| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(੧੬) ੬. ਅਚੇਲਕવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
(16) 6. Acelakavaggavaṇṇanā
੧੫੭-੧੬੩. ਇਤੋ ਪਰੇਸੁ ਆਗਾਲ਼੍ਹਾ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਗਾਲ਼੍ਹਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਲੋਭવਸੇਨ ਥਿਰਗ੍ਗਹਣਾ। ਨਿਜ੍ਝਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗવਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਝਾਮਾ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਤਤ੍ਤਾ। ਮਜ੍ਝਿਮਾਤਿ ਨੇવ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਨ ਝਾਮਾ ਮਜ੍ਝੇ ਭવਾ। ਅਚੇਲਕੋਤਿ ਨਿਚ੍ਚੇਲੋ ਨਗ੍ਗੋ। ਮੁਤ੍ਤਾਚਾਰੋਤਿ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਚਾਰੋ, ਉਚ੍ਚਾਰਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਲੋਕਿਯਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਚਾਰੇਨ વਿਰਹਿਤੋ ਠਿਤਕੋવ ਉਚ੍ਚਾਰਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਸ੍ਸਾવਂ ਕਰੋਤਿ, ਖਾਦਤਿ ਭੁਞ੍ਜਤਿ। ਹਤ੍ਥਾਪਲੇਖਨੋਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਪਿਣ੍ਡਮ੍ਹਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਜਿવ੍ਹਾਯ ਹਤ੍ਥਂ ਅਪਲੇਖਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਰਮ੍ਪਿ ਕਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਦਣ੍ਡਕਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਅਪਲੇਖਤਿ। ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਗਹਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਏਹਿ, ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ ਨ ਏਤੀਤਿ ਨ ਏਹਿਭਦਨ੍ਤਿਕੋ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤਿਟ੍ਠ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋਪਿ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਨ ਤਿਟ੍ਠਭਦਨ੍ਤਿਕੋ। ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਸੋ ‘‘ਏਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਕਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਅਭਿਹਟਨ੍ਤਿ ਪੁਰੇਤਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਹਟਭਿਕ੍ਖਂ। ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਨ੍ਤਿ ਏવਮਾਰੋਚਿਤਭਿਕ੍ਖਂ। ਨਿਮਨ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਕੁਲਂ વਾ વੀਥਿਂ વਾ ਗਾਮਂ વਾ ਪવਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭਿਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਨ ਕੁਮ੍ਭਿਮੁਖਾਤਿ ਕੁਮ੍ਭਿਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਦੀਯਮਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਨ ਕਲ਼ੋਪਿਮੁਖਾਤਿ ਕਲ਼ੋਪੀਤਿ ਉਕ੍ਖਲਿ વਾ ਪਚ੍ਛਿ વਾ, ਤਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਕੁਮ੍ਭਿਕਲ਼ੋਪਿਯੋ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ਪਹਾਰਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਨ ਏਲ਼ਕਮਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਮ੍ਮਾਰਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍વਾ ਦੀਯਮਾਨਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਯਂ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨ੍ਤਰਕਰਣਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ। ਦਣ੍ਡਮੁਸਲੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਦ੍વਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦ੍વੀਸੁ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਦੇਨ੍ਤੇ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਕਬਲ਼ਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੀਤਿ।
157-163. Ito paresu āgāḷhā paṭipadāti gāḷhā kakkhaḷā lobhavasena thiraggahaṇā. Nijjhāmāti attakilamathānuyogavasena suṭṭhu jhāmā santattā paritattā. Majjhimāti neva kakkhaḷā na jhāmā majjhe bhavā. Acelakoti niccelo naggo. Muttācāroti vissaṭṭhācāro, uccārakammādīsu lokiyakulaputtācārena virahito ṭhitakova uccāraṃ karoti, passāvaṃ karoti, khādati bhuñjati. Hatthāpalekhanoti hatthe piṇḍamhi niṭṭhite jivhāya hatthaṃ apalekhati, uccārampi katvā hatthasmiṃyeva daṇḍakasaññī hutvā hatthena apalekhati. Bhikkhāya gahaṇatthaṃ ‘‘ehi, bhadante’’ti vutto na etīti na ehibhadantiko. ‘‘Tena hi tiṭṭha, bhante’’ti vuttopi na tiṭṭhatīti na tiṭṭhabhadantiko. Tadubhayampi kira so ‘‘etassa vacanaṃ kataṃ bhavissatī’’ti na karoti. Abhihaṭanti puretaraṃ gahetvā āhaṭabhikkhaṃ. Uddissakatanti idaṃ tumhe uddissa katanti evamārocitabhikkhaṃ. Nimantananti ‘‘asukaṃ nāma kulaṃ vā vīthiṃ vā gāmaṃ vā paviseyyāthā’’ti evaṃ nimantitabhikkhampi na sādiyati na gaṇhāti. Na kumbhimukhāti kumbhito uddharitvā dīyamānaṃ bhikkhampi na gaṇhāti. Na kaḷopimukhāti kaḷopīti ukkhali vā pacchi vā, tatopi na gaṇhāti. Kasmā? ‘‘Kumbhikaḷopiyo maṃ nissāya kaṭacchunā pahāraṃ labhantī’’ti. Na eḷakamantaranti ummāraṃ antaraṃ katvā dīyamānaṃ na gaṇhāti. Kasmā? ‘‘Ayaṃ maṃ nissāya antarakaraṇaṃ labhatī’’ti. Daṇḍamusalesupi eseva nayo. Dvinnanti dvīsu bhuñjamānesu ekasmiṃ uṭṭhāya dente na gaṇhāti. Kasmā? Kabaḷantarāyo hotīti.
ਨ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਦਾਰਕੋ ਕਿਲਮਤਿ, ਪਾਯਨ੍ਤਿਯਾ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਖੀਰਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਰਗਤਾਯ ਰਤਿਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਨ ਸਙ੍ਕਿਤ੍ਤੀਸੂਤਿ ਸਙ੍ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਕਤਭਤ੍ਤੇਸੁ। ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਸਮਯੇ ਕਿਰ ਅਚੇਲਕਸਾવਕਾ ਅਚੇਲਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਤਤੋ ਤਤੋ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਸਮਾਦਪੇਤ੍વਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਨ੍ਤਿ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਚੇਲਕੋ ਤਤੋ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਨ ਯਤ੍ਥ ਸਾਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸੁਨਖੋ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਅਦਤ੍વਾ ਆਹਟਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਏਤਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੀਤਿ। ਸਣ੍ਡਸਣ੍ਡਚਾਰਿਨੀਤਿ ਸਮੂਹਸਮੂਹਚਾਰਿਨੀ । ਸਚੇ ਹਿ ਅਚੇਲਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਤ੍ਤਗੇਹਂ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਚ ਪવਿਸਨ੍ਤੇਸੁ ਕਲ਼ੋਪਿਮੁਖਾਦੀਸੁ ਨਿਲੀਨਾ ਮਕ੍ਖਿਕਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਸਣ੍ਡਸਣ੍ਡਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਆਹਟਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਗੋਚਰਨ੍ਤਰਾਯੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ।
Na gabbhiniyātiādīsu pana gabbhiniyā kucchiyaṃ dārako kilamati, pāyantiyā dārakassa khīrantarāyo hoti, purisantaragatāya ratiantarāyo hotīti na gaṇhāti. Na saṅkittīsūti saṅkittetvā katabhattesu. Dubbhikkhasamaye kira acelakasāvakā acelakānaṃ atthāya tato tato taṇḍulādīni samādapetvā bhattaṃ pacanti, ukkaṭṭhācelako tato na paṭiggaṇhāti. Na yattha sāti yattha sunakho ‘‘piṇḍaṃ labhissāmī’’ti upaṭṭhito hoti, tattha tassa adatvā āhaṭaṃ na gaṇhāti. Kasmā? Etassa piṇḍantarāyo hotīti. Saṇḍasaṇḍacārinīti samūhasamūhacārinī . Sace hi acelakaṃ disvā ‘‘imassa bhikkhaṃ dassāmā’’ti manussā bhattagehaṃ pavisanti, tesu ca pavisantesu kaḷopimukhādīsu nilīnā makkhikā uppatitvā saṇḍasaṇḍā caranti, tato āhaṭaṃ bhikkhaṃ na gaṇhāti. Kasmā? ‘‘Maṃ nissāya makkhikānaṃ gocarantarāyo jāto’’ti.
ਥੁਸੋਦਕਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਸ੍ਸਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਕਤਸੋવੀਰਕਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੁਰਾਪਾਨਮੇવ ਸਾવਜ੍ਜਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸਾવਜ੍ਜਸਞ੍ਞੀ। ਏਕਾਗਾਰਿਕੋਤਿ ਯੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਗੇਹੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਤਿ। ਏਕਾਲੋਪਿਕੋਤਿ ਏਕੇਨੇવ ਆਲੋਪੇਨ ਯਾਪੇਤਿ। ਦ੍વਾਗਾਰਿਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਏਕਿਸ੍ਸਾਪਿ ਦਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਏਕਾਯ ਦਤ੍ਤਿਯਾ। ਦਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਏਕਾ ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਤਿ ਹੋਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਭਿਕ੍ਖਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ। ਏਕਾਹਿਕਨ੍ਤਿ ਏਕਦਿવਸਨ੍ਤਰਿਕਂ। ਅਦ੍ਧਮਾਸਿਕਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਧਮਾਸਨ੍ਤਰਿਕਂ। ਪਰਿਯਾਯਭਤ੍ਤਭੋਜਨਨ੍ਤਿ વਾਰਭਤ੍ਤਭੋਜਨਂ, ਏਕਾਹવਾਰੇਨ ਦ੍વੀਹવਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹવਾਰੇਨ ਅਦ੍ਧਮਾਸવਾਰੇਨਾਤਿ ਏવਂ ਦਿવਸવਾਰੇਨ ਆਭਤਭਤ੍ਤਭੋਜਨਂ। ਸਾਕਭਕ੍ਖੋਤਿਆਦੀਨਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇવ।
Thusodakanti sabbasassasambhārehi katasovīrakaṃ. Ettha ca surāpānameva sāvajjaṃ, ayaṃ pana sabbesu sāvajjasaññī. Ekāgārikoti yo ekasmiṃyeva gehe bhikkhaṃ labhitvā nivattati. Ekālopikoti ekeneva ālopena yāpeti. Dvāgārikādīsupi eseva nayo. Ekissāpi dattiyāti ekāya dattiyā. Datti nāma ekā khuddakapāti hoti, yattha aggabhikkhaṃ pakkhipitvā ṭhapenti. Ekāhikanti ekadivasantarikaṃ. Addhamāsikanti addhamāsantarikaṃ. Pariyāyabhattabhojananti vārabhattabhojanaṃ, ekāhavārena dvīhavārena sattāhavārena addhamāsavārenāti evaṃ divasavārena ābhatabhattabhojanaṃ. Sākabhakkhotiādīni vuttatthāneva.
ਉਬ੍ਭਟ੍ਠਕੋਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਠਿਤਕੋ। ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕવੀਰਿਯਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕੋવ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਕਣ੍ਟਕਾਪਸ੍ਸਯਿਕੋਤਿ ਅਯਕਣ੍ਟਕੇ વਾ ਪਕਤਿਕਣ੍ਟਕੇ વਾ ਭੂਮਿਯਂ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਚਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਾਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਯਨ੍ਤੋਪਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਸਾਯਂ ਤਤਿਯਮਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਯਤਤਿਯਕਂ। ਪਾਤੋ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਸਾਯਨ੍ਤਿ ਦਿવਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਪਾਪਂ ਪવਾਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਦਕੋਰੋਹਨਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ।
Ubbhaṭṭhakoti uddhaṃ ṭhitako. Ukkuṭikappadhānamanuyuttoti ukkuṭikavīriyamanuyutto, gacchantopi ukkuṭikova hutvā uppatitvā uppatitvā gacchati. Kaṇṭakāpassayikoti ayakaṇṭake vā pakatikaṇṭake vā bhūmiyaṃ koṭṭetvā tattha cammaṃ attharitvā ṭhānacaṅkamādīni karoti. Seyyanti sayantopi tattheva seyyaṃ kappeti. Sāyaṃ tatiyamassāti sāyatatiyakaṃ. Pāto majjhanhike sāyanti divasassa tikkhattuṃ ‘‘pāpaṃ pavāhessāmī’’ti udakorohanānuyogaṃ anuyutto viharati.
ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿਆਦੀਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਏਕਕਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਯਂ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍વੇ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਤਾ, ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤੇਹਿ વਾ વਿਮੁਤ੍ਤਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Kāye kāyānupassītiādīni heṭṭhā ekakanipātavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbāni. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, majjhimā paṭipadāti, bhikkhave, ayaṃ kāmasukhallikānuyogañca attakilamathānuyogañcāti dve ante anupagatā, sassatucchedantehi vā vimuttā majjhimā paṭipadāti veditabbā.
ਅਚੇਲਕવਗ੍ਗੋ ਛਟ੍ਠੋ।
Acelakavaggo chaṭṭho.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / (੧੬) ੬. ਅਚੇਲਕવਗ੍ਗੋ • (16) 6. Acelakavaggo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (੧੬) ੬. ਅਚੇਲਕવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • (16) 6. Acelakavaggavaṇṇanā
