Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
൭. അചേലകസ്സപസുത്തവണ്ണനാ
7. Acelakassapasuttavaṇṇanā
൧൭. സത്തമേ അചേലോ കസ്സപോതി ലിങ്ഗേന അചേലോ നിച്ചേലോ, നാമേന കസ്സപോ. ദൂരതോവാതി മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന പരിവുതം ആഗച്ഛന്തം ദൂരതോ ഏവ അദ്ദസ. കിഞ്ചിദേവ ദേസന്തി കിഞ്ചിദേവ കാരണം. ഓകാസന്തി പഞ്ഹബ്യാകരണസ്സ ഖണം കാലം. അന്തരഘരന്തി ‘‘ന പല്ലത്ഥികായ അന്തരഘരേ നിസീദിസ്സാമീ’’തി ഏത്ഥ അന്തോനിവേസനം അന്തരഘരം. ‘‘ഓക്ഖിത്തചക്ഖു അന്തരഘരേ ഗമിസ്സാമീ’’തി ഏത്ഥ ഇന്ദഖീലതോ പട്ഠായ അന്തോഗാമോ. ഇധാപി അയമേവ അധിപ്പേതോ. യദാകങ്ഖസീതി യം ഇച്ഛസി.
17. Sattame acelo kassapoti liṅgena acelo niccelo, nāmena kassapo. Dūratovāti mahatā bhikkhusaṅghena parivutaṃ āgacchantaṃ dūrato eva addasa. Kiñcideva desanti kiñcideva kāraṇaṃ. Okāsanti pañhabyākaraṇassa khaṇaṃ kālaṃ. Antaragharanti ‘‘na pallatthikāya antaraghare nisīdissāmī’’ti ettha antonivesanaṃ antaragharaṃ. ‘‘Okkhittacakkhu antaraghare gamissāmī’’ti ettha indakhīlato paṭṭhāya antogāmo. Idhāpi ayameva adhippeto. Yadākaṅkhasīti yaṃ icchasi.
കസ്മാ പന ഭഗവാ കഥേതുകാമോ യാവതതിയം പടിക്ഖിപീതി? ഗാരവജനനത്ഥം. ദിട്ഠിഗതികാ ഹി ഖിപ്പം കഥിയമാനേ ഗാരവം ന കരോന്തി, ‘‘സമണം ഗോതമം ഉപസങ്കമിതുമ്പി പുച്ഛിതുമ്പി സുകരം, പുച്ഛിതമത്തേയേവ കഥേതീ’’തി വചനമ്പി ന സദ്ദഹന്തി. ദ്വേ തയോ വാരേ പടിക്ഖിത്തേ പന ഗാരവം കരോന്തി, ‘‘സമണം ഗോതമം ഉപസങ്കമിതുമ്പി പഞ്ഹം പുച്ഛിതുമ്പി ദുക്കര’’ന്തി യാവതതിയം യാചിതേ കഥിയമാനം സുസ്സൂസന്തി സദ്ദഹന്തി. ഇതി ഭഗവാ ‘‘അയം സുസ്സൂസിസ്സതി സദ്ദഹിസ്സതീ’’തി യാവതതിയം യാചാപേത്വാ കഥേസി. അപിച യഥാ ഭിസക്കോ തേലം വാ ഫാണിതം വാ പചന്തോ മുദുപാകഖരപാകാനം പാകകാലം ആഗമയമാനോ പാകകാലം അനതിക്കമിത്വാവ ഓതാരേതി. ഏവം ഭഗവാ സത്താനം ഞാണപരിപാകം ആഗമയമാനോ ‘‘ഏത്തകേന കാലേന ഇമസ്സ ഞാണം പരിപാകം ഗമിസ്സതീ’’തി ഞത്വാവ യാവതതിയം യാചാപേസി.
Kasmā pana bhagavā kathetukāmo yāvatatiyaṃ paṭikkhipīti? Gāravajananatthaṃ. Diṭṭhigatikā hi khippaṃ kathiyamāne gāravaṃ na karonti, ‘‘samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitumpi pucchitumpi sukaraṃ, pucchitamatteyeva kathetī’’ti vacanampi na saddahanti. Dve tayo vāre paṭikkhitte pana gāravaṃ karonti, ‘‘samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitumpi pañhaṃ pucchitumpi dukkara’’nti yāvatatiyaṃ yācite kathiyamānaṃ sussūsanti saddahanti. Iti bhagavā ‘‘ayaṃ sussūsissati saddahissatī’’ti yāvatatiyaṃ yācāpetvā kathesi. Apica yathā bhisakko telaṃ vā phāṇitaṃ vā pacanto mudupākakharapākānaṃ pākakālaṃ āgamayamāno pākakālaṃ anatikkamitvāva otāreti. Evaṃ bhagavā sattānaṃ ñāṇaparipākaṃ āgamayamāno ‘‘ettakena kālena imassa ñāṇaṃ paripākaṃ gamissatī’’ti ñatvāva yāvatatiyaṃ yācāpesi.
മാ ഹേവം, കസ്സപാതി, കസ്സപ, മാ ഏവം ഭണി. സയംകതം ദുക്ഖന്തി ഹി വത്തും ന വട്ടതി, അത്താ നാമ കോചി ദുക്ഖസ്സ കാരകോ നത്ഥീതി ദീപേതി. പരതോപി ഏസേവ നയോ. അധിച്ചസമുപ്പന്നന്തി അകാരണേന യദിച്ഛായ ഉപ്പന്നം. ഇതി പുട്ഠോ സമാനോതി കസ്മാ ഏവമാഹ? ഏവം കിരസ്സ അഹോസി – ‘‘അയം ‘സയംകതം ദുക്ഖ’ന്തിആദിനാ പുട്ഠോ ‘മാ ഹേവ’ന്തി വദതി, ‘നത്ഥീ’തി പുട്ഠോ ‘അത്ഥീ’തി വദതി. ‘ഭവം ഗോതമോ ദുക്ഖം ന ജാനാതി ന പസ്സതീ’തി പുട്ഠോ ‘ജാനാമി ഖ്വാഹ’ന്തി വദതി. കിഞ്ചി നു ഖോ മയാ വിരജ്ഝിത്വാ പുച്ഛിതോ’’തി മൂലതോ പട്ഠായ അത്തനോ പുച്ഛമേവ സോധേന്തോ ഏവമാഹ. ആചിക്ഖതു ച മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാതി ഇധ സത്ഥരി സഞ്ജാതഗാരവോ ‘‘ഭവ’’ന്തി അവത്വാ ‘‘ഭഗവാ’’തി വദതി.
Mā hevaṃ, kassapāti, kassapa, mā evaṃ bhaṇi. Sayaṃkataṃ dukkhanti hi vattuṃ na vaṭṭati, attā nāma koci dukkhassa kārako natthīti dīpeti. Paratopi eseva nayo. Adhiccasamuppannanti akāraṇena yadicchāya uppannaṃ. Iti puṭṭho samānoti kasmā evamāha? Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘ayaṃ ‘sayaṃkataṃ dukkha’ntiādinā puṭṭho ‘mā heva’nti vadati, ‘natthī’ti puṭṭho ‘atthī’ti vadati. ‘Bhavaṃ gotamo dukkhaṃ na jānāti na passatī’ti puṭṭho ‘jānāmi khvāha’nti vadati. Kiñci nu kho mayā virajjhitvā pucchito’’ti mūlato paṭṭhāya attano pucchameva sodhento evamāha. Ācikkhatu ca me, bhante, bhagavāti idha satthari sañjātagāravo ‘‘bhava’’nti avatvā ‘‘bhagavā’’ti vadati.
സോ കരോതീതിആദി, ‘‘സയംകതം ദുക്ഖ’’ന്തി ലദ്ധിയാ പടിസേധനത്ഥം വുത്തം. ഏത്ഥ ച സതോതി ഇദം ഭുമ്മത്ഥേ സാമിവചനം, തസ്മാ ഏവമത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ – സോ കരോതി സോ പടിസംവേദയതീതി ഖോ, കസ്സപ, ആദിമ്ഹിയേവ ഏവം സതി പച്ഛാ സയംകതം ദുക്ഖന്തി അയം ലദ്ധി ഹോതി. ഏത്ഥ ച ദുക്ഖന്തി വട്ടദുക്ഖം അധിപ്പേതം. ഇതി വദന്തി ഏതസ്സ പുരിമേന ആദിസദ്ദേന അനന്തരേന ച സസ്സതസദ്ദേന സമ്ബന്ധോ ഹോതി. ‘‘ദീപേതി ഗണ്ഹാതീ’’തി അയം പനേത്ഥ പാഠസേസോ. ഇദഞ്ഹി വുത്തം ഹോതി – ഇതി ഏവം വദന്തോ ആദിതോവ സസ്സതം ദീപേതി, സസ്സതം ഗണ്ഹാതി. കസ്മാ? തസ്സ ഹി തം ദസ്സനം ഏതം പരേതി, കാരകഞ്ച വേദകഞ്ച ഏകമേവ ഗണ്ഹന്തം ഏതം സസ്സതം ഉപഗച്ഛതീതി അത്ഥോ.
So karotītiādi, ‘‘sayaṃkataṃ dukkha’’nti laddhiyā paṭisedhanatthaṃ vuttaṃ. Ettha ca satoti idaṃ bhummatthe sāmivacanaṃ, tasmā evamattho daṭṭhabbo – so karoti so paṭisaṃvedayatīti kho, kassapa, ādimhiyeva evaṃ sati pacchā sayaṃkataṃ dukkhanti ayaṃ laddhi hoti. Ettha ca dukkhanti vaṭṭadukkhaṃ adhippetaṃ. Iti vadanti etassa purimena ādisaddena anantarena ca sassatasaddena sambandho hoti. ‘‘Dīpeti gaṇhātī’’ti ayaṃ panettha pāṭhaseso. Idañhi vuttaṃ hoti – iti evaṃ vadanto āditova sassataṃ dīpeti, sassataṃ gaṇhāti. Kasmā? Tassa hi taṃ dassanaṃ etaṃ pareti, kārakañca vedakañca ekameva gaṇhantaṃ etaṃ sassataṃ upagacchatīti attho.
അഞ്ഞോ കരോതീതിആദി പന ‘‘പരംകതം ദുക്ഖ’’ന്തി ലദ്ധിയാ പടിസേധനത്ഥം വുത്തം. ‘‘ആദിതോ സതോ’’തി ഇദം പന ഇധാപി ആഹരിതബ്ബം. അയഞ്ഹേത്ഥ അത്ഥോ – അഞ്ഞോ കരോതി അഞ്ഞോ പടിസംവേദിയതീതി ഖോ പന, കസ്സപ, ആദിമ്ഹിയേവ ഏവം സതി, പച്ഛാ ‘‘കാരകോ ഇധേവ ഉച്ഛിജ്ജതി, തേന കതം അഞ്ഞോ പടിസംവേദിയതീ’’തി ഏവം ഉപ്പന്നായ ഉച്ഛേദദിട്ഠിയാ സദ്ധിം സമ്പയുത്തായ വേദനായ അഭിതുന്നസ്സ വിദ്ധസ്സ സതോ ‘‘പരംകതം ദുക്ഖ’’ന്തി അയം ലദ്ധി ഹോതീതി. ഇതി വദന്തിആദി വുത്തനയേനേവ യോജേതബ്ബം. തത്രായം യോജനാ – ഏവഞ്ച വദന്തോ ആദിതോവ ഉച്ഛേദം ദീപേതി, ഉച്ഛേദം ഗണ്ഹാതി. കസ്മാ? തസ്സ ഹി തം ദസ്സനം ഏതം പരേതി, ഏതം ഉച്ഛേദം ഉപഗച്ഛതീതി അത്ഥോ.
Añño karotītiādi pana ‘‘paraṃkataṃ dukkha’’nti laddhiyā paṭisedhanatthaṃ vuttaṃ. ‘‘Ādito sato’’ti idaṃ pana idhāpi āharitabbaṃ. Ayañhettha attho – añño karoti añño paṭisaṃvediyatīti kho pana, kassapa, ādimhiyeva evaṃ sati, pacchā ‘‘kārako idheva ucchijjati, tena kataṃ añño paṭisaṃvediyatī’’ti evaṃ uppannāya ucchedadiṭṭhiyā saddhiṃ sampayuttāya vedanāya abhitunnassa viddhassa sato ‘‘paraṃkataṃ dukkha’’nti ayaṃ laddhi hotīti. Iti vadantiādi vuttanayeneva yojetabbaṃ. Tatrāyaṃ yojanā – evañca vadanto āditova ucchedaṃ dīpeti, ucchedaṃ gaṇhāti. Kasmā? Tassa hi taṃ dassanaṃ etaṃ pareti, etaṃ ucchedaṃ upagacchatīti attho.
ഏതേ തേതി യേ സസ്സതുച്ഛേദസങ്ഖാതേ ഉഭോ അന്തേ (അനുപഗമ്മ തഥാഗതോ ധമ്മം ദേസേതി, ഏതേ തേ, കസ്സപ, ഉഭോ അന്തേ) അനുപഗമ്മ പഹായ അനല്ലീയിത്വാ മജ്ഝേന തഥാഗതോ ധമ്മം ദേസേതി, മജ്ഝിമായ പടിപദായ ഠിതോ ദേസേതീതി അത്ഥോ. കതരം ധമ്മന്തി ചേ? യദിദം അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാതി. ഏത്ഥ ഹി കാരണതോ ഫലം, കാരണനിരോധേന ചസ്സ നിരോധോ ദീപിതോ, ന കോചി കാരകോ വാ വേദകോ വാ നിദ്ദിട്ഠോ. ഏത്താവതാ സേസപഞ്ഹാ പടിസേധിതാ ഹോന്തി. ഉഭോ അന്തേ അനുപഗമ്മാതി ഇമിനാ ഹി തതിയപഞ്ഹോ പടിക്ഖിത്തോ. അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാതി ഇമിനാ അധിച്ചസമുപ്പന്നതാ ചേവ അജാനനഞ്ച പടിക്ഖിത്തന്തി വേദിതബ്ബം.
Ete teti ye sassatucchedasaṅkhāte ubho ante (anupagamma tathāgato dhammaṃ deseti, ete te, kassapa, ubho ante) anupagamma pahāya anallīyitvā majjhena tathāgato dhammaṃ deseti, majjhimāya paṭipadāya ṭhito desetīti attho. Kataraṃ dhammanti ce? Yadidaṃ avijjāpaccayā saṅkhārāti. Ettha hi kāraṇato phalaṃ, kāraṇanirodhena cassa nirodho dīpito, na koci kārako vā vedako vā niddiṭṭho. Ettāvatā sesapañhā paṭisedhitā honti. Ubho ante anupagammāti iminā hi tatiyapañho paṭikkhitto. Avijjāpaccayā saṅkhārāti iminā adhiccasamuppannatā ceva ajānanañca paṭikkhittanti veditabbaṃ.
ലഭേയ്യന്തി ഇദം സോ ഭഗവതോ സന്തികേ ഭിക്ഖുഭാവം പത്ഥയമാനോ ആഹ. അഥ ഭഗവാ യോനേന ഖന്ധകേ തിത്ഥിയപരിവാസോ (മഹാവ॰ ൮൬) പഞ്ഞത്തോ, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയപുബ്ബോ സാമണേരഭൂമിയം ഠിതോ ‘‘അഹം, ഭന്തേ, ഇത്ഥന്നാമോ അഞ്ഞതിത്ഥിയപുബ്ബോ ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ ആകങ്ഖാമി ഉപസമ്പദം. സ്വാഹം, ഭന്തേ, സങ്ഘം ചത്താരോ മാസേ പരിവാസം യാചാമീ’’തിആദിനാ നയേന സമാദിയിത്വാ പരിവസതി, തം സന്ധായ യോ ഖോ, കസ്സപ, അഞ്ഞതിത്ഥിയപുബ്ബോതിആദിമാഹ. തത്ഥ പബ്ബജ്ജന്തി വചനസിലിട്ഠതാവസേന വുത്തം. അപരിവസിത്വായേവ ഹി പബ്ബജ്ജം ലഭതി. ഉപസമ്പദത്ഥികേന പന നാതികാലേന ഗാമപ്പവേസനാദീനി അട്ഠ വത്താനി പൂരേന്തേന പരിവസിതബ്ബം. ആരദ്ധചിത്താതി അട്ഠവത്തപൂരണേന തുട്ഠചിത്താ. അയമേത്ഥ സങ്ഖേപോ, വിത്ഥാരതോ പനേസ തിത്ഥിയപരിവാസോ സമന്തപാസാദികായ വിനയട്ഠകഥായ പബ്ബജ്ജക്ഖന്ധകവണ്ണനായം (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൮൬) വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബോ.
Labheyyanti idaṃ so bhagavato santike bhikkhubhāvaṃ patthayamāno āha. Atha bhagavā yonena khandhake titthiyaparivāso (mahāva. 86) paññatto, yaṃ aññatitthiyapubbo sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhito ‘‘ahaṃ, bhante, itthannāmo aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhāmi upasampadaṃ. Svāhaṃ, bhante, saṅghaṃ cattāro māse parivāsaṃ yācāmī’’tiādinā nayena samādiyitvā parivasati, taṃ sandhāya yo kho, kassapa, aññatitthiyapubbotiādimāha. Tattha pabbajjanti vacanasiliṭṭhatāvasena vuttaṃ. Aparivasitvāyeva hi pabbajjaṃ labhati. Upasampadatthikena pana nātikālena gāmappavesanādīni aṭṭha vattāni pūrentena parivasitabbaṃ. Āraddhacittāti aṭṭhavattapūraṇena tuṭṭhacittā. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato panesa titthiyaparivāso samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya pabbajjakkhandhakavaṇṇanāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 86) vuttanayeneva veditabbo.
അപിച മയാതി അയമേത്ഥ പാഠോ, അഞ്ഞത്ഥ പന ‘‘അപിച മേത്ഥാ’’തി. പുഗ്ഗലവേമത്തതാ വിദിതാതി പുഗ്ഗലനാനത്തം വിദിതം. ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ പരിവാസാരഹോ, അയം ന പരിവാസാരഹോ’’തി ഇദം മയ്ഹം പാകടന്തി ദസ്സേതി. തതോ കസ്സപോ ചിന്തേസി – ‘‘അഹോ അച്ഛരിയം ബുദ്ധസാസനം, യത്ഥ ഏവം ഘംസിത്വാ കോട്ടേത്വാ യുത്തമേവ ഗണ്ഹന്തി, അയുത്തം ഛഡ്ഡേന്തീ’’തി. തതോ സുട്ഠുതരം പബ്ബജ്ജായ സഞ്ജാതുസ്സാഹോ സചേ, ഭന്തേതിആദിമാഹ. അഥ ഭഗവാ തസ്സ തിബ്ബച്ഛന്ദതം വിദിത്വാ ‘‘ന കസ്സപോ പരിവാസം അരഹതീ’’തി അഞ്ഞതരം ഭിക്ഖും ആമന്തേസി – ‘‘ഗച്ഛ, ഭിക്ഖു, കസ്സപം നഹാപേത്വാ പബ്ബാജേത്വാ ആനേഹീ’’തി. സോ തഥാ കത്വാ തം പബ്ബാജേത്വാ ഭഗവതോ സന്തികം അഗമാസി. ഭഗവാ ഗണേ നിസീദിത്വാ ഉപസമ്പാദേസി. തേന വുത്തം അലത്ഥ ഖോ അചേലോ കസ്സപോ ഭഗവതോ സന്തികേ പബ്ബജ്ജം, അലത്ഥ ഉപസമ്പദന്തി. അചിരൂപസമ്പന്നോതിആദി സേസം ബ്രാഹ്മണസംയുത്തേ (സം॰ നി॰ ൧.൧൮൭) വുത്തമേവാതി. സത്തമം.
Apica mayāti ayamettha pāṭho, aññattha pana ‘‘apica metthā’’ti. Puggalavemattatā viditāti puggalanānattaṃ viditaṃ. ‘‘Ayaṃ puggalo parivāsāraho, ayaṃ na parivāsāraho’’ti idaṃ mayhaṃ pākaṭanti dasseti. Tato kassapo cintesi – ‘‘aho acchariyaṃ buddhasāsanaṃ, yattha evaṃ ghaṃsitvā koṭṭetvā yuttameva gaṇhanti, ayuttaṃ chaḍḍentī’’ti. Tato suṭṭhutaraṃ pabbajjāya sañjātussāho sace, bhantetiādimāha. Atha bhagavā tassa tibbacchandataṃ viditvā ‘‘na kassapo parivāsaṃ arahatī’’ti aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘gaccha, bhikkhu, kassapaṃ nahāpetvā pabbājetvā ānehī’’ti. So tathā katvā taṃ pabbājetvā bhagavato santikaṃ agamāsi. Bhagavā gaṇe nisīditvā upasampādesi. Tena vuttaṃ alattha kho acelo kassapo bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadanti. Acirūpasampannotiādi sesaṃ brāhmaṇasaṃyutte (saṃ. ni. 1.187) vuttamevāti. Sattamaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൭. അചേലകസ്സപസുത്തം • 7. Acelakassapasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൭. അചേലകസ്സപസുത്തവണ്ണനാ • 7. Acelakassapasuttavaṇṇanā