Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
൬. അച്ഛരാസങ്ഘാതവഗ്ഗവണ്ണനാ
6. Accharāsaṅghātavaggavaṇṇanā
൫൧. ഛട്ഠസ്സ പഠമേ തം അസ്സുതവാ പുഥുജ്ജനോതി തം ഭവങ്ഗചിത്തം സുതവിരഹിതോ പുഥുജ്ജനോ. തത്ഥ ആഗമാധിഗമാഭാവാ ഞേയ്യോ അസ്സുതവാ ഇതി. യോ ഹി ഇദം സുത്തം ആദിതോ പട്ഠായ അത്ഥവസേന ഉപപരിക്ഖന്തോ ‘‘ഇദം ഭവങ്ഗചിത്തം നാമ പകതിപരിസുദ്ധമ്പി ജവനക്ഖണേ ഉപ്പന്നേഹി ലോഭാദീഹി ഉപക്കിലേസേഹി ഉപക്കിലിട്ഠ’’ന്തി നേവ ആഗമവസേന ന അധിഗമവസേന ജാനാതി, യസ്സ ച ഖന്ധധാതുആയതനപച്ചയാകാരസതിപട്ഠാനാദീസു ഉഗ്ഗഹപരിപുച്ഛാവിനിച്ഛയവിരഹിതത്താ യഥാഭൂതഞാണപടിവേധസാധകോ നേവ ആഗമോ, പടിപത്തിയാ അധിഗന്തബ്ബസ്സ അനധിഗതത്താ ന അധിഗമോ അത്ഥി. സോ ആഗമാധിഗമാഭാവാ ഞേയ്യോ അസ്സുതവാ ഇതി. സ്വായം –
51. Chaṭṭhassa paṭhame taṃ assutavā puthujjanoti taṃ bhavaṅgacittaṃ sutavirahito puthujjano. Tattha āgamādhigamābhāvā ñeyyo assutavā iti. Yo hi idaṃ suttaṃ ādito paṭṭhāya atthavasena upaparikkhanto ‘‘idaṃ bhavaṅgacittaṃ nāma pakatiparisuddhampi javanakkhaṇe uppannehi lobhādīhi upakkilesehi upakkiliṭṭha’’nti neva āgamavasena na adhigamavasena jānāti, yassa ca khandhadhātuāyatanapaccayākārasatipaṭṭhānādīsu uggahaparipucchāvinicchayavirahitattā yathābhūtañāṇapaṭivedhasādhako neva āgamo, paṭipattiyā adhigantabbassa anadhigatattā na adhigamo atthi. So āgamādhigamābhāvā ñeyyo assutavā iti. Svāyaṃ –
‘‘പുഥൂനം ജനനാദീഹി, കാരണേഹി പുഥുജ്ജനോ;
‘‘Puthūnaṃ jananādīhi, kāraṇehi puthujjano;
പുഥുജ്ജനന്തോഗധത്താ, പുഥുവായം ജനോ ഇതി’’.
Puthujjanantogadhattā, puthuvāyaṃ jano iti’’.
സോ ഹി പുഥൂനം നാനപ്പകാരാനം കിലേസാദീനം ജനനാദീഹി കാരണേഹി പുഥുജ്ജനോ. യഥാഹ –
So hi puthūnaṃ nānappakārānaṃ kilesādīnaṃ jananādīhi kāraṇehi puthujjano. Yathāha –
‘‘പുഥു കിലേസേ ജനേന്തീതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു അവിഹതസക്കായദിട്ഠികാതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു സത്ഥാരാനം മുഖുല്ലോകികാതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു സബ്ബഗതീഹി അവുട്ഠിതാതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു നാനാഭിസങ്ഖാരേ അഭിസങ്ഖരോന്തീതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു നാനാഓഘേഹി വുയ്ഹന്തീതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു നാനാസന്താപേഹി സന്തപ്പന്തീതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു നാനാപരിളാഹേഹി പരിഡയ്ഹന്തീതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു പഞ്ചസു കാമഗുണേസു രത്താ ഗിദ്ധാ ഗധിതാ മുച്ഛിതാ അജ്ഝോപന്നാ ലഗ്ഗാ ലഗ്ഗിതാ പലിബുദ്ധാതി പുഥുജ്ജനാ, പുഥു പഞ്ചഹി നീവരണേഹി ആവുതാ നിവുതാ ഓവുതാ പിഹിതാ പടിച്ഛന്നാ പടികുജ്ജിതാതി പുഥുജ്ജനാ’’തി (മഹാനി॰ ൫൧, ൯൪).
‘‘Puthu kilese janentīti puthujjanā, puthu avihatasakkāyadiṭṭhikāti puthujjanā, puthu satthārānaṃ mukhullokikāti puthujjanā, puthu sabbagatīhi avuṭṭhitāti puthujjanā, puthu nānābhisaṅkhāre abhisaṅkharontīti puthujjanā, puthu nānāoghehi vuyhantīti puthujjanā, puthu nānāsantāpehi santappantīti puthujjanā, puthu nānāpariḷāhehi pariḍayhantīti puthujjanā, puthu pañcasu kāmaguṇesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhopannā laggā laggitā palibuddhāti puthujjanā, puthu pañcahi nīvaraṇehi āvutā nivutā ovutā pihitā paṭicchannā paṭikujjitāti puthujjanā’’ti (mahāni. 51, 94).
പുഥൂനം വാ ഗണനപഥമതീതാനം അരിയധമ്മപരമ്മുഖാനം നീചധമ്മസമാചാരാനം ജനാനം അന്തോഗധത്താപി പുഥുജ്ജനോ, പുഥു വാ അയം വിസുംയേവ സങ്ഖം ഗതോ, വിസംസട്ഠോ സീലസുതാദിഗുണയുത്തേഹി അരിയേഹി ജനോതി പുഥുജ്ജനോ. ഏവമേതേഹി ‘‘അസ്സുതവാ പുഥുജ്ജനോ’’തി ദ്വീഹി പദേഹി യേ തേ –
Puthūnaṃ vā gaṇanapathamatītānaṃ ariyadhammaparammukhānaṃ nīcadhammasamācārānaṃ janānaṃ antogadhattāpi puthujjano, puthu vā ayaṃ visuṃyeva saṅkhaṃ gato, visaṃsaṭṭho sīlasutādiguṇayuttehi ariyehi janoti puthujjano. Evametehi ‘‘assutavā puthujjano’’ti dvīhi padehi ye te –
‘‘ദുവേ പുഥുജ്ജനാ വുത്താ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ;
‘‘Duve puthujjanā vuttā, buddhenādiccabandhunā;
അന്ധോ പുഥുജ്ജനോ ഏകോ, കല്യാണേകോ പുഥുജ്ജനോ’’തി. –
Andho puthujjano eko, kalyāṇeko puthujjano’’ti. –
ദ്വേ പുഥുജ്ജനാ വുത്താ, തേസു അന്ധപുഥുജ്ജനോ വുത്തോ ഹോതീതി വേദിതബ്ബോ.
Dve puthujjanā vuttā, tesu andhaputhujjano vutto hotīti veditabbo.
യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതീതി ‘‘ഇദഞ്ച ഭവങ്ഗചിത്തം ഏവം ആഗന്തുകേഹി ഉപക്കിലേസേഹി ഉപക്കിലിട്ഠം നാമ ഹോതി, ഏവം വിപ്പമുത്തം നാമാ’’തി യഥാസഭാവതോ ന ജാനാതി. തസ്മാതി യസ്മാ ന ജാനാതി, തസ്മാ. ചിത്തഭാവനാ നത്ഥീതി ചിത്തട്ഠിതി ചിത്തപരിഗ്ഗഹോ നത്ഥി, നത്ഥിഭാവേനേവ ‘‘നത്ഥീ’’തി വദാമീതി ദസ്സേതി.
Yathābhūtaṃ nappajānātīti ‘‘idañca bhavaṅgacittaṃ evaṃ āgantukehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ nāma hoti, evaṃ vippamuttaṃ nāmā’’ti yathāsabhāvato na jānāti. Tasmāti yasmā na jānāti, tasmā. Cittabhāvanā natthīti cittaṭṭhiti cittapariggaho natthi, natthibhāveneva ‘‘natthī’’ti vadāmīti dasseti.
൫൨. ദുതിയേ സുതവാതി സുതസമ്പന്നോ. വിത്ഥാരതോ പനേത്ഥ അസ്സുതവാതി പദസ്സ പടിപക്ഖവസേന അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. അരിയസാവകോതി അത്ഥി അരിയോ ന സാവകോ, സേയ്യഥാപി ബുദ്ധാ ചേവ പച്ചേകബുദ്ധാ ച; അത്ഥി സാവകോ ന അരിയോ, സേയ്യഥാപി ഗിഹീ അനാഗതഫലോ; അത്ഥി നേവ അരിയോ ന സാവകോ സേയ്യഥാപി പുഥുതിത്ഥിയാ. അത്ഥി അരിയോചേവ സാവകോ ച, സേയ്യഥാപി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ആഗതഫലാ വിഞ്ഞാതസാസനാ. ഇധ പന ഗിഹീ വാ ഹോതു പബ്ബജിതോ വാ, യോ കോചി സുതവാതി ഏത്ഥ വുത്തസ്സ അത്ഥസ്സ വസേന സുതസമ്പന്നോ, അയം അരിയസാവകോതി വേദിതബ്ബോ. യഥാഭൂതം പജാനാതീതി ‘‘ഏവമിദം ഭവങ്ഗചിത്തം ആഗന്തുകേഹി ഉപക്കിലേസേഹി വിപ്പമുത്തം ഹോതി, ഏവം ഉപക്കിലിട്ഠ’’ന്തി യഥാസഭാവതോ ജാനാതി. ചിത്തഭാവനാ അത്ഥീതി ചിത്തട്ഠിതി ചിത്തപരിഗ്ഗഹോ അത്ഥി, അത്ഥിഭാവേനേവ ‘‘അത്ഥീ’’തി വദാമീതി ദസ്സേതി. ഇമസ്മിം സുത്തേ ബലവവിപസ്സനാ കഥിതാ. കേചി തരുണവിപസ്സനാതി വദന്തി.
52. Dutiye sutavāti sutasampanno. Vitthārato panettha assutavāti padassa paṭipakkhavasena attho veditabbo. Ariyasāvakoti atthi ariyo na sāvako, seyyathāpi buddhā ceva paccekabuddhā ca; atthi sāvako na ariyo, seyyathāpi gihī anāgataphalo; atthi neva ariyo na sāvako seyyathāpi puthutitthiyā. Atthi ariyoceva sāvako ca, seyyathāpi samaṇā sakyaputtiyā āgataphalā viññātasāsanā. Idha pana gihī vā hotu pabbajito vā, yo koci sutavāti ettha vuttassa atthassa vasena sutasampanno, ayaṃ ariyasāvakoti veditabbo. Yathābhūtaṃ pajānātīti ‘‘evamidaṃ bhavaṅgacittaṃ āgantukehi upakkilesehi vippamuttaṃ hoti, evaṃ upakkiliṭṭha’’nti yathāsabhāvato jānāti. Cittabhāvanā atthīti cittaṭṭhiti cittapariggaho atthi, atthibhāveneva ‘‘atthī’’ti vadāmīti dasseti. Imasmiṃ sutte balavavipassanā kathitā. Keci taruṇavipassanāti vadanti.
൫൩. തതിയം അട്ഠുപ്പത്തിയം കഥിതം. കതരായം പന അട്ഠുപ്പത്തിയം? അഗ്ഗിക്ഖന്ധോപമസുത്തന്തഅട്ഠുപ്പത്തിയം. ഭഗവാ കിര ഏകസ്മിം സമയേ സാവത്ഥിം ഉപനിസ്സായ ജേതവനമഹാവിഹാരേ പടിവസതി. ബുദ്ധാനഞ്ച യത്ഥ കത്ഥചി പടിവസന്താനം പഞ്ചവിധം കിച്ചം അവിജഹിതമേവ ഹോതി. പഞ്ച ഹി ബുദ്ധകിച്ചാനി – പുരേഭത്തകിച്ചം, പച്ഛാഭത്തകിച്ചം, പുരിമയാമകിച്ചം, മജ്ഝിമയാമകിച്ചം, പച്ഛിമയാമകിച്ചന്തി.
53. Tatiyaṃ aṭṭhuppattiyaṃ kathitaṃ. Katarāyaṃ pana aṭṭhuppattiyaṃ? Aggikkhandhopamasuttantaaṭṭhuppattiyaṃ. Bhagavā kira ekasmiṃ samaye sāvatthiṃ upanissāya jetavanamahāvihāre paṭivasati. Buddhānañca yattha katthaci paṭivasantānaṃ pañcavidhaṃ kiccaṃ avijahitameva hoti. Pañca hi buddhakiccāni – purebhattakiccaṃ, pacchābhattakiccaṃ, purimayāmakiccaṃ, majjhimayāmakiccaṃ, pacchimayāmakiccanti.
തത്രിദം പുരേഭത്തകിച്ചം – ഭഗവാ ഹി പാതോവ വുട്ഠായ ഉപട്ഠാകാനുഗ്ഗഹത്ഥം സരീരഫാസുകത്ഥഞ്ച മുഖധോവനാദിസരീരപരികമ്മം കത്വാ യാവ ഭിക്ഖാചാരവേലാ താവ വിവിത്താസനേ വീതിനാമേത്വാ ഭിക്ഖാചാരവേലായ നിവാസേത്വാ കായബന്ധനം ബന്ധിത്വാ ചീവരം പാരുപിത്വാ പത്തമാദായ കദാചി ഏകകോവ, കദാചി ഭിക്ഖുസങ്ഘപരിവുതോ ഗാമം വാ നിഗമം വാ പിണ്ഡായ പവിസതി കദാചി പകതിയാ, കദാചി അനേകേഹി പാടിഹാരിയേഹി വത്തമാനേഹി. സേയ്യഥിദം – പിണ്ഡായ പവിസതോ ലോകനാഥസ്സ പുരതോ പുരതോ ഗന്ത്വാ മുദുഗതവാതാ പഥവിം സോധേന്തി, വലാഹകാ ഉദകഫുസിതാനി മുഞ്ചന്താ മഗ്ഗേ രേണും വൂപസമേത്വാ ഉപരി വിതാനം ഹുത്വാ തിട്ഠന്തി, അപരേ വാതാ പുപ്ഫാനി ഉപസംഹരിത്വാ മഗ്ഗേ ഓകിരന്തി, ഉന്നതാ ഭൂമിപ്പദേസാ ഓനമന്തി, ഓനതാ ഉന്നമന്തി, പാദനിക്ഖേപസമയേ സമാവ ഭൂമി ഹോതി, സുഖസമ്ഫസ്സാനി പദുമപുപ്ഫാനി വാ പാദേ സമ്പടിച്ഛന്തി. ഇന്ദഖീലസ്സ അന്തോ ഠപിതമത്തേ ദക്ഖിണപാദേ സരീരതോ ഛബ്ബണ്ണരസ്മിയോ നിക്ഖമിത്വാ സുവണ്ണരസപിഞ്ജരാനി വിയ ചിത്രപടപരിക്ഖിത്താനി വിയ ച പാസാദകൂടാഗാരാദീനി അലങ്കരോന്തിയോ ഇതോ ചിതോ ച ധാവന്തി, ഹത്ഥിഅസ്സവിഹങ്ഗാദയോ സകസകട്ഠാനേസു ഠിതായേവ മധുരേനാകാരേന സദ്ദം കരോന്തി, തഥാ ഭേരിവീണാദീനി തൂരിയാനി മനുസ്സാനഞ്ച കായൂപഗാനി ആഭരണാനി. തേന സഞ്ഞാണേന മനുസ്സാ ജാനന്തി ‘‘അജ്ജ ഭഗവാ ഇധ പിണ്ഡായ പവിട്ഠോ’’തി. തേ സുനിവത്ഥാ സുപാരുതാ ഗന്ധപുപ്ഫാദീനി ആദായ ഘരാ നിക്ഖമിത്വാ അന്തരവീഥിം പടിപജ്ജിത്വാ ഭഗവന്തം ഗന്ധപുപ്ഫാദീഹി സക്കച്ചം പൂജേത്വാ വന്ദിത്വാ ‘‘അമ്ഹാകം, ഭന്തേ, ദസ ഭിക്ഖൂ, അമ്ഹാകം വീസതി, പഞ്ഞാസം…പേ॰… സതം ദേഥാ’’തി യാചിത്വാ ഭഗവതോപി പത്തം ഗഹേത്വാ ആസനം പഞ്ഞാപേത്വാ സക്കച്ചം പിണ്ഡപാതേന പടിമാനേന്തി. ഭഗവാ കതഭത്തകിച്ചോ തേസം ഉപനിസ്സയചിത്തസന്താനാനി ഓലോകേത്വാ തഥാ ധമ്മം ദേസേതി, യഥാ കേചി സരണഗമനേസു പതിട്ഠഹന്തി, കേചി പഞ്ചസു സീലേസു, കേചി സോതാപത്തിസകദാഗാമിഅനാഗാമിഫലാനം അഞ്ഞതരസ്മിം, കേചി പബ്ബജിത്വാ അഗ്ഗഫലേ അരഹത്തേതി. ഏവം മഹാജനം അനുഗ്ഗഹേത്വാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം ഗച്ഛതി. തത്ഥ ഗന്ത്വാ ഗന്ധമണ്ഡലമാളേ പഞ്ഞത്തവരബുദ്ധാസനേ നിസീദതി ഭിക്ഖൂനം ഭത്തകിച്ചപരിയോസാനം ആഗമയമാനോ. തതോ ഭിക്ഖൂനം ഭത്തകിച്ചപരിയോസാനേ ഉപട്ഠാകോ ഭഗവതോ നിവേദേതി. അഥ ഭഗവാ ഗന്ധകുടിം പവിസതി. ഇദം താവ പുരേഭത്തകിച്ചം.
Tatridaṃ purebhattakiccaṃ – bhagavā hi pātova vuṭṭhāya upaṭṭhākānuggahatthaṃ sarīraphāsukatthañca mukhadhovanādisarīraparikammaṃ katvā yāva bhikkhācāravelā tāva vivittāsane vītināmetvā bhikkhācāravelāya nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā cīvaraṃ pārupitvā pattamādāya kadāci ekakova, kadāci bhikkhusaṅghaparivuto gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati kadāci pakatiyā, kadāci anekehi pāṭihāriyehi vattamānehi. Seyyathidaṃ – piṇḍāya pavisato lokanāthassa purato purato gantvā mudugatavātā pathaviṃ sodhenti, valāhakā udakaphusitāni muñcantā magge reṇuṃ vūpasametvā upari vitānaṃ hutvā tiṭṭhanti, apare vātā pupphāni upasaṃharitvā magge okiranti, unnatā bhūmippadesā onamanti, onatā unnamanti, pādanikkhepasamaye samāva bhūmi hoti, sukhasamphassāni padumapupphāni vā pāde sampaṭicchanti. Indakhīlassa anto ṭhapitamatte dakkhiṇapāde sarīrato chabbaṇṇarasmiyo nikkhamitvā suvaṇṇarasapiñjarāni viya citrapaṭaparikkhittāni viya ca pāsādakūṭāgārādīni alaṅkarontiyo ito cito ca dhāvanti, hatthiassavihaṅgādayo sakasakaṭṭhānesu ṭhitāyeva madhurenākārena saddaṃ karonti, tathā bherivīṇādīni tūriyāni manussānañca kāyūpagāni ābharaṇāni. Tena saññāṇena manussā jānanti ‘‘ajja bhagavā idha piṇḍāya paviṭṭho’’ti. Te sunivatthā supārutā gandhapupphādīni ādāya gharā nikkhamitvā antaravīthiṃ paṭipajjitvā bhagavantaṃ gandhapupphādīhi sakkaccaṃ pūjetvā vanditvā ‘‘amhākaṃ, bhante, dasa bhikkhū, amhākaṃ vīsati, paññāsaṃ…pe… sataṃ dethā’’ti yācitvā bhagavatopi pattaṃ gahetvā āsanaṃ paññāpetvā sakkaccaṃ piṇḍapātena paṭimānenti. Bhagavā katabhattakicco tesaṃ upanissayacittasantānāni oloketvā tathā dhammaṃ deseti, yathā keci saraṇagamanesu patiṭṭhahanti, keci pañcasu sīlesu, keci sotāpattisakadāgāmianāgāmiphalānaṃ aññatarasmiṃ, keci pabbajitvā aggaphale arahatteti. Evaṃ mahājanaṃ anuggahetvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ gacchati. Tattha gantvā gandhamaṇḍalamāḷe paññattavarabuddhāsane nisīdati bhikkhūnaṃ bhattakiccapariyosānaṃ āgamayamāno. Tato bhikkhūnaṃ bhattakiccapariyosāne upaṭṭhāko bhagavato nivedeti. Atha bhagavā gandhakuṭiṃ pavisati. Idaṃ tāva purebhattakiccaṃ.
അഥ ഭഗവാ ഏവം കതപുരേഭത്തകിച്ചോ ഗന്ധകുടിയാ ഉപട്ഠാനേ നിസീദിത്വാ പാദേ പക്ഖാലേത്വാ പാദപീഠേ ഠത്വാ ഭിക്ഖുസങ്ഘം ഓവദതി – ‘‘ഭിക്ഖവേ, അപ്പമാദേന സമ്പാദേഥ, ദുല്ലഭോ ബുദ്ധുപ്പാദോ ലോകസ്മിം, ദുല്ലഭോ മനുസ്സത്തപടിലാഭോ, ദുല്ലഭാ ഖണസമ്പത്തി, ദുല്ലഭാ പബ്ബജ്ജാ, ദുല്ലഭം സദ്ധമ്മസ്സവന’’ന്തി. തത്ഥ കേചി ഭഗവന്തം കമ്മട്ഠാനം പുച്ഛന്തി. ഭഗവാ തേസം ചരിയാനുരൂപം കമ്മട്ഠാനം ദേതി. തതോ സബ്ബേപി ഭഗവന്തം വന്ദിത്വാ അത്തനോ അത്തനോ രത്തിട്ഠാനദിവാട്ഠാനാനി ഗച്ഛന്തി. കേചി അരഞ്ഞം, കേചി രുക്ഖമൂലം, കേചി പബ്ബതാദീനം അഞ്ഞതരം, കേചി ചാതുമഹാരാജികഭവനം…പേ॰… കേചി വസവത്തിഭവനന്തി . തതോ ഭഗവാ ഗന്ധകുടിം പവിസിത്വാ സചേ ആകങ്ഖതി, ദക്ഖിണേന പസ്സേന സതോ സമ്പജാനോ മുഹുത്തം സീഹസേയ്യം കപ്പേതി. അഥ സമസ്സാസിതകായോ ഉട്ഠഹിത്വാ ദുതിയഭാഗേ ലോകം വോലോകേതി. തതിയഭാഗേ യം ഗാമം വാ നിഗമം വാ ഉപനിസ്സായ വിഹരതി, തത്ഥ മഹാജനോ പുരേഭത്തം ദാനം ദത്വാ പച്ഛാഭത്തം സുനിവത്ഥോ സുപാരുതോ ഗന്ധപുപ്ഫാദീനി ആദായ വിഹാരേ സന്നിപതതി. തതോ ഭഗവാ സമ്പത്തപരിസായ അനുരൂപേന പാടിഹാരിയേന ഗന്ത്വാ ധമ്മസഭായം പഞ്ഞത്തവരബുദ്ധാസനേ നിസജ്ജ ധമ്മം ദേസേതി കാലയുത്തം സമയയുത്തം, അഥ കാലം വിദിത്വാ പരിസം ഉയ്യോജേതി, മനുസ്സാ ഭഗവന്തം വന്ദിത്വാ പക്കമന്തി. ഇദം പച്ഛാഭത്തകിച്ചം.
Atha bhagavā evaṃ katapurebhattakicco gandhakuṭiyā upaṭṭhāne nisīditvā pāde pakkhāletvā pādapīṭhe ṭhatvā bhikkhusaṅghaṃ ovadati – ‘‘bhikkhave, appamādena sampādetha, dullabho buddhuppādo lokasmiṃ, dullabho manussattapaṭilābho, dullabhā khaṇasampatti, dullabhā pabbajjā, dullabhaṃ saddhammassavana’’nti. Tattha keci bhagavantaṃ kammaṭṭhānaṃ pucchanti. Bhagavā tesaṃ cariyānurūpaṃ kammaṭṭhānaṃ deti. Tato sabbepi bhagavantaṃ vanditvā attano attano rattiṭṭhānadivāṭṭhānāni gacchanti. Keci araññaṃ, keci rukkhamūlaṃ, keci pabbatādīnaṃ aññataraṃ, keci cātumahārājikabhavanaṃ…pe… keci vasavattibhavananti . Tato bhagavā gandhakuṭiṃ pavisitvā sace ākaṅkhati, dakkhiṇena passena sato sampajāno muhuttaṃ sīhaseyyaṃ kappeti. Atha samassāsitakāyo uṭṭhahitvā dutiyabhāge lokaṃ voloketi. Tatiyabhāge yaṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati, tattha mahājano purebhattaṃ dānaṃ datvā pacchābhattaṃ sunivattho supāruto gandhapupphādīni ādāya vihāre sannipatati. Tato bhagavā sampattaparisāya anurūpena pāṭihāriyena gantvā dhammasabhāyaṃ paññattavarabuddhāsane nisajja dhammaṃ deseti kālayuttaṃ samayayuttaṃ, atha kālaṃ viditvā parisaṃ uyyojeti, manussā bhagavantaṃ vanditvā pakkamanti. Idaṃ pacchābhattakiccaṃ.
സോ ഏവം നിട്ഠിതപച്ഛാഭത്തകിച്ചോ സചേ ഗത്താനി ഓസിഞ്ചിതുകാമോ ഹോതി, ബുദ്ധാസനാ ഉട്ഠായ ന്ഹാനകോട്ഠകം പവിസിത്വാ ഉപട്ഠാകേന പടിയാദിതഉദകേന ഗത്താനി ഉതും ഗണ്ഹാപേതി. ഉപട്ഠാകോപി ബുദ്ധാസനം ആനേത്വാ ഗന്ധകുടിപരിവേണേ പഞ്ഞപേതി. ഭഗവാ സുരത്തദുപട്ടം നിവാസേത്വാ കായബന്ധനം ബന്ധിത്വാ ഉത്തരാസങ്ഗം ഏകംസം കത്വാ തത്ഥ ആഗന്ത്വാ നിസീദതി ഏകകോവ മുഹുത്തം പടിസല്ലീനോ, അഥ ഭിക്ഖൂ തതോ തതോ ആഗമ്മ ഭഗവതോ ഉപട്ഠാനം ആഗച്ഛന്തി. തത്ഥ ഏകച്ചേ പഞ്ഹം പുച്ഛന്തി, ഏകച്ചേ കമ്മട്ഠാനം, ഏകച്ചേ ധമ്മസ്സവനം യാചന്തി. ഭഗവാ തേസം അധിപ്പായം സമ്പാദേന്തോ പുരിമയാമം വിതിനാമേതി. ഇദം പുരിമയാമകിച്ചം.
So evaṃ niṭṭhitapacchābhattakicco sace gattāni osiñcitukāmo hoti, buddhāsanā uṭṭhāya nhānakoṭṭhakaṃ pavisitvā upaṭṭhākena paṭiyāditaudakena gattāni utuṃ gaṇhāpeti. Upaṭṭhākopi buddhāsanaṃ ānetvā gandhakuṭipariveṇe paññapeti. Bhagavā surattadupaṭṭaṃ nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā uttarāsaṅgaṃ ekaṃsaṃ katvā tattha āgantvā nisīdati ekakova muhuttaṃ paṭisallīno, atha bhikkhū tato tato āgamma bhagavato upaṭṭhānaṃ āgacchanti. Tattha ekacce pañhaṃ pucchanti, ekacce kammaṭṭhānaṃ, ekacce dhammassavanaṃ yācanti. Bhagavā tesaṃ adhippāyaṃ sampādento purimayāmaṃ vitināmeti. Idaṃ purimayāmakiccaṃ.
പുരിമയാമകിച്ചപരിയോസാനേ പന ഭിക്ഖൂസു ഭഗവന്തം വന്ദിത്വാ പക്കന്തേസു സകലദസസഹസ്സിലോകധാതുദേവതായോ ഓകാസം ലഭമാനാ ഭഗവന്തം ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഹം പുച്ഛന്തി യഥാഭിസങ്ഖതം അന്തമസോ ചതുരക്ഖരമ്പി. ഭഗവാ താസം ദേവതാനം പഞ്ഹം വിസ്സജ്ജേന്തോ മജ്ഝിമയാമം വീതിനാമേതി. ഇദം മജ്ഝിമയാമകിച്ചം.
Purimayāmakiccapariyosāne pana bhikkhūsu bhagavantaṃ vanditvā pakkantesu sakaladasasahassilokadhātudevatāyo okāsaṃ labhamānā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchanti yathābhisaṅkhataṃ antamaso caturakkharampi. Bhagavā tāsaṃ devatānaṃ pañhaṃ vissajjento majjhimayāmaṃ vītināmeti. Idaṃ majjhimayāmakiccaṃ.
പച്ഛിമയാമം പന തയോ കോട്ഠാസേ കത്വാ പുരേഭത്തതോ പട്ഠായ നിസജ്ജാപീളിതസ്സ സരീരസ്സ കിലാസുഭാവമോചനത്ഥം ഏകം കോട്ഠാസം ചങ്കമേന വീതിനാമേതി, ദുതിയകോട്ഠാസേ ഗന്ധകുടിം പവിസിത്വാ ദക്ഖിണേന പസ്സേന സതോ സമ്പജാനോ സീഹസേയ്യം കപ്പേതി. തതിയകോട്ഠാസേ പച്ചുട്ഠായ നിസീദിത്വാ പുരിമബുദ്ധാനം സന്തികേ ദാനസീലാദിവസേന കതാധികാരപുഗ്ഗലദസ്സനത്ഥം ബുദ്ധചക്ഖുനാ ലോകം വോലോകേതി. ഇദം പച്ഛിമയാമകിച്ചം.
Pacchimayāmaṃ pana tayo koṭṭhāse katvā purebhattato paṭṭhāya nisajjāpīḷitassa sarīrassa kilāsubhāvamocanatthaṃ ekaṃ koṭṭhāsaṃ caṅkamena vītināmeti, dutiyakoṭṭhāse gandhakuṭiṃ pavisitvā dakkhiṇena passena sato sampajāno sīhaseyyaṃ kappeti. Tatiyakoṭṭhāse paccuṭṭhāya nisīditvā purimabuddhānaṃ santike dānasīlādivasena katādhikārapuggaladassanatthaṃ buddhacakkhunā lokaṃ voloketi. Idaṃ pacchimayāmakiccaṃ.
തമ്പി ദിവസം ഭഗവാ ഇമസ്മിംയേവ കിച്ചേ ഠിതോ ലോകം ഓലോകേന്തോ ഇദം അദ്ദസ – മയാ കോസലരട്ഠേ ചാരികം ചരന്തേന അഗ്ഗിക്ഖന്ധേന ഉപമേത്വാ ഏകസ്മിം സുത്തേ ദേസിതേ സട്ഠി ഭിക്ഖൂ അരഹത്തം പാപുണിസ്സന്തി, സട്ഠിമത്താനം ഉണ്ഹം ലോഹിതം മുഖതോ ഉഗ്ഗച്ഛിസ്സതി, സട്ഠിമത്താ ഗിഹിഭാവം ഗമിസ്സന്തി. തത്ഥ യേ അരഹത്തം പാപുണിസ്സന്തി, തേ യംകിഞ്ചി ധമ്മദേസനം സുത്വാ പാപുണിസ്സന്തേവ. ഇതരേസം പന ഭിക്ഖൂനം സങ്ഗഹത്ഥായ ചാരികം ചരിതുകാമോ ഹുത്വാ, ‘‘ആനന്ദ, ഭിക്ഖൂനം ആരോചേഹീ’’തി ആഹ.
Tampi divasaṃ bhagavā imasmiṃyeva kicce ṭhito lokaṃ olokento idaṃ addasa – mayā kosalaraṭṭhe cārikaṃ carantena aggikkhandhena upametvā ekasmiṃ sutte desite saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pāpuṇissanti, saṭṭhimattānaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggacchissati, saṭṭhimattā gihibhāvaṃ gamissanti. Tattha ye arahattaṃ pāpuṇissanti, te yaṃkiñci dhammadesanaṃ sutvā pāpuṇissanteva. Itaresaṃ pana bhikkhūnaṃ saṅgahatthāya cārikaṃ caritukāmo hutvā, ‘‘ānanda, bhikkhūnaṃ ārocehī’’ti āha.
ഥേരോ അനുപരിവേണം ഗന്ത്വാ, ‘‘ആവുസോ, സത്ഥാ മഹാജനസ്സ സങ്ഗഹത്ഥായ ചാരികം ചരിതുകാമോ, ഗന്തുകാമാ ആഗച്ഛഥാ’’തി ആഹ. ഭിക്ഖൂ മഹാലാഭം ലഭിത്വാ വിയ തുട്ഠമാനസാ ‘‘ലഭിസ്സാമ വത മഹാജനസ്സ ധമ്മം ദേസേന്തസ്സ ഭഗവതോ സുവണ്ണവണ്ണം സരീരം ഓലോകേതും മധുരഞ്ച ധമ്മകഥം സോതു’’ന്തി പരുള്ഹകേസാ കേസേ ഓഹാരേത്വാ മലഗ്ഗഹിതപത്താ പത്തേ പചിത്വാ കിലിട്ഠചീവരാ ചീവരാനി ധോവിത്വാ ഗമനസജ്ജാ അഹേസും. സത്ഥാ അപരിച്ഛിന്നേന ഭിക്ഖുസങ്ഘേന പരിവുതോ കോസലരട്ഠം ചാരികായ നിക്ഖന്തോ ഗാമനിഗമപടിപാടിയാ ഏകദിവസം ഗാവുതഅഡ്ഢയോജനതിഗാവുതയോജനപരമം ചാരികം ചരന്തോ ഏകസ്മിം പദേസേ മഹന്തം സുസിരരുക്ഖം അഗ്ഗിനാ സമ്പജ്ജലിതം ദിസ്വാ ‘‘ഇമമേവ വത്ഥും കത്വാ സത്തഹി അങ്ഗേഹി പടിമണ്ഡേത്വാ ധമ്മദേസനം കഥേസ്സാമീ’’തി ഗമനം പച്ഛിന്ദിത്വാ അഞ്ഞതരം രുക്ഖമൂലം ഉപസങ്കമിത്വാ നിസജ്ജാകാരം ദസ്സേസി. ആനന്ദത്ഥേരോ സത്ഥു അധിപ്പായം ഞത്വാ ‘‘അദ്ധാ കാരണം ഭവിസ്സതി, ന അകാരണേന തഥാഗതാ ഗമനം പച്ഛിന്ദിത്വാ നിസീദന്തീ’’തി ചതുഗ്ഗുണം സങ്ഘാടിം പഞ്ഞാപേസി. സത്ഥാ നിസീദിത്വാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേത്വാ ‘‘പസ്സഥ നോ തുമ്ഹേ, ഭിക്ഖവേ, അമും മഹന്തം അഗ്ഗിക്ഖന്ധ’’ന്തി അഗ്ഗിക്ഖന്ധോപമസുത്തന്തം (അ॰ നി॰ ൭.൭൨) ദേസേതി.
Thero anupariveṇaṃ gantvā, ‘‘āvuso, satthā mahājanassa saṅgahatthāya cārikaṃ caritukāmo, gantukāmā āgacchathā’’ti āha. Bhikkhū mahālābhaṃ labhitvā viya tuṭṭhamānasā ‘‘labhissāma vata mahājanassa dhammaṃ desentassa bhagavato suvaṇṇavaṇṇaṃ sarīraṃ oloketuṃ madhurañca dhammakathaṃ sotu’’nti paruḷhakesā kese ohāretvā malaggahitapattā patte pacitvā kiliṭṭhacīvarā cīvarāni dhovitvā gamanasajjā ahesuṃ. Satthā aparicchinnena bhikkhusaṅghena parivuto kosalaraṭṭhaṃ cārikāya nikkhanto gāmanigamapaṭipāṭiyā ekadivasaṃ gāvutaaḍḍhayojanatigāvutayojanaparamaṃ cārikaṃ caranto ekasmiṃ padese mahantaṃ susirarukkhaṃ agginā sampajjalitaṃ disvā ‘‘imameva vatthuṃ katvā sattahi aṅgehi paṭimaṇḍetvā dhammadesanaṃ kathessāmī’’ti gamanaṃ pacchinditvā aññataraṃ rukkhamūlaṃ upasaṅkamitvā nisajjākāraṃ dassesi. Ānandatthero satthu adhippāyaṃ ñatvā ‘‘addhā kāraṇaṃ bhavissati, na akāraṇena tathāgatā gamanaṃ pacchinditvā nisīdantī’’ti catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpesi. Satthā nisīditvā bhikkhū āmantetvā ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, amuṃ mahantaṃ aggikkhandha’’nti aggikkhandhopamasuttantaṃ (a. ni. 7.72) deseti.
ഇമസ്മിഞ്ച പന വേയ്യാകരണേ ഭഞ്ഞമാനേ സട്ഠിമത്താനം ഭിക്ഖൂനം ഉണ്ഹം ലോഹിതം മുഖതോ ഉഗ്ഗഞ്ഛി, സട്ഠിമത്താ ഭിക്ഖൂ സിക്ഖം പച്ചക്ഖായ ഹീനായാവത്തിംസു, സട്ഠിമത്താനം ഭിക്ഖൂനം അനുപാദായ ആസവേഹി ചിത്താനി വിമുച്ചിംസു. തഞ്ഹി വേയ്യാകരണം സുത്വാ സട്ഠിമത്താനം ഭിക്ഖൂനം നാമകായോ സന്തത്തോ, നാമകായേ സന്തത്തേ കരജകായോ സന്തത്തോ, കരജകായേ സന്തത്തേ നിധാനഗതം ഉണ്ഹം ലോഹിതം മുഖതോ ഉഗ്ഗഞ്ഛി. സട്ഠിമത്താ ഭിക്ഖൂ ‘‘ദുക്കരം വത ബുദ്ധസാസനേ യാവജീവം പരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം ചരിതു’’ന്തി സിക്ഖം പച്ചക്ഖായ ഹീനായാവത്താ, സട്ഠിമത്താ ഭിക്ഖൂ സത്ഥു ദേസനാഭിമുഖം ഞാണം പേസേത്വാ സഹ പടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം പത്താ.
Imasmiñca pana veyyākaraṇe bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggañchi, saṭṭhimattā bhikkhū sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattiṃsu, saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu. Tañhi veyyākaraṇaṃ sutvā saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ nāmakāyo santatto, nāmakāye santatte karajakāyo santatto, karajakāye santatte nidhānagataṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggañchi. Saṭṭhimattā bhikkhū ‘‘dukkaraṃ vata buddhasāsane yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ caritu’’nti sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattā, saṭṭhimattā bhikkhū satthu desanābhimukhaṃ ñāṇaṃ pesetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pattā.
തത്ഥ യേസം ഉണ്ഹം ലോഹിതം മുഖതോ ഉഗ്ഗഞ്ഛി, തേ പാരാജികം ആപജ്ജിംസു. യേ ഗിഹിഭാവം പത്താ, തേ ഖുദ്ദാനുഖുദ്ദകാനി സിക്ഖാപദാനി മദ്ദന്താ വിചരിംസു. യേ അരഹത്തം പത്താ, തേ പരിസുദ്ധസീലാവ അഹേസും. സത്ഥു ധമ്മദേസനാ ഇമേസം തിണ്ണമ്പി സഫലാവ ജാതാതി. അരഹത്തം പത്താനം താവ സഫലാ ഹോതു, ഇതരേസം കഥം സഫലാ ജാതാതി? തേപി ഹി സചേ ഇമം ധമ്മദേസനം ന സുണേയ്യും, പമത്താവ ഹുത്വാ ഠാനം ജഹിതും ന സക്കുണേയ്യും. തതോ നേസം തം പാപം വഡ്ഢമാനം അപായേസുയേവ സംസീദാപേയ്യ . ഇമം പന ദേസനം സുത്വാ ജാതസംവേഗാ ഠാനം ജഹിത്വാ സാമണേരഭൂമിയം ഠിതാ ദസ സീലാനി പൂരേത്വാ യോനിസോ മനസികാരേ യുത്തപ്പയുത്താ കേചി സോതാപന്നാ കേചി സകദാഗാമിനോ കേചി അനാഗാമിനോ അഹേസും, കേചി ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിംസു, ഏവം പാരാജികാപന്നാനമ്പി സഫലാ അഹോസി. ഇതരേ പന സചേ ഇമം ധമ്മദേസനം ന സുണേയ്യും, ഗച്ഛന്തേ ഗച്ഛന്തേ കാലേ അനുപുബ്ബേന സങ്ഘാദിസേസമ്പി പാരാജികമ്പി പാപുണിത്വാ അപായേസുയേവ ഉപ്പജ്ജിത്വാ മഹാദുക്ഖം അനുഭവേയ്യും. ഇമം പന ദേസനം സുത്വാ ‘‘അഹോ സല്ലേഖിതം ബുദ്ധസാസനം, ന സക്കാ അമ്ഹേഹി യാവജീവം ഇമം പടിപത്തിം പൂരേതും, സിക്ഖം പച്ചക്ഖായ ഉപാസകധമ്മം പൂരേത്വാ ദുക്ഖാ മുച്ചിസ്സാമാ’’തി ഗിഹിഭാവം ഉപഗമിംസു. തേ തീസു സരണേസു പതിട്ഠായ പഞ്ച സീലാനി രക്ഖിത്വാ ഉപാസകധമ്മം പൂരേത്വാ കേചി സോതാപന്നാ കേചി സകദാഗാമിനോ കേചി അനാഗാമിനോ ജാതാ, കേചി ദേവലോകേ നിബ്ബത്താതി. ഏവം തേസമ്പി സഫലാവ അഹോസി.
Tattha yesaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggañchi, te pārājikaṃ āpajjiṃsu. Ye gihibhāvaṃ pattā, te khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni maddantā vicariṃsu. Ye arahattaṃ pattā, te parisuddhasīlāva ahesuṃ. Satthu dhammadesanā imesaṃ tiṇṇampi saphalāva jātāti. Arahattaṃ pattānaṃ tāva saphalā hotu, itaresaṃ kathaṃ saphalā jātāti? Tepi hi sace imaṃ dhammadesanaṃ na suṇeyyuṃ, pamattāva hutvā ṭhānaṃ jahituṃ na sakkuṇeyyuṃ. Tato nesaṃ taṃ pāpaṃ vaḍḍhamānaṃ apāyesuyeva saṃsīdāpeyya . Imaṃ pana desanaṃ sutvā jātasaṃvegā ṭhānaṃ jahitvā sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhitā dasa sīlāni pūretvā yoniso manasikāre yuttappayuttā keci sotāpannā keci sakadāgāmino keci anāgāmino ahesuṃ, keci devaloke nibbattiṃsu, evaṃ pārājikāpannānampi saphalā ahosi. Itare pana sace imaṃ dhammadesanaṃ na suṇeyyuṃ, gacchante gacchante kāle anupubbena saṅghādisesampi pārājikampi pāpuṇitvā apāyesuyeva uppajjitvā mahādukkhaṃ anubhaveyyuṃ. Imaṃ pana desanaṃ sutvā ‘‘aho sallekhitaṃ buddhasāsanaṃ, na sakkā amhehi yāvajīvaṃ imaṃ paṭipattiṃ pūretuṃ, sikkhaṃ paccakkhāya upāsakadhammaṃ pūretvā dukkhā muccissāmā’’ti gihibhāvaṃ upagamiṃsu. Te tīsu saraṇesu patiṭṭhāya pañca sīlāni rakkhitvā upāsakadhammaṃ pūretvā keci sotāpannā keci sakadāgāmino keci anāgāmino jātā, keci devaloke nibbattāti. Evaṃ tesampi saphalāva ahosi.
ഇമം പന സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുത്വാ ദേവസങ്ഘാ യേഹിപി സുതാ, യേഹിപി ന സുതാ, സബ്ബേസംയേവ ആരോചേന്താ വിചരിംസു. ഭിക്ഖൂ സുത്വാ സുത്വാ ‘‘ദുക്കരം, ഭോ, ബുദ്ധാനം സാസനേ യാവജീവം പരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം ചരിതു’’ന്തി ഏകക്ഖണേനേവ ദസപി ഭിക്ഖൂ വീസതിപി സട്ഠിപി സതമ്പി സഹസ്സമ്പി ഭിക്ഖൂ ഗിഹീ ഹോന്തി. സത്ഥാ യഥാരുചിയാ ചാരികം ചരിത്വാ പുന ജേതവനമേവ ആഗന്ത്വാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതോ ചാരികം ചരമാനോ ചിരം ആകിണ്ണോ വിഹാസി, ഇച്ഛാമഹം, ഭിക്ഖവേ, അഡ്ഢമാസം പടിസല്ലീയിതും, നാമ്ഹി കേനചി ഉപസങ്കമിതബ്ബോ അഞ്ഞത്ര ഏകേന പിണ്ഡപാതനീഹാരകേനാ’’തി. അഡ്ഢമാസം ഏകീഭാവേന വീതിനാമേത്വാ പടിസല്ലാനാ വുട്ഠിതോ ആനന്ദത്ഥേരേന സദ്ധിം വിഹാരചാരികം ചരമാനോ ഓലോകിതോലോകിതട്ഠാനേ തനുഭൂതം ഭിക്ഖുസങ്ഘം ദിസ്വാ ജാനന്തോയേവ ഥേരം പുച്ഛി – ‘‘ആനന്ദ, അഞ്ഞസ്മിം കാലേ തഥാഗതേ ചാരികം ചരിത്വാ ജേതവനം ആഗതേ സകലവിഹാരോ കാസാവപജ്ജോതോ ഇസിവാതപ്പടിവാതോ ഹോതി, ഇദാനി പന തനുഭൂതോ ഭിക്ഖുസങ്ഘോ ദിസ്സതി, യേഭുയ്യേന ച ഉപ്പണ്ഡുപണ്ഡുകജാതാ ഭിക്ഖൂ, കിം നു ഖോ ഏത’’ന്തി? ഏതരഹി ഭഗവാ തുമ്ഹാകം അഗ്ഗിക്ഖന്ധോപമധമ്മദേസനം കഥിതകാലതോ പട്ഠായ ഭിക്ഖൂ സംവേഗപ്പത്താ ഹുത്വാ ‘‘മയം ഏതം ധമ്മം സബ്ബപ്പകാരേന പരിപൂരേതും ന സക്ഖിസ്സാമ, അസമ്മാവത്തന്താനഞ്ച ജനസ്സ സദ്ധാദേയ്യം പരിഭുഞ്ജിതും അയുത്ത’’ന്തി ഗിഹിഭാവം സങ്കമന്തീതി.
Imaṃ pana satthu dhammadesanaṃ sutvā devasaṅghā yehipi sutā, yehipi na sutā, sabbesaṃyeva ārocentā vicariṃsu. Bhikkhū sutvā sutvā ‘‘dukkaraṃ, bho, buddhānaṃ sāsane yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ caritu’’nti ekakkhaṇeneva dasapi bhikkhū vīsatipi saṭṭhipi satampi sahassampi bhikkhū gihī honti. Satthā yathāruciyā cārikaṃ caritvā puna jetavanameva āgantvā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhave, tathāgato cārikaṃ caramāno ciraṃ ākiṇṇo vihāsi, icchāmahaṃ, bhikkhave, aḍḍhamāsaṃ paṭisallīyituṃ, nāmhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena piṇḍapātanīhārakenā’’ti. Aḍḍhamāsaṃ ekībhāvena vītināmetvā paṭisallānā vuṭṭhito ānandattherena saddhiṃ vihāracārikaṃ caramāno olokitolokitaṭṭhāne tanubhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ disvā jānantoyeva theraṃ pucchi – ‘‘ānanda, aññasmiṃ kāle tathāgate cārikaṃ caritvā jetavanaṃ āgate sakalavihāro kāsāvapajjoto isivātappaṭivāto hoti, idāni pana tanubhūto bhikkhusaṅgho dissati, yebhuyyena ca uppaṇḍupaṇḍukajātā bhikkhū, kiṃ nu kho eta’’nti? Etarahi bhagavā tumhākaṃ aggikkhandhopamadhammadesanaṃ kathitakālato paṭṭhāya bhikkhū saṃvegappattā hutvā ‘‘mayaṃ etaṃ dhammaṃ sabbappakārena paripūretuṃ na sakkhissāma, asammāvattantānañca janassa saddhādeyyaṃ paribhuñjituṃ ayutta’’nti gihibhāvaṃ saṅkamantīti.
തസ്മിം ഖണേ ഭഗവതോ ധമ്മസംവേഗോ ഉപ്പജ്ജി. തതോ ഥേരം ആഹ – ‘‘മയി പടിസല്ലാനേ വീതിനാമേന്തേ ന കോചി മമ പുത്താനം ഏകം അസ്സാസട്ഠാനം കഥേസി. സാഗരസ്സ ഹി ഓതരണതിത്ഥാനി വിയ ബഹൂനി ഇമസ്മിം സാസനേ അസ്സാസകാരണാനി. ഗച്ഛാനന്ദ, ഗന്ധകുടിപരിവേണേ ബുദ്ധാസനം പഞ്ഞാപേത്വാ ഭിക്ഖുസങ്ഘം സന്നിപാതേഹീ’’തി. ഥേരോ തഥാ അകാസി. സത്ഥാ ബുദ്ധാസനവരഗതോ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേത്വാ, ‘‘ഭിക്ഖവേ, മേത്തായ സബ്ബപുബ്ബഭാഗോ നാമ നേവ അപ്പനാ, ന ഉപചാരോ, സത്താനം ഹിതഫരണമത്തമേവാ’’തി വത്വാ ഇമിസ്സാ അട്ഠുപ്പത്തിയാ ഇമം ചൂളച്ഛരാസങ്ഘാതസുത്തം ദേസേസി.
Tasmiṃ khaṇe bhagavato dhammasaṃvego uppajji. Tato theraṃ āha – ‘‘mayi paṭisallāne vītināmente na koci mama puttānaṃ ekaṃ assāsaṭṭhānaṃ kathesi. Sāgarassa hi otaraṇatitthāni viya bahūni imasmiṃ sāsane assāsakāraṇāni. Gacchānanda, gandhakuṭipariveṇe buddhāsanaṃ paññāpetvā bhikkhusaṅghaṃ sannipātehī’’ti. Thero tathā akāsi. Satthā buddhāsanavaragato bhikkhū āmantetvā, ‘‘bhikkhave, mettāya sabbapubbabhāgo nāma neva appanā, na upacāro, sattānaṃ hitapharaṇamattamevā’’ti vatvā imissā aṭṭhuppattiyā imaṃ cūḷaccharāsaṅghātasuttaṃ desesi.
തത്ഥ അച്ഛരാസങ്ഘാതമത്തന്തി അച്ഛരാപഹരണമത്തം, ദ്വേ അങ്ഗുലിയോ പഹരിത്വാ സദ്ദകരണമത്തന്തി അത്ഥോ. മേത്താചിത്തന്തി സബ്ബസത്താനം ഹിതഫരണചിത്തം. ആസേവതീതി കഥം ആസേവതി? ആവജ്ജേന്തോ ആസേവതി, ജാനന്തോ ആസേവതി, പസ്സന്തോ ആസേവതി, പച്ചവേക്ഖന്തോ ആസേവതി, ചിത്തം അധിട്ഠഹന്തോ ആസേവതി, സദ്ധായ അധിമുച്ചന്തോ ആസേവതി, വീരിയം പഗ്ഗണ്ഹന്തോ ആസേവതി, സതിം ഉപട്ഠാപേന്തോ ആസേവതി, ചിത്തം സമാദഹന്തോ ആസേവതി, പഞ്ഞായ പജാനന്തോ ആസേവതി, അഭിഞ്ഞേയ്യം അഭിജാനന്തോ ആസേവതി, പരിഞ്ഞേയ്യം പരിജാനന്തോ ആസേവതി, പഹാതബ്ബം പജഹന്തോ ആസേവതി, ഭാവേതബ്ബം ഭാവേന്തോ ആസേവതി, സച്ഛികാതബ്ബം സച്ഛികരോന്തോ ആസേവതീതി (പടി॰ മ॰ ൨.൨). ഇധ പന മേത്താപുബ്ബഭാഗേന ഹിതഫരണപ്പവത്തനമത്തേനേവ ആസേവതീതി വേദിതബ്ബോ.
Tattha accharāsaṅghātamattanti accharāpaharaṇamattaṃ, dve aṅguliyo paharitvā saddakaraṇamattanti attho. Mettācittanti sabbasattānaṃ hitapharaṇacittaṃ. Āsevatīti kathaṃ āsevati? Āvajjento āsevati, jānanto āsevati, passanto āsevati, paccavekkhanto āsevati, cittaṃ adhiṭṭhahanto āsevati, saddhāya adhimuccanto āsevati, vīriyaṃ paggaṇhanto āsevati, satiṃ upaṭṭhāpento āsevati, cittaṃ samādahanto āsevati, paññāya pajānanto āsevati, abhiññeyyaṃ abhijānanto āsevati, pariññeyyaṃ parijānanto āsevati, pahātabbaṃ pajahanto āsevati, bhāvetabbaṃ bhāvento āsevati, sacchikātabbaṃ sacchikaronto āsevatīti (paṭi. ma. 2.2). Idha pana mettāpubbabhāgena hitapharaṇappavattanamatteneva āsevatīti veditabbo.
അരിത്തജ്ഝാനോതി അതുച്ഛജ്ഝാനോ അപരിച്ചത്തജ്ഝാനോ വാ. വിഹരതീതി ഇരിയതി പവത്തതി പാലേതി യപേതി യാപേതി ചരതി വിഹരതി. തേന വുച്ചതി വിഹരതീതി. ഇമിനാ പദേന മേത്തം ആസേവന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ ഇരിയാപഥവിഹാരോ കഥിതോ. സത്ഥുസാസനകരോതി സത്ഥു അനുസാസനികരോ. ഓവാദപതികരോതി ഓവാദകാരകോ. ഏത്ഥ ച സകിംവചനം ഓവാദോ, പുനപ്പുനവചനം അനുസാസനീ. സമ്മുഖാവചനമ്പി ഓവാദോ, പേസേത്വാ പരമ്മുഖാവചനം, അനുസാസനീ. ഓതിണ്ണേ വത്ഥുസ്മിം വചനം ഓവാദോ, ഓതിണ്ണേ വാ അനോതിണ്ണേ വാ വത്ഥുസ്മിം തന്തിഠപനവസേന വചനം അനുസാസനീ. ഏവം വിസേസോ വേദിതബ്ബോ. പരമത്ഥതോ പന ഓവാദോതി വാ അനുസാസനീതി വാ ഏസേ ഏകേ ഏകട്ഠേ സമേ സമഭാഗേ തജ്ജാതേ തഞ്ഞേവാതി. ഏത്ഥ ച ‘‘അച്ഛരാസങ്ഘാതമത്തമ്പി ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു മേത്താചിത്തം ആസേവതീ’’തി ഇദമേവ സത്ഥുസാസനഞ്ചേവ ഓവാദോ ച, തസ്സ കരണതോ ഏസ സാസനകരോ ഓവാദപതികരോതി വേദിതബ്ബോ.
Arittajjhānoti atucchajjhāno apariccattajjhāno vā. Viharatīti iriyati pavattati pāleti yapeti yāpeti carati viharati. Tena vuccati viharatīti. Iminā padena mettaṃ āsevantassa bhikkhuno iriyāpathavihāro kathito. Satthusāsanakaroti satthu anusāsanikaro. Ovādapatikaroti ovādakārako. Ettha ca sakiṃvacanaṃ ovādo, punappunavacanaṃ anusāsanī. Sammukhāvacanampi ovādo, pesetvā parammukhāvacanaṃ, anusāsanī. Otiṇṇe vatthusmiṃ vacanaṃ ovādo, otiṇṇe vā anotiṇṇe vā vatthusmiṃ tantiṭhapanavasena vacanaṃ anusāsanī. Evaṃ viseso veditabbo. Paramatthato pana ovādoti vā anusāsanīti vā ese eke ekaṭṭhe same samabhāge tajjāte taññevāti. Ettha ca ‘‘accharāsaṅghātamattampi ce, bhikkhave, bhikkhu mettācittaṃ āsevatī’’ti idameva satthusāsanañceva ovādo ca, tassa karaṇato esa sāsanakaro ovādapatikaroti veditabbo.
അമോഘന്തി അതുച്ഛം. രട്ഠപിണ്ഡന്തി ഞാതിപരിവട്ടം പഹായ രട്ഠം നിസ്സായ പബ്ബജിതേന പരേസം ഗേഹതോ പടിലദ്ധത്താ പിണ്ഡപാതോ രട്ഠപിണ്ഡോ നാമ വുച്ചതി. പരിഭുഞ്ജതീതി ചത്താരോ പരിഭോഗാ ഥേയ്യപരിഭോഗോ ഇണപരിഭോഗോ ദായജ്ജപരിഭോഗോ സാമിപരിഭോഗോതി. തത്ഥ ദുസ്സീലസ്സ പരിഭോഗോ ഥേയ്യപരിഭോഗോ നാമ. സീലവതോ അപച്ചവേക്ഖിതപരിഭോഗോ ഇണപരിഭോഗോ നാമ. സത്തന്നം സേക്ഖാനം പരിഭോഗോ ദായജ്ജപരിഭോഗാ നാമ. ഖീണാസവസ്സ പരിഭോഗോ സാമിപരിഭോഗോ നാമ. തത്ഥ ഇമസ്സ ഭിക്ഖുനോ അയം രട്ഠപിണ്ഡപരിഭോഗോ ദ്വീഹി കാരണേഹി അമോഘോ ഹോതി. അച്ഛരാസങ്ഘാതമത്തമ്പി മേത്താചിത്തം ആസേവന്തോ ഭിക്ഖു രട്ഠപിണ്ഡസ്സ സാമികോ ഹുത്വാ, അണണോ ഹുത്വാ, ദായാദോ ഹുത്വാ പരിഭുഞ്ജതീതിപിസ്സ അമോഘോ രട്ഠപിണ്ഡപരിഭോഗോ. അച്ഛരാസങ്ഘാതമത്തമ്പി മേത്തം ആസേവന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ ദിന്നദാനം മഹട്ഠിയം ഹോതി മഹപ്ഫലം മഹാനിസംസം മഹാജുതികം മഹാവിപ്ഫാരന്തിപിസ്സ അമോഘോ രട്ഠപിണ്ഡപരിഭോഗോ. കോ പന വാദോ യേ നം ബഹുലീകരോന്തീതി യേ പന ഇമം മേത്താചിത്തം ബഹുലം ആസേവന്തി ഭാവേന്തി പുനപ്പുനം കരോന്തി, തേ അമോഘം രട്ഠപിണ്ഡം പരിഭുഞ്ജന്തീതി ഏത്ഥ വത്തബ്ബമേവ കിം? ഏവരൂപാ ഹി ഭിക്ഖൂ രട്ഠപിണ്ഡസ്സ സാമിനോ അണണാ ദായാദാ ഹുത്വാ പരിഭുഞ്ജന്തീതി.
Amoghanti atucchaṃ. Raṭṭhapiṇḍanti ñātiparivaṭṭaṃ pahāya raṭṭhaṃ nissāya pabbajitena paresaṃ gehato paṭiladdhattā piṇḍapāto raṭṭhapiṇḍo nāma vuccati. Paribhuñjatīti cattāro paribhogā theyyaparibhogo iṇaparibhogo dāyajjaparibhogo sāmiparibhogoti. Tattha dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo nāma. Sīlavato apaccavekkhitaparibhogo iṇaparibhogo nāma. Sattannaṃ sekkhānaṃ paribhogo dāyajjaparibhogā nāma. Khīṇāsavassa paribhogo sāmiparibhogo nāma. Tattha imassa bhikkhuno ayaṃ raṭṭhapiṇḍaparibhogo dvīhi kāraṇehi amogho hoti. Accharāsaṅghātamattampi mettācittaṃ āsevanto bhikkhu raṭṭhapiṇḍassa sāmiko hutvā, aṇaṇo hutvā, dāyādo hutvā paribhuñjatītipissa amogho raṭṭhapiṇḍaparibhogo. Accharāsaṅghātamattampi mettaṃ āsevantassa bhikkhuno dinnadānaṃ mahaṭṭhiyaṃ hoti mahapphalaṃ mahānisaṃsaṃ mahājutikaṃ mahāvipphārantipissa amogho raṭṭhapiṇḍaparibhogo. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti ye pana imaṃ mettācittaṃ bahulaṃ āsevanti bhāventi punappunaṃ karonti, te amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ paribhuñjantīti ettha vattabbameva kiṃ? Evarūpā hi bhikkhū raṭṭhapiṇḍassa sāmino aṇaṇā dāyādā hutvā paribhuñjantīti.
൫൪-൫൫. ചതുത്ഥേ ഭാവേതീതി ഉപ്പാദേതി വഡ്ഢേതി. പഞ്ചമേ മനസി കരോതീതി മനസ്മിം കരോതി. സേസം ഇമേസു ദ്വീസുപി തതിയേ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബം. യോ ഹി ആസേവതി, അയമേവ ഭാവേതി, അയം മനസി കരോതി. യേന ചിത്തേന ആസേവതി, തേനേവ ഭാവേതി, തേന മനസി കരോതി. സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ പന യായ ധമ്മധാതുയാ സുപ്പടിവിദ്ധത്താ ദേസനാവിലാസപ്പത്തോ നാമ ഹോതി, തസ്സാ സുപ്പടിവിദ്ധത്താ അത്തനോ ദേസനാവിലാസം ധമ്മിസ്സരിയതം പടിസമ്ഭിദാപഭേദകുസലതം അപ്പടിഹതസബ്ബഞ്ഞുതഞ്ഞാണഞ്ച നിസ്സായ ഏകക്ഖണേ ഉപ്പന്നം ഏകചിത്തമേവ തീഹി കോട്ഠാസേഹി വിഭജിത്വാ ദസ്സേസീതി.
54-55. Catutthe bhāvetīti uppādeti vaḍḍheti. Pañcame manasi karotīti manasmiṃ karoti. Sesaṃ imesu dvīsupi tatiye vuttanayeneva veditabbaṃ. Yo hi āsevati, ayameva bhāveti, ayaṃ manasi karoti. Yena cittena āsevati, teneva bhāveti, tena manasi karoti. Sammāsambuddho pana yāya dhammadhātuyā suppaṭividdhattā desanāvilāsappatto nāma hoti, tassā suppaṭividdhattā attano desanāvilāsaṃ dhammissariyataṃ paṭisambhidāpabhedakusalataṃ appaṭihatasabbaññutaññāṇañca nissāya ekakkhaṇe uppannaṃ ekacittameva tīhi koṭṭhāsehi vibhajitvā dassesīti.
൫൬. ഛട്ഠേ യേ കേചീതി അനിയാമിതവചനം. അകുസലാതി തേസം നിയാമിതവചനം. ഏത്താവതാ സബ്ബാകുസലാ അസേസതോ പരിയാദിന്നാ ഹോന്തി. അകുസലഭാഗിയാ അകുസലപക്ഖികാതി അകുസലാനമേവേതം നാമം. അകുസലായേവ ഹി ഏകച്ചേ അകുസലം സഹജാതവസേന, ഏകച്ചേ ഉപനിസ്സയവസേന ഭജന്തി ചേവ, തേസഞ്ച പക്ഖാ ഭവന്തീതി ‘‘അകുസലഭാഗിയാ അകുസലപക്ഖികാ’’തി വുച്ചന്തി. സബ്ബേതേ മനോപുബ്ബങ്ഗമാതി മനോ പുബ്ബം പഠമതരം ഗച്ഛതി ഏതേസന്തി മനോപുബ്ബങ്ഗമാ. ഏതേ ഹി കിഞ്ചാപി മനേന സദ്ധിം ഏകുപ്പാദാ ഏകവത്ഥുകാ ഏകനിരോധാ ഏകാരമ്മണാ ച ഹോന്തി. യസ്മാ പന തേസം മനോ ഉപ്പാദകോ കാരകോ ജനകോ സമുട്ഠാപകോ നിബ്ബത്തകോ, തസ്മാ മനോപുബ്ബങ്ഗമാ നാമ ഹോന്തി.
56. Chaṭṭhe ye kecīti aniyāmitavacanaṃ. Akusalāti tesaṃ niyāmitavacanaṃ. Ettāvatā sabbākusalā asesato pariyādinnā honti. Akusalabhāgiyāakusalapakkhikāti akusalānamevetaṃ nāmaṃ. Akusalāyeva hi ekacce akusalaṃ sahajātavasena, ekacce upanissayavasena bhajanti ceva, tesañca pakkhā bhavantīti ‘‘akusalabhāgiyā akusalapakkhikā’’ti vuccanti. Sabbete manopubbaṅgamāti mano pubbaṃ paṭhamataraṃ gacchati etesanti manopubbaṅgamā. Ete hi kiñcāpi manena saddhiṃ ekuppādā ekavatthukā ekanirodhā ekārammaṇā ca honti. Yasmā pana tesaṃ mano uppādako kārako janako samuṭṭhāpako nibbattako, tasmā manopubbaṅgamā nāma honti.
പഠമം ഉപ്പജ്ജതീതി യഥാ നാമ ‘‘രാജാ നിക്ഖന്തോ’’തി വുത്തേ ‘‘രാജായേവ നിക്ഖന്തോ, സേസാ രാജസേനാ നിക്ഖന്താ അനിക്ഖന്താ’’തി പുച്ഛിതബ്ബകാരണം നത്ഥി, സബ്ബാ നിക്ഖന്താതേവ പഞ്ഞായന്തി, ഏവമേവ മനോ ഉപ്പന്നോതി വുത്തകാലതോ പട്ഠായ അവസേസാ സഹജാതസംസട്ഠസമ്പയുത്താ ഉപ്പന്നാ ന ഉപ്പന്നാതി പുച്ഛിതബ്ബകാരണം നത്ഥി, സബ്ബേ തേ ഉപ്പന്നാ ത്വേവ പഞ്ഞായന്തി. ഏതമത്ഥവസം പടിച്ച തേഹി സംസട്ഠസമ്പയുത്തോ ഏകുപ്പാദേകനിരോധോപി സമാനോ മനോ തേസം ധമ്മാനം പഠമം ഉപ്പജ്ജതീതി വുത്തോ. അന്വദേവാതി അനുദേവ, സഹേവ ഏകതോയേവാതി അത്ഥോ. ബ്യഞ്ജനച്ഛായം പന ഗഹേത്വാ പഠമം ചിത്തം ഉപ്പജ്ജതി, പച്ഛാ ചേതസികാതി ന ഗഹേതബ്ബം. അത്ഥോ ഹി പടിസരണം , ന ബ്യഞ്ജനം. ‘‘മനോപുബ്ബങ്ഗമാ ധമ്മാ, മനോസേട്ഠാ മനോമയാ’’തി ഗാഥായപി ഏസേവ നയോ.
Paṭhamaṃ uppajjatīti yathā nāma ‘‘rājā nikkhanto’’ti vutte ‘‘rājāyeva nikkhanto, sesā rājasenā nikkhantā anikkhantā’’ti pucchitabbakāraṇaṃ natthi, sabbā nikkhantāteva paññāyanti, evameva mano uppannoti vuttakālato paṭṭhāya avasesā sahajātasaṃsaṭṭhasampayuttā uppannā na uppannāti pucchitabbakāraṇaṃ natthi, sabbe te uppannā tveva paññāyanti. Etamatthavasaṃ paṭicca tehi saṃsaṭṭhasampayutto ekuppādekanirodhopi samāno mano tesaṃ dhammānaṃ paṭhamaṃ uppajjatīti vutto. Anvadevāti anudeva, saheva ekatoyevāti attho. Byañjanacchāyaṃ pana gahetvā paṭhamaṃ cittaṃ uppajjati, pacchā cetasikāti na gahetabbaṃ. Attho hi paṭisaraṇaṃ , na byañjanaṃ. ‘‘Manopubbaṅgamā dhammā, manoseṭṭhā manomayā’’ti gāthāyapi eseva nayo.
൫൭. സത്തമേ കുസലാതി ചതുഭൂമകാപി കുസലാ ധമ്മാ കഥിതാ. സേസം ഛട്ഠേ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബം.
57. Sattame kusalāti catubhūmakāpi kusalā dhammā kathitā. Sesaṃ chaṭṭhe vuttanayeneva veditabbaṃ.
൫൮. അട്ഠമേ യഥയിദം, ഭിക്ഖവേ, പമാദോതി ഏത്ഥ, ഭിക്ഖവേതി ആലപനം, യഥാ അയം പമാദോതി അത്ഥോ. പമാദോതി പമജ്ജനാകാരോ. വുത്തഞ്ഹേതം –
58. Aṭṭhame yathayidaṃ, bhikkhave, pamādoti ettha, bhikkhaveti ālapanaṃ, yathā ayaṃ pamādoti attho. Pamādoti pamajjanākāro. Vuttañhetaṃ –
‘‘തത്ഥ കതമോ പമാദോ? കായദുച്ചരിതേ വാ വചീദുച്ചരിതേ വാ മനോദുച്ചരിതേ വാ പഞ്ചസു വാ കാമഗുണേസു ചിത്തസ്സ വോസ്സഗ്ഗോ വോസ്സഗ്ഗാനുപ്പദാനം കുസലാനം വാ ധമ്മാനം ഭാവനായ അസക്കച്ചകിരിയതാ അസാതച്ചകിരിയതാ അനട്ഠിതകിരിയതാ ഓലീനവുത്തിതാ നിക്ഖിത്തഛന്ദതാ നിക്ഖിത്തധുരതാ അനധിട്ഠാനം അനനുയോഗോ അനാസേവനാ അഭാവനാ അബഹുലീകമ്മം . യോ ഏവരൂപോ പമാദോ പമജ്ജനാ പമജ്ജിതത്തം, അയം വുച്ചതി പമാദോ’’തി (വിഭ॰ ൮൪൬).
‘‘Tattha katamo pamādo? Kāyaduccarite vā vacīduccarite vā manoduccarite vā pañcasu vā kāmaguṇesu cittassa vossaggo vossaggānuppadānaṃ kusalānaṃ vā dhammānaṃ bhāvanāya asakkaccakiriyatā asātaccakiriyatā anaṭṭhitakiriyatā olīnavuttitā nikkhittachandatā nikkhittadhuratā anadhiṭṭhānaṃ ananuyogo anāsevanā abhāvanā abahulīkammaṃ . Yo evarūpo pamādo pamajjanā pamajjitattaṃ, ayaṃ vuccati pamādo’’ti (vibha. 846).
ഉപ്പന്നാ ച കുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തീതി ഇദം ഝാനവിപസ്സനാനം വസേന വുത്തം. മഗ്ഗഫലാനം പന സകിം ഉപ്പന്നാനം പുന പരിഹാനം നാമ നത്ഥി.
Uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti idaṃ jhānavipassanānaṃ vasena vuttaṃ. Maggaphalānaṃ pana sakiṃ uppannānaṃ puna parihānaṃ nāma natthi.
൫൯. നവമേ അപ്പമാദോ പമാദസ്സ പടിപക്ഖവസേന വിത്ഥാരതോ വേദിതബ്ബോ.
59. Navame appamādo pamādassa paṭipakkhavasena vitthārato veditabbo.
൬൦. ദസമേ കോസജ്ജന്തി കുസീതഭാവോ. സേസം വുത്തനയമേവാതി.
60. Dasame kosajjanti kusītabhāvo. Sesaṃ vuttanayamevāti.
അച്ഛരാസങ്ഘാതവഗ്ഗവണ്ണനാ.
Accharāsaṅghātavaggavaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൬. അച്ഛരാസങ്ഘാതവഗ്ഗോ • 6. Accharāsaṅghātavaggo
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൬. അച്ഛരാസങ്ഘാതവഗ്ഗവണ്ണനാ • 6. Accharāsaṅghātavaggavaṇṇanā