| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៦. អច្ឆរាសុត្តវណ្ណនា
6. Accharāsuttavaṇṇanā
៤៦. ឆដ្ឋេ អច្ឆរាគណសង្ឃុដ្ឋន្តិ អយំ កិរ ទេវបុត្តោ សត្ថុសាសនេ បព្ពជិត្វា វត្តបដិបត្តិំ បូរយមានោ បញ្ចវស្សកាលេ បវារេត្វា ទ្វេមាតិកំ បគុណំ កត្វា កម្មាកម្មំ ឧគ្គហេត្វា ចិត្តរុចិតំ កម្មដ្ឋានំ ឧគ្គណ្ហិត្វា សល្លហុកវុត្តិកោ អរញ្ញំ បវិសិត្វា យោ ភគវតា មជ្ឈិមយាមោ សយនស្ស កោដ្ឋាសោតិ អនុញ្ញាតោ។ តស្មិម្បិ សម្បត្តេ ‘‘បមាទស្ស ភាយាមី’’តិ មញ្ចកំ ឧក្ខិបិត្វា រត្តិញ្ច ទិវា ច និរាហារោ កម្មដ្ឋានមេវ មនសាកាសិ។
46. Chaṭṭhe accharāgaṇasaṅghuṭṭhanti ayaṃ kira devaputto satthusāsane pabbajitvā vattapaṭipattiṃ pūrayamāno pañcavassakāle pavāretvā dvemātikaṃ paguṇaṃ katvā kammākammaṃ uggahetvā cittarucitaṃ kammaṭṭhānaṃ uggaṇhitvā sallahukavuttiko araññaṃ pavisitvā yo bhagavatā majjhimayāmo sayanassa koṭṭhāsoti anuññāto. Tasmimpi sampatte ‘‘pamādassa bhāyāmī’’ti mañcakaṃ ukkhipitvā rattiñca divā ca nirāhāro kammaṭṭhānameva manasākāsi.
អថស្ស អព្ភន្តរេ សត្ថកវាតា ឧប្បជ្ជិត្វា ជីវិតំ បរិយាទិយិំសុ។ សោ ធុរស្មិំយេវ កាលមកាសិ។ យោ ហិ កោចិ ភិក្ខុ ចង្កមេ ចង្កមមានោ វា អាលម្ពនត្ថម្ភំ និស្សាយ ឋិតោ វា ចង្កមកោដិយំ ចីវរំ សីសេ ឋបេត្វា និសិន្នោ វា និបន្នោ វា បរិសមជ្ឈេ អលង្កតធម្មាសនេ ធម្មំ ទេសេន្តោ វា កាលំ ករោតិ, សព្ពោ សោ ធុរស្មិំ កាលំ ករោតិ នាម។ ឥតិ អយំ ចង្កមនេ កាលំ កត្វា ឧបនិស្សយមន្ទតាយ អាសវក្ខយំ អប្បត្តោ តាវតិំសភវនេ មហាវិមានទ្វារេ និទ្ទាយិត្វា បពុជ្ឈន្តោ វិយ បដិសន្ធិំ អគ្គហេសិ។ តាវទេវស្ស សុវណ្ណតោរណំ វិយ តិគាវុតោ អត្តភាវោ និព្ពត្តិ។
Athassa abbhantare satthakavātā uppajjitvā jīvitaṃ pariyādiyiṃsu. So dhurasmiṃyeva kālamakāsi. Yo hi koci bhikkhu caṅkame caṅkamamāno vā ālambanatthambhaṃ nissāya ṭhito vā caṅkamakoṭiyaṃ cīvaraṃ sīse ṭhapetvā nisinno vā nipanno vā parisamajjhe alaṅkatadhammāsane dhammaṃ desento vā kālaṃ karoti, sabbo so dhurasmiṃ kālaṃ karoti nāma. Iti ayaṃ caṅkamane kālaṃ katvā upanissayamandatāya āsavakkhayaṃ appatto tāvatiṃsabhavane mahāvimānadvāre niddāyitvā pabujjhanto viya paṭisandhiṃ aggahesi. Tāvadevassa suvaṇṇatoraṇaṃ viya tigāvuto attabhāvo nibbatti.
អន្តោវិមានេ សហស្សមត្តា អច្ឆរា តំ ទិស្វា, ‘‘វិមានសាមិកោ ទេវបុត្តោ អាគតោ, រមយិស្សាម ន’’ន្តិ តូរិយានិ គហេត្វា បរិវារយិំសុ។ ទេវបុត្តោ ន តាវ ចុតភាវំ ជានាតិ, បព្ពជិតសញ្ញីយេវ អច្ឆរា ឱលោកេត្វា វិហារចារិកំ អាគតំ មាតុគាមំ ទិស្វា លជ្ជី។ បំសុកូលិកោ វិយ ឧបរិ ឋិតំ ឃនទុកូលំ ឯកំសំ ករោន្តោ អំសកូដំ បដិច្ឆាទេត្វា ឥន្ទ្រិយានិ ឱក្ខិបិត្វា អធោមុខោ អដ្ឋាសិ។ តស្ស កាយវិការេនេវ តា ទេវតា ‘‘សមណទេវបុត្តោ អយ’’ន្តិ ញត្វា ឯវមាហំសុ – ‘‘អយ្យ, ទេវបុត្ត, ទេវលោកោ នាមាយំ, ន សមណធម្មស្ស ករណោកាសោ, សម្បត្តិំ អនុភវនោកាសោ’’តិ។ សោ តថេវ អដ្ឋាសិ។ ទេវតា ‘‘ន តាវាយំ សល្លក្ខេតី’’តិ តូរិយានិ បគ្គណ្ហិំសុ។ សោ តថាបិ អនោលោកេន្តោវ អដ្ឋាសិ។
Antovimāne sahassamattā accharā taṃ disvā, ‘‘vimānasāmiko devaputto āgato, ramayissāma na’’nti tūriyāni gahetvā parivārayiṃsu. Devaputto na tāva cutabhāvaṃ jānāti, pabbajitasaññīyeva accharā oloketvā vihāracārikaṃ āgataṃ mātugāmaṃ disvā lajjī. Paṃsukūliko viya upari ṭhitaṃ ghanadukūlaṃ ekaṃsaṃ karonto aṃsakūṭaṃ paṭicchādetvā indriyāni okkhipitvā adhomukho aṭṭhāsi. Tassa kāyavikāreneva tā devatā ‘‘samaṇadevaputto aya’’nti ñatvā evamāhaṃsu – ‘‘ayya, devaputta, devaloko nāmāyaṃ, na samaṇadhammassa karaṇokāso, sampattiṃ anubhavanokāso’’ti. So tatheva aṭṭhāsi. Devatā ‘‘na tāvāyaṃ sallakkhetī’’ti tūriyāni paggaṇhiṃsu. So tathāpi anolokentova aṭṭhāsi.
អថស្ស សព្ពកាយិកំ អាទាសំ បុរតោ ឋបយិំសុ។ សោ ឆាយំ ទិស្វា ចុតភាវំ ញត្វា, ‘‘ន មយា ឥមំ ឋានំ បត្ថេត្វា សមណធម្មោ កតោ, ឧត្តមត្ថំ អរហត្តំ បត្ថេត្វា កតោ’’តិ សម្បត្តិយា វិប្បដិសារី អហោសិ, ‘‘សុវណ្ណបដំ បដិលភិស្សាមី’’តិ តក្កយិត្វា យុទ្ធដ្ឋានំ ឱតិណ្ណមល្លោ មូលកមុដ្ឋិំ លភិត្វា វិយ។ សោ – ‘‘អយំ សគ្គសម្បត្តិ នាម សុលភា, ពុទ្ធានំ បាតុភាវោ ទុល្លភោ’’តិ ចិន្តេត្វា វិមានំ អបវិសិត្វាវ អសម្ភិន្នេនេវ សីលេន អច្ឆរាសង្ឃបរិវុតោ ទសពលស្ស សន្តិកំ អាគម្ម អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ ឋិតោ ឥមំ គាថំ អភាសិ។
Athassa sabbakāyikaṃ ādāsaṃ purato ṭhapayiṃsu. So chāyaṃ disvā cutabhāvaṃ ñatvā, ‘‘na mayā imaṃ ṭhānaṃ patthetvā samaṇadhammo kato, uttamatthaṃ arahattaṃ patthetvā kato’’ti sampattiyā vippaṭisārī ahosi, ‘‘suvaṇṇapaṭaṃ paṭilabhissāmī’’ti takkayitvā yuddhaṭṭhānaṃ otiṇṇamallo mūlakamuṭṭhiṃ labhitvā viya. So – ‘‘ayaṃ saggasampatti nāma sulabhā, buddhānaṃ pātubhāvo dullabho’’ti cintetvā vimānaṃ apavisitvāva asambhinneneva sīlena accharāsaṅghaparivuto dasabalassa santikaṃ āgamma abhivādetvā ekamantaṃ ṭhito imaṃ gāthaṃ abhāsi.
តត្ថ អច្ឆរាគណសង្ឃុដ្ឋន្តិ អច្ឆរាគណេន គីតវាទិតសទ្ទេហិ សង្ឃោសិតំ។ បិសាចគណសេវិតន្តិ តមេវ អច្ឆរាគណំ បិសាចគណំ កត្វា វទតិ។ វនន្តិ នន្ទនវនំ សន្ធាយ វទតិ។ អយញ្ហិ និយាមចិត្តតាយ អត្តនោ គរុភាវេន ទេវគណំ ‘‘ទេវគណោ’’តិ វត្តុំ ន រោចេតិ។ ‘‘បិសាចគណោ’’តិ វទតិ។ នន្ទនវនញ្ច ‘‘នន្ទន’’ន្តិ អវត្វា ‘‘មោហន’’ន្តិ វទតិ ។ កថំ យាត្រា ភវិស្សតីតិ កថំ និគ្គមនំ ភវិស្សតិ, កថំ អតិក្កមោ ភវិស្សតិ, អរហត្តស្ស មេ បទដ្ឋានភូតំ វិបស្សនំ អាចិក្ខថ ភគវាតិ វទតិ។
Tattha accharāgaṇasaṅghuṭṭhanti accharāgaṇena gītavāditasaddehi saṅghositaṃ. Pisācagaṇasevitanti tameva accharāgaṇaṃ pisācagaṇaṃ katvā vadati. Vananti nandanavanaṃ sandhāya vadati. Ayañhi niyāmacittatāya attano garubhāvena devagaṇaṃ ‘‘devagaṇo’’ti vattuṃ na roceti. ‘‘Pisācagaṇo’’ti vadati. Nandanavanañca ‘‘nandana’’nti avatvā ‘‘mohana’’nti vadati . Kathaṃ yātrā bhavissatīti kathaṃ niggamanaṃ bhavissati, kathaṃ atikkamo bhavissati, arahattassa me padaṭṭhānabhūtaṃ vipassanaṃ ācikkhatha bhagavāti vadati.
អថ ភគវា ‘‘អតិសល្លិខតេវ អយំ ទេវបុត្តោ, កិំ នុ ខោ ឥទ’’ន្តិ? អាវជ្ជេន្តោ អត្តនោ សាសនេ បព្ពជិតភាវំ ញត្វា – ‘‘អយំ អច្ចារទ្ធវីរិយតាយ កាលំ កត្វា ទេវលោកេ និព្ពត្តោ, អជ្ជាបិស្ស ចង្កមនស្មិំយេវ អត្តភាវោ អសម្ភិន្នេន សីលេន អាគតោ’’តិ ចិន្តេសិ។ ពុទ្ធា ច អកតាភិនិវេសស្ស អាទិកម្មិកស្ស អកតបរិកម្មស្ស អន្តេវាសិនោ ចិត្តការោ ភិត្តិបរិកម្មំ វិយ – ‘‘សីលំ តាវ សោធេហិ, សមាធិំ ភាវេហិ, កម្មស្សកតបញ្ញំ ឧជុំ ករោហី’’តិ បឋមំ បុព្ពភាគប្បដិបទំ អាចិក្ខន្តិ, ការកស្ស បន យុត្តបយុត្តស្ស អរហត្តមគ្គបទដ្ឋានភូតំ សណ្ហសុខុមំ សុញ្ញតាវិបស្សនំយេវ អាចិក្ខន្តិ, អយញ្ច ទេវបុត្តោ ការកោ អភិន្នសីលោ, ឯកោ មគ្គោ អស្ស អនាគតោតិ សុញ្ញតាវិបស្សនំ អាចិក្ខន្តោ ឧជុកោ នាមាតិអាទិមាហ។
Atha bhagavā ‘‘atisallikhateva ayaṃ devaputto, kiṃ nu kho ida’’nti? Āvajjento attano sāsane pabbajitabhāvaṃ ñatvā – ‘‘ayaṃ accāraddhavīriyatāya kālaṃ katvā devaloke nibbatto, ajjāpissa caṅkamanasmiṃyeva attabhāvo asambhinnena sīlena āgato’’ti cintesi. Buddhā ca akatābhinivesassa ādikammikassa akataparikammassa antevāsino cittakāro bhittiparikammaṃ viya – ‘‘sīlaṃ tāva sodhehi, samādhiṃ bhāvehi, kammassakatapaññaṃ ujuṃ karohī’’ti paṭhamaṃ pubbabhāgappaṭipadaṃ ācikkhanti, kārakassa pana yuttapayuttassa arahattamaggapadaṭṭhānabhūtaṃ saṇhasukhumaṃ suññatāvipassanaṃyeva ācikkhanti, ayañca devaputto kārako abhinnasīlo, eko maggo assa anāgatoti suññatāvipassanaṃ ācikkhanto ujuko nāmātiādimāha.
តត្ថ ឧជុកោតិ កាយវង្កាទីនំ អភាវតោ អដ្ឋង្គិកោ មគ្គោ ឧជុកោ នាម។ អភយា នាម សា ទិសាតិ និព្ពានំ សន្ធាយាហ។ តស្មិំ ហិ កិញ្ចិ ភយំ នត្ថិ, តំ វា បត្តស្ស ភយំ នត្ថីតិ ‘‘អភយា នាម សា ទិសា’’តិ វុត្តំ។ រថោ អកូជនោតិ អដ្ឋង្គិកោ មគ្គោវ អធិប្បេតោ។ យថា ហិ បាកតិករថោ អក្ខេ វា អនព្ភញ្ជិតេ អតិរេកេសុ វា មនុស្សេសុ អភិរុឡ្ហេសុ កូជតិ វិរវតិ, ន ឯវំ អរិយមគ្គោ។ សោ ហិ ឯកប្បហារេន ចតុរាសីតិយាបិ បាណសហស្សេសុ អភិរុហន្តេសុ ន កូជតិ ន វិរវតិ។ តស្មា ‘‘អកូជនោ’’តិ វុត្តោ។ ធម្មចក្កេហិ សំយុតោតិ កាយិកចេតសិកវីរិយសង្ខាតេហិ ធម្មចក្កេហិ សំយុត្តោ។
Tattha ujukoti kāyavaṅkādīnaṃ abhāvato aṭṭhaṅgiko maggo ujuko nāma. Abhayā nāma sā disāti nibbānaṃ sandhāyāha. Tasmiṃ hi kiñci bhayaṃ natthi, taṃ vā pattassa bhayaṃ natthīti ‘‘abhayā nāma sā disā’’ti vuttaṃ. Ratho akūjanoti aṭṭhaṅgiko maggova adhippeto. Yathā hi pākatikaratho akkhe vā anabbhañjite atirekesu vā manussesu abhiruḷhesu kūjati viravati, na evaṃ ariyamaggo. So hi ekappahārena caturāsītiyāpi pāṇasahassesu abhiruhantesu na kūjati na viravati. Tasmā ‘‘akūjano’’ti vutto. Dhammacakkehi saṃyutoti kāyikacetasikavīriyasaṅkhātehi dhammacakkehi saṃyutto.
ហិរីតិ ឯត្ថ ហិរិគ្គហណេន ឱត្តប្បម្បិ គហិតមេវ ហោតិ។ តស្ស អបាលម្ពោតិ យថា ពាហិរករថស្ស រថេ ឋិតានំ យោធានំ អបតនត្ថាយ ទារុមយំ អបាលម្ពនំ ហោតិ, ឯវំ ឥមស្ស មគ្គរថស្ស អជ្ឈត្តពហិទ្ធាសមុដ្ឋានំ ហិរោត្តប្បំ អបាលម្ពនំ។ សត្យស្ស បរិវារណន្តិ រថស្ស សីហចម្មាទិបរិវារោ វិយ ឥមស្សាបិ មគ្គរថស្ស សម្បយុត្តា សតិ បរិវារណំ។ ធម្មន្តិ លោកុត្តរមគ្គំ ។ សម្មាទិដ្ឋិបុរេជវន្តិ វិបស្សនាសម្មាទិដ្ឋិបុរេជវា អស្ស បុព្ពយាយិកាតិ សម្មាទិដ្ឋិបុរេជវោ, តំ សម្មាទិដ្ឋិបុរេជវំ។ យថា ហិ បឋមតរំ រាជបុរិសេហិ កាណកុណិអាទីនំនីហរណេន មគ្គេ សោធិតេ បច្ឆា រាជា និក្ខមតិ, ឯវមេវំ វិបស្សនា សម្មាទិដ្ឋិយា អនិច្ចាទិវសេន ខន្ធាទីសុ សោធិតេសុ បច្ឆា ភូមិលទ្ធវដ្ដំ បរិជានមានា មគ្គសម្មាទិដ្ឋិ ឧប្បជ្ជតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘ធម្មាហំ សារថិំ ព្រូមិ, សម្មាទិដ្ឋិបុរេជវ’’ន្តិ។
Hirīti ettha hiriggahaṇena ottappampi gahitameva hoti. Tassa apālamboti yathā bāhirakarathassa rathe ṭhitānaṃ yodhānaṃ apatanatthāya dārumayaṃ apālambanaṃ hoti, evaṃ imassa maggarathassa ajjhattabahiddhāsamuṭṭhānaṃ hirottappaṃ apālambanaṃ. Satyassaparivāraṇanti rathassa sīhacammādiparivāro viya imassāpi maggarathassa sampayuttā sati parivāraṇaṃ. Dhammanti lokuttaramaggaṃ . Sammādiṭṭhipurejavanti vipassanāsammādiṭṭhipurejavā assa pubbayāyikāti sammādiṭṭhipurejavo, taṃ sammādiṭṭhipurejavaṃ. Yathā hi paṭhamataraṃ rājapurisehi kāṇakuṇiādīnaṃnīharaṇena magge sodhite pacchā rājā nikkhamati, evamevaṃ vipassanā sammādiṭṭhiyā aniccādivasena khandhādīsu sodhitesu pacchā bhūmiladdhavaṭṭaṃ parijānamānā maggasammādiṭṭhi uppajjati. Tena vuttaṃ ‘‘dhammāhaṃ sārathiṃ brūmi, sammādiṭṭhipurejava’’nti.
ឥតិ ភគវា ទេសនំ និដ្ឋាបេត្វា អវសានេ ចត្តារិ សច្ចានិ ទីបេសិ។ ទេសនាបរិយោសានេ ទេវបុត្តោ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋាសិ។ យថា ហិ រញ្ញោ ភោជនកាលេ អត្តនោ មុខប្បមាណេ កពឡេ ឧក្ខិត្តេ អង្កេ និសិន្នោ បុត្តោ អត្តនោ មុខប្បមាណេនេវ តតោ កពឡំ ករោតិ, ឯវមេវំ ភគវតិ អរហត្តនិកូដេន ទេសនំ ទេសេន្តេបិ សត្តា អត្តនោ ឧបនិស្សយានុរូបេន សោតាបត្តិផលាទីនិ បាបុណន្តិ។ អយម្បិ ទេវបុត្តោ សោតាបត្តិផលំ បត្វា ភគវន្តំ គន្ធាទីហិ បូជេត្វា បក្កាមីតិ។ ឆដ្ឋំ។
Iti bhagavā desanaṃ niṭṭhāpetvā avasāne cattāri saccāni dīpesi. Desanāpariyosāne devaputto sotāpattiphale patiṭṭhāsi. Yathā hi rañño bhojanakāle attano mukhappamāṇe kabaḷe ukkhitte aṅke nisinno putto attano mukhappamāṇeneva tato kabaḷaṃ karoti, evamevaṃ bhagavati arahattanikūṭena desanaṃ desentepi sattā attano upanissayānurūpena sotāpattiphalādīni pāpuṇanti. Ayampi devaputto sotāpattiphalaṃ patvā bhagavantaṃ gandhādīhi pūjetvā pakkāmīti. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. អច្ឆរាសុត្តំ • 6. Accharāsuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៦. អច្ឆរាសុត្តវណ្ណនា • 6. Accharāsuttavaṇṇanā
