੁਂ। ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਸਫਲਾવ ਜਾਤਾਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਤਾવ ਸਫਲਾ ਹੋਤੁ, ਇਤਰੇਸਂ ਕਥਂ ਸਫਲਾ ਜਾਤਾਤਿ? ਤੇਪਿ ਹਿ ਸਚੇ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਨ ਸੁਣੇਯ੍ਯੁਂ, ਪਮਤ੍ਤਾવ ਹੁਤ੍વਾ ਠਾਨਂ ਜਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੁਂ। ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਤਂ ਪਾਪਂ વਡ੍ਢਮਾਨਂ ਅਪਾਯੇਸੁਯੇવ ਸਂਸੀਦਾਪੇਯ੍ਯ । ਇਮਂ ਪਨ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਜਾਤਸਂવੇਗਾ ਠਾਨਂ ਜਹਿਤ੍વਾ ਸਾਮਣੇਰਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤਾ ਦਸ ਸੀਲਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਕੇਚਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਕੇਚਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਕੇਚਿ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਅਹੇਸੁਂ, ਕੇਚਿ ਦੇવਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਏવਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਨ੍ਨਾਨਮ੍ਪਿ ਸਫਲਾ ਅਹੋਸਿ। ਇਤਰੇ ਪਨ ਸਚੇ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਨ ਸੁਣੇਯ੍ਯੁਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਮ੍ਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਅਪਾਯੇਸੁਯੇવ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭવੇਯ੍ਯੁਂ। ਇਮਂ ਪਨ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਹੋ ਸਲ੍ਲੇਖਿਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਯਾવਜੀવਂ ਇਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪੂਰੇਤੁਂ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਉਪਾਸਕਧਮ੍ਮਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਗਿਹਿਭਾવਂ ਉਪਗਮਿਂਸੁ। ਤੇ ਤੀਸੁ ਸਰਣੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਉਪਾਸਕਧਮ੍ਮਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਕੇਚਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਕੇਚਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਕੇਚਿ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਜਾਤਾ, ਕੇਚਿ ਦੇવਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ। ਏવਂ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਸਫਲਾવ ਅਹੋਸਿ।

    Tattha yesaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggañchi, te pārājikaṃ āpajjiṃsu. Ye gihibhāvaṃ pattā, te khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni maddantā vicariṃsu. Ye arahattaṃ pattā, te parisuddhasīlāva ahesuṃ. Satthu dhammadesanā imesaṃ tiṇṇampi saphalāva jātāti. Arahattaṃ pattānaṃ tāva saphalā hotu, itaresaṃ kathaṃ saphalā jātāti? Tepi hi sace imaṃ dhammadesanaṃ na suṇeyyuṃ, pamattāva hutvā ṭhānaṃ jahituṃ na sakkuṇeyyuṃ. Tato nesaṃ taṃ pāpaṃ vaḍḍhamānaṃ apāyesuyeva saṃsīdāpeyya . Imaṃ pana desanaṃ sutvā jātasaṃvegā ṭhānaṃ jahitvā sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhitā dasa sīlāni pūretvā yoniso manasikāre yuttappayuttā keci sotāpannā keci sakadāgāmino keci anāgāmino ahesuṃ, keci devaloke nibbattiṃsu, evaṃ pārājikāpannānampi saphalā ahosi. Itare pana sace imaṃ dhammadesanaṃ na suṇeyyuṃ, gacchante gacchante kāle anupubbena saṅghādisesampi pārājikampi pāpuṇitvā apāyesuyeva uppajjitvā mahādukkhaṃ anubhaveyyuṃ. Imaṃ pana desanaṃ sutvā ‘‘aho sallekhitaṃ buddhasāsanaṃ, na sakkā amhehi yāvajīvaṃ imaṃ paṭipattiṃ pūretuṃ, sikkhaṃ paccakkhāya upāsakadhammaṃ pūretvā dukkhā muccissāmā’’ti gihibhāvaṃ upagamiṃsu. Te tīsu saraṇesu patiṭṭhāya pañca sīlāni rakkhitvā upāsakadhammaṃ pūretvā keci sotāpannā keci sakadāgāmino keci anāgāmino jātā, keci devaloke nibbattāti. Evaṃ tesampi saphalāva ahosi.

    ਇਮਂ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਦੇવਸਙ੍ਘਾ ਯੇਹਿਪਿ ਸੁਤਾ, ਯੇਹਿਪਿ ਨ ਸੁਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਾ વਿਚਰਿਂਸੁ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਭੋ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨੇ ਯਾવਜੀવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਕ੍ਖਣੇਨੇવ ਦਸਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ વੀਸਤਿਪਿ ਸਟ੍ਠਿਪਿ ਸਤਮ੍ਪਿ ਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਿਹੀ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਯਥਾਰੁਚਿਯਾ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਜੇਤવਨਮੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਚਿਰਂ ਆਕਿਣ੍ਣੋ વਿਹਾਸਿ, ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤੁਂ, ਨਾਮ੍ਹਿ ਕੇਨਚਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਏਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨੀਹਾਰਕੇਨਾ’’ਤਿ। ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਏਕੀਭਾવੇਨ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਹਾਰਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਓਲੋਕਿਤੋਲੋਕਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਤਨੁਭੂਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਦਿਸ੍વਾ ਜਾਨਨ੍ਤੋਯੇવ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਤਥਾਗਤੇ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਜੇਤવਨਂ ਆਗਤੇ ਸਕਲવਿਹਾਰੋ ਕਾਸਾવਪਜ੍ਜੋਤੋ ਇਸਿવਾਤਪ੍ਪਟਿવਾਤੋ ਹੋਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤਨੁਭੂਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਚ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੁਪਣ੍ਡੁਕਜਾਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਏਤਰਹਿ ਭਗવਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋਪਮਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਕਥਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਂવੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਮਯਂ ਏਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਰਿਪੂਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਸਮ੍ਮਾવਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਜਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਿਹਿਭਾવਂ ਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ।

    Imaṃ pana satthu dhammadesanaṃ sutvā devasaṅghā yehipi sutā, yehipi na sutā, sabbesaṃyeva ārocentā vicariṃsu. Bhikkhū sutvā sutvā ‘‘dukkaraṃ, bho, buddhānaṃ sāsane yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ caritu’’nti ekakkhaṇeneva dasapi bhikkhū vīsatipi saṭṭhipi satampi sahassampi bhikkhū gihī honti. Satthā yathāruciyā cārikaṃ caritvā puna jetavanameva āgantvā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhave, tathāgato cārikaṃ caramāno ciraṃ ākiṇṇo vihāsi, icchāmahaṃ, bhikkhave, aḍḍhamāsaṃ paṭisallīyituṃ, nāmhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena piṇḍapātanīhārakenā’’ti. Aḍḍhamāsaṃ ekībhāvena vītināmetvā paṭisallānā vuṭṭhito ānandattherena saddhiṃ vihāracārikaṃ caramāno olokitolokitaṭṭhāne tanubhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ disvā jānantoyeva theraṃ pucchi – ‘‘ānanda, aññasmiṃ kāle tathāgate cārikaṃ caritvā jetavanaṃ āgate sakalavihāro kāsāvapajjoto isivātappaṭivāto hoti, idāni pana tanubhūto bhikkhusaṅgho dissati, yebhuyyena ca uppaṇḍupaṇḍukajātā bhikkhū, kiṃ nu kho eta’’nti? Etarahi bhagavā tumhākaṃ aggikkhandhopamadhammadesanaṃ kathitakālato paṭṭhāya bhikkhū saṃvegappattā hutvā ‘‘mayaṃ etaṃ dhammaṃ sabbappakārena paripūretuṃ na sakkhissāma, asammāvattantānañca janassa saddhādeyyaṃ paribhuñjituṃ ayutta’’nti gihibhāvaṃ saṅkamantīti.

    ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਭਗવਤੋ ਧਮ੍ਮਸਂવੇਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ। ਤਤੋ ਥੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਮਯਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨੇ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੇ ਨ ਕੋਚਿ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਂ ਅਸ੍ਸਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਸਿ। ਸਾਗਰਸ੍ਸ ਹਿ ਓਤਰਣਤਿਤ੍ਥਾਨਿ વਿਯ ਬਹੂਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਅਸ੍ਸਾਸਕਾਰਣਾਨਿ। ਗਚ੍ਛਾਨਨ੍ਦ, ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿવੇਣੇ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਹੀ’’ਤਿ। ਥੇਰੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨવਰਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਸਬ੍ਬਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਨਾਮ ਨੇવ ਅਪ੍ਪਨਾ, ਨ ਉਪਚਾਰੋ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਫਰਣਮਤ੍ਤਮੇવਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਇਮਂ ਚੂਲ਼ਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਸੁਤ੍ਤਂ ਦੇਸੇਸਿ।

    Tasmiṃ khaṇe bhagavato dhammasaṃvego uppajji. Tato theraṃ āha – ‘‘mayi paṭisallāne vītināmente na koci mama puttānaṃ ekaṃ assāsaṭṭhānaṃ kathesi. Sāgarassa hi otaraṇatitthāni viya bahūni imasmiṃ sāsane assāsakāraṇāni. Gacchānanda, gandhakuṭipariveṇe buddhāsanaṃ paññāpetvā bhikkhusaṅghaṃ sannipātehī’’ti. Thero tathā akāsi. Satthā buddhāsanavaragato bhikkhū āmantetvā, ‘‘bhikkhave, mettāya sabbapubbabhāgo nāma neva appanā, na upacāro, sattānaṃ hitapharaṇamattamevā’’ti vatvā imissā aṭṭhuppattiyā imaṃ cūḷaccharāsaṅghātasuttaṃ desesi.

    ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਾਪਹਰਣਮਤ੍ਤਂ, ਦ੍વੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਸਦ੍ਦਕਰਣਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮੇਤ੍ਤਾਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਫਰਣਚਿਤ੍ਤਂ। ਆਸੇવਤੀਤਿ ਕਥਂ ਆਸੇવਤਿ? ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, વੀਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤਿ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਤੀਤਿ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੨.੨)। ਇਧ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਨ ਹਿਤਫਰਣਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਆਸੇવਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

    Tattha accharāsaṅghātamattanti accharāpaharaṇamattaṃ, dve aṅguliyo paharitvā saddakaraṇamattanti attho. Mettācittanti sabbasattānaṃ hitapharaṇacittaṃ. Āsevatīti kathaṃ āsevati? Āvajjento āsevati, jānanto āsevati, passanto āsevati, paccavekkhanto āsevati, cittaṃ adhiṭṭhahanto āsevati, saddhāya adhimuccanto āsevati, vīriyaṃ paggaṇhanto āsevati, satiṃ upaṭṭhāpento āsevati, cittaṃ samādahanto āsevati, paññāya pajānanto āsevati, abhiññeyyaṃ abhijānanto āsevati, pariññeyyaṃ parijānanto āsevati, pahātabbaṃ pajahanto āsevati, bhāvetabbaṃ bhāvento āsevati, sacchikātabbaṃ sacchikaronto āsevatīti (paṭi. ma. 2.2). Idha pana mettāpubbabhāgena hitapharaṇappavattanamatteneva āsevatīti veditabbo.

    ਅਰਿਤ੍ਤਜ੍ਝਾਨੋਤਿ ਅਤੁਚ੍ਛਜ੍ਝਾਨੋ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਜ੍ਝਾਨੋ વਾ। વਿਹਰਤੀਤਿ ਇਰਿਯਤਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ ਪਾਲੇਤਿ ਯਪੇਤਿ ਯਾਪੇਤਿ ਚਰਤਿ વਿਹਰਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਹਰਤੀਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਮੇਤ੍ਤਂ ਆਸੇવਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਇਰਿਯਾਪਥવਿਹਾਰੋ ਕਥਿਤੋ। ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਕਰੋਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਅਨੁਸਾਸਨਿਕਰੋ। ਓવਾਦਪਤਿਕਰੋਤਿ ਓવਾਦਕਾਰਕੋ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਕਿਂવਚਨਂ ਓવਾਦੋ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨવਚਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ। ਸਮ੍ਮੁਖਾવਚਨਮ੍ਪਿ ਓવਾਦੋ, ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾવਚਨਂ, ਅਨੁਸਾਸਨੀ। ਓਤਿਣ੍ਣੇ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ વਚਨਂ ਓવਾਦੋ, ਓਤਿਣ੍ਣੇ વਾ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣੇ વਾ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਤਨ੍ਤਿਠਪਨવਸੇਨ વਚਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ। ਏવਂ વਿਸੇਸੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਓવਾਦੋਤਿ વਾ ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ વਾ ਏਸੇ ਏਕੇ ਏਕਟ੍ਠੇ ਸਮੇ ਸਮਭਾਗੇ ਤਜ੍ਜਾਤੇ ਤਞ੍ਞੇવਾਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੇਤ੍ਤਾਚਿਤ੍ਤਂ ਆਸੇવਤੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇવ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਞ੍ਚੇવ ਓવਾਦੋ ਚ, ਤਸ੍ਸ ਕਰਣਤੋ ਏਸ ਸਾਸਨਕਰੋ ਓવਾਦਪਤਿਕਰੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

    Arittajjhānoti atucchajjhāno apariccattajjhāno vā. Viharatīti iriyati pavattati pāleti yapeti yāpeti carati viharati. Tena vuccati viharatīti. Iminā padena mettaṃ āsevantassa bhikkhuno iriyāpathavihāro kathito. Satthusāsanakaroti satthu anusāsanikaro. Ovādapatikaroti ovādakārako. Ettha ca sakiṃvacanaṃ ovādo, punappunavacanaṃ anusāsanī. Sammukhāvacanampi ovādo, pesetvā parammukhāvacanaṃ, anusāsanī. Otiṇṇe vatthusmiṃ vacanaṃ ovādo, otiṇṇe vā anotiṇṇe vā vatthusmiṃ tantiṭhapanavasena vacanaṃ anusāsanī. Evaṃ viseso veditabbo. Paramatthato pana ovādoti vā anusāsanīti vā ese eke ekaṭṭhe same samabhāge tajjāte taññevāti. Ettha ca ‘‘accharāsaṅghātamattampi ce, bhikkhave, bhikkhu mettācittaṃ āsevatī’’ti idameva satthusāsanañceva ovādo ca, tassa karaṇato esa sāsanakaro ovādapatikaroti veditabbo.

    ਅਮੋਘਨ੍ਤਿ ਅਤੁਚ੍ਛਂ। ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਞਾਤਿਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਪਹਾਯ ਰਟ੍ਠਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਪਰੇਸਂ ਗੇਹਤੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡੋ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਰਿਭੋਗਾ ਥੇਯ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ ਇਣਪਰਿਭੋਗੋ ਦਾਯਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗੋ ਸਾਮਿਪਰਿਭੋਗੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋ ਥੇਯ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ। ਸੀਲવਤੋ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਪਰਿਭੋਗੋ ਇਣਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ। ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਪਰਿਭੋਗੋ ਦਾਯਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗਾ ਨਾਮ। ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋ ਸਾਮਿਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ। ਤਤ੍ਥ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਯਂ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਪਰਿਭੋਗੋ ਦ੍વੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਮੋਘੋ ਹੋਤਿ। ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇਤ੍ਤਾਚਿਤ੍ਤਂ ਆਸੇવਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ, ਅਣਣੋ ਹੁਤ੍વਾ, ਦਾਯਾਦੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿਪਿਸ੍ਸ ਅਮੋਘੋ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਪਰਿਭੋਗੋ। ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇਤ੍ਤਂ ਆਸੇવਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਮਹਟ੍ਠਿਯਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ ਮਹਾਜੁਤਿਕਂ ਮਹਾવਿਪ੍ਫਾਰਨ੍ਤਿਪਿਸ੍ਸ ਅਮੋਘੋ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਪਰਿਭੋਗੋ। ਕੋ ਪਨ વਾਦੋ ਯੇ ਨਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਪਨ ਇਮਂ ਮੇਤ੍ਤਾਚਿਤ੍ਤਂ ਬਹੁਲਂ ਆਸੇવਨ੍ਤਿ ਭਾવੇਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਮੋਘਂ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਕਿਂ? ਏવਰੂਪਾ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਸ੍ਸ ਸਾਮਿਨੋ ਅਣਣਾ ਦਾਯਾਦਾ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ।

    Amoghanti atucchaṃ. Raṭṭhapiṇḍanti ñātiparivaṭṭaṃ pahāya raṭṭhaṃ nissāya pabbajitena paresaṃ gehato paṭiladdhattā piṇḍapāto raṭṭhapiṇḍo nāma vuccati. Paribhuñjatīti cattāro paribhogā theyyaparibhogo iṇaparibhogo dāyajjaparibhogo sāmiparibhogoti. Tattha dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo nāma. Sīlavato apaccavekkhitaparibhogo iṇaparibhogo nāma. Sattannaṃ sekkhānaṃ paribhogo dāyajjaparibhogā nāma. Khīṇāsavassa paribhogo sāmiparibhogo nāma. Tattha imassa bhikkhuno ayaṃ raṭṭhapiṇḍaparibhogo dvīhi kāraṇehi amogho hoti. Accharāsaṅghātamattampi mettācittaṃ āsevanto bhikkhu raṭṭhapiṇḍassa sāmiko hutvā, aṇaṇo hutvā, dāyādo hutvā paribhuñjatītipissa amogho raṭṭhapiṇḍaparibhogo. Accharāsaṅghātamattampi mettaṃ āsevantassa bhikkhuno dinnadānaṃ mahaṭṭhiyaṃ hoti mahapphalaṃ mahānisaṃsaṃ mahājutikaṃ mahāvipphārantipissa amogho raṭṭhapiṇḍaparibhogo. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti ye pana imaṃ mettācittaṃ bahulaṃ āsevanti bhāventi punappunaṃ karonti, te amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ paribhuñjantīti ettha vattabbameva kiṃ? Evarūpā hi bhikkhū raṭṭhapiṇḍassa sāmino aṇaṇā dāyādā hutvā paribhuñjantīti.

    ੫੪-੫੫. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਭਾવੇਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ વਡ੍ਢੇਤਿ। ਪਞ੍ਚਮੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀਤਿ ਮਨਸ੍ਮਿਂ ਕਰੋਤਿ। ਸੇਸਂ ਇਮੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁਪਿ ਤਤਿਯੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਹਿ ਆਸੇવਤਿ, ਅਯਮੇવ ਭਾવੇਤਿ, ਅਯਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ। ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਸੇવਤਿ, ਤੇਨੇવ ਭਾવੇਤਿ, ਤੇਨ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ। ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਨ ਯਾਯ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਾવਿਲਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇਸਨਾવਿਲਾਸਂ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਿਯਤਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਭੇਦਕੁਸਲਤਂ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਏਕਚਿਤ੍ਤਮੇવ ਤੀਹਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਸੀਤਿ।

    54-55. Catutthe bhāvetīti uppādeti vaḍḍheti. Pañcame manasi karotīti manasmiṃ karoti. Sesaṃ imesu dvīsupi tatiye vuttanayeneva veditabbaṃ. Yo hi āsevati, ayameva bhāveti, ayaṃ manasi karoti. Yena cittena āsevati, teneva bhāveti, tena manasi karoti. Sammāsambuddho pana yāya dhammadhātuyā suppaṭividdhattā desanāvilāsappatto nāma hoti, tassā suppaṭividdhattā attano desanāvilāsaṃ dhammissariyataṃ paṭisambhidāpabhedakusalataṃ appaṭihatasabbaññutaññāṇañca nissāya ekakkhaṇe uppannaṃ ekacittameva tīhi koṭṭhāsehi vibhajitvā dassesīti.

    ੫੬. ਛਟ੍ਠੇ ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਅਨਿਯਾਮਿਤવਚਨਂ। ਅਕੁਸਲਾਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿਯਾਮਿਤવਚਨਂ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾ ਅਸੇਸਤੋ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਕੁਸਲਭਾਗਿਯਾ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾਤਿ ਅਕੁਸਲਾਨਮੇવੇਤਂ ਨਾਮਂ। ਅਕੁਸਲਾਯੇવ ਹਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਕੁਸਲਂ ਸਹਜਾਤવਸੇਨ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯવਸੇਨ ਭਜਨ੍ਤਿ ਚੇવ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਾ ਭવਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਅਕੁਸਲਭਾਗਿਯਾ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਤਿ ਮਨੋ ਪੁਬ੍ਬਂ ਪਠਮਤਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ। ਏਤੇ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਕવਤ੍ਥੁਕਾ ਏਕਨਿਰੋਧਾ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਮਨੋ ਉਪ੍ਪਾਦਕੋ ਕਾਰਕੋ ਜਨਕੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ।

    56. Chaṭṭhe ye kecīti aniyāmitavacanaṃ. Akusalāti tesaṃ niyāmitavacanaṃ. Ettāvatā sabbākusalā asesato pariyādinnā honti. Akusalabhāgiyāakusalapakkhikāti akusalānamevetaṃ nāmaṃ. Akusalāyeva hi ekacce akusalaṃ sahajātavasena, ekacce upanissayavasena bhajanti ceva, tesañca pakkhā bhavantīti ‘‘akusalabhāgiyā akusalapakkhikā’’ti vuccanti. Sabbete manopubbaṅgamāti mano pubbaṃ paṭhamataraṃ gacchati etesanti manopubbaṅgamā. Ete hi kiñcāpi manena saddhiṃ ekuppādā ekavatthukā ekanirodhā ekārammaṇā ca honti. Yasmā pana tesaṃ mano uppādako kārako janako samuṭṭhāpako nibbattako, tasmā manopubbaṅgamā nāma honti.

    ਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ‘‘ਰਾਜਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਰਾਜਾਯੇવ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਸੇਸਾ ਰਾਜਸੇਨਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਤੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવ ਮਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ વੁਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅવਸੇਸਾ ਸਹਜਾਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਤ੍વੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ। ਏਤਮਤ੍ਥવਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤੇਹਿ ਸਂਸਟ੍ਠਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦੇਕਨਿਰੋਧੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਮਨੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਅਨ੍વਦੇવਾਤਿ ਅਨੁਦੇવ, ਸਹੇવ ਏਕਤੋਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਚ੍ਛਾਯਂ ਪਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਠਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਚੇਤਸਿਕਾਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਥੋ ਹਿ ਪਟਿਸਰਣਂ , ਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ। ‘‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਮਨੋਸੇਟ੍ਠਾ ਮਨੋਮਯਾ’’ਤਿ ਗਾਥਾਯਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।

    Paṭhamaṃ uppajjatīti yathā nāma ‘‘rājā nikkhanto’’ti vutte ‘‘rājāyeva nikkhanto, sesā rājasenā nikkhantā anikkhantā’’ti pucchitabbakāraṇaṃ natthi, sabbā nikkhantāteva paññāyanti, evameva mano uppannoti vuttakālato paṭṭhāya avasesā sahajātasaṃsaṭṭhasampayuttā uppannā na uppannāti pucchitabbakāraṇaṃ natthi, sabbe te uppannā tveva paññāyanti. Etamatthavasaṃ paṭicca tehi saṃsaṭṭhasampayutto ekuppādekanirodhopi samāno mano tesaṃ dhammānaṃ paṭhamaṃ uppajjatīti vutto. Anvadevāti anudeva, saheva ekatoyevāti attho. Byañjanacchāyaṃ pana gahetvā paṭhamaṃ cittaṃ uppajjati, pacchā cetasikāti na gahetabbaṃ. Attho hi paṭisaraṇaṃ , na byañjanaṃ. ‘‘Manopubbaṅgamā dhammā, manoseṭṭhā manomayā’’ti gāthāyapi eseva nayo.

    ੫੭. ਸਤ੍ਤਮੇ ਕੁਸਲਾਤਿ ਚਤੁਭੂਮਕਾਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਥਿਤਾ। ਸੇਸਂ ਛਟ੍ਠੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।

    57. Sattame kusalāti catubhūmakāpi kusalā dhammā kathitā. Sesaṃ chaṭṭhe vuttanayeneva veditabbaṃ.

    ੫੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਮਾਦੋਤਿ ਏਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿ ਆਲਪਨਂ, ਯਥਾ ਅਯਂ ਪਮਾਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਮਾਦੋਤਿ ਪਮਜ੍ਜਨਾਕਾਰੋ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

    58. Aṭṭhame yathayidaṃ, bhikkhave, pamādoti ettha, bhikkhaveti ālapanaṃ, yathā ayaṃ pamādoti attho. Pamādoti pamajjanākāro. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਮਾਦੋ? ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇ વਾ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇ વਾ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇ વਾ ਪਞ੍ਚਸੁ વਾ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾવਨਾਯ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਿਰਿਯਤਾ ਅਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਤਾ ਅਨਟ੍ਠਿਤਕਿਰਿਯਤਾ ਓਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਛਨ੍ਦਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਤਾ ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨਨੁਯੋਗੋ ਅਨਾਸੇવਨਾ ਅਭਾવਨਾ ਅਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ । ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਪਮਾਦੋ ਪਮਜ੍ਜਨਾ ਪਮਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਮਾਦੋ’’ਤਿ (વਿਭ॰ ੮੪੬)।

    ‘‘Tattha katamo pamādo? Kāyaduccarite vā vacīduccarite vā manoduccarite vā pañcasu vā kāmaguṇesu cittassa vossaggo vossaggānuppadānaṃ kusalānaṃ vā dhammānaṃ bhāvanāya asakkaccakiriyatā asātaccakiriyatā anaṭṭhitakiriyatā olīnavuttitā nikkhittachandatā nikkhittadhuratā anadhiṭṭhānaṃ ananuyogo anāsevanā abhāvanā abahulīkammaṃ . Yo evarūpo pamādo pamajjanā pamajjitattaṃ, ayaṃ vuccati pamādo’’ti (vibha. 846).

    ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਝਾਨવਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ વਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਪਨ ਸਕਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪੁਨ ਪਰਿਹਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ।

    Uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti idaṃ jhānavipassanānaṃ vasena vuttaṃ. Maggaphalānaṃ pana sakiṃ uppannānaṃ puna parihānaṃ nāma natthi.

    ੫੯. ਨવਮੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਪਮਾਦਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖવਸੇਨ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

    59. Navame appamādo pamādassa paṭipakkhavasena vitthārato veditabbo.

    ੬੦. ਦਸਮੇ ਕੋਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕੁਸੀਤਭਾવੋ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવਾਤਿ।

    60. Dasame kosajjanti kusītabhāvo. Sesaṃ vuttanayamevāti.

    ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ।

    Accharāsaṅghātavaggavaṇṇanā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੬. ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤવਗ੍ਗੋ • 6. Accharāsaṅghātavaggo

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੬. ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 6. Accharāsaṅghātavaggavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact