| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៧. អចេលកស្សបសុត្តវណ្ណនា
7. Acelakassapasuttavaṇṇanā
១៧. សត្តមេ អចេលោ កស្សបោតិ លិង្គេន អចេលោ និច្ចេលោ, នាមេន កស្សបោ។ ទូរតោវាតិ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន បរិវុតំ អាគច្ឆន្តំ ទូរតោ ឯវ អទ្ទស។ កិញ្ចិទេវ ទេសន្តិ កិញ្ចិទេវ ការណំ។ ឱកាសន្តិ បញ្ហព្យាករណស្ស ខណំ កាលំ។ អន្តរឃរន្តិ ‘‘ន បល្លត្ថិកាយ អន្តរឃរេ និសីទិស្សាមី’’តិ ឯត្ថ អន្តោនិវេសនំ អន្តរឃរំ។ ‘‘ឱក្ខិត្តចក្ខុ អន្តរឃរេ គមិស្សាមី’’តិ ឯត្ថ ឥន្ទខីលតោ បដ្ឋាយ អន្តោគាមោ។ ឥធាបិ អយមេវ អធិប្បេតោ។ យទាកង្ខសីតិ យំ ឥច្ឆសិ។
17. Sattame acelo kassapoti liṅgena acelo niccelo, nāmena kassapo. Dūratovāti mahatā bhikkhusaṅghena parivutaṃ āgacchantaṃ dūrato eva addasa. Kiñcideva desanti kiñcideva kāraṇaṃ. Okāsanti pañhabyākaraṇassa khaṇaṃ kālaṃ. Antaragharanti ‘‘na pallatthikāya antaraghare nisīdissāmī’’ti ettha antonivesanaṃ antaragharaṃ. ‘‘Okkhittacakkhu antaraghare gamissāmī’’ti ettha indakhīlato paṭṭhāya antogāmo. Idhāpi ayameva adhippeto. Yadākaṅkhasīti yaṃ icchasi.
កស្មា បន ភគវា កថេតុកាមោ យាវតតិយំ បដិក្ខិបីតិ? គារវជននត្ថំ។ ទិដ្ឋិគតិកា ហិ ខិប្បំ កថិយមានេ គារវំ ន ករោន្តិ, ‘‘សមណំ គោតមំ ឧបសង្កមិតុម្បិ បុច្ឆិតុម្បិ សុករំ, បុច្ឆិតមត្តេយេវ កថេតី’’តិ វចនម្បិ ន សទ្ទហន្តិ។ ទ្វេ តយោ វារេ បដិក្ខិត្តេ បន គារវំ ករោន្តិ, ‘‘សមណំ គោតមំ ឧបសង្កមិតុម្បិ បញ្ហំ បុច្ឆិតុម្បិ ទុក្ករ’’ន្តិ យាវតតិយំ យាចិតេ កថិយមានំ សុស្សូសន្តិ សទ្ទហន្តិ។ ឥតិ ភគវា ‘‘អយំ សុស្សូសិស្សតិ សទ្ទហិស្សតី’’តិ យាវតតិយំ យាចាបេត្វា កថេសិ។ អបិច យថា ភិសក្កោ តេលំ វា ផាណិតំ វា បចន្តោ មុទុបាកខរបាកានំ បាកកាលំ អាគមយមានោ បាកកាលំ អនតិក្កមិត្វាវ ឱតារេតិ។ ឯវំ ភគវា សត្តានំ ញាណបរិបាកំ អាគមយមានោ ‘‘ឯត្តកេន កាលេន ឥមស្ស ញាណំ បរិបាកំ គមិស្សតី’’តិ ញត្វាវ យាវតតិយំ យាចាបេសិ។
Kasmā pana bhagavā kathetukāmo yāvatatiyaṃ paṭikkhipīti? Gāravajananatthaṃ. Diṭṭhigatikā hi khippaṃ kathiyamāne gāravaṃ na karonti, ‘‘samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitumpi pucchitumpi sukaraṃ, pucchitamatteyeva kathetī’’ti vacanampi na saddahanti. Dve tayo vāre paṭikkhitte pana gāravaṃ karonti, ‘‘samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitumpi pañhaṃ pucchitumpi dukkara’’nti yāvatatiyaṃ yācite kathiyamānaṃ sussūsanti saddahanti. Iti bhagavā ‘‘ayaṃ sussūsissati saddahissatī’’ti yāvatatiyaṃ yācāpetvā kathesi. Apica yathā bhisakko telaṃ vā phāṇitaṃ vā pacanto mudupākakharapākānaṃ pākakālaṃ āgamayamāno pākakālaṃ anatikkamitvāva otāreti. Evaṃ bhagavā sattānaṃ ñāṇaparipākaṃ āgamayamāno ‘‘ettakena kālena imassa ñāṇaṃ paripākaṃ gamissatī’’ti ñatvāva yāvatatiyaṃ yācāpesi.
មា ហេវំ, កស្សបាតិ, កស្សប, មា ឯវំ ភណិ។ សយំកតំ ទុក្ខន្តិ ហិ វត្តុំ ន វដ្ដតិ, អត្តា នាម កោចិ ទុក្ខស្ស ការកោ នត្ថីតិ ទីបេតិ។ បរតោបិ ឯសេវ នយោ។ អធិច្ចសមុប្បន្នន្តិ អការណេន យទិច្ឆាយ ឧប្បន្នំ។ ឥតិ បុដ្ឋោ សមានោតិ កស្មា ឯវមាហ? ឯវំ កិរស្ស អហោសិ – ‘‘អយំ ‘សយំកតំ ទុក្ខ’ន្តិអាទិនា បុដ្ឋោ ‘មា ហេវ’ន្តិ វទតិ, ‘នត្ថី’តិ បុដ្ឋោ ‘អត្ថី’តិ វទតិ។ ‘ភវំ គោតមោ ទុក្ខំ ន ជានាតិ ន បស្សតី’តិ បុដ្ឋោ ‘ជានាមិ ខ្វាហ’ន្តិ វទតិ។ កិញ្ចិ នុ ខោ មយា វិរជ្ឈិត្វា បុច្ឆិតោ’’តិ មូលតោ បដ្ឋាយ អត្តនោ បុច្ឆមេវ សោធេន្តោ ឯវមាហ។ អាចិក្ខតុ ច មេ, ភន្តេ, ភគវាតិ ឥធ សត្ថរិ សញ្ជាតគារវោ ‘‘ភវ’’ន្តិ អវត្វា ‘‘ភគវា’’តិ វទតិ។
Mā hevaṃ, kassapāti, kassapa, mā evaṃ bhaṇi. Sayaṃkataṃ dukkhanti hi vattuṃ na vaṭṭati, attā nāma koci dukkhassa kārako natthīti dīpeti. Paratopi eseva nayo. Adhiccasamuppannanti akāraṇena yadicchāya uppannaṃ. Iti puṭṭho samānoti kasmā evamāha? Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘ayaṃ ‘sayaṃkataṃ dukkha’ntiādinā puṭṭho ‘mā heva’nti vadati, ‘natthī’ti puṭṭho ‘atthī’ti vadati. ‘Bhavaṃ gotamo dukkhaṃ na jānāti na passatī’ti puṭṭho ‘jānāmi khvāha’nti vadati. Kiñci nu kho mayā virajjhitvā pucchito’’ti mūlato paṭṭhāya attano pucchameva sodhento evamāha. Ācikkhatu ca me, bhante, bhagavāti idha satthari sañjātagāravo ‘‘bhava’’nti avatvā ‘‘bhagavā’’ti vadati.
សោ ករោតីតិអាទិ, ‘‘សយំកតំ ទុក្ខ’’ន្តិ លទ្ធិយា បដិសេធនត្ថំ វុត្តំ។ ឯត្ថ ច សតោតិ ឥទំ ភុម្មត្ថេ សាមិវចនំ, តស្មា ឯវមត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ – សោ ករោតិ សោ បដិសំវេទយតីតិ ខោ, កស្សប, អាទិម្ហិយេវ ឯវំ សតិ បច្ឆា សយំកតំ ទុក្ខន្តិ អយំ លទ្ធិ ហោតិ។ ឯត្ថ ច ទុក្ខន្តិ វដ្ដទុក្ខំ អធិប្បេតំ។ ឥតិ វទន្តិ ឯតស្ស បុរិមេន អាទិសទ្ទេន អនន្តរេន ច សស្សតសទ្ទេន សម្ពន្ធោ ហោតិ។ ‘‘ទីបេតិ គណ្ហាតី’’តិ អយំ បនេត្ថ បាឋសេសោ។ ឥទញ្ហិ វុត្តំ ហោតិ – ឥតិ ឯវំ វទន្តោ អាទិតោវ សស្សតំ ទីបេតិ, សស្សតំ គណ្ហាតិ។ កស្មា? តស្ស ហិ តំ ទស្សនំ ឯតំ បរេតិ, ការកញ្ច វេទកញ្ច ឯកមេវ គណ្ហន្តំ ឯតំ សស្សតំ ឧបគច្ឆតីតិ អត្ថោ។
So karotītiādi, ‘‘sayaṃkataṃ dukkha’’nti laddhiyā paṭisedhanatthaṃ vuttaṃ. Ettha ca satoti idaṃ bhummatthe sāmivacanaṃ, tasmā evamattho daṭṭhabbo – so karoti so paṭisaṃvedayatīti kho, kassapa, ādimhiyeva evaṃ sati pacchā sayaṃkataṃ dukkhanti ayaṃ laddhi hoti. Ettha ca dukkhanti vaṭṭadukkhaṃ adhippetaṃ. Iti vadanti etassa purimena ādisaddena anantarena ca sassatasaddena sambandho hoti. ‘‘Dīpeti gaṇhātī’’ti ayaṃ panettha pāṭhaseso. Idañhi vuttaṃ hoti – iti evaṃ vadanto āditova sassataṃ dīpeti, sassataṃ gaṇhāti. Kasmā? Tassa hi taṃ dassanaṃ etaṃ pareti, kārakañca vedakañca ekameva gaṇhantaṃ etaṃ sassataṃ upagacchatīti attho.
អញ្ញោ ករោតីតិអាទិ បន ‘‘បរំកតំ ទុក្ខ’’ន្តិ លទ្ធិយា បដិសេធនត្ថំ វុត្តំ។ ‘‘អាទិតោ សតោ’’តិ ឥទំ បន ឥធាបិ អាហរិតព្ពំ។ អយញ្ហេត្ថ អត្ថោ – អញ្ញោ ករោតិ អញ្ញោ បដិសំវេទិយតីតិ ខោ បន, កស្សប, អាទិម្ហិយេវ ឯវំ សតិ, បច្ឆា ‘‘ការកោ ឥធេវ ឧច្ឆិជ្ជតិ, តេន កតំ អញ្ញោ បដិសំវេទិយតី’’តិ ឯវំ ឧប្បន្នាយ ឧច្ឆេទទិដ្ឋិយា សទ្ធិំ សម្បយុត្តាយ វេទនាយ អភិតុន្នស្ស វិទ្ធស្ស សតោ ‘‘បរំកតំ ទុក្ខ’’ន្តិ អយំ លទ្ធិ ហោតីតិ។ ឥតិ វទន្តិអាទិ វុត្តនយេនេវ យោជេតព្ពំ។ តត្រាយំ យោជនា – ឯវញ្ច វទន្តោ អាទិតោវ ឧច្ឆេទំ ទីបេតិ, ឧច្ឆេទំ គណ្ហាតិ។ កស្មា? តស្ស ហិ តំ ទស្សនំ ឯតំ បរេតិ, ឯតំ ឧច្ឆេទំ ឧបគច្ឆតីតិ អត្ថោ។
Añño karotītiādi pana ‘‘paraṃkataṃ dukkha’’nti laddhiyā paṭisedhanatthaṃ vuttaṃ. ‘‘Ādito sato’’ti idaṃ pana idhāpi āharitabbaṃ. Ayañhettha attho – añño karoti añño paṭisaṃvediyatīti kho pana, kassapa, ādimhiyeva evaṃ sati, pacchā ‘‘kārako idheva ucchijjati, tena kataṃ añño paṭisaṃvediyatī’’ti evaṃ uppannāya ucchedadiṭṭhiyā saddhiṃ sampayuttāya vedanāya abhitunnassa viddhassa sato ‘‘paraṃkataṃ dukkha’’nti ayaṃ laddhi hotīti. Iti vadantiādi vuttanayeneva yojetabbaṃ. Tatrāyaṃ yojanā – evañca vadanto āditova ucchedaṃ dīpeti, ucchedaṃ gaṇhāti. Kasmā? Tassa hi taṃ dassanaṃ etaṃ pareti, etaṃ ucchedaṃ upagacchatīti attho.
ឯតេ តេតិ យេ សស្សតុច្ឆេទសង្ខាតេ ឧភោ អន្តេ (អនុបគម្ម តថាគតោ ធម្មំ ទេសេតិ, ឯតេ តេ, កស្សប, ឧភោ អន្តេ) អនុបគម្ម បហាយ អនល្លីយិត្វា មជ្ឈេន តថាគតោ ធម្មំ ទេសេតិ, មជ្ឈិមាយ បដិបទាយ ឋិតោ ទេសេតីតិ អត្ថោ។ កតរំ ធម្មន្តិ ចេ? យទិទំ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារាតិ។ ឯត្ថ ហិ ការណតោ ផលំ, ការណនិរោធេន ចស្ស និរោធោ ទីបិតោ, ន កោចិ ការកោ វា វេទកោ វា និទ្ទិដ្ឋោ។ ឯត្តាវតា សេសបញ្ហា បដិសេធិតា ហោន្តិ។ ឧភោ អន្តេ អនុបគម្មាតិ ឥមិនា ហិ តតិយបញ្ហោ បដិក្ខិត្តោ។ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារាតិ ឥមិនា អធិច្ចសមុប្បន្នតា ចេវ អជាននញ្ច បដិក្ខិត្តន្តិ វេទិតព្ពំ។
Ete teti ye sassatucchedasaṅkhāte ubho ante (anupagamma tathāgato dhammaṃ deseti, ete te, kassapa, ubho ante) anupagamma pahāya anallīyitvā majjhena tathāgato dhammaṃ deseti, majjhimāya paṭipadāya ṭhito desetīti attho. Kataraṃ dhammanti ce? Yadidaṃ avijjāpaccayā saṅkhārāti. Ettha hi kāraṇato phalaṃ, kāraṇanirodhena cassa nirodho dīpito, na koci kārako vā vedako vā niddiṭṭho. Ettāvatā sesapañhā paṭisedhitā honti. Ubho ante anupagammāti iminā hi tatiyapañho paṭikkhitto. Avijjāpaccayā saṅkhārāti iminā adhiccasamuppannatā ceva ajānanañca paṭikkhittanti veditabbaṃ.
លភេយ្យន្តិ ឥទំ សោ ភគវតោ សន្តិកេ ភិក្ខុភាវំ បត្ថយមានោ អាហ។ អថ ភគវា យោនេន ខន្ធកេ តិត្ថិយបរិវាសោ (មហាវ. ៨៦) បញ្ញត្តោ, យំ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពោ សាមណេរភូមិយំ ឋិតោ ‘‘អហំ, ភន្តេ, ឥត្ថន្នាមោ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពោ ឥមស្មិំ ធម្មវិនយេ អាកង្ខាមិ ឧបសម្បទំ។ ស្វាហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ ចត្តារោ មាសេ បរិវាសំ យាចាមី’’តិអាទិនា នយេន សមាទិយិត្វា បរិវសតិ, តំ សន្ធាយ យោ ខោ, កស្សប, អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពោតិអាទិមាហ។ តត្ថ បព្ពជ្ជន្តិ វចនសិលិដ្ឋតាវសេន វុត្តំ។ អបរិវសិត្វាយេវ ហិ បព្ពជ្ជំ លភតិ។ ឧបសម្បទត្ថិកេន បន នាតិកាលេន គាមប្បវេសនាទីនិ អដ្ឋ វត្តានិ បូរេន្តេន បរិវសិតព្ពំ។ អារទ្ធចិត្តាតិ អដ្ឋវត្តបូរណេន តុដ្ឋចិត្តា។ អយមេត្ថ សង្ខេបោ, វិត្ថារតោ បនេស តិត្ថិយបរិវាសោ សមន្តបាសាទិកាយ វិនយដ្ឋកថាយ បព្ពជ្ជក្ខន្ធកវណ្ណនាយំ (មហាវ. អដ្ឋ. ៨៦) វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពោ។
Labheyyanti idaṃ so bhagavato santike bhikkhubhāvaṃ patthayamāno āha. Atha bhagavā yonena khandhake titthiyaparivāso (mahāva. 86) paññatto, yaṃ aññatitthiyapubbo sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhito ‘‘ahaṃ, bhante, itthannāmo aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhāmi upasampadaṃ. Svāhaṃ, bhante, saṅghaṃ cattāro māse parivāsaṃ yācāmī’’tiādinā nayena samādiyitvā parivasati, taṃ sandhāya yo kho, kassapa, aññatitthiyapubbotiādimāha. Tattha pabbajjanti vacanasiliṭṭhatāvasena vuttaṃ. Aparivasitvāyeva hi pabbajjaṃ labhati. Upasampadatthikena pana nātikālena gāmappavesanādīni aṭṭha vattāni pūrentena parivasitabbaṃ. Āraddhacittāti aṭṭhavattapūraṇena tuṭṭhacittā. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato panesa titthiyaparivāso samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya pabbajjakkhandhakavaṇṇanāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 86) vuttanayeneva veditabbo.
អបិច មយាតិ អយមេត្ថ បាឋោ, អញ្ញត្ថ បន ‘‘អបិច មេត្ថា’’តិ។ បុគ្គលវេមត្តតា វិទិតាតិ បុគ្គលនានត្តំ វិទិតំ។ ‘‘អយំ បុគ្គលោ បរិវាសារហោ, អយំ ន បរិវាសារហោ’’តិ ឥទំ មយ្ហំ បាកដន្តិ ទស្សេតិ។ តតោ កស្សបោ ចិន្តេសិ – ‘‘អហោ អច្ឆរិយំ ពុទ្ធសាសនំ, យត្ថ ឯវំ ឃំសិត្វា កោដ្ដេត្វា យុត្តមេវ គណ្ហន្តិ, អយុត្តំ ឆឌ្ឌេន្តី’’តិ។ តតោ សុដ្ឋុតរំ បព្ពជ្ជាយ សញ្ជាតុស្សាហោ សចេ, ភន្តេតិអាទិមាហ។ អថ ភគវា តស្ស តិព្ពច្ឆន្ទតំ វិទិត្វា ‘‘ន កស្សបោ បរិវាសំ អរហតី’’តិ អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អាមន្តេសិ – ‘‘គច្ឆ, ភិក្ខុ, កស្សបំ នហាបេត្វា បព្ពាជេត្វា អានេហី’’តិ។ សោ តថា កត្វា តំ បព្ពាជេត្វា ភគវតោ សន្តិកំ អគមាសិ។ ភគវា គណេ និសីទិត្វា ឧបសម្បាទេសិ។ តេន វុត្តំ អលត្ថ ខោ អចេលោ កស្សបោ ភគវតោ សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ, អលត្ថ ឧបសម្បទន្តិ។ អចិរូបសម្បន្នោតិអាទិ សេសំ ព្រាហ្មណសំយុត្តេ (សំ. និ. ១.១៨៧) វុត្តមេវាតិ។ សត្តមំ។
Apica mayāti ayamettha pāṭho, aññattha pana ‘‘apica metthā’’ti. Puggalavemattatā viditāti puggalanānattaṃ viditaṃ. ‘‘Ayaṃ puggalo parivāsāraho, ayaṃ na parivāsāraho’’ti idaṃ mayhaṃ pākaṭanti dasseti. Tato kassapo cintesi – ‘‘aho acchariyaṃ buddhasāsanaṃ, yattha evaṃ ghaṃsitvā koṭṭetvā yuttameva gaṇhanti, ayuttaṃ chaḍḍentī’’ti. Tato suṭṭhutaraṃ pabbajjāya sañjātussāho sace, bhantetiādimāha. Atha bhagavā tassa tibbacchandataṃ viditvā ‘‘na kassapo parivāsaṃ arahatī’’ti aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘gaccha, bhikkhu, kassapaṃ nahāpetvā pabbājetvā ānehī’’ti. So tathā katvā taṃ pabbājetvā bhagavato santikaṃ agamāsi. Bhagavā gaṇe nisīditvā upasampādesi. Tena vuttaṃ alattha kho acelo kassapo bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadanti. Acirūpasampannotiādi sesaṃ brāhmaṇasaṃyutte (saṃ. ni. 1.187) vuttamevāti. Sattamaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៧. អចេលកស្សបសុត្តំ • 7. Acelakassapasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៧. អចេលកស្សបសុត្តវណ្ណនា • 7. Acelakassapasuttavaṇṇanā
